آیا به راستی اینجا مَهارلو است ؟!

اول فارس| محیط زیست :  حال و روز این روز‌های مهارلو و ساکنان درون و بیرون آن خوب نیست. عمق فاجعه زمانی مشخص می‌شود وقتی پی می‌بریم فاضلابی که به این دریاچه می‌ریزد از نوع فاضلاب انسانی و حاوی فلزات سنگینی است که موجب سرطان می‌شود. این موضوع را کارشناس محیط زیست شیراز پس از این که مقداری از آب دریاچه را برای آزمایش به او دادم بیان می کند. آقای نهاوندی نتیجه را نگران کننده اعلام می‌کند. آب به سرب و آرسنیک آلوده شده است.

برای پیدا کردن منشا فاضلاب راهی چنار راهدار شدم. رودخانه‌ای که روزی ۳۰ درصد آبِ تالاب را تامین می‌کرد؛ حالا بستری برای ورود فاضلاب به دریاچه مهارلو شده است. با اهالی منطقه که صحبت کردیم، گفتند ماشین‌های فاضلاب، فاضلاب شهری را در رودخانه خالی می‌کنند.

در ۱۵ کیلومتری مسیر رودخانه به یک تانکر برخوردم بالاتر که رفتم تانکر‌های بیشتری دیدم وقتی قصد صحبت با یکی از رانندگان تانکر‌ها را داشتم راضی به مصاحبه نشد. این تانکر‌ها فاضلاب منازل روستا‌های خَلجوی، ماه فیروزان، میان رود و سلطان آباد را در مسیر رودخانه رها می‌کنند.

به شهرک‌های سامان و حجت آباد هم که سر زدم بخشی از فاضلاب این شهرک‌ها نیز وارد رودخانه چنار راهدار تغذیه کننده اصلی دریاچه مهارلو می‌شود.

چنار راهدار که روزی نعمت و برکت بود حالا سلامت مردم در جنوب شیراز، شمال سروستان و بیش از ۷۰ روستای اطراف آن را نشانه رفته است. فاضلاب به کوچه‌ها هم سرازیر شده. در محله حجت آباد در  مسیر رودخانه چند بچه لابه لای فاضلاب در حال بازی بودند.

پدری جای نیش پشه های فاضلاب بر صورت معصوم دختر بچه اش را نشانم می دهد و می گوید از ترس سالک خواب و خوراک نداریم.

وضعیت وقتی بدتر می‌شود که این فاضلاب پای محصولات کشاورزی هم می‌رود. در مسیر بررسی موضوع، گله گوسفندانی را دیدم که سرشان را در آب آلوده به فاضلاب کرده بودند تا تشنگی شان را رفع کنند.

با چوپانشان که صحبت کردم گفت: چاره‌ای ندارد. کشاورزی هم گفت: کسی یا اداره‌ای برای منع استفاده از آب مهارلو به آن‌ها هشداری نداده!

وقتی محیط زیست هم شاکی می شود!
گزارش باید به نتیجه منتهی می‌شد. به سراغ رییس اداره محیط زیست شیراز رفتم. جالب این جا بود که خودِ محیط زیست هم از وضع مهارلو شاکی بود. ابراهیم حیدری نامه‌های متعددی را روی میزش ردیف می کند و می‌گوید از سال ۹۲ مکاتبات زیادی در خصوص رفع مشکل مهارلو صورت گرفته و اداره محیط زیست به عنوان شاکی موضوع را پی گیری کرده، اما به نتیجه‌ای نرسیده است.‌

می‌پرسم پس چه کسی باید پاسخگو باشد؟ می‌گوید متولی اصلی، آبفا یا همان شرکت آب و فاضلاب شهر شیراز است. وقت را از دست نمی‌دهم و برای پی گیریِ بیشتر به سراغِ الله بخشی نظر پور مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب شیراز می روم.
هر چند طبق قانون تشکیلِ شرکت‌های آب و فاضلاب، مصوبِ سال ۱۳۶۹ ” … جمع‌آوری، انتقال و تصفیه فاضلاب شهر‌ها در داخل محدوده قانونی‌ شهر‌های هر استان به عهده شرکت مستقلی بنام شرکت آب و فاضلاب استان است “؛ مدیر عامل شرکت ابفای شیراز می‌گوید تا زمانی که در یک منطقه شبکه فاضلاب اجرا نشود هیچ تعهدی در قبال جمع آوری فاضلاب منازل نداریم.

این گفته آقای نظر پور در حالی مطرح می‌شود که تنها ۳۰ درصد فاضلاب شیراز در تصفیه خانه شماره یک این شهر بی خطر می‌شود و دریاچه مهارلو به وسعت ۲۵ هزار هکتار،  به ناچار ۷۰ درصد از فاضلابِ ۶۰۰ هزار خانه و شهرک صنعتی شیراز را در خود نگه می‌دارد و پَساب‌های همین فاضلاب باعث آلودگی مهارلو به فلزاتِ سنگینِ سرب و آرسنیک شده است.
قصه پرغصه ما و مهارلو
پارسال بود که در گزارش مکتوب دیگری با عنوان “آرتِمیا در کُما” این موضوع تایید شد که ۱۵ نقطه از محل زندگی آرتمیا در مهارلو تنها دریاچه استان فارس برای رشد آرتمیا به فلزات سنگینِ سرب و آرسنیک آلوده شده و این آلودگی‌ها به آرتمیا هم منتقل شده و دیگر نمی‌توان این طلای زنده را که هر کیلو آن ۱۱۵ دلار خرید و فروش می‌شود و صرفه اقتصادی بالایی دارد؛ برداشت کرد. آن جا بود که کارشناسان، رفع آلودگیِ دریاچه مهارلو را در راه اندازی هرچه زودتر تصفیه خانه شماره ۲ شیراز ذکر کردند. تصفیه خانه‌ای که پیش بینی شده بود امسال به بهره برداری می‌رسد و در صورت راه اندازی آن ۳۶ میلیون متر مکعب فاضلابِ خامی که به دریاچه‌ی مهارلو وارد می‌شود تصفیه می‌کند.

در حالی که کارشناسان می‌گویند در شیراز ۴ تصفیه خانه لازم است تا فاضلاب این کلان شهر بی خطر شود. حالا تصفیه خانه دوم شیراز در خم و چم تامین اعتبار ناتمام رها شده و همین بلاتکلیفی از یک طرف ساکنان اطراف مهارلو را به خطر انداخته و از طرفی نسل آرتمیا را به حال انقراض در آورده است. دیگر بماند حال و روزِ پر غصه پرندگان و دام‌هایی که از آب و علوفه مهارلو تغذیه می‌کنند و شهروندانی که از همه جا بی خبر محصولات دامی و کشاورزی که با آب آلوده تولید می‌شوند؛ مصرف می‌کنند و چه بلایی که به جان می‌خرند.

مهارلو در انتظار زُلالی!
اواسط ماه گذشته بود که رضا اردکانیان وزیر نیرو برای افتتاح چند طرح به فارس سفر کرد. برای پی گیری گزارش به سراغ وزیر رفتم.

کلیپی از وضع بُغرنجِ مهارلو را به او نشان دادم. گفت: “بر اساس این تصاویر و اطلاعاتی که خود من کسب کرده ام سعی می‌کنیم به هر طریق ممکن و با کمک استان، بخش خصوصی و پیش فروش پساب‌های تصفیه شده و همه راهکار‌هایی که امکان پذیر است انشاله به سرعت تصفیه خانه شماره ۲ شیراز را وارد مدار کنیم”.
حالا باید دید آیا به زودی تصویری از انعکاس فلامینگو‌ها در آب زُلالِ مهارلو شکار می‌شود یا….