فیلم نوستالژی از گلباران مزار محمد بهمن بیگی در شیراز

به گزارش اول فارس در آستانه روز معلم سال ۱۴۰۴ مزار” زنده یاد استاد محمد بهمن بیگی بنیانگذار تعلیمات عشایر ایران طی آیینی با حضور همسر او ” بی بی سکینه کیانی” و شماری از دوستداران و دانش‌آموختگان مدارس عشایری عصر امروز پنجشنبه یازدهم اردیبهشت ماه گلباران شد.

محمد بهمن‌بیگی، نویسنده و حقوق‌دان برجسته ایرانی از ایل قشقایی، در سال ۱۲۹۸ در قشلاق این ایل چشم به جهان گشود. تحصیلات ابتدایی را به شیوه سنتی در ایل آغاز نمود و پس از تبعید خانواده به تهران، در مدرسه علمیه به تحصیل ادامه داد. با پشتکار فراوان، در دوران تحصیل همواره به عنوان شاگرد ممتاز شناخته شد و پس از اخذ دیپلم از دبیرستان سلطانی شیراز، وارد دانشکده حقوق دانشگاه تهران گردید و در سال ۱۳۲۱ مدرک کارشناسی حقوق را دریافت نمود. آشنایی او با وضعیت زندگی عشایر و دغدغه ارتقای سطح فرهنگی آنان، مسیر زندگی او را به سوی بنیان‌گذاری نظام آموزش و پرورش عشایری در ایران تغییر داد.

فعالیت‌های کاری محمد بهمن‌بیگی پس از فارغ‌التحصیلی از دانشگاه، با درک عمیق از مشکلات جامعه عشایری و بهره‌گیری از فرصت حضور برنامه اصل چهار ترومن در ایران، وارد مرحله‌ای نوین شد. او با حمایت دولت وقت، همت خود را صرف ایجاد مدارس سیار برای کودکان عشایر نمود و توانست با جذب دختران به این مدارس و تأسیس نخستین مرکز تربیت معلم عشایری، تحولی بنیادین در نظام آموزشی این قشر از جامعه ایجاد کند. تلاش‌های او نه تنها به باسواد کردن هزاران نفر از فرزندان ایل منجر شد، بلکه زمینه‌ساز ارتقای جایگاه اجتماعی و فرهنگی عشایر در ایران گردید. تجربیات ارزشمند او در این زمینه، در قالب داستان در آثار ماندگارش به ثبت رسیده است.

زندگی اجتماعی محمد بهمن‌بیگی نیز همواره با دغدغه‌های فرهنگی و اجتماعی ایل قشقایی گره خورده بود. او که خود برخاسته از این ایل بود، با آگاهی از سنت‌ها و چالش‌های پیش روی عشایر، تلاش نمود تا با بهره‌گیری از ظرفیت‌های آموزشی، راهی برای توانمندسازی و ارتقای سطح زندگی آنان بیابد. سفرهای او به مناطق عشایری و تعامل نزدیک با مردم ایل، در شکل‌گیری دیدگاه‌ها و برنامه‌های آموزشی او نقش بسزایی داشت. پس از انقلاب اسلامی، اگرچه با چالش‌هایی روبرو شد، اما خدمات ارزشمند او در حوزه آموزش عشایر همواره مورد تقدیر قرار گرفت و میراث او همچنان الهام‌بخش تلاش‌ها در این زمینه است.

محمد بهمن‌بیگی در طول زندگی پربار خود، علاوه بر فعالیت‌های گسترده در حوزه آموزش و پرورش عشایری، به نویسندگی نیز پرداخت و آثار ارزشمندی را به یادگار گذاشت. کتاب‌هایی نظیر «بخارای من، ایل من» که در آن به شرح خاطرات و تجربیات خود در میان عشایر می‌پردازد، نه تنها از نظر ادبی ارزشمند هستند بلکه تصویری روشن از زندگی و فرهنگ عشایر ایران ارائه می‌دهند. نثر شیوا و نگاه عمیق او به مسائل اجتماعی و فرهنگی، آثارش را به منابعی مهم برای شناخت جامعه عشایری و تلاش‌های صورت گرفته برای ارتقای آن تبدیل کرده است.

سرانجام، محمد بهمن‌بیگی پس از سال‌ها تلاش بی‌وقفه در راه اعتلای آموزش و فرهنگ جامعه عشایری ایران، در اردیبهشت سال ۱۳۸۹ در سن ۹۰ سالگی در شیراز دیده از جهان فروبست. میراث او، که همانا نظام آموزش و پرورش عشایری است، همچنان به تربیت و توانمندسازی نسل‌های آینده این قشر از جامعه ادامه می‌دهد و نام و یاد او به عنوان بنیان‌گذار این نظام آموزشی ماندگار خواهد بود.