آیین یادبود شیرازی ها برای دکتر بیژن سمندر شاعر و بنیانگذار شعر به گویش شیرازی ، ترانه سرا ، مترجم و خوشنویس [+تصاویر]

به همت گروه فرهنگی “شاهدان شیراز” با حضور جمع کثیری از نخبگان فرهنگی، ادبی و هنری آیین یادبود زنده یاد دکتر بیژن سمندر بنیانگذار سرودن شعر به گویش شیرازی، مترجم و موسیقی دان در شیراز برگزار شد.

به گزارش اول فارس به گفته سید محی الدین حسینی ارسنجانی دبیر اجرایی برنامه های گروه فرهنگی شاهدان شیراز در این مراسم باشکوه که با استقبال پرشور و فزاینده اهالی فرهنگ و ادب و هنر فارس و شیراز برگزار گردید،خانواده و فامیلهای مرحوم دکتر سمندر نیز حضور داشتتند.

“همایون یزدان پور” مجری توانمند، شاعر و ادیب شیرازی به همراه استادان گرامی” داریوش نویدگویی” ناشر بین المللی و خیّر بزرگ کتاب و” ابوالقاسم فقیری “نویسنده ملی و پژوهنده فولکلور (فرهنگ عامه) فارس درباره شخصیت و اصالت خانواده سمندر،خصوصیات خُلقی و سبک شعری آن فقید سعید به تفصیل سخن گفته و مطالب مفید و جالب توجهی ارائه دادند.

حضور شایسته و پرفیض بزرگان عرصه شعر و ادب و فرهیختگان و فرهنگوران شیرازی و هنرمندان ساکن در شیراز در این آئین، محفلی گرم و صمیمانه را برای یاد کردن از انسانی وارسته و نوع دوست رقم زد.

این آئین به همت گروه فرهنگی “شاهدان شیراز” و با همکاری “حمید حفیظ” خدمتگزار عرصه تاریخ و فرهنگ شیراز با حضور جمع کثیری از نخبگان فرهنگی، ادبی و هنری آیین یادبود زنده یاد دکتر بیژن سمندر بنیانگذار سرودن شعر به گویش شیرازی، مترجم و موسیقی دان در مجموعه گردشگری و اقامتگاه تاریخی نصیر نظام (بوتیک هتل سنتی راد) به مدیریت و میزبانی محمد رضا رفیعی راد سرمایه گذار فرهنگی و مرمتگر بافت تاریخی برگزار شد.
در این یادمان به یاد ماندنی آقایان غلامعلی خوشبخت و سیروس دادرس، به همراه بزرگوارانی همچون بهبودی فر، جاوید تاش، دانا، احمدی، حمیدی، بانو مریم دانشفرد و دیگران ضمن اشاره به ارزش والای کارهای بر جای مانده از استاد سمندر اشعار و سروده های خود به گویش شیرازی را به یاد و بنام مرحوم دکتر سمندر قرائت نمودند و  سپس طناز سمندر برادرزاده دکتر بیژن سمندر با خواندن سروده ای زیبا از عموی خود یاد ایشان را گرامی داشت .

در آیین یادبود زنده یاد سمندر، استاد”علی ترکی” پیر برنادلی که افزون بر صد سال از عمر او میگذرد و هم دوبیتی سرای قابلیست و به حق بابا طاهر عصر ما محسوب میگرد با چوب دستی چوپانی دوران جوانی خود به هنر نمایی و قرائت اشعار دوبیتی از سروده های خود پرداخت و علاوه بر آنکه تحسین مدعوین مراسم را برانگیخت، شور و حالی نو به این جمع ساده و بی ریا هدیه داد.

شاعر و مجری صدا و سیمای فارس:سمندر؛شعر شیرازی را احیا و جاودانه کرد.

همایون یزدانپور شاعر و نقاد ادبی، مجری و روزنامه نگار با سابقه شیرازی در آیین یادبود زنده یاد دکتر بیژن سمندر شاعر ملی و ترانه سرای شیرازی که همزمان با سالروز وفات او برگزار شد ضمن گرامی داشت مقام والای ادبی استاد سمندر که بنیانگذار سرایش شعر با گویش زیبای شیراز است در جمع فرهنگوران شیراز و مدعوین گروه فرهنگی شاهدان شیراز در هتل سنتی راد شهر راز اظهار داشت:در سرودن شعر شیرازی کسی تا به اکنون به پایه بیژن سمندر نرسیده و او بود که پایه گذار شعر شیرازی بود.زنده یاد استاد حسن امداد از مفاخر برجسته تاریخ و فرهنگ فارس در سفری که به آمریکا رفته بود دیداری باسمندر داشته و آن مرحوم نامه هایی از طرف سمندر که شعر شیرازی را احیا و جاودانه کرد برایم به ایران اورد که حاوی شور و شوق و علاقه زنده یاد سمندر به شیراز در آن سوی مرزها و هزاران کیلومتر دورتر از شیراز بود.

وی گفت: مرحوم سمندر در یکی از مکاتباتش از بنده خواسته بود در صفحات نگاه پنج شنبه روزنامه خبر اعلام کنم که هر کسی از شیراز لغات و اصطلاحات شیرازی را که در کتابها نیامده یا منسوخ شده به بنده پیشنهاد دهد،هزار تومان به او جایزه میدهم و هزار تومان بیش از بیست ،سی سال پیش مبلغ قابل توجهی بوده است.

*بیژن سمندر در هنرهای شعر و موسیقی و خوشنویسی تبحر عالی داشت.

مجری صدا و سیمای فارس در ادامه افزود: سمندر خط خوشی داشت و دستی بر موسیقی و یکی از تار نواز های معروف شهرمان بود.او با تلفیقی از شعر و موسیقی و هنر خود را به نمایش گذاشته و شاهکارها ی هنری و ادبی شعر شیرازی را رقم زد که بسیاری از خوانندگان خوب و مطرح شیراز همچون استاد حسن صفری و دکتر مهران بردیده و دیگر خوانندگان داخل و خارج از کشور شعرهایش راخوانده و میخوانند.

یزدانپور بیان داشت:ما واژگانی شیرازی داریم که باید مورد استفاده قرار گیرند و نگذاریم این لغات و اصطلاحات خاص شیراز مورد غفلت و فراموشی واقع شود. در بسیاری از کتابهای قدیمی و دیوانهای شعری از جمله در کتاب عارف و عالم و ادیب شیراز شاه داعی الله که مربوط به دو سه قرن اخیر است کلمات و لغات شیرازی هست که اکنون کمتر مورد استفاده اند و ما در این زمینه کم کار کرده ایم.

*اقدامات مرحوم سمندر در زمینه شعر شیرازی را نباید پایان یافته دانست.

این مجری رسانه ملی در فارس خاطر نشان کرد: زنده یاد سمندر کارهای فراوانی برای احیای فرهنگ و واژگان شیراز انجام داده و نباید اقدامات او را پایان یافته دانست.روحش شاد که با اشعار زیبا و غنی و پرمحتوایش فرهنگ عامه شیراز را احیا کرد و در ادامه کارها و اقدامات ارزشمند وی در زمینه شعر و آهنگهای شیرازی بسیاری از شاعران شیراز به سمت سرودن اشعار شیرازی ترغیب و تشویق شدند.

مدیر انتشارات بین المللی نوید و فعال فرهنگی:سمندر واژگان اصیل شیرازی را به درستی در شعرش به کار گرفت.

مدیر انتشارات بین المللی نوید شیراز در این آیین یادبود شاعر و ترانه سرای شیرازی که همزمان با سالمرگ او (۱۷ دی) برگزار شد، در جمع اصحاب خرد و دانایی،شاعران و اهالی موسیقی شیراز بیژن سمندر را اینگونه توصیف کرد که هیچ‌گاه شعر شیرازی را برای خنده دیگران ننوشت و نسرود و هر واژه را در جای خود به کار گرفت.
وی اظهار داشت: واژه‌ های شیرازی میراث گرانبهایی است که امثال بیژن‌ سمندرها در اختیار ما گذاشته‌اند و ما باید مانند مردمک چشممان از آنها نگهداری کنیم.
وی با بیان اینکه حدود ۵۰ سال پیش درمحدوده کوچک شیراز رد و بدل کردن صحبتهای روزانه با همین اصلاحات شیرازی بود، عنوان کرد: در آن زمان بزرگان گمان نمیکردند روزگاری رسانه‌هایی بیایند که بر ضد فرهنگ محلی شهرها باشد.
نویدگویی افزود: در این میان، تنها یک تن بود که با تیزهوشی و آینده‌ نگری و عشق به شیراز امروز و فردایش را می‌دید و این واژه‌ها و اصطلاحات شیرازی را جمع‌آوری کرد و آن روز قدر او را نمی‌دانستند؛ اما او واژه‌ های ریشه‌دار و پیام‌دار و صمیمی‌ شیرازی را جمع آوری کرد و کتاب‌های او امروز سند افتخار ما شیرازی‌ هاست.
فعال فرهنگی شیراز تصریح کرد: بیژن سمندر اسیر زرق و برق غرب نشد و با آنکه جسم او رفت، اندیشه، عشق و علاقه اش در کوچه پس کوچه‌های شیراز جامانده است. همه ما وظیفه داریم تا یاد و نام اورا زنده نگه داریم. نویدگویی در پایان با قدردانی از محمد رضا رفیعی راد،میزبان و مدیر هتل سنتی راد، سید محی الدین حسینی ارسنجانی فعال فرهنگ و رسانه و دبیر اجرایی گروه فرهنگی شاهدان شیراز، حمید حفیظ شیراز پژوه که به کار معرفی و تجلیل از بزرگان فرهنگ و هنر و ادب شیراز میپردازند اظهار امید واری کرد تا با شناسایی چهره های نامدار علم و فرهنگ یاد و خاطره آنان را زنده نگه دارند.

نویسنده و پژوهشگر ملی فرهنگ عامه:سمندر،شاعر ترانه‌ هایی ناب و ماندگار است.

ابوالقاسم فقیری از نویسندگان و شیراز پژوهان معاصر در آیین یادبود زنده یاد دکتر بیژن سمندر شیرازی  در جمع اهالی فرهنگ و ادب و هنر شیراز اظهار داشت: نام بیژن سمندر بر قله‌های رفیع ادبیات فارسی و فرهنگ این شهر و سرزمین میدرخشد و شاعر ترانه‌ هایی است که در خاطره ایرانیان و شیرازیها ماندگار شده است.

وی با بیان این‌که شیراز را باید در مجموعه شعرهای فاخر سمندر جستجو کرد، گفت:مردم شیراز هنوز آب، گُل، سبزه، باغ و محبت را می‌فهمند و حق‌ شناس‌اند و محبت را با محبت پاسخ میدهند، از همین رو سمندر و شعر شیرینش را هرگز فراموش نمی‌کنند.فقیری بیان داشت: شیرازیهای دوستدار کتاب و عاشق شعر شیرازی بیژن سمندر را به خوبی می‌شناسند،او شعر شیرازی را کاملا میشناخت و خاطرخواه مردم شیراز بود. این پژوهشگر فرهنگ عامه فارس با تاکید بر اینکه فرهنگ برای شیرازیها عزیز و ارزشمند است، خاطر نشان کرد:ما با این فرهنگ بالیده و بزرگ شده‌ایم و اگر آن را از ما بگیرند،در گستره زندگی نابود خواهیم شد.

*بیژن سمندر بنیانگذار سرودن شعر به گویش شیرازی بود.

نویسنده و تدوینگر کتابهایی در مورد شیراز و فرهنگ عامیانه مردم فارس تصریح کرد:بیژن سمندر در شهر شیراز از مادر و پدر شیرازی به‌ دنیا آمد. اولین مشوق بیژن در راه هنر، پدرش بود که از خردسالی با خرید سه‌ تار به راه هنر راهنمایی اش کرد.فقیری با تشکر از خانواده و فامیل سمندر و دست اندکاران اجرای این برنامه یاد آور شد: دکتر بیژن سمندر یک شیرازی حقیقتا دوستدار شیراز و بنیانگذار سرودن شعر به گویش شیرازی بود و از کتابهایش می‌توان به مجموعه شعر شیراز و شعر شهر نام برد، که هر دو اثری تحقیقی و کاوشگرانه در فرهنگ عامیانه مردم شیراز است.

بخش مهم و جالب برنامه یادبود دکتر بیژن سمندر هنرنمایی سه خواننده و نوازنده شیرازی بود

همچنین استاد “حسن صفری” پدر آوازهای دلنشین با شعرهای شیرازی و نوازنده مطرح معاصر به همراه دکتر”مهران بردیده” مدرس دانشگاه، آهنگساز و نوازنده،پژوهشگر مطرح موسیقی و خواننده خوش صدای شیرازی در کنار آقای” اشکان شاه محمدی “نوازنده و خواننده جوان و خوش صدای شیراز و گروه موسیقی “افرا”به سرپرستی استاد “محمود سیمی” با اجرای قطعات مختلفی از آهنگها و اشعار شیرازی زنده یاد بیژن سمندر بر غنا و اعتبار مراسم یاد شده افزودند.

پوشش خبری این مراسم را دو تن از فعالان عرصه رسانه استان فارس آقایان “سید محی الدین حسینی ارسنجانی” روزنامه نگار و خبرنگار پیشکسوت نشریات شهرمردم، آرمان امروز (تهران)، اقتصاد آینده، شهرسبز و… ” هوشنگ جهانبخش”  مدیرمسئول پایگاه خبری « اول فارس » و بر عهده داشتند.

همچنین جناب “محمد برمکی” فیلمبردار و بانو “فاطمه رنجبر” عکاس آیین یادبود زنده یاد دکتر بیژن سمندر بودند.از آن گذشته حضور پرفیض و معنادار آقایان فرهیخته و نویسندگان و هنرمندان سرشناس حوزه فرهنگ و ادب و هنر آقایان حمید رضا لطف اللهی، صمد مهمان دوست، پوریا منتظر، امراله یوسفی، جمال رادفر، همایونی، کریمی فام، آل داوود ، جرسه، منصوری، رکن منظر (پیروی شیرازی )،سیمی، توحیدنیا، صالحی،هوشمند ،رمضانی و دیگر آقایان صاحب نام به همراه بانوان عزیز و گرامی از جمله زهرا افتخاری و اشرف السادات کمانی و دیگر بانوان عزیز و ارجمند زینت بخش این محفل گرم و صمیمانه بود.

در پایان سمن سمندر برادرزاده دکتر بیژن سمندر از طرف خاندان سمندر از فرهنگوران و بزرگوارانی که همواره یار و همراه شاعر شعر شهر بوده و هستندو همچنین از برگزار کنندگان این یادمان سپاسگزاری و قدر دانی نمود .

بیژن سمندر،دانش آموخته دکترای ادبیات فارسی از دانشگاه تهران و فارغ التحصیل دکترای معماری از واشنگتن دی سی آمریکا بود.
زنده یاد استاد دکتر بیژن سمند شاعر ملی و ترانه سرای معاصر شیرازی در ۲۶ خرداد ماه سال ۱۳۲۰ در شیراز و از یک پدر و مادر شیرازی و خانواده اصیل محله دروازه اصفهان شیراز متولد و پس از عمری زندگانی شرافتمندانه توام با تلاشهای ارزشمند در حوزه فرهنگ و ادب و هنر و سرایش اشعار ناب و دلچسب به لهجه زیبای شیرازی و تالیفات عدیده در رابطه با شعر و گویش شیرازی سرانجام در سن ۷۷ سالگی در ۱۷ دی ماه سال ۱۳۹۷ در آمریکا و به دلیل بیماری پارکینسون رحلت و جان به جهان آفرین تسلیم کرد.

دکتر سمندر دانش آموخته دکترای ادبیات فارسی از دانشگاه تهران و فارغ التحصیل دکترای معماری از واشنگتن دی سی آمریکا ،از کارکنان عالی رتبه وزارت امور خارجه و از جمله کارشناسان و مجریان مطرح و صاحب نام در رادیو تلوزیون ملی ایران بود.زنده یاد دکتر سمندر علاوه بر آنکه شاعر و ترانه سرای قابل و صاحب سبک بود نوازنده چیره دست تار و از خوشنویسان خوب معاصر نیز بود.

کار مهم و بزرگ بیژن سمندر در بنیانگذاری سرایش شعر به گویش شیرازی و تالیف تعداد زیادی کتاب ادبی و انتشار دفاتر شعری به همراه سرایش اشعار ناب و زیبا در گویش زادگاه خود یعنی شیرازِ شهر راز است.

همکاری سمندر با بیشتر خوانندگان و نوازندگان درون و برون مرزی
اوج شهرت و محبوبیت سمندر و فعالیتهای علمی و ادبی او و همراهی هایش با جمع کثیری از خوانندگان مطرح درون و برون مرزی را باید در سالهای ۱۳۴۸ تا ۱۳۸۸ دید و بررسی نمود.پس از برگزاری بزرگداشتی درباره او که در شیراز در سال نود و هفت برگزار شد و اجرای چند برنامه یادمان های سالانه برای او در آمریکا، به نظر میرسد اجرای یادمانی برای دانشمند فقید دکتر بیژن سمندر شیرازی در عصر روز ۱۷ دی ماه ۱۴۰۲ در هتل سنتی راد که با حضور خانواده او و جمعی از اهالی فرهنگ و ادب و هنر شیراز و تلاش و برنامه ریزی آقایان رفیعی راد، حفیظ و حسینی ارسنجانی برگزار شد، این یادمان در نوع خود منحصر به فرد و به یاد ماندنی بوده و ماندگار خواهد ماند.

هنرنمایی استاد علی ترکی دوبیتی سرای نامدار معاصر در هنگام اجرای آواز و خوانندگی استادان موسیقی سنتی شیراز حسن صفری و مهران بردیده در آیین یادمان زنده یاد دکتر بیژن سمندر شاعر ملی و ترانه سرای شیرازی در عمارت تاریخی نصیر نظام

تعدادی از تالیفات زنده یاد دکتر بیژن سمندر

پرندوش یا سیاه مشقهای شاعرانه (مجموعه شعر)، شعر شیراز (مجموعه شعر و تفسیر به لهجه شیرازی) ، شعر شهر(مجموعه شعر به لهجه شیرازی)، میکس شعر (اشعار فارسی و انگلیسی چاپ آمریکا)، سمندر (مجموعه شعر شیرازی چاپ آمریکا)، شعرکهای ژاپنی (ترجمه پیرامون تاریخ و ادبیات ژاپن)، ترانک (مجموعه ۱۱۰ ترانه محلی)، کتاب “کوچ شاعر شعر شهر” که مجموعه ای از زندگینامه،خاطرات، تصاویر و…از زنده یاد دکتر بیژن سمندر و خانواده وی در ایران و آمریکاست نیز چند سال پیش توسط بنیاد فارس شناسی چاپ و منتشر گردیده است.

در روز های آتی متن اخبار و سخنرانیهای مفاخر هنری و ادبی، نویسندگی و ….شیراز درباره زندگی و زمانه سمندر و مجموعه فعالیتها و تلاشهای او در رابطه با احیای گویش شیرازی از طریق بهره مندی از ابزار شعر و داستانکها و خاطرات و…اطلاع رسانی و در رسانه ها منتشر و منعکس خواهد شد.روح و روانش شاد و یاد و نامش در گستره زمین و زمان جاودانه باد.

بیژن سمندر (زادهٔ ۲۶ خرداد ۱۳۲۰ در شیراز – درگذشتهٔ ۱۷ دی ۱۳۹۷ در سنتا مونیکا) شاعر، ترانه‌سرا و نوازنده تار اهل ایران بود. او را بنیان‌گذار سرودن شعر به گویش شیرازی می‌دانند.

بیژن سمندر در سال ۱۳۲۰ در خیابان چهارراه مشیر شیراز  به‌دنیا آمد

بیژن سمندر در سال ۱۳۲۰ در خیابان چهارراه مشیر شیراز  از مادر و پدر شیرازی به‌دنیا آمد.  پدر او «احمد سمندر» دکتر داروساز و مادر او، «لیلی» بود. پدر بیژن، نخستین مشوّق او در راه هنر بود که او را از خردسالی با خرید سه‌تار به راه هنر راهنمایی کرد. دبستان تا کارشناسی را در شیراز به‌سر برد. آغاز درخشش او در دبیرستان سلطانی شیراز تحت راهنمایی‌های علی‌محمد کامرانی، معاون آن هنگام دبیرستان که دایی او نیز بود آغاز شد. با توجه به اعزام برترین دانش‌آموزان به اردوی رامسر و برگزاری مسابقات کشوری در آن محل، او در هر سال تحصیلی در یک رشته در ایران اول شد. سال اول مقام نخست در مسابقهٔ خط و خوش‌نویسی در سراسر ایران؛ سال دوم مقام نخست در مسابقهٔ ادبیات در سراسر ایرانسال سوم مقام نخست مسابقهٔ موسیقی در سراسر ایران و اعزام به اروپا را به‌دست‌آورد.

او در سال‌های جوانی به همراه برادران خود کاووس و سیروس سمندر و برخی دیگر گروهی به نام «گروه برادران سمندر» را تشکیل داد. آن‌ها در این گروه به نواختن ساز و شعر و ترانه‌خوانی می‌پرداختند. در این گروه، بیژن، تار، سیروس، فلوت، و کاووس که بعدها کارشناس هنرهای زیبا شد تنبک می‌نواخت.

سمندر، مدرک دکتری خود را در رشتهٔ ادبیات در دانشگاه تهران کسب کرد. با توجه به علاقهٔ به هنر، دکترای معماری خود را در شهر واشینگتن، دی.سی. دریافت کرد.

او بنیان‌گذار سرودن شعر به گویش شیرازی بود. پرآوازه‌ترین سروده او برای مردم شیراز این سروده‌است: «اِی شهر شاعر پَروَرو، شیراز از گل بهتَرو، کو شاعِرو، کو دِلبَرو، کو ساقی‌و، کو ساغَرو.» از کتاب‌هایش با گویش شیرازی می‌توان از مجموعه شعر و تفسیر با عنوان‌های شعر شیراز و شعر شهر نام برد که هر دو اثری پژوهشی و کاوشگرانه در فرهنگ عامیانهٔ مردم شیراز است. به گفته خود او، «بهتر است اکنون درمورد خود پژوهش کنیم و اثر به جا بگذاریم تا بعدها خارجی‌ها درمورد ما پژوهش کنند» که البته این کنایه از برگردان و رمزگشایی خط میخی توسط خارجی‌ها بود.

از پرآوازه‌ترین آن‌ها که رکورد بیشترین ترانه خوانده شده توسط خوانندگان حرفه‌ای ایرانی، خارجی و غیر حرفه‌ای را دارد ترانه گل سنگم است که توسط تعدای زیادی خواننده خوانده شده‌استکه می‌توان از بین آن‌ها اِمِل سایِن (خوانندهٔ تُرک) و هایده، ستار، دریا دادور، شینی ریگزبی، احمد ظاهر (خواننده افغان)، ریتا، داوود مبارکی، جبرئیل، علی ارشدی و … را نام برد.

بیژن سمندر که از سال ۱۳۸۷، به بیماری پارکینسون مبتلا بود در مرکز مراقبت از این‌گونه بیماران بستری شد و پس از تحمل ۱۰ سال بیماری، در تاریخ ۱۷ دی ۱۳۹۷ در سن ۷۷ سالگی در آمریکا درگذشت.

بزرگداشت بیژن سمندر سالن حافظ شیراز؛ ۱۳۹۷

به دنبال مرگ بیژن سمندر در تاریخ ۹ بهمن ۱۳۹۷ مراسم بزرگداشتی با نام «کوچ شاعر، شعر شهر» در تالار حافظ شیراز به همت مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس و انتشارات نوید گویی شیراز و اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی استان فارس و هماهنگی خانواده او با حضور ادبا و شعرا و فرهیختگان شیرازی و خانواده بیژن سمندر برگزار شد.

همزمان با این مراسم کتاب کوچ شاعر شعر شهر: یادمان استاد بیژن سمندر توسط دانشنامه فارس به چاپ رسید که بین شرکت کنندگان در مراسم توزیع شد این کتاب شامل گزیده‌ای از شعرها و عکس‌هایی از وی و خانواده‌اش و همچنین زندگینامه سمندر بود.

نحوه انتشار « رپرتاژ آگهی » در  اول فارس که فوراً مشهور شوید