خطر نابودی زیستگاه پلنگ و قوچ فارس بدلیل مخالفت صمت استان
منطقه بصیران در شهرستان اقلید، با وجود برخورداری از گونههای شاخصی چون پلنگ، قوچ و میش و دهها چشمهسار فعال، بیش از یک سال است در انتظار ارتقا به سطح «منطقه حفاظتشده» مانده؛ انتظاری که در سایه اختلاف نظر دستگاهها، میتواند یکی از مهمترین زیستگاههای شمال فارس را بهتدریج به ورطه نابودی خاموش بکشاند.
خبرگزاری فارس از اقلید گزارش داد: منطقه «شکار ممنوع بصیران» یکی از عرصههای طبیعی مهم استان فارس و شهرستان اقلید است که به دلیل تنوع زیستی بالا، چشمهسارها، پوشش گیاهی مطلوب و زیستگاه گونههای مختلف جانوری از عرصههای زیستمحیطی ارزشمند کشور محسوب میشود.
این منطقه در حدود ۴ کیلومتری شرق شهر اقلید قرار دارد و وسعتی قابلتوجه دارد که آن را به یکی از مهمترین مناطق در مدیریت حفاظت حیاتوحش استان تبدیل کرده است. در حال حاضر بصیران در سطح «منطقه شکار ممنوع» مدیریت میشود؛ سطحی که بهطور مشخص بر ممنوعیت شکار تأکید دارد اما در مقایسه با «منطقه حفاظتشده» از امتیازات حفاظتی و ظرفیتهای مدیریتی گستردهتر برخوردار نیست.
مطالبهای که یک سال پیش مطرح شد، اما همچنان روی زمین مانده است
سال گذشته در گزارشی به بررسی وضعیت بصیران پرداخته شد و از لزوم ارتقای درجه حفاظتی این منطقه برای تقویت حفاظت و مدیریت درست زیستمحیطی خبر داد. این مطالبه در سطح افکار عمومی و در میان فعالان محیطزیست و شهروندان منطقه مطرح شد، اما با گذشت بیش از یک سال، هنوز موانع اداری و اجرایی سد راه ارتقای رسمی به منطقه حفاظتشده باقی ماندهاند.
ارتقای وضعیت از «منطقه شکار ممنوع» به «منطقه حفاظتشده» تنها یک تغییر نام اداری نیست، بلکه به معنای افزایش تشکیلات و امکانات حفاظتی، گسترش یگانهای محیطبانی، تسهیل توسعه ظرفیتهای آموزشی و پژوهشی و در بلندمدت جذب گردشگر مسئولانه برای طبیعتگردی است. مناطق حفاظتشده در سراسر کشور بهعنوان مکانهای هدف برای اکوتوریسم شناخته میشوند و میتوانند درآمد پایدار برای جوامع محلی و ارتقای فهم عمومی درباره اهمیت طبیعت داشته باشند.
شاخصهای طبیعی بالاتر از معیارها استعلیبخش نجاتی، رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان اقلید در این خصوص اظهارداشت: منطقه شکار ممنوع بصیران دارای چشمهسارهای متعدد، پوشش گیاهی مطلوب، و گونههای شاخص جانوری است که حتی در خشکسالی شدید نیز آبشخور طبیعی برای حیاتوحش فراهم میکند. پوشش گیاهی مناسب و چهره توپوگرافی منطقه، از زیستگاههای استاندارد برای گونههای ارزشمند مانند بز، پازن، قوچ و میش است.
او افزود: وجود تنوع گونه در منطقه و روند افزایشی جمعیت برخی از این گونهها، مؤید ظرفیت بالای بصیران برای ارتقا به سطح حفاظتی بیشتر است. نجاتی در ادامه بیان کرد: در محدوده شکار ممنوع بصیران فقط دو معدن به مرحله بهرهبرداری رسیدهاند و باقی محدودهها به دلیل نبود سنگ معدن مرغوب متروک ماندهاند؛ موضوعی که باید در پاسخ به استعلامهای محیطزیست مورد بازنگری قرار گیرد.
پتانسیل معدنی دلیل مخالفت با ارتقا
در مقابل، اداره کل صنعت، معدن و تجارت استان فارس دلیل مخالفت با ارتقای بصیران را پتانسیل و تداخل گسترده محدودههای معدنی با این عرصه عنوان میکند.رضا افشاری، معاون امور معادن و صنایع معدنی این اداره گفت:منطقه بصیران در سه شهرستان اقلید، آباده و خرمبید واقع است و دارای پتانسیل قابل توجه برای شناسایی و اکتشاف مواد معدنی است تداخلهای متعدد محدودههای معدنی با عرصه بصیران و فعالیتهای معدنی در حال انجام موجب شده است که با تغییر سطح حفاظتی آن مخالفت شود.
وی تأکید کرد: اداره صمت در مناطقی از استان که پتانسیل معدنی کمتری دارند، با ارتقای حفاظتی همکاری داشته است، از جمله ارتقای منطقه محیط زیستی کوه هوا در شهرستان لامرد.
و اما واقعیت میدانی؛ اکثریت محدودههای معدنی روی کاغذ
طبق تحقیقات ، بخش عمده محدودههای معدنی ثبتشده در شهرستان اقلید که با بصیران تداخل دارند، در مرحله بهرهبرداری نیستند و تنها دو مورد معدنی فعال شناسایی شدهاند. این موضوع باعث میشود پرسشی جدی مطرح شود: چرا وجود چند محدوده معدنی باید مانع ارتقای حفاظتی منطقهای شود که امروز یکی از مهمترین زیستگاههای استان محسوب میشود؟
همین حالا نیز محیطزیست با چالشهای عملیاتی، از جمله شکار غیرمجاز و تهدیدات طبیعی روبهروست و یگان حفاظت این منطقه بارها برای مقابله با متخلفان دست به اقدامات میدانی زدهاند. سؤال اینجاست؛ تا کی باید تا نابودی آخرین گونه حیوانات، آخرین چشمه و آخرین زیستگاه ارزشمند منتظر بمانیم؟
مگر نه اینکه حفاظت از طبیعت، وظیفهای ملی است و نه موضوعی که جناحی و دیرکرد در آن پذیرفته باشد؟بصیران امروز بیش از همیشه نیازمند تصمیم جدی و مسئولانه است؛نه فقط یک برچسب جدید،بلکه آیندهای امن برای حیاتوحش و مردم این خطه.
