گیاه ریحان یا جنس Ocimum (از خانواده نعناعیان Lamiaceae)، که به طور کلی با عنوان ریحان شناخته میشود، مدتهاست که به دلیل تنوع ژنتیکی گونه های موجود در آن مورد توجه قرار دارد. براساس منابع موجود این جنس حداقل دارای ۶۵ تا ۱۵۰ گونه در سراسر جهان میباشد. به طوریکه گونه ها و اشکال مختلف ریحان از جنبه رشد، رنگ و ترکیبات معطر به قدری متفاوت است که شناخت گیاهشناسی آنرا دشوار میکند.
این گیاه منبع خوبی از ویتامین A، ویتامین C، کلسیم، روی، آهن و کلروفیل بوده و دارای خواص ضد باکتری و حشره کشی است و دارای توانایی تمیز کردن آبهای آلوده میباشد. برای اثبات خواص ضد التهابی، آنتی اکسیدانی، ضد درد (کاهش درد)، ضد تب (کاهش دهنده تب)، محافظتی (محافظت از کبد)، مبارزه با سرطان، دیابت، فشار خون، تحریک کننده، تقویت کننده سیستم ایمنی و غیره، مطالعات زیادی انجام شده است.
ریحان یکی از سبزیهای معطر و لذیذ است که میتوانید در آشپزی از آن استفاده کنید یا همراه غذا میل کنید و از خواص بینظیر و عطر فوقالعادهی آن بهرهمند شوید. شاید فکر کنید که کاشت ریحان در خانه کار سختی است؛ ولی اگر نور کافی داشته باشید، بسیار راحت است و زود نتیجه میدهد. در ادامه در مورد فوت و فن کاشت ریحان در باغچه و گلدان بیشتر بخوانید.
آیا کاشت ریحان در خانه امکانپذیر است؟
بسیاری از افراد فکر میکنند که محیط خانه برای کاشت ریحان و سایر سبزیجات مورد استفاده مناسب نیست و فقط باید گلهای آپارتمانی نگه داشت. اما جالب است بدانید که بیشتر طاقچههای کنار پنجره که نور زیادی در طول روز میگیرند، بهترین مکان برای کاشت انواع سبزیجاتی است که محصول خوراکی دارند. فهرست گیاهانی که میتوانید در طاقچه بکارید و از محصول خوراکی آنها استفاده کنید، بسیار طولانی است. از انواع سبزیهای معطر گرفته تا فلفل و حتی گوجه را میتوانید در گلدان بکارید.
برای درست کردن انواع دمنوش، موهیتو و نوشیدنیهای معطر میتوانید نعنا بکارید، برای اضافه کردن یک طعم بینظیر به انواع غذا مثلا سوپها میتوانید پیازچه بکارید و برای اینکه سالسای خانگی با بهترین عطر و طعم تهیه کنید، گشنیز و جعفری بکارید. یکی دیگر از پرکاربردترین سبزیجات معطر ریحان است. آن را میتوانید تقریبا در هر غذایی بریزید و کنار تمام غذاها نوش جان کنید.
برای تهیهی انواع سس پستو، به عنوان تزیینات پیتزا، طعم دادن به سوپها و افزودن عطر بینظیر به اکثر غذاها میتوانید از ریحان استفاده کنید.
کاشت ریحان در خانه بسیار راحتتر از آن چیزی است که تصور میکنید. کافی است محیط مناسب رشد گیاه را فراهم کنید و از طعم و عطر بینظیر آن لذت ببرید.
اگر دوست دارید در خانه سبزی بکارید، راهنمای کامل زیر را حتما مطالعه کنید:
کاشت ریحان در خانه به چه محیطی نیاز دارد؟
قبل از کاشت هر گیاه باید شرایط مطلوب برای رشد و پرورش آن را در نظر بگیرید. گیاهان با هم تفاوت زیادی دارند و محیط مطلوب آنها، برای هر گیاه با دیگر متفاوت است. مهمترین قدم در موفقیت برای کاشت ریحان در خانه این است که محیط مناسب رشد آن را داشته باشید. اگر محیط خانه برای این کار مناسب نباشد، هر چقدر که تلاش کنید نمیتوانید نتیجه بگیرید.
ریحان یکی از گیاهانی است که شرایط استوایی را ترجیح میدهد. این گیاه معطر، عاشق نور زیاد است و واقعا از سرما متنفر است. نباید آن را در جایی بگذارید که باد شدید بوزد و همواره خاک آن باید مرطوب باشد.
پنجرهی رو به جنوب بهترین مکان برای کاشت ریحان در خانه است. این پنجره نور زیادی میگیرد و میتواند بهترین جا برای کاشت انواع سبزیها باشد.
برای کاشت ریحان و سایز سبزیجات خوراکی، شرایط نگهداری در خانه و بیرون از خانه، تقریبا شبیه هم است اما باید به تغییر دمای شدید در طول شب توجه کنید. اگر ریحان را بیرون از خانه میکارید و میدانید که در محل زندگی شما، دمای شب و روز خیلی تغییر میکند، بهتر است که تجدید نظر کنید.
ریحان و بادهای سرد، رابطهی خوبی با هم ندارند. باید مطمئن شوید که گیاه شما برای مدت طولانی از وزش بادهای سرد و هوای سرد، در امان میماند. اگر در محیطی زندگی میکنید که مستعد خشکسالی و تابش شدید و سوزان آفتاب است باید حتما مرتب به گیاه آب بدهید و برای ساعاتی در روز که آفتاب بسیار شدید است، برای آن سایه فراهم کنید.
آموزش کاشت ریحان در خانه
برای تغییر گلدان و همینطور تکثیر کردن ریحان از گیاهی که قبلا بهطور کامل رشد کرده، این مراحل را دنبال کنید:
- مکانی را برای کاشت ریحان در خانه انتخاب کنید که نور کافی داشته باشد. حتماً خاکی بخرید که با گیاهان خوب کار میکند و گلدانی که زهکشی خوبی را برای خاک فراهم میکند.
- ابتدا گلدان را تا یک چهارم حجم آن با خاک مناسب پر کنید.
- نشای ریحان را از ظرف پلاستیکی که در آن قرار داده شده بردارید و با دستان خود به آرامی ریشهها و کثیفیهای چسبیده به ریشهها را جدا کنید.
- ریحان را به آرامی داخل گلدان بگذارید و شروع به پر کردن خاک اطراف آن کنید. مطمئن شوید که اولین برگهای گیاه با بالای گلدان همسطح باشند و خیلی در داخل گلدان قرار نگرفته باشند.
- به گیاه مقداری آب بدهید و اجازه دهید تا با خانهی جدید خود سازگار شود.
برای کاشت ریحان در خانه با استفاده از بذر، این مراحل را دنبال کنید تا مطمئن شوید که گیاهتان بهخوبی رشد میکند و کاشت آن موفقیتآمیز خواهد بود:
- برای بذرهای خود یک گلدان یا بستر مناسب کاشت انتخاب کنید. وقتی صحبت از محیط جدید میشود، انتخاب واقعاً با شماست. میتوانید چند دانه را در گلدانهای کوچک بکارید، آنها را در جعبه بهصورت پراکنده بکارید یا گلدانهای بزرگ مخصوص کاشت سبزیجات تهیه کنید.
- هنگامی که گلدان خود را انتخاب کردید، آن را تقریباً تا لب آن با خاک پر کنید. سپس با انگشت خود سوراخهایی به عمق سه سانتیمتر ایجاد کنید. دانهها را در سراسر آن پخش کنید، سپس سوراخها را با خاک بپوشانید.
- بذرها را آبیاری کنید و آنها را به مدت بیش از ۶ ساعت در روز در محلی قرار دهید که در معرض نور مستقیم خورشید باشد، یا یک چراغ رشد LED بخرید تا مطمئن شوید که مقدار مناسبی در روز، نور دریافت میکنند.
- هنگامی که ریحان واقعاً شروع به رشد کرد، میتوانید از قیچی برای خلوت کردن گیاه در صورت تراکم بیش از حد برگها استفاده کنید. همچنین باید از ترفند نیشگون گرفتن برگهای بالایی برای تشویق گیاه به پرپشت شدن استفاده کنید.
مراقبت از گیاه ریحان در خانه
گیاه ریحان خاک مرطوب را دوست دارد و به محض خشک شدن خاک آن، باید آبیاری شود. از آنجاکه ریحان در شرایط سرد عملکرد خوبی ندارد، دمای اتاق و همینطور آب ولرم برای گیاه بهترین است. اگرچه آب را دوست دارد؛ اما خاک گیاه باید به خوبی زهکشی داشته باشد. همچنین نور مستقیم خورشید که میتواند شش تا هشت ساعت در روز باشد برای رشد گیاه لازم است.
وقتی شروع به دیدن گلهای گیاه کردید، یا ریحانتان شروع به بلندتر شدن کرد، میتوانید شروع به نیشگون گرفتن برگهای بالایی با انگشتان خود کنید و گلها را هرس کنید. این کار گیاه شما را تشویق میکند که به جای بلندتر شدن و رشد عمودی، به سمت رشد برگ به جای گل هدایت شود و برگهای بیشتری بدهد و پرپشتتر شود.
گاهی اوقات میتوانید از کودهای چندمنظوره که در گلفروشیها عرضه میشود برای تقویت رشد گیاه استفاده کنید. البته میتوانید موقع کاشت گیاه هم، مقدار کود حیوانی هم به آن اضافه کنید. ولی اگر از خاکی غنی و مناسب استفاده کرده باشید، برای مقدار کم، نیازی به کود نیست. اگر رشد گیاه شما متوقف شده، با مشورت فروشنده، کود مناسب برای آن تهیه کنید.
چطور گیاه ریحان را تکثیر کنیم؟
اگر از طریق قلمه قصد دارید که گیاه را تکثیر کنید، باید به گیاه ریحان سالم و دارای شاخوبرگ یا حتی قلمههایی که از فروشگاه یا گیاه همسایه تهیه کردهاید دسترسی داشته باشید. همچنین باید قیچی مناسب یا چاقو، فنجان آب و خاک برای این فرآیند داشته باشید. بعد از تهیهی لوازم مورد نیاز برای تکثیر ریحان، این مراحل را دنبال کنید:
- قیچی یا چاقوی تمیزی را بردارید و ساقههایی از گیاه به طول ۱۰ تا ۱۲ سانتیمتر ببرید. باید این قطعات را درست در یک گره (محل تلاقی برگ و ساقه) برش دهید.
- هر تعداد قلمه را که میخواهید جمعآوری کنید، سپس تمام برگها را از پنج سانتیمتر پایینی قلمه جدا کنید. قلمهی شما کمی لخت به نظر میرسد؛ اما جدا کردن برگهای اضافه، از ایجاد قارچ یا پوسیدگی برگها در آب جلوگیری میکند.
- قلمهها را در فنجان آب قرار دهید. میتوانید برای هر قلمه از یک فنجان استفاده کنید یا دو سه قلمه را با هم داخل فنجان بگذارید. آنها را در محلی قرار دهید که نور زیاد دریافت کنند ولی تابش نور به قدری شدید نباشد که دچار سوختگی شوند. هر روز آب فنجانها را عوض کنید تا آب راکد نشود و به گیاهان شما نیز آسیب نرساند.
- هنگامی که گیاهان شما شروع به رشد ریشه میکنند، که این روند ممکن است یک هفته یا بیشتر طول بکشد، آنها را تا زمانی که ریشهها به ده سانتیمتر برسند، تحت نظر بگیرید. این روند هم ممکن است یک یا دو هفتهی دیگر طول بکشد. هنگامی که ریشهها به این طول رسیدند، میتوانید با موفقیت آنها را به باغچه یا گلدان منتقل کنید.
همچنین میتوانید قلمههای ریحان را مستقیماً در خاک تکثیر کنید. همان مراحل بالا را دنبال کنید؛ اما به جای قرار دادن آنها در فنجانهای آب، میتوانید قلمه را مستقیماً در خاک بکارید. اگر از این روش استفاده میکنید، بهتر است که هورمون ریشهزایی هم بخرید و انتهای قلمهها قبل از کاشت، در آن فرو ببرید. این کار واقعاً در رشد ریشه تاثیرگذار است.
چطور ریحان رشد کرده را برداشت کنیم؟
حالا به مرحلهی جذاب کاشت ریحان در خانه رسیدهاید؛ زمانی که میتوانید محصول گیاه خود را برداشت کنید و از آن استفاده کنید. برای این منظور کافی است هر تعداد برگ که میخواهید از گیاه اصلی جدا کنید یا چند سانتیمتر بالای گیاه را جدا کنید. البته سعی کنید به اندازهی کافی منتظر بمانید تا گیاه شما بهخوبی رشد کند. در برداشت آن عجله نکنید.
بریدن گیاه از قسمتهای بالاتر، درست مثل ترفند نیشگون گرفتن گیاه عمل میکند. گیاه را تشویق میکند تا شاخ و برگ بیشتری بزند و پرپشتتر شود. با این روش گیاه شما بهجای بلندتر شدن، برگهای بیشتری میدهد و این همان چیزی است که ما از یک گیاه ریحان میخواهیم.
جمعبندی
کاشت ریحان در خانه کار سادهای است و هیچ تفاوتی با کاشت آن در باغچه ندارد. فقط کافی است که شرایط مناسب رشد گیاه را فراهم کنید. این گیاه به نور زیاد و خاک مرطوب نیاز دارد. در مدت کوتاهی میتوانید محصول معطر و جذاب خود را برداشت کنید و در غذاها از آن استفاده کنید.
منبع: Apartmenttherapy
ناشناس
تاریخ : ۱۹ - خرداد - ۱۴۰۲
سلام،ممنون از توضیحات و اطلاع رسانی خوبتان.شروع به انجام آموخته ام از توضیحات شما در کاشت ریحان بصورت نشا، در گلدان می کنم انشاءالله که نتیجه بگیرم.