محمد نمازی فکرش را نمی‌کرد با خانه‌اش در شیراز اینچنین کنند !

زهرا جعفری روزنامه نگار در یادداشتی برای گروه رسانه‌ای اول فارس چنین نوشت:

در پهنه تاریخ کهن شهر شیراز، شهری که قرن‌ها گواه تلاقی و گذر اندیشه، هنر و خدمت اجتماعی بوده ، باغ مینو جلوه‌ای بی‌همتا از ذوق، مهارت و مسئولیت انسانی است.

این باغ، فراتر از مجموعه‌ای از درختان و بناها، نمادی زنده از پیوند انسان با فرهنگ، طبیعت و تاریخ است.

باغ مینو که در شهریور ۱۳۸۲ به عنوان اثر ملی ایران به ثبت رسید، یادآور دوره‌ای است که در آن هنر،مهندسی و نیکوکاری اجتماعی در کنار هم قرار گرفتند تا میراثی بسازند که حتی گذر زمان نیز نتواند عظمت و شکوه آن را کم‌رنگ کند.
این باغ ، مانند نگینی در دل شیراز، روایتگر تلاش انسان‌هایی است که با تعهد، ذوق و نیک‌اندیشی، نام خود را در تاریخ شهر حک کرده‌اند. اما امروز، همان باغ که باید سند هویت و وجدان فرهنگی ما باشد، در برابر بی‌مهری، سوداگری و فراموشی آسیب‌پذیر شده است.

پیشینه باغ مینو

باغ مینو ، ثمره‌ی همت و نیک‌سیرتی خاندان نمازی است؛ خانواده‌ای که نامشان با نیکوکاری، آبادانی و خدمت اجتماعی شیراز پیوند خورده است. بنیانگذاران این خانه‌باغ فاخر، فراتر از ساخت یک بنا، پیشگام خدمت به جامعه بودند؛ با تأسیس بیمارستان خیریه نمازی و اجرای نخستین شبکه لوله‌کشی شهری، تاریخ معاصر شیراز و ایران را دگرگون کرده و الگویی ماندگار از انسانیت و همت اجتماعی بنا نهادند.

معماری و ارزش هنری

طراحی باغ مینو توسط ابوالقاسم مهندسی انجام شد؛ معمار برجسته‌ای که خطوط کلاسیک اروپایی را با باغ‌سازی ایرانی در هم آمیخت.
مسیر ورود، فضاسازی دقیق و جایگاه کوشک مرکزی، همگی گواه تلفیق بی‌نظیر هنر، ذوق و مهندسی هستند. باغ مینو حتی در مواجهه با سبک‌های نوین، هویت و اصالت ایرانی خود را حفظ کرده و نمونه‌ای زنده از معماری دوره گذار محسوب می‌شود.

تخریب امروز و هشدار به وجدان جمعی

اما امروز، باید برای خودمان مرثیه بخوانیم. چرا که سوداگری و طمع، ارزش و همه چیز ما شده است. برای دستیابی به پول وثروت پایمان را بر میراث خود می‌گذاریم: درخت می‌خشکانیم، آب را هدر می‌دهیم و باغ‌های تاریخی را نابود می‌کنیم، و سپس با همان پول به کشورهای دیگر می‌رویم تا زیبایی‌ای را ببینیم که خودمان در سرزمین خود نابود کرده‌ایم.

بلی امروز، بخشی از ورودی اصلی باغ (کالسکه‌خانه) بدون مجوز و به صورت خودسرانه تخریب شد؛ تجاوزی آشکار به حافظه تاریخی و هویت جمعی. هرچند سرپرست معاونت فنی میراث فرهنگی استان فارس، صادق زارع، اعلام کرده که دستگاه‌های اجرایی وارد عمل شده و پرونده قضایی برای خاطیان تشکیل گردیده اما این کافی نیست. قانون باید با سخت‌گیری و مجازات سنگین حافظ میراث ملی باشد تا درس عبرت شود.

خواست مردم شیراز روشن است: خاطیان باید سخت‌ترین مجازات قانونی را ببینند تا هیچ کس جرأت تعرض به میراث تاریخی و فرهنگی شهر را نداشته باشد.

باغ مینو فراتر از یک بنای تاریخی میراثی ملموس و نمونه‌ای بی‌نظیر از معماری و باغ‌سازی دوره پهلوی و طراحی شهری شیراز است و میراث ناملموس ما با یاد و نام محمد نمازی، خیر و پیشگام خدمت اجتماعی، که ارزش فرهنگی باغ را دوچندان نموده است.

هر خشت و هر درخت این باغ، روایتگری است از دانش، ذوق و مسئولیت اجتماعی که در کنار هم معنا یافته‌اند. لذا هرگونه آسیب وحرکت در مسیر تخریب و نابودی آن، تنها از میان بردن یک ساختمان یا درخت نیست؛ بلکه محو کردن بخشی از حافظه تاریخی و هویت جمعی ماست.

باغ‌ها؛ ستون‌های هویت شهری

از سوی دیگر شیراز، شهری که از دیرباز با باغ‌ها و فضاهای سبز شناخته شده، امروز شاهد فرسایش هویت تاریخی خود است. نابودی باغ‌ها، بی‌مهری به تاریخ، فرهنگ و طبیعت است؛ آسیبی که بازگشت آن دشوار و شاید غیرممکن باشد.
باغ مینو، آزمونی برای وجدان فرهنگی و مسئولیت اجتماعی ماست. سکوت در برابر تخریب امروز، محو تدریجی اصالت فردا است. حفظ میراث تنها محافظت از گذشته نیست؛ پاسداری از آینده‌ای است که بدون ریشه، بی‌هویت و آسیب‌پذیر خواهد بود.

باغ مینو را می‌توان بازسازی کرد، اما اعتماد به وجدان جمعی و پایبندی به ارزش‌ها هرگز جایگزین نمی‌شود. هر کوتاهی، تنها ویرانی یک باغ نیست؛ نشانه‌ای تلخ از فراموش شدن هویت تاریخی و فرهنگی ماست ‌یادمان باشد؛هیچ سودایی نمی‌تواند جای میراث جاودان ما را بگیرد.

شما درباره این مطلب چه نظری دارید؟