دانستنی‌های دارویی برای خانواده‌ها: آموزش مصرف صحیح انسولین؛ گامی اساسی در کنترل دیابت
در راستای ارتقاء سطح دانش عمومی پیرامون مصرف صحیح داروها، روابط عمومی دانشکده داروسازی شیراز طی مجموعه گفت‌وگوهای “دانستنی‌های دارویی برای خانواده‌ها”، این بار به آموزش نحوه صحیح تزریق و نگهداری انسولین برای بیماران دیابتی پرداخت.
دکتر دنا فیروزآبادی، متخصص داروسازی بالینی و عضو هیأت علمی دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی شیراز، در گفت‌وگو با اول فارس ، بر اهمیت مصرف صحیح انسولین به عنوان دارویی حیاتی در کنترل دیابت تأکید کرد. وی اشاره کرد که مصرف صحیح انسولین نه تنها به کنترل مؤثر قند خون کمک می‌کند، بلکه از بروز عوارض جدی نظیر افت شدید قند خون و کتواسیدوز دیابتی پیشگیری می‌نماید. دکتر فیروزآبادی افزود که انتخاب نوع مناسب انسولین (کوتاه‌اثر، متوسط‌اثر یا طولانی‌اثر) و تنظیم دقیق دوز آن، صرفاً باید توسط پزشک معالج و تحت پایش داروساز صورت گیرد.
نکات کلیدی در تزریق انسولین:
دکتر فیروزآبادی درباره روش تزریق انسولین توضیح داد: “تزریق انسولین عموماً در نواحی زیرجلدی مانند شکم، ران یا بازو انجام می‌شود. برای جلوگیری از لیپودیستروفی (تغییر شکل بافت چربی)، محل تزریق باید روزانه تغییر یابد.” وی همچنین بر لزوم استفاده از سرنگ یا قلم انسولین تمیز و یک‌بارمصرف برای پیشگیری از عفونت‌های پوستی تأکید کرد.
نگهداری صحیح انسولین:
عضو هیأت علمی دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی شیراز در خصوص نگهداری این دارو بیان داشت: “انسولین‌های بازنشده باید در دمای ۲ تا ۸ درجه سانتی‌گراد در یخچال نگهداری شوند. اما انسولین‌های در حال مصرف را می‌توان تا ۲۸ روز در دمای اتاق (زیر ۲۵ درجه سانتی‌گراد) نگهداری کرد، مشروط بر آنکه در معرض گرما یا نور مستقیم خورشید قرار نگیرند.” وی همچنین توصیه کرد که پیش از هر تزریق، تاریخ انقضا و ظاهر انسولین از نظر تغییر رنگ، وجود ذرات یا یخ‌زدگی بررسی شود و در صورت مشاهده هرگونه تغییر، از مصرف آن اجتناب گردد.
هشدارهای دارویی در دوران بیماری
دکتر فیروزآبادی در بخش پایانی صحبت‌های خود به نکته‌ای حیاتی تحت عنوان “هشدار دوران بیماری” (Sick Day Warning) اشاره کرد و گفت: “بیماران دیابتی باید آگاه باشند که در دوران ابتلا به تب، عفونت یا بی‌اشتهایی ناشی از بیماری، هرگز نباید مصرف انسولین را قطع کنند. در صورتی که بیمار قادر به مصرف غذای جامد نیست، باید مایعات حاوی کربوهیدرات مانند آب‌میوه طبیعی، سوپ یا ژله مصرف کند و قند خون خود را در فواصل زمانی کوتاه‌تر پایش نماید.” وی افزود که مشورت با داروساز و پزشک معالج در صورت تغییر وضعیت جسمانی، مصرف داروهای جدید یا کاهش اشتها، نقش بسزایی در پیشگیری از نوسانات خطرناک قند خون دارد.
در پایان، دکتر دنا فیروزآبادی بر این مهم تأکید کرد که “پایش منظم قند خون با استفاده از دستگاه گلوکومتر، رعایت دوز تجویزی پزشک، نگهداری صحیح انسولین و آگاهی کامل از هشدارهای دوران بیماری، از ارکان اصلی موفقیت در مدیریت و درمان دیابت با انسولین به شمار می‌رود.”
