روغن موتور باید قسمت های مختلف موتور را روغن کاری کند تا اصطکاک کاهش یابد و اتلاف غیر ضروری نیرو به حداقل برسد. یک موتور خوب روغن کاری شده، سوخت را به طور موثرتری می سوزاند و بنابراین عملکرد بهتری دارد. با این حال، روغن کاری تنها یک کار است. با کاهش اصطکاک، قطعات و سطوح در معرض اصطکاک محافظت می شوند. میزان سایش به حداقل می رسد تا قطعات طول عمر بیشتری داشته باشند. یک روغن موتور خوب همچنین از واکنش های شیمیایی ناخواسته روی سطح قطعات موتور مانند خوردگی جلوگیری می کند. قطعات خورنده معمولاً عملکرد خود را از دست می دهند و منجر به افزایش آلایندگی موتور می شوند.
حتی با روغن مناسب در محل، نمی توان از درجه خاصی از سایش در نقطه تماس بین سطوح مختلف به طور کامل اجتناب کرد (و در واقع حتی در بسیاری از موارد مورد نظر نیست). در نتیجه ذرات آزاد می شوند. روغن تضمین می کند که این ذرات در مکان هایی که آسیبی به موتور وارد نمی کنند، شسته می شوند. در حالت ایده آل، روان کننده حتی ناخالصی ها و رسوبات را نیز حل می کند. همچنین دارای یک عملکرد خنک کننده است، زیرا روغن گرمای اصطکاک ایجاد شده در موتور را جذب می کند. بدون آن، قطعات موتور بیش از حد گرم می شوند و نمی توانند وظایف خود را به درستی انجام دهند.
یک روغن موتور خوب تمام وظایف فوق را انجام می دهد!
امروزه موتورهای مدرن با یکدیگر متفاوت هستند و هیچ روغن موتور یکسانی وجود ندارد که مناسب همه موتورهای مدرن باشد. به عنوان مثال، موتورهای مدرن به روغنی با ویسکوزیته سبک تر (رقیق تر) نیاز دارند تا پتانسیل مصرف سوخت کامل خود را محقق کنند. این روغن موتورهای سبک تر برای محافظت از قطعات سخت موتور طراحی شده اند و در عین حال به موتور اجازه می دهند آزادانه با کمترین مقاومت ممکن بچرخند.
سپردن انتخاب روغن موتور مناسب به صاحبان خودرو می تواند برای بسیاری از افراد گیج کننده و طاقت فرسا باشد. برای کمک، خودروسازان تمام الزاماتی را که یک روغن موتور برای یک مدل معین باید برآورده کند جمع آوری کرده و منتشر می کنند. این مشخصات روغن موتور نامیده می شود (به عنوان مثال، GM dexos1TM) و در کتابچه راهنمای هر خودرو تعریف شده است. صاحبان خودرو می توانند به سرعت به دنبال مشخصات مورد نیاز خودرو و روغن موتور مورد نیاز خود باشند.
علاوه بر این، نهادهای صنعتی مانند انجمن نفت آمریکا (API) یا کمیته بین‌المللی استانداردسازی و تأیید روانکارها (ILSAC) مشخصات استاندارد شده‌ای را منتشر می‌کنند که برخی از OEM به آن اشاره می‌کنند (مانند API SP یا ILSAC GF-6).
از طرف دیگر تولیدکنندگان روغن می توانند روغن های خود را بر اساس این مشخصات توسعه دهند. طبق قانون، آنها باید روی بطری نشان دهند که یک روغن موتور دارای چه مشخصاتی است تا مصرف کنندگان بتوانند به راحتی روغن مناسب را انتخاب کنند. بسیاری از خودروسازان حتی روغن را برای خودروهای مربوطه خود تأیید می کنند. فقط یک تاییدیه به مالکان خودرو اطمینان خاطر در مورد مناسب بودن روغن می دهد، زیرا این فقط یک سطح عملکرد خود اعلام شده نیست، بلکه یک تایید کیفیت توسط یک طرف خارجی است. این امر به ویژه برای تولیدکنندگان اروپایی مانند مرسدس بنز یا فولکس واگن اهمیت دارد، زیرا این تولیدکنندگان معمولاً دارای الزامات OEM و حتی مدل خاص هستند که بسیار فراتر از استانداردهای استاندارد صنعت است.
استفاده از روغن موتور اشتباه می تواند عواقب قابل توجهی داشته باشد. موتور ممکن است قدرت خود را از دست بدهد، می تواند پر سر و صدا شود یا – در بدترین حالت ممکن – کاملاً خراب شود.
بنابراین دستو العمل استاندارد در مورد مشخصات عملکرد همه محصولات روغنی بسیار شفاف است. برای اینکه تا حد امکان آسان و ایمن باشد، باید به وضوح بیان شود که هر روغن برای چه مشخصاتی تایید شده است، چه مشخصاتی به طور کامل برآورده شده است، و برای چه کاربردهایی استفاده را بر اساس تخصص فنی و تست های داخلی توصیه یشود.
هر یک از روغن موتورهای موجود در بازار دارای ویژگی منحصر به فرد خود هستند که آنها را نسبت به هم متمایز می‌کند. تمام راننده‌‌ها باید درباره انواع روغن‌ها آشنایی داشته باشند تا بهترین گزینه را برای اتومبیل خود انتخاب کنند.
انتخاب و خرید بهترین روغن موتور یکی از ارکان مهم در کارکرد صحیح خودرو و موتور است و می‌توانند رانندگی مطلوب‌تری را رقم زند. همچنین لازم است پیش از خرید خودرو کارکرده به تمیز بودن موتور خودرو از منظر روغن و ضربه‌های وارد شده به آن توجه کنید.
روغن موتور چیست؟
روغن موتور در علوم مکانیکی و صنعت خودرو، بسیار کاربرد دارد و وظیفه اصلی آن، روانکاری و محافظت از تک‌تک قطعات سخت پیشرانه (موتور خودرو) است. این مایع در انواع اتومبیل از دو ماده اصلی روغن پایه و مواد افزودنی تشکیل می‌شوند. در واقع روغن پایه جهت ترکیب با آب و جلوگیری از اصطکاک بین قطعات که با هم درگیری‌های بسیاری دارند، استفاده می‌شود.
انواع روغن موتور خودرو
انواع روغن موتور (پیشرانه خودرو) به چهار دسته کلی تقسیم می‌شوند.
۱. روغن موتور مینرال
مایع روان‌کننده که از آن با نام روغن موتور معدنی هم یاد می‌کنند، جزء محصولات قدیمی محسوب می‌شود که امروزه با ظهور مواد جدید با کیفیت‌تر، طرفداران زیادی ندارد. البته برخی معتقدند که قدرت روانکاری مینرال به دلیل استفاده از نفت در آن، بسیار زیاد است.
۲. روغن موتور صنعتی
روغن پیشرانه صنعتی یا سنتتیک شامل روغن پایه، مینرال و تعدادی ماده افزودنی است و تحت تاثیر یک فرایند شیمیایی به وجود می‌آید؛ در حالی که تولید مورد قبلی بر پایه نفت خام بود. روغن موتور صنعتی، مزایای بیشتری نسبت به نوع مینرال دارد و بسیاری از آن استفاده می‌کنند.
۳. روغن موتور نیمه سنتتیک
روغن پیشرانه مذکور ترکیبی از نوع سنتیتیک و مینرال است. مزیت نیمه سنتتیک، مقاومت بالای آن در برابر دماهای زیاد بوده؛ اما کیفیت کمتری نسبت به انواع قبلی در روانکاری دارد.
۴. روغن موتور فلاشینگ
مایع فلاشینگ در انواع خودروهای هیبریدی استفاده می‌شود و بیشتر شبیه به آب است. این ماده، بیشتر وظیفه تمیز کردن پیشرانه را به عهده داشته و خاصیت روان‌کنندگی زیادی ندارد.
مراحل کار به این صورت است که در ابتدا، باید روغن کثیف قبلی را از محفظه خارج کرده و فلاشینگ را جایگزین آن کنید؛ سپس پیشرانه را به مدت ۱۰ دقیقه به صورت درجا روشن کرده تا فرایند تمیز شدن تکمیل شود.
در نهایت ماده فلاشینگ را خالی کرده و از روغن موتور جدید استفاده کنید.
گرانروی (ویسکوزیته)
«گرانروی» که با نام‌های متداول دیگری مانند «ویسکوزیته» یا «لزجت» شناخته می‌شود یکی از مهمترین شاخصه‌های روغنهای موتور به شمار می‌رود. گرانروی را می‌توان مقاومت سیال در برابر حرکت تعریف کرد. برای درک بهتر این مفهوم از مثال آب و عسل استفاده می‌کنیم. آب سیالی است که به راحتی جاری می‌شود، درحالیکه عسل به سختی جاری شده و حرکت می‌کند؛ ازاین‌رو عسل نسبت به آب از گرانروی بیشتری برخوردار است و می‌توان گفت که عسل ویسکوزیته بیشتری دارد. گرانروی در مایعات به دلیل نیروی جاذبه‌ی بین مولکولی پدید می‌آید و این نیرو دراثر تغییرات دما دستخوش تغییر می‌شود. به طور کلی می‌توان گفت گرانروی مایعات با دما رابطه‌ی عکس داشته و هرچه دما بالاتر رود میزان گرانروی کاهش می‌یابد و در اصطلاح مایع شل‌تر می‌شود. این اصلی است که در انتخاب یک روغن موتور باید به شکلی جدی مورد توجه قرار گیرد. با استارت خوردن خودرو قطعات موتور شروع به حرکت می‌کنند و در این هنگام است که روغن باید به سرعت کار روانکاری را آغاز کند؛ در غیر این صورت آسیب‌های جدی به موتور وارد خواهد شد. اما در صورتی که روغن در اثر دمای پایین محیط، دچار افزایش گرانروی شود نمی‌تواند به سرعت حرکت کرده و قطعات متحرک را روانکاری کند؛ از سویی دیگر دمای بالای محیط نیز موجب کاهش گرانروی شده و عملکرد روغن را با مشکل رو‌به‌رو می‌کند و روغن نمی‌تواند به خوبی قطعات را پوشش دهد. برای جلوگیری از بروز چنین مشکلاتی که در هنگام روشن شدن خودرو روی می‌دهد میزان ویسکوزیته روغن را روی بسته درج می‌کنند. شرایط درج این عدد به دو شکل کلی انجام می‌شود که دانستن آن خالی از لطف نیست و کمک زیادی به انتخاب روغن موتور مناسب خواهد کرد. برای درک بهتر این مطلب به شناخت استانداردهایی بین‌المللی نیاز داریم که در ادامه به آنها می‌پردازیم.
استاندارد API
کلمه‌ی (API) مخفف عبارت (American Petroleum Institute) بوده و به معنی موسسه‌ی نفت امریکا است. این نام به نوعی تبدیل به استاندارد و تعیین‌کننده‌ی سطح کیفی روغنهای موتور شده است. برای موتورهای بنزینی و دیزلی API دارای نمادی منحصربه‌فرد است. برای موتورهای بنزینی از حرف S و برای موتورهای دیزلی از حرف C استفاده می‌شود؛ بنابراین اگر روغن موتوری برای موتور بنزینی مناسب باشد به شکل API S شروع می‌شود و روغنهای مناسب برای موتورهای دیزلی با عبارت API C آغاز می‌گردند. اما این تمام ماجرا نیست و نمی‌توان میزان کیفیت روغن را تشخیص داد. در این استاندارد برای روغن موتورهای بنزینی پس از حرف S یکی از حروف A تا N می‌آید و برای روغن موتورهای دیزلی پس از حرف C یکی از حروف A تا J درج می‌شود. در این طبقه‌بندی هرچه به سمت حرف A می‌رویم از سطح کیفیت روغن کاسته می‌شود و حرکت به سمت حروف N و J نشانگر افزایش سطح کیفیت است؛ ازاین‌رو یک روغن موتور بنزینی با مشخصه API SN از بالاترین کیفیت و با مشخصه API SA از پایین‌ترین سطح کیفی برخوردار است. این طبقه‌بندی برای روغن موتورهای دیزلی نیز از API CA که دارای پایین‌ترین سطح کیفی است آغاز شده و به API CJ که از بیشترین میزان سطح کیفی برخوردار است ختم می‌شود. ناگفته نماند که برای موتورهای دیزلی دو زمانه و چهار زمانه از اعداد ۲ و ۴ در مقابل آخرین حرف استفاده می‌شود، برای نمونه روغنی با مشخصه API CJ-4 برای خودروهایی با موتور دیزلی چهارزمانه تولید شده و به دلیل داشتن حرف J از کیفیت بسیار بالایی برخوردار است.
استاندارد SAE
استاندار (SAE) مخفف عبارت (Society Of Automotive Engineers) است که به معنی انجمن مهندسین خودرو است. این استاندارد از اعدادی بین ۰ تا ۶۰ تشکیل شده و در برخی مواقع حرف W نیز در آن دیده می‌شود. استاندارد SAE به نوعی تعیین‌کننده‌ی ویسکوزیته‌ی روغن موتور است. عدد ۰ در این استاندارد نشان‌دهنده‌ی کمترین میزان گرانروی بوده و نمایانگر روغنی است که به راحتی جاری می‌شود در عوض با حرکت به سمت عدد ۶۰ میزان گرانروی افزایش می‌باید و SAE 60 نشانگر روغنی با گرانروی بسیار بالا است که یعنی سخت جاری می‌شود. استفاده از حرف W در این استاندارد نیز برای نشان دادن حداقل میزان گرانروی در سرمای زمستان است که از کلمه‌ی Winter می‌آید. حال با آگاهی از این استانداردها می‌توانیم دو شکل مختلف ویسکوزیته را که روی روغن موتور درج می‌شود توضیح دهیم. روغنهای موتور را بر اساس نوع ویسکوزیته می‌توان به دو گروه مونوگرید و مالتی‌گرید تقسیم کرد.
روغن موتور مونوگرید
این روغن به دلیل ساختاری که دارد نمی‌تواند در بازه‌ی دمایی مختلف میزان گرانروی خود را تغییر دهد و تنها برای دمایی خاص یا در اصطلاح فصلی خاص از سال مورد استفاده قرار می‌گیرد. روغنهای مونوگرید قدمت زیادی دارند و در گذشته تنها روغن موتوری بودند که برای موتور خودروها تولید می‌شد. عموما روغن‌هایی با استاندارد SAE بین ۰ تا ۳۰ در فصول سرد و دماهای پایین مورد استفاده قرار می‌گرفتند. در صورتی که فردی از این روغن در خودروی خود استفاده می‌کرد مجبور بود که با گرم شدن هوا روغن موتور را عوض کند و آن را با روغنی با بازه‌ی عددی SAE بالای ۳۰ جایگزین کند. هرچند این روغن‌ها قیمت چندان بالایی نداشتند اما درصورت تغییر دما کارآیی خود را از دست می‌دادند و گزینه‌ی قابل اطمینانی در تمام فصول محسوب نمی‌شدند.
روغن موتور مالتی‌گرید
متخصصان با مشاهده‌ی نقاط ضعف روغنهای مونوگرید برآن شدند تا محصولی انعطاف‌پذیرتر دربرابر دما تولید کنند. این امر با تغییر ساختار روغن موتور میسر شد و روغن‌هایی جدید که در چهار فصل سال کارآیی خود را از دست نمی‌دادند روی کار آمدند. این روغن‌ها که مورد توجه مردم و تولیدکنندگان قرار گرفتند از دو عدد گرانروی که با حرف W از هم جدا می‌شوند مشخص می‌گردند. عدد اول نمایانگر میزان گرانروی در فصل گرم سال و دمای بالا است و عدد دوم بیانگر میزان گرانروی در فصل سرد و دمای پایین است که در مبحث استاندارد SAE اشاره‌ای به آن کردیم. صاحبان خودرو با وجود این روغن‌ها دیگر از تغییرات دمایی نگران نبودند؛ چراکه ساختار این محصول در دمای پایین، مانع از سخت شدن و افزایش گرانروی روغن شده و در دمای بالا دچار کاهش شدید گرانروی نمی‌شد. برای روشن شدن این موضوع روغن موتوری با مشخصه ۱۰W-40 را مورد بررسی قرار می‌دهیم. عدد ۱۰ بیانگر حداقل گرانروی این محصول در فصل گرم سال و دمای بالا است و عدد ۴۰ میزان حداکثر گرانروی آن در فصول سرد و دمای پایین را نشان می‌دهد. این محصول را می‌توان با روغن موتور دیگری با مشخصه‌ی ۲۰W-50 نیز مقایسه کرد. همانگونه که مشخص است روغن موتور دوم به دلیل برخورداری از عدد ۲۰ در فصل گرما گرانروی بیشتری دارد و نسبت به روغن ۱۰W-40 سفت‌تر است. بنابراین روغن موتور ۲۰W-50 برای محیط‌هایی گرم‌تر مناسب است زیرا روغن بیش از حد شل نخواهد شد، این موضوع را می‌توان با مقایسه‌ی W 50 با W 40 هم دریافت. روغن موتور ۱۰W-40 در فصل سرد گرانروی برابر ۴۰ خواهد داشت؛ درحالیکه این میزان برای روغن دوم ۵۰ بوده و نشان می‌دهد که روغن ۲۰W-50 در سرما بیش از همتای خود سفت می‌شود؛ ازاین‌رو این روغن برای مکان‌هایی که زمستان‌های بسیار سردی ندارند مناسب‌تر است و در محیط‌هایی با سرمای شدید بهتر است از روغن موتور ۱۰W-40 استفاده کرد.
تا اینجا اطلاعاتی در مورد کیفیت و گرانروی روغنهای موتور ارایه کردیم؛ حال قصد آن داریم تا روغن موتورها را بر اساس نوع ساختار مورد بررسی قرار دهیم؛ چراکه این ساختار هم در انتخاب روغن موتور از اهمیت زیادی برخوردار است.
روغن موتور را می‌توان در سه گروه کلی معدنی (Mineral) ، سنتتیک (Synthetic) و نیمه سنتتیک (Semi Synthetic) طبقه‌بندی کرد.
روغن موتور معدنی (Mineral)
روغنهای معدنی از ساده‌ترین و ابتدایی‌ترین روغن موتورها محسوب می‌شوند که برای موتور خودروهای قدیمی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این روغن افزودنی‌های چندانی ندارد و بر پایه‌ی نفت خام تولید می‌شوند و بیشتر وظیفه‌ی روانکاری را برعهده دارند.
روغن موتور سنتتیک (Synthetic)
این نوع روغن موتورها از طریق ترکیبات شیمیایی و در آزمایشگاه‌ها تولید می‌شوند. ابتدا این محصولات برای موتورهای جت مورد استفاده قرار می‌گرفتند اما با گذشت زمان و به دلیل برخورداری از مزایای زیادی که نسبت به روغنهای معدنی داشتند، جایگاه ویژه‌ای پیدا کردند و به عنوان روغن موتور خودرو هم مورد استفاده قرار گرفتند. هر شرکتی این روغن‌ها را با ساختاری منحصربه‌فرد تولید می‌کند که دراین بین افزودنی‌ها نقش ویژه‌ای دارند. از مهمترین افزودنی‌های این روغن‌ها می‌توان به شوینده‌ها، ضد زنگ‌ها، آنتی‌اکسیدان‌ها و ترکیبات ضد خوردگی اشاره کرد. این مواد رسوبات حاصل از احتراق سوخت را جذب می‌کنند، مانع از ایجاد واکنش اکسیداسیون می‌شوند و از خوردگی و زنگ زدگی فلز هم جلوگیری می‌کنند.
از مزایای کلی روغنهای سنتتیک می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
طول عمر بالا
مقاومت بالا دربرابر اکسیداسیون
کمک به کاهش مصرف سوخت
جلوگیری از خوردگی
غیر سمی بودن
عملکرد مناسب
روغن موتور نیمه سنتتیک (Semi Synthetic)
این نوع روغن از ترکیب روغن موتورهای معدنی و سنتتیک حاصل می‌شود. هرچند این محصول از تمام مزایای روغن سنتتیک بهره نمی‌برد اما کیفیت بالاتری نسبت به روغنهای معدنی داشته و در شرایط کاری سخت موتور، عملکرد مناسبی دارد. از این روغن موتور نیمه سنتتیک بیشتر برای وانت‌ها و خودروهای SUV استفاده می‌شود و نسبت به روغنهای سنتتیک قیمت پایین‌تری دارد.
نکاتی در مورد روغن موتور
هیچ‌گاه نباید از ترکیب چند روغن موتور با یکدیگر استفاده کرد.
پس از روشن کردن خودرو، بلافاصله حرکت نکنید و زمانی ۲۰ ثانیه‌ای برای روانکاری روغن (همان گرم شدن خودرو) در نظر بگیرید.
بهتر است از افزودنی‌ها برای روغن موتور استفاده نکنید مگر اینکه از سازگاری کامل آن با روغن موتور اطمینان حاصل کنید.
هرگز از روغنی که بیش از سه سال از تاریخ تولید آن می‌گذرد استفاده نکنید.
درصورتی‌که روغن موتور سیاه نشود نشانه‌ی مرغوبیت آن نیست بلکه عدم قابلیت آن در جذب ذرات و آلودگی‌ها را نشان می‌دهد و بهتر است عوض شود.
نوع روغن موتور (معدنی، سنتتیک، نیمه سنتتیک) را باید با توجه به دفترچه‌ی راهنمای خودرو یا برچسب محفظه‌ی موتور انتخاب نمود.
در انتخاب روغن موتور باید شرایط آب‌وهوایی را حتما مد نظر قرار داد.
انواع مواد افزودنی در روغن موتور
روغن پایه موتور به تنهایی در برابر دمای زیاد، مقاوم نیست؛ بنابراین سازندگان از ماده‌های دیگری تحت عنوان مواد افزودنی کمک می‌گیرند تا کارکرد مایع روان کننده را با کنترل دما، بهتر و طول عمرش را بیشتر کنند.
پاک کننده
این ماده با هدف تمیز کردن محفظه داخلی پیشرانه خودرو، انواع کثیفی‌ها را در هوا معلق نگه می‌دارد تا بر روی قطعات ننشسته و عملکرد آنها را تحت تاثیر قرار ندهد.
مواد ضد ضربه
وظیفه کنترل حدودی فشار ضربات غیرمعمول وارده بر پیشرانه بر عهده این ماده موجود در روغن موتور است.
ضد زنگ و ضد خوردگی
همانطور که از اسم این ماده افزودنی مشخص است؛ مایع مذکور، مانع از زنگ زدگی و خوردگی قطعات پیشرانه در برابر رطوبت و گازهای تولید شده در محفظه موتور می‌شود.
مواد ضد سایش
این ماده افزودنی به عنوان یک لایه محافظ بر روی قطعات می‌نشیند تا مانع برخورد مستقیم فلز با فلز شود.
آنتی اکسیدان
آنتی اکسیدان نقش بسیار مهمی دارد؛ بدون وجود آن، شما با تشکیل لجن در محفظه پیشرانه مواجه خواهید شد که علاوه بر کثیفی بسیار زیاد، به قطعات هم آسیب می‌زند.
ماده گرانروی
ماده مذکور که به تازگی در برخی از روغن موتورها اضافه شده است؛ توانایی به جریان انداختن مایع در دمای پایین‌تر از حد معمول را هم دارد.
راهنمای تعویض روغن موتور
شما باید به صورت مرتب، روغن پیشرانه اتومبیل خود را تعویض کنید. زیرا این مواد، پس از مدتی به دلیل انواع آلودگی‌ها که در اثر گردش به وجود آمده‌اند؛ نه تنها خاصیت خود را بابت روان‌سازی از دست می‌دهند، بلکه با به جریان درآوردن کثیفی‌ها در خودرو به قطعات نیز آسیب می‌رسانند. توصیه ما به شما تعویض روغن موتور همزمان با فیلتر آن است.
روغن موتور مناسب هر فصل چیست؟
برای تعویض روغن موتور خودرو در هر فصل به نوع روغن موتور و مدل خودرو توجه کرد. چرا که اگر روغن موتور در فصل مناسب وخودرو مناسب تعویض نشود، چندان به نفع موتور ماشین نیست و ممکن است آسیب‌هایی در پی داشته باشد. همچنین برای انتخاب روغن موتور باید به بنزینی یا دیزلی بودن موتور، مدل اتومبیل و شرایط آب و هوایی توجه کرد.
قیمت انواع روغن موتور در بازار
قیمت انواع روغن موتور در بازار نسبت به ایرانی و خارجی بودن متفاوت است. انواع روغن موتور در بازار همچنین بسته به میزان آن و گاها نوع خودروها متغیر است.
نحوه انتخاب روغن موتور مناسب
نخستین کاری که برای انتخاب روغن مناسب باید انجام دهید؛ مراجعه به دفترچه راهنمای اتومبیل خودتان است. خودروساز در بیشتر مواقع، روغن سازگار با محصول خود را معرفی می‌کند؛ اما گاهی، هیچ اشاره‌ای به این موضوع نمی‌شود. در شرایط مذکور، بهتر است که از مایع روان کننده مینرال استفاده کنید.
نکته مهمی که باید در نظر داشته باشید، این است که اگر توصیه خودروساز نوع سنتتیک است؛ هرگز از انواع دیگر (معدنی یا نیمه سنتتیک) استفاده نکنید که امکان آسیب رساندن جدی به پیشرانه وجود دارد. اما برعکس آن، زمانی که پیشنهاد کمپانی نوع مینرال است؛ استفاده از انواع دیگر خطرآفرین نیست.
زمان تعویض فیلتر روغن موتور خودرو
از آنجایی که هزینه تعویض فیلتر نسبت به روغن موتور بسیار کمتر است؛ طبق نظریه کارشناسان خودرو اولویت را با تعویض فیلتر قرار دهید. حتما توجه کنید که قبل از فروش خودرو کارکرده حتما نسبت به تعویض انواع فیلتر خودرو شامل فیلتر هوا و فیلتر روغن خودئرو توجه کنید.
شماره‌های روی روغن موتور
روغن موتورهای معمولی زمانی که گرم می‌شوند روانتر می‌شوند و باید کاری کنند که روغن موتور در اثر گرما روان نشود. عدد 5W30 روی روغن موتور نشانه چیست؟ عدد قبل از W درجه ویسکوزیته سرد روغن است و عدد بعد از آن ویسکوزیته گرم روغن را نشان می‌دهد. در واقع روغن در حالت عادی وقتی سرد است مانند روغنهای معمولی درجه ۵ عمل می‌کند اما زمانی که گرم می‌شود تنها بیشتر از ۳۰ درجه روان نمی‌شود. هر چقدر شماره W کمتر باشد ماشین در روزهای سرد و فصل زمستان راحت‌تر روشن می‌شود.
استانداردهای ACEA چیست؟
استاندارد A برای موتورهای بنزینی
استانداردB برای خودروهای سواری دیزلی
استاندارد C برای دیزل با فیلتر ذرات
استانداردE برای دیزل سنگین
مشخصات استانداردهای ACEA
A1 سوخت اقتصادی بنزین
A2 عملکرد استاندارد
A3 دوره تعویض طولانی مدت
A5 سوخت اقتصادی بنزین به همراه تعویض طولانی مدت
B1 سوخت اقتصادی دیزل
B2 عملکرد استاندارد
B3 دوره تعویض طولانی مدت
B4 مناسب موتور دیزلی تزریق مستقیم
B5 سوخت اقتصادی دیزل به همراه دوره تعویض طولانی مدت
چرا باید روغن موتور را تعویض کرد؟
روغن موتور پس از کار کردن در معرض تجزیه قرار می‌گیرد و پس از مدتی خاصیت خود را از دست می‌دهد و کیفیت آن پایین می‌آید؛ روغن موتور آلوده نمی‌تواند به درستی عمل کند و سبب اختلال در حرکات موتور می‌شود به همین دلیل اگر روغن موتور معمولی بود پس از ۳ ماه ( ۵ تا ۸ هزار کیلومتر کارکرد) و روغن موتور سنتتیک پس از ۶ ماه (۸ تا ۱۱ هزار کیلومتر کارکرد) باید تعویض شود.
دلیل تغییر رنگ روغن موتور
روغن موتور پس از مدتی مانند قبل شفاف نیست و رنگ آن روبه سیاهی می‌رود. رنگ سیاه روغن موتور دلیل بر این نیست که نیاز به تعویض دارد. رنگ روغن موتور به دلیل جذب آلودگی‌ها پس از مدتی تغییر می‌کند. اگر روغن موتور پس از مدتی همچنان شفاف باشد و رنگ آن تغییر نکند یعنی به درستی عمل نکرده است.
خودروهای قدیمی و فرسوده بیشتر از سایر خودروها روغن سوزی دارند. روغن سوزی خودرو دلایل مختلفی دارد که هر کدام از آنها قابل پیشگیری هستند بنابراین باید دلایل و نشانه‌های آن را بشناسید تا در مواقع لازم نسبت به رفع آن اقدام کنید.
روغن سوزی چیست؟
روغن سوزی به حالتی گفته می‌شود که روغن موتور به همراه سوخت می‌سوزد و سطح روغن موتور کم شود. روغن موتور باید در مسیرهای مشخصی وارد شود تا از اصطکاک قطعات موتور جلوگیری کند. اگر به هر دلیلی این روغن از مدار خارج شود دو حالت پیش می‌آید یکی نشتی روغن و دیگری ورود روغن به درون محفظه احتراق سیلندر که این اتفاق روغن سوزی را به همراه دارد و سبب خارج شدن دود آبی از اگزوز خودرو می‌شود. بنابراین با کمک رنگ دود اگزوز می‌توانید از این اتفاق آگاه شوید. روغن سوزی معمولا در خودروهای قدیمی که مسافت زیادی را طی کرده‌اند بیشتر رخ می‌دهد.
دلایل روغن سوزی خودرو
خرابی واشر سرسیلندر
خوردگی کاسه نمد
موتور روغن هیدرولیک می‌سوزاند
موتور روغن گیربکس می‌سوزاند
شکستگی و خرابی یاتاقان‌ها
خرابی شیر PVC
خرابی لاستیک گیت
خرابی شاتون‌ها
شکستگی رینگ و پیستون‌ها
فرسودگی جداره سیلندر و پیستون
علائم روغن سوزی خودرو
کم شدن مداوم روغن موتور
خروج دود آبی از اگزوز
نشتی روغن و چرب شدن شمع‌ها
وجود دوده چرب در انتهای لوله اگزوز
بوی روغن سوزی
راه‌های پیشگیری از روغن سوزی خودرو
تعویض به موقع روغن موتور
روغن موتور پس از مدتی کارکرد خود را از دست می دهد بنابراین در حالت عادی باید هر سه ماه یک‌بار ( ۵ تا ۸ هزار کارکرد) روغن موتور را تعویض کنید. روغن موتورهای سنتتیک پس از ۶ ماه و طی مسافت ۸ تا ۱۱ هزار کیلومتر نیاز به تعویض دارند.
استفاده از روغن موتور مناسب با خودرو
کارخانه اطلاعات روغن موتور مناسب را در دفترچه راهنمای خودرو می‌نویسد. همچنین روی روغن موتورها اطلاعاتی درباره زمان گرم شدن و … نوشته شده است که باید براساس اطلاعات لازم، روغن مناسب با موتور را انتخاب کنید.
تعویض فیلتر روغن
فیلتر‌های خودرو در دسته لوازم مصرفی قرار دارند و پس از کثیف شدن باید تعویض شود. فیلتر روغن را باید بعد از هربار تعویض روغن عوض کنید.
ترموستات را باز نکنید!
ترموستات یا دماپا به صورت اتوماتیک دمای موتور را تنظیم می‌کند. دمای موتور درجه مشخصی دارد و در نتیجه بالا و پایین رفتن آن غلظت روغن کم و زیاد می شود. باز کردن این قطعه به هم خوردن دمای موتور را به همراه دارد که آسیب زننده است.
عدم شست و شوی موتور با گازوئیل
موتور بیشتر از یک بار در سال نیاز به شست‌و‌شو ندارد. برای موتور شویی از اسپری‌های تمیز کننده موتور استفاده کنید.
مکمل‌های جلوگیری از روغن سوزی
مکمل‌هایی برای پیشگیری از روغن سوزی در بازار موجود است که با کمک آن می‌توان از این اتفاق جلوگیری کرد.
بررسی سطح روغن
میزان روغن موجود در مخزن را می‌توانید با گیج مخصوص اندازه‌گیری کنید. اگر روغن موتور به صورت غیرعادی کم شده باشد به یک تعمیرکار مراجعه کنید.
روغن موتور از فرسودگی و اصطکاک قطعات موتور جلوگیری می‌کند. اگر سطح روغن به طور مستمر کم شود و به آن روغن اضافه کنید، مسئله روغن سوزی حل نمی‌شود. این مشکل به محیط زیست آسیب وارد می‌کند و سبب کاهش قدرت و بازدهی موتور می شود. همچنین دود حاصل از روغن سوزی سبب از بین رفتن مبدل کاتالیست می‌شود که نقش فیلتر دودها را به عهده دارد و در نتیجه آلایندگی خودرو افزایش پیدا می‌کند بنابراین برای سلامت خودرو و محیط زیست از کنار روغن سوزی خودرو به سادگی عبور نکنید.
تشخیص روغن سوزی خودرو
گاهی اوقات در شرایط عادی نمی‌توان متوجه دود اگزوز شد. به همین سبب پس از گرم شدن خودرو، دور موتور را در حالت درجا تا چهار هزار به بالا افزایش دهید در این حالت دود با شدت بیشتری از اگزوز خارج می‌شود و راحت‌تر می‌توان به وجود روغن سوزی در خودرو پی برد.
وقتی خودرو دچار روغن سوزی می‌شود کاری از دست شما بر نمی‌آید و باید خودرو را به دست یک تعمیرکار ماهر بسپارید. تعمیرکاران با استفاده از کمپرس سنج متوجه وجود مشکل در هر قسمت از خودرو می شوند.
روغن سوزی می‌تواند بر دیگر بخش‌های خودرو تاثیر داشته باشد ؟
در صورتی که این مورد رخ دهد و به آن بی‌توجه باشید باید حتما منتظر خرابی در قسمت‌های زیر باشید . اما به شما عزیزان توصیه می‌کنیم که اگر این علائم را مشاهده کردید فورا به مکانیکی مراجعه کنید .
خرابی در قطعات بسیار زیادی اتفاق می‌افتد که شامل موارد زیر است :
خرابی روغن
خرابی شمع‌ها
خرابی میل لنگ
داغ شدن و آب شدن تمامی اتصالات غیرفلزی موتور
بار سنگین خنک‌کاری موتور روی دوش رادیاتور و خرابی آن در طولانی مدت
پیستون
سیلندر
و …
نظرات