چه کسی پشت واگذاری غیر قانونی بهشت گمشده فارس به میراث فرهنگی است؟

ماجرای واگذاری تنگ بستانک به میراث فرهنگی در استان فارس باعث شده تا موجی از اعتراضات فعالین زیست محیطی در این استان شکل بگیرد تا آنجا که معاون فنی محیط زیست استان فارس در همین رابطه می‌گوید: اگر قرار باشد که منطقه حفاظت شده بهشت گمشده از حوزه اختیارات محیط زیست خارج و به میراث فرهنگی واگذار شود باید مسیر شورای عالی محیط زیست را طی کند.

به گزارش اول فارس ، انتشار این خبر اذهان عمومی را با این سئوال که مگر تنگ بستانک یا همان بهشت گمشده در زُمره مناطق حفاظت شده تحت مدیریت اداره کل محیط زیست استان فارس نیست، روبرو ساخت.

استاندار فارس دلایل این واگذاری را  وجود مشکلاتی در اطراف سد درودزن و معضلات برنج کاران آن منطقه عنوان کرده و از تشکیل جلسه‌ای مشترک با مسئولین مربوطه به منظور بررسی راه‌های حل آنان خبر داده است.

محمدهادی ایمانیه این را هم اضافه کرده که قرار است تا اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان فارس این منطقه را از منابع طبیعی تحویل بگیرد و با حفظ محیط‌زیست که خط قرمز مدیریت استان است، تلاش شود تا مشکلات مرتبط با گردشگری و کشاورزان این منطقه در کمترین زمان ممکن مرتفع شود.

استاندار در پاسخ به ایلنا اعلام کرد: با  هماهنگی دو اداره کل و با حفظ مقررات محیط زیست این واگذاری انجام شده است.

در همین رابطه معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست استان فارس در گفت و گو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: منطقه تنگ بستانک یکی از مناطق تحت مدیریت محیط زیست است که با واگذاری ۱۰ درصد از مناطق جنگلی کشور در دهه ۷۰ به سازمان حفاظت از محیط زیست واگذار شده تا در قالب یکی  از مناطق چهارگانه از آن حفاظت شود.

نبی الله مرادی  با ذکر این نکته که در سطح استان فارس سه منطقه ماله گاله‌، تنگ بستانک و آبشار مارگون  در دهه ۷۰ و در قالب ۱۰ درصد جنگلی به محیط زیست واگذار شده، عنوان کرد: برای مناطق یاد شده در قالب طرح مدیریتی، زون‌های متفاوت چهارگانه دیده شده است.

حقوق مجاورین مناطق حفاظت شده به رسمیت شناخته شود

وی بیان داشت: مناطق تحت حفاظت محیط زیست گاهاً در بخشی از مستثنیات مردم قرار می گیرد که طبق ماده ۴ قانون حفاظت بهسازی همه مالکیت افراد در ابتدا باید محترم شمرده شده و حقوق همه افراد ساکن و مجاورین در آن محدوده باید به رسمیت شناخته شود.

معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست استان فارس تاکید کرد: محیط زیست هیچگاه بنا بر این نداشته که درب مناطق خود را بصورت کامل ببندد و اعلام کند که این منطقه صرفاً حفاظتی است.

مرادی تصریح کرد: اگر قرار باشد که منطقه حفاظت شده بهشت گمشده از حوزه اختیارات محیط زیست خارج و به میراث فرهنگی واگذار شود باید مسیر شورای عالی محیط زیست بصورت اتوماتیک طی شود.

وی ابراز کرد: اگرچه مقام ارشد استان اعلام کرده است که قرار نیست بهشت گمشده از مناطق حفاظتی محیط زیست خارج بلکه موضوع گردشگری این منطقه به اداره کل میراث فرهنگی واگذار شود اما در مناطق تحت مدیریت محیط زیست زون های متمرکز پیش بینی شده و کاملاً مشخص است.

معاون‌فنی اداره کل حفاظت محیط زیست استان فارس یادآور شد: در همین راستا نیز چند سالی است که با انتشارفراخون عمومی اعلام کرده ایم که اگر کسی طرحی  برای زون‌متمرکز مناطق محیط زیست دارد به این اداره کل ارائه دهد تا پس از بررسی، مجوزهای لازم برای تعامل دو سویه با این سازمان در صنعت گردشگری شکل بگیرد.

تاکنون هیچ طرح گردشگری تنگ بستانک به محیط زیست ارائه نشده است

مرادی گفت: با این حال بعد از اعلام آمادگی محیط زیست برای ارائه طرح های گردشگری تا به امروز هیچگونه طرح و درخواستی به محیط زیست اعلام نشده و این طبیعی است تا مادامی که تنگ بستانک یک منطقه حفاظت شده است باید هر اقدامی بر مبنای قانونی و حقوقی پیش برود.‌

وی با تاکید بر اینکه بهشت گمشده یکی از مناطق حفاظت شده استان و قوانین آن نیز کاملاً مشخص است‌، متذکر شد: شرح وظایف، حدود اختیارات و مسئولیت های اداره کل میراث فرهنگی نیز مشخص است، اما اگر  دستور ویژه ای به این واگذاری داده شده است، طبیعتاً میراث فرهنگی باید به محیط زیست مراجعه کند چون‌ همگان خوب می‌دانند که مدیریت بهشت گمشده با سازمان محیط زیست است.

واگذاری جاذبه طبیعی بدون تایید شورای عالی محیط زیست امکان پذیر نیست

در همین رابطه یک کویر شناس و فعال حوزه محیط زیست  با توضیح اینکه در سال ۷۸گستره ای به میزان ۱۵ هزار و ۳۰۰ هکتار از ارتفاعات جنگل های پرتراکم بلوط ناحیه زاگرس در منطقه حفاظت شده تنگ بستانک به دلیل ارزش های اکولوژیک ورویشگاه های زیستی منحصر به فرد در زمره مناطق حفاظت شده استان قرار گرفت ، اظهار کرد: اعمال مدیریت کنترل و حفاظت و واگذاری این جاذبه طبیعی بدون تایید شورای عالی محیط زیست امکان پذیر نیست .

بهمن ایزدی افزود: واگذاری منطقه حفاظت شده تنها با مصوبه شورای عالی محیط زیست که رئیس جمهور ریاست آن را عهده دار است، شدنی است.

وی با ابراز تاسف از وضعیت سیما و‌منظر این جاذبه طبیعی در استان فارس تصریح کرد: در سایه بی توجهی متولیان امور، منطقه تنگ بستانک به‌ تخریب آن ناحیه و محل انباشت انواع زباله به دلیل حضور انبوه گردشگران غیر مسئول فراتر از ظرفیت آن منطقه شده در حالیکه هر مکانی ظرفیت مشخصی برای گردشگری دارد.

این کویر شناس و فعال حوزه محیط زیست  با اذعان بر اینکه حضور حداکثری گردشگران در منطقه  تنگ بستانک “بهشت گمشده”  باعث تخریب گسترده محیط پیرامونی این جاذبه طبیعی شده، عنوان کرد: روند تخریب ها در منطقه یاد شده  باعث تشدید هر ساله زیستگاه کم بدیل منطقه استحفاظی تنگ بستانک و رویشگاه های ارزشمند آن شده است.

وی در ادامه بیان داشت:  در جریان روند واگذاری تنگ بستانک به میراث فرهنگی حتی اگر محیط زیست استان هم این موضوع را تایید کرده باشد، خلاف فاحش رخ داده است.

وی افزود: در جریان تفکر واگذاری منطقه استحفاظی تنگ بستانک به‌ میراث فرهنگی و گردشگری عملکرد مدیریت حفاظت از زیستگاه ها و منابع ملی بسیار ضعیف است.

 چوب حراج به ارزش های زیستی تحت لوای گردشگری

این فعال محیط زیست متذکر شد: چگونه می‌شود که به ارزش های زیستی ما تحت لوای گردشگری، معدن کاوی و سایر مشاغل  چشم و دهان‌ پرکن آن هم به بهانه اشتغال چوب حراج می‌زنند و آب از آب هم تکان نمی‌خورد.

ایزدی افزود: ربایش منابع آب تنگ بستانک به دهه شصت باز می‌گردد که موجب زوال رویشگاه و زیستگاه آن بیوم ناحیه شد و ۷۰ درصد ناحیه های رویشی گونه پاپیتال با نام علمی Hedera helix را که به طور محدود در چند نقطه زاگرس وجود دارد، در آن منطقه از بین رفت، افزون بر این در سال گذشته آب یکی دیگر از چشمه های تنگ بستانک را که تنها کورسوی امید برای سبزینگی و حیات درختان موجود در پایین دست کنار رودخانه تنگ بستانک بود را به بهانه تامین کمبود آب ساکنان‌ روستاهای پایین دست این منطقه طبیعی که باید مثل چشم از آن‌محافظت می‌شد، را در سکوت سازمان متولی و با تخریب جاده سنگفرش پیاده راه انتقال دادند  و بحران محیط زیست آن منطقه زیست پالا را افزون‌تر کردند.

وی ادامه داد: طرح های انتقال آب و گردشگران غیر مسئول تا می‌توانستند تیشه به ریشه درختان کهنسالی زدند که ریشه در هویت ملی و تاریخی ما داشت، غافل از اینکه عملیات لوله کشی تنها چشمه این منطقه، بالاتر از پارکینگ های این جاذبه طبیعی میلیاردها تومان خسارت به سنگفرش های ساخته شده که برای تسهیل در عبور و مرور گردشگران احداث شده بود، زده و عملاً به یک عرصه خاکی و محل برداشت خاک به وسیله باد و رفت و آمد موتورسیکلت های کرایه کش تبدیل شده است.

 تنگ بستانک نیازمند اقدام نجات بخش برای بحران زدایی است

این کویر شناس و فعال محیط زیست عوارض و دامنه تخریب های وارده به منطقه تنگ بستانک را گسترده قلمداد کرد و گفت: تنگ بستانک در حال حاضر نیازمند جدی  به کمک است و اجرایی شدن برنامه های بحران زدایی  برای نجات این جاذبه گردشگری طبیعی  به عنوان یک اثر ملی الزامی است.

ایزدی افزود: مگر می‌شود که یک مجموعه عملیاتی که نیازمند زیر ساخت‌های گسترده است به همین راحتی واگذار شود؟

 تصمیمات عجولانه منجر به‌ تشدید تعارض ها می‌شود

در ادامه یکی دیگر از کنشگران حوزه محیط زیست در استان فارس با انتقاد از روند واگذاری مناطق حفاظتی محیط زیست  اظهار کرد: ای کاش قبل از اتخاذ هر تصمیمی سطری از قانون مطالعه و یا حداقل از مشاوران مربوطه حدود و ضوابط حاکم بر مناطق را جویا شویم.

سیروس زارع با بیان اینکه این تصمیمات و صحبتهای خارج از چهار چوب و موازین، تاتیرات منفی بر ارتباط مردم خصوصاً حاشیه نشینان مناطق و متولیان امور اداره مناطق خواهد گذاشت، تصریح کرد: این تصمیمات منجر به تشدید تعارض ها شده و حفظ انفال را با چالش جدی مواجه خواهد کرد.

وی افزود: بهشت گمشده، تنگ بستانک ، روستای ییلاقی جیدرزار از جمله مناطق حفاظت شده محیط زیست میباشد که هر گونه تغییر کاربری ، دستکاری، واگذاری و تغییر تحولی در این مناطق بدون مجوز و ارزیابی اثرات زیستی غیر ممکن است.

زارع با تاکید بر اینکه نباید جایگاه محیط زیست در استان را متزلزل کنیم، متذکر شد: با این اقدام دستگاهی که در معرض انواع چالش هاست و در مورد مناطق تحت مدیریتش نادیده گرفته می‌شود و از نظر چارت و رعایت قوانین در معادلات، اعتبار آن زیر سوال می‌رود و بدون اخذ مجوز و طی روال قانونی منطقه تحت مدیریت آن به دستگاهی بهره بردار واگذار می شود،جای سوال دارد.

به گفته وی؛ لازم است از هر گونه اقدام شتابزده ، عجولانه و غیر کارشناسی در اجرای تصمیات تامل کرد.

زارع با ابراز تاسف از اینکه روستای ییلاقی جیدر زار  که طی نسلها نقش تابستان گذرانی بومیان را ایفا میکرد، تصریح کرد: چند سالی است  که با درخواست های مکرر سرعت تخریب در دل این منطقه حفاظت شده به عناوین متعدد و مختلف تشدید شده است و مسیر طبیعی آب  تنگه را جهت پرورش ماهی تغییر و بستر طبیعی غیر اصولی تخریب شده است که به نظر می‌رسد با تصمیم اخیر  نهایتاً کل منطقه به حراج  خواهد رفت.

دبیر تشکل احیاء کنندگان تالاب بین المللی کمجان  اظهار کرد: شوربختانه موفقیت ما در مناطق طبیعی مورد واکاوی و ارزیابی قرار نمی‌گیرد، گردشگری طبیعی ما تا کنون در راستای حفظ مناطق نبوده است. گزارش” آمنه سپهر- ایلنا ”