آموزش روش کاشت و نگهداری تربچه سرسبز و خوشمزه در باغچه ، باغشهری و آپارتمان

تربچه، یکی از صیفی جات بدون چربی و کلسترول است. فیبر یکی از مهمترین مواد موجود در تربچه است. همچنین تربچه دارای ویتامین c, k, B6، نیاسین و فولات است. برگ های این گیاه ۶ برابر بیشتر از ریشه آن داری ویتامین C است. این برگ ها برای درمان زردی مفید هستند. علاوه بر این تربچه حاوی کلسیم، پتاسیم، مس، اسید فولیک و آنتوسیانین (Anthocyanin) نوعی آنتی اکسیدان قوی است. مصرف مداوم تربچه، باعث حرکت آسان روده می شود، در نتیجه منجر به بهبود تدریجی اشتها می شود.

تربچه از خانواده شب بو ها است که دارای ریشه های خوراکی می باشد. دوره کشت، اندازه و رنگ متفاوتی در تربچه ها وجود دارد و اختلاف آنها را بر همین اساس می توان تعیین کرد. عطر و طعم موجود در تربچه خیلی غنی و متمایز از دیگر سبزیجات مشابه است. در این بخش از مجله آموزش اول فارس با نحوه کاشت و نگهداری تربچه بیشتر آشنا می شویم.

تربچه بطور باورنکردنی سریعاً بالغ و آماده برداشت می شود (تعدادی از ارقام تربچه فقط ۳ هفته از بذر تا بلوغشان طول می کشد) و بسیار مقاوم است. تربچه بخاطر عطر و طعم تندش، به سوپ ها و سالادها اضافه می شود و فضای بسیار کمی نیز در باغ می گیرد. برای رشد موفقیت آمیز تربچه ، دستورالعمل های زیر را دنبال کنید.

تصمیم بگیرید چه رقم تربچه ای را می خواهید کاشت کنید

مانند بسیاری از سبزیجات ، ارقام بیشماری تربچه در دسترس وجود دارد ، هم هیبرید و هم گرده افشان. اگر یک باغبان تازه کار هستید ، گیاه تربچه Cherry Belle را بکارید. زیرا فقط طی ۲۲ روز بالغ می شوند و طعم مطبوع و ملایمی دارند.تربچه های بهاره ارقامی هستند که بیشتر افراد با آن آشنا هستند (مانند تربچه Cherry Belle ، که قسمت بیرونی آنها قرمز و قسمت داخلی سفید رنگ است). باید مطمئن شوید که در کدام فصل (بهار یا پاییز) می خواهید تربچه ها را پرورش دهید. آنها رشد سریعی دارند.
به طور معمول ، تربچه تابستانه شبیه به تربچه بهاره است ، اما تمایل به رشد تربچه تابستانه آهسته تر است و حدود ۶ تا ۸ هفته طول می کشد تا بالغ شود.
تربچه زمستانه نسبت به تربچه بهاره و تابستانه بسیار بزرگتر و سفت تر است و رشد طولانی تر دارد. بهتر است تربچه زمستانه را برای برداشت در فصل پاییز یا زمستان، باید در اواخر تابستان کاشت. تربچه های زمستانه شامل Daikon  و Champions هستند. تربچه Daikon می تواند تا طول ۱۸ اینچ (۴۵ سانتی متر) رشد کند و ۶۰ روز طول می کشد تا بالغ شود، و شامل برخی از ارقام فوق العاده تند است.

مکان مناسب برای رشد و پرورش تربچه ها انتخاب کنید

تربچه باید در مکانی با نور کامل یا سایه جزئی کاشته شود ، و خاک سست و نرم و زهکش خوب نیز نیاز دارد. قبل از کاشت، هر نوع سنگی را از خاک خارج کنید ، زیرا ریشه ها در اطراف سنگ ها در مسیر خود شکافته و ترک می خورند. همچنین قبل از کاشت تربچه ها، مواد آلی مانند کمپوست ، کود کشاورزی و یا برگ های کپکی را به خاک اضافه کنید.مطمئن شوید که تربچه ها  نور فراوانی دریافت می کند. در غیر این صورت قسمت بالایی گیاه بزرگ و بخش ریشه بسیار کوچک می شود. البته، نور بسیار زیاد نیز می تواند باعث شود که تربچه به بذر رود.
خاک باید عاری از هر سنگ و کلوخ بوده و بخوبی زهکش شود و مقدار pH آن بین ۵.۸ تا ۶.۸ باشد. از مقدار زیادی مواد آلی (مانند کمپوست) در خاک استفاده کنید.
برای حصول بهترین نتیجه ، آزمایش خاک انجام دهید یا نمونه های خاک را به آزمایشگاه بفرستید تا مواد مغذی مناسب خاک بررسی شود. حداقل یک هفته قبل از کاشت تربچه هر گونه اصلاحی را در خاک انجام دهید.

برای کاشت تربچه برنامه ریزی کنید

تربچه یک محصول فصل خنک است که بهتر است در فصل بهار و پاییز کاشته شود. رشد تربچه در ماههای گرم تابستان ممکن است باعث بلوغ زودرس یا bolt شود (به رشد سریع و کم برگ گیاه که منجر به گل دهی و تولید تخم زود هنگام شود، بولت شدن ( bolt )  یا بلوغ زودرس گیاه گفته می شود. گاهی اوقات ممکن است برخی گیاهان نیز به سرعت رشد و قد بکشند و به اصطلاح بولت شوند. در این حالت به جای برگ دهی زیاد، بیشتر گل و تخم تولید تا سریعتر تولید مثل کنند). شما می توانید اولین محصول تربچه را ۲ هفته قبل از آخرین یخبندان در بهار بکارید ، زیرا تربچه یخبندان را به خوبی تحمل می کند.هنگام آغاز گرمای هوا ، رشد تربچه ها را متوقف کنید. بدان معنی که اگر بطور متوالی روزهایی با دمای ۶۰ درجه فارنهایت (۱۶ درجه سانتیگراد) یا بالاتر پیش رو دارید ، باید کاشت تربچه متوقف کنید تا هوا خنک شود.
یک تربچه معمولی بهاره، حدود ۵ روز جوانه می زند و طی ۳ تا ۴ هفته برای برداشت آماده می شود.
از آنجا که تربچه ها خیلی سریع رشد می کنند ، می توانید کشت مخلوط (inter-crop) تربچه را بین تعدادی سبزیجات که سرعت رشد آهسته دارند، اعمال کنید تا نشانگر ردیفی نیز درست کنید. شما همچنین می توانید با کاشت یک ردیف جدید تربچه در هر هفته،  توالی کاشت را اجرا کنید تا برای مدت طولانی تری تربچه برداشت کنید.

آموزش رشد و پرورش تربچه ها

بذرهای تربچه را بکارید

بذرهای تربچه باید حدود ۱/۲ اینچ (۱۲.۵ میلی متر) عمق و ۱ اینچ (۲۵ میلی متر) از هم فاصله داشته باشند. همانطور که تربچه ها جوانه می زنند، جوانه های موفق و رشد یافته را به فاصله تقریبی ۲ اینچ (۵ سانتی متر) از هم جدا کنید ، و البته باید فضای بیشتری برای ارقام بزرگتر فراهم کنید. ردیف ها باید در فاصله تقریبی ۱ فوت (۳۰ سانتی متر) از هم کاشته شوند.هنگامی که جوانه های تربچه حدود ۱ اینچ (۲.۵ سانتیمتر) بزرگ شدند تربچه ها را تنُک کنید. هدف این است که فقط سر تربچه را با یک قیچی کوچک از سطح خاک قطع کنید.
اگر در حال کاشت یک رقم تربچه بزرگ هستید، بذرها را در عمق ۱ اینچ تا ۱ و  ۱/۲ اینچ (۱۲.۵ میلی متر) کاشت کنید.
کاشت تربچه ها بعنوان گیاه همراه (companion plants) بخوبی نتیجه می دهد، زیرا بسیاری از حشرات را از گیاهان معمولی دور نگه می دارد و سریعتر نیز رشد می کنند. آنها را در کنار هویج ، جعفری و کلم بکارید.

تربچه ها را همزمان با رشدشان، آبیاری کنید

بستر کاشت تربچه را مرطوب نگه دارید ، اما خیس نشود. تربچه ها را بطور مکرر و یکنواخت آبیاری کنید زیرا اینکار منجر به رشد سریع آنها می شود. اگر تربچه خیلی آهسته رشد کند ، طعم تند و چوبی ایجاد می کند. کمپوست را بصورت دلخواه به بستر تربچه اضافه کنید تا به حفظ رطوبت کمک کند.اگر تربچه ها را بطور مساوی آبیاری نکنید (برای مثال ، چند روز آبیاری نکنید و سپس آنها را غرقاب کنید) تربچه ها ترک می خورند.

تربچه ها را برداشت کنید

وقتی که ریشه های تربچه حدود ۱ اینچ (۲.۵ سانتی متر) قطر پیدا کردند، تربچه ها معمولاً برای برداشت آماده شده اند. پاکت بذر را از لحاظ اندازه مورد انتظار در زمان برداشت و زمان بلوغ تربچه ها بررسی کنید. برای برداشت محصول، کل گیاه را با دست از زمین بیرون بکشید.همچنین می توانید خاک را عقب رانده و ببینید که آیا تربچه ها رشد کرده اند یا خیر. چند عدد از تربچه را از خاک بیرون بکشید و آنها را تست کنید. این کار به شما می گوید که آیا آماده برداشت هستند یا خیر.
برخلاف بسیاری از سبزیجات ریشه ای، تربچه نمی تواند در زمین باقی بماند ، زیرا انجام این کار باعث می شود که آنها سفت و چروک شوند.

تربچه های برداشت شده را تمیز و ذخیره کنید

با دست خاک ها را از روی تربچه ها پاک کنید و سپس آنها را تا ۲ هفته در یک مکان خنک و تاریک نگهداری کنید. قبل از خوردن آنها را با آب بشویید.

آموزش رفع مشکلات تربچه

با مشکلات قارچی تربچه ها مقابله کنید

انواع مختلفی از قارچ ها وجود دارد که می توانند تربچه ها را از بین ببرند یا  طعم و مزه ی تربچه ها را بد کنند. معمولاً علائم آشکاری و واضحی از مشکلات قارچی وجود دارد که می توانید آن ها را مشاهده کرده و برطرف نمایید.اگر لکه و نقاط زرد و خاکستری کمرنگ، روی برگهای تربچه ظاهر شود ، ممکن است تربچه دچار بیماری قارچی لکه برگی یا لکه برگی سپتوریایی شده باشد. اگر با این مشکل مواجه شدید، اطمینان حاصل کنید که بستر کاشت تربچه به خوبی زهکشی می شود (آب فقط در یک جا نمی نماند) و مواد آلی (مانند کمپوست) به خاک اضافه کنید. تربچه های آلوده را جدا کنید. برای جلوگیری از این مشکل ، تناوب زراعی را در محصولات اجرا کنید  تا بار دیگر تربچه ها در همان بستر کاشت، کاشته نشوند. همچنین ، باغ  را از بقایای گیاهان (گیاهان مرده ، علفهای هرز و غیره) دور نگه دارید.

اگر لکه های سبز کمرنگ در قسمت فوقانی برگها بهمراه  لکه های بافت دار  قهوه ای که با حاشیه زرد رنگ احاطه شده اند،  در قسمت زیرین گیاه ظاهر شوند، ممکن است گیاه تربچه دچار بیماری قارچی سفیدک کرکی یا دروغین یا درونی شده باشد. از گیاهان آلوده خلاص شوید و مطمئن شوید که گیاهان را بیش از حد آبیاری نکرده اید. از تجمع بیش از حد گیاهان تربچه روی هم از طریق تنُک کردن، جلوگیری کنید. برای جلوگیری از سفیدک کرکی ، حتماً تناوب زراعی را انجام دهید و باغ را عاری از علف های هرز نگه دارید.
اگر برگ های تربچه بین رگه هایشان زرد شود ، و اگر حاشیه برگها قهوه ای و به سمت بالا پیچیده شود ، و پایه ی ساقه گیاه قهوه ای تیره ، سیاه و لکه دار شود، تربچه ها ممکن است دچار یک بیماری قارچی بنام ساق سیاه شده باشند. مواد آلی مانند کمپوست را به بستر گیاه اضافه کنید و اطمینان حاصل کنید که خاک به خوبی زهکش شده است (آب زیاد در یک مکان باقی نمانده و بیش از حد نیز آبیاری نمی کنید). برای جلوگیری از این امر ، همچنین با تناوب کشت احتمال بروز بیماری را کاهش دهید.

از شر حشرات مشکل ساز در زمین تربچه رها شوید.

قارچ ها تنها مواردی نیستند که بتوانند در تربچه مشکل ایجاد کنند. برخی از حشرات نیز می توانند به سراغ گیاهان تربچه بیایند و از آنها تغذیه کنند تا آنها شروع به مردن کنند. بسیاری اوقات می توانید با تمیز نگه داشتن باغ از بقایای گیاهی و علفهای هرز ، از این حمله ی این حشرات جلوگیری کنید. البته اگر حشرات در باغ ظاهر شوند ، روش هایی وجود دارد که می توانید با آنها مقابله کنید.اگر برگهای تربچه پژمرده به نظر برسند و  در ریشه ها سوراخ و شیار مشاهده کردید ، ممکن است دارای مگس ریشه باشید. این حشرات کوچک کرم های کوچک ، خاکستری / سفید و بی پا هستند. مگس ها تخم های خود را در خاک کنار گیاه قرار می دهند. برای خلاص شدن از شر آنها ،  آهک یا خاکستر چوب را در پایه گیاهان تربچه اضافه کنید. صبر کنید و سپس تربچه ها را تا زمانی که هوا هنوز خشک تر نشده بکارید تا از چرخه عمر مگس ریشه در امان بمانید.
اگر سوراخ های ریز  در برگهای تربچه مشاهده کردید ، ممکن است سوسک کک داشته باشید. این حشرات کوچک سوسک های برنز یا سیاه بطول  ۱/۱۶ اینچی (۲.۹ سانتی متر) هستند. اگر فهمیدید که این حشرات را دارید ، خاک دیاتومه بپاشید، که یک نوع سنگ نرم و رسوبی است و به راحتی به پودر سفید رنگ و ریزی تبدیل می شود. و می تواند به عنوان یک قاتل  طبیعی برای حشرات عمل کند. همچنین باید زمین را زیر و رو دهید تا چرخه زندگی سوسک ها نیز مختل شود.
اگر گیاهان تربچه دارای لکه های سفید یا زرد مایل به زرد ، و دارای برگهای تغییر شکل یافته باشند، یا اگر گیاهان پژمرده شده باشند ، ممکن است حشرات کفشدوزک داشته باشید. این حشرات سیاه رنگ با نقاط زرد یا قرمز یا نارنجی هستند ، مایعات را از بافت گیاه تربچه بیرون می کشند. تمام حشرات و توده های تخم را از گیاهان جدا و از بین ببرید. برای کمک به نگه داشتن آنها در بیرون باغ، مکان مورد نظر را از انواع حشرات از قبیل بقایای محصول و علفهای هرز  پاک نگه دارید.
اگر برگهای گیاه تربچه به رنگ زرد کدر تبدیل شده باشد، و اگر آنها پیچیده و شکننده باشند، گیاه تربچه ممکن است دچار بیماری مایکوپلاسمای فیلودی ( Aster yellows) شده باشند که توسط زنجرک ها Leafhoppers گسترش یافته است. اگر اینگونه است ، گیاه یا گیاهان آلوده را جمع آوری کرده و با حذف علفهای هرز و بقایای گیاهی ، جمعیت زنجرک ها را کنترل کنید.

خاک را بررسی کنید

درجه حرارت خاک، نوع و میزان آب دریافتی، می تواند نقش مهمی در عملکرد گیاه تربچه داشته باشد. به یاد داشته باشید که باید گیاهان و خاک بطور مساوی آبیاری شوند (البته بیش از حد آبیاری نشوید) و مقدار pH خاک نیز درست باشد.اگر تربچه طعم خیلی تیز و تندی داشت، به احتمال زیاد بدان معنی است که خاک آن، خیلی خشک یا دمای خاک خیلی گرم بوده است (بالای ۹۰ درجه فارنهایت یا ). برای محافظت از ریشه ها و خنک کردن خاک ، ۲ تا ۳ اینچ (۵–۸ سانتیمتر) مالچ آلی به خاک اضافه کنید. تربچه ها را بطور همزمان ۲ تا ۳ ساعت آبیاری کنید و سپس صبر کنید تا خاک حداقل تا عمق ۴ اینچ (۱۰ سانتیمتر) خشک شود.
اگر ریشه تربچه چوبی و سفت باشد، دمای خاک احتمالاً خیلی بالا بوده و آبیاری نقطه ای و یکی درمیان بوده است. اطمینان حاصل کنید که ریشه ها با خاک پوشانده شوند تا خنک بماند و بطور مساوی نیز آبیاری کنید. همچنین ، به محض اینکه تربچه ها به اندازه کافی بزرگ شدند، آنها را برداشت کنید ، تا بیش از حد بزرگ و ترک خورده نشوند.