آخرین وضعیت سهام عدالت: قیمت، سود، متوفیان
گزارش جامع آخرین وضعیت سهام عدالت: قیمت، سود، متوفیان و چشم‌انداز آینده
سهام عدالت، طرحی که با هدف گسترش عدالت اقتصادی و توزیع ثروت در میان اقشار کم‌درآمد جامعه آغاز شد، همچنان یکی از موضوعات مهم و پربحث در اقتصاد ایران است. با گذشت سال‌ها از آغاز واگذاری آن، بحث‌های مربوط به قیمت روز سهام، پرداخت سودهای معوقه، وضعیت سهام متوفیان و زمان‌بندی‌های جدید واریز سود، همواره در کانون توجه مردم و رسانه‌ها قرار دارد. در ادامه این گزارش اول فارسی به بررسی آخرین وضعیت این جنبه‌ها با جدیدترین اطلاعات موجود می‌پردازیم.
تعداد سهامداران عدالت
بر اساس آخرین آمارها، تعداد کل سهامداران عدالت در ایران حدود ۴۹ میلیون نفر است. این افراد شامل گروه‌های مختلفی از جمله مددجویان کمیته امداد و سازمان بهزیستی، روستاییان و عشایر، کارگران فصلی و ساختمانی، و همچنین کارمندان و بازنشستگان دولتی می‌شوند. از این تعداد، حدود ۳۰ میلیون نفر روش غیرمستقیم را برای مدیریت سهام خود انتخاب کرده‌اند و مابقی سهامداران روش مستقیم را برگزیده‌اند.
قیمت سهام عدالت
ارزش روز سهام عدالت، که شامل سبدی از سهام ۴۹ شرکت (۳۶ شرکت بورسی و ۱۳ شرکت غیربورسی) است، به طور مداوم در حال تغییر است و به عوامل مختلفی از جمله نوسانات بازار بورس، عملکرد شرکت‌های سرمایه‌پذیر و سیاست‌های اقتصادی بستگی دارد. در حال حاضر، ارزش دقیق هر پورتفوی سهام عدالت (با ارزش اسمی اولیه ۴۹۰ هزار تومان، ۵۳۲ هزار تومان و یک میلیون تومان) بستگی به قیمت روز سهام شرکت‌های موجود در سبد دارد و برای اطلاع دقیق از آن، سهامداران می‌توانند به درگاه یکپارچه ذینفعان بازار سرمایه (ddn.csdiran.ir) یا تارنمای سهام عدالت (sahamedalat.ir) مراجعه کنند. لازم به ذکر است که در سال‌های اخیر، به دلیل توقف نماد شرکت‌های سرمایه‌گذاری سهام عدالت استانی، امکان فروش سهام عدالت مستقیم برای بخش عمده‌ای از سهامداران فراهم نبوده است.
سود پرداخت نشده سهام عدالت:
یکی از چالش‌های اصلی در حوزه سهام عدالت، موضوع سودهای پرداخت نشده است. دلایل متعددی برای عدم واریز سود به حساب برخی از سهامداران وجود دارد که مهمترین آن‌ها شامل موارد زیر است:
- شماره شبای نامعتبر یا اشتباه: این یکی از رایج‌ترین دلایل عدم واریز سود است. سهامداران باید اطمینان حاصل کنند که شماره شبای بانکی ثبت شده در سامانه سجام معتبر و صحیح است.
- حساب بانکی مسدود، راکد، یا مشترک (دو امضا): سود سهام عدالت به حساب‌های مسدود، راکد یا حساب‌های مشترک که نیاز به دو امضا دارند، واریز نمی‌شود.
- نوع حساب بانکی: حساب‌های سپرده بلندمدت، قرض الحسنه مربوط به اقساط وام و حساب‌های ارزی نیز ممکن است مشکلاتی در واریز سود ایجاد کنند.
- غیرفعال بودن کد شهاب حساب: کد شهاب (شناسه حساب بانکی ایرانی) باید فعال باشد.
- توقیف بودن سهام عدالت: در برخی موارد، سهام عدالت ممکن است به دلایل قضایی توقیف شده باشد.
- عدم همکاری برخی شرکت‌ها: برخی از شرکت‌های سرمایه‌پذیر به تعهدات خود در قبال واریز سود به شرکت سپرده‌گذاری مرکزی به موقع عمل نکرده‌اند که باعث تأخیر در پرداخت سود به سهامداران شده است.
سهامدارانی که سود خود را دریافت نکرده‌اند، می‌توانند با مراجعه به سامانه سجام، اطلاعات بانکی خود را اصلاح کنند. همچنین برای پیگیری وضعیت واریزی سود خود با کد ملی، می‌توانند به درگاه یکپارچه ذینفعان بازار سرمایه به نشانی ddn.csdiran.ir یا تارنمای سهام عدالت به نشانی sahamedalat.ir مراجعه کرده و یا با مرکز تماس ۱۵۶۹ داخلی یک تماس بگیرند.
۴. زمان جدید پرداخت سود (۱۴۰۳ و ۱۴۰۴):
سود سهام عدالت مربوط به عملکرد مالی سال منتهی به ۲۹ اسفند ۱۴۰۲، در دو مرحله پرداخت شد. مرحله نخست در اسفندماه ۱۴۰۳ (همزمان با ولادت امام حسن مجتبی (ع)) به حساب مشمولان واریز شد. مبلغ سود برای دارندگان سبد سهام عدالت ۴۹۲ هزار تومانی، ۷۴۴ هزار تومان، سبد ۵۳۲ هزار تومانی، ۸۰۵ هزار تومان و سبد یک میلیون تومانی، یک میلیون و ۵۱۳ هزار تومان اعلام شد.
مرحله دوم سود سهام عدالت سال مالی ۱۴۰۲ (که باید در خرداد یا تیر ۱۴۰۴ پرداخت می‌شد)، به دلیل عدم وصول کامل مطالبات از شرکت‌های سرمایه‌پذیر، با تاخیر مواجه شده است. مسئولان سازمان بورس اعلام کرده‌اند که پیگیری‌ها برای وصول این مطالبات، به ویژه مبلغ ۶۱۰۰ میلیارد تومان باقیمانده از سود عملکرد سال ۱۴۰۱ شرکت‌ها، ادامه دارد و به محض وصول این مبالغ و با مجوز شورای عالی بورس، تسویه سود سهام عدالت به صورت کامل انجام خواهد شد. تاریخ دقیق واریز مرحله دوم سود ۱۴۰۲ هنوز به طور رسمی اعلام نشده است، اما انتظار می‌رود با وصول مطالبات، در تابستان ۱۴۰۴ این اتفاق رخ دهد.
آخرین وضعیت سود سهام عدالت متوفیان و پرداخت آن:
موضوع سهام عدالت متوفیان و انتقال آن به وراث، از اهمیت بالایی برخوردار است. فرآیند انتقال سهام عدالت متوفیان به وراث متوقف نشده و همچنان ادامه دارد.
- سامانه میراث: از ۱۵ آبان ۱۴۰۲، سامانه میراث برای انتقال سهام عدالت متوفیان قبل از مرداد ماه ۱۳۹۹ به وراث، راه‌اندازی شد. وراث این گروه می‌توانند با انجام اقدامات لازم، سهام عزیزان خود را منتقل کنند.
- متوفیان بعد از مرداد ۹۹: برای متوفیان پس از مرداد ۱۳۹۹، به دلیل مشکلات فنی و نبود وب سرویس مناسب از سازمان امور مالیاتی، فرآیند انتقال سهام عدالت به وراث با چالش‌هایی مواجه است. مسئولان اعلام کرده‌اند که پس از دریافت سرویس‌های مربوطه از سازمان امور مالیاتی، تعیین تکلیف انتقال سهام عدالت این گروه نیز در دستور کار سپرده‌گذاری مرکزی قرار خواهد گرفت. بنابراین، وراث متوفیان از اول مرداد ۱۳۹۹ به بعد، فعلاً نباید برای دریافت سود سهام عدالت اقدام کنند.
- رایگان بودن فرآیند انتقال: مدیرعامل شرکت سپرده‌گذاری مرکزی تاکید کرده است که فرآیند انتقال سهام عدالت متوفیان به وراث کاملاً رایگان است و نیازی به پرداخت هیچ مبلغی نیست.
- مدارک لازم و نحوه اقدام: برای انتقال سهام عدالت متوفیان (قبل از مرداد ۹۹)، یکی از وراث می‌تواند با در دست داشتن مدارک لازم (گواهی فوت، گواهی انحصار وراثت، شناسنامه و کارت ملی فرد متوفی، و کپی برابر اصل شده شناسنامه و کارت ملی تمام وراث) به یکی از شعب بانک‌های تجارت، ملی، ملت، پارسیان و کشاورزی یا کارگزاری‌های منتخب مراجعه کند.
- سجامی بودن وراث: تمام وراث برای دریافت سهام و سود آن، باید در سامانه سجام ثبت‌نام کرده باشند.
- واریز سود متوفیان: تمام سودهای سهام متوفیان تجمیع شده و پس از تعیین تکلیف و انتقال سهام به وراث، این سودها نیز در اولین فرصت که برای تمام افراد واریز شود، به حساب وراث سجامی شده واریز خواهد شد.
با وجود تلاش‌ها برای ساماندهی و شفاف‌سازی فرآیند سهام عدالت، همچنان چالش‌هایی وجود دارد. تأخیر در پرداخت مرحله دوم سود سال ۱۴۰۲، لزوم حل مشکل انتقال سهام متوفیان پس از مرداد ۹۹، و همچنین ضرورت بهبود اطلاع‌رسانی و دسترسی آسان‌تر سهامداران به اطلاعات، از جمله مسائلی است که باید مورد توجه قرار گیرد. شفافیت بیشتر در عملکرد شرکت‌های سرمایه‌پذیر و افزایش همکاری آن‌ها با شرکت سپرده‌گذاری مرکزی، می‌تواند به پرداخت منظم و به موقع سود سهامداران کمک شایانی کند. سهامداران نیز باید همواره اخبار مربوط به سهام عدالت را تنها از طریق منابع رسمی و معتبر دنبال کنند تا گرفتار سودجویان و اطلاعات نادرست نشوند.
