مدیر مجموعه جهانی تخت جمشید در خصوص خبر منتشر شده با محتوای نام زرتشت در کتیبه‌ای نویافته توضیحاتی را ارائه کرد.

 حمید فدایی پیرو خبر منتشر شده در تاریخ هجدهم دی ماه ۱۴۰۰ در «خبرگزاری صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران» مبنی بر کشف کتیبه فارسی میانه در پیرامون منطقه نقش رستمِ فارس، ضمن اعلام مخدوش بودن بخشی از خبر منتشره توضیحاتی را ارائه داد.

او گفت: در ارتباط با محتوای بخشی از این کتیبه نویافته و اشاره به وجود نام زرتشت در متن آن پایگاه میراث جهانی تخت جمشید تنها گزارش یافته شدن کتیبه را دریافت کرده و تا کنون گزارش مکتوبِ تخصصی درباره متن کتیبه و محتوای آن، از سوی شخص یابنده مبنی بر صحت محتوای کتیبه به این مرکز ارائه نشده است.

فدایی گفت: بنابراین در حال حاضر محتوای اعلام شده در این کتیبه مورد تأیید پایگاه میراث جهانی تخت جمشید نیست.

او گفت: اصولاً با توجه به اهمیت فراوان کتیبه‌های نویافته، روند انتشار اخبار در مورد متن و محتوای آن‌ها پس از بررسی‌های علمی واحد کتیبه‌شناسی پایگاه انجام می‌شود و اطلاع‌رسانی در مورد جزییات متن این کتیبه‌ها، همچون دیگر تحقیقات علمی پس از اطمینان از صحت اطلاعات و انتشار نتایج علمی آن در مراجع رسمی علمی و یا دست کم پس از دریافت تاییدیه انتشار آن‌ها در نشریات تخصصی انجام خواهد شد.

فدایی گفت: به طور قطع توجه به چنین روندی در خوانش کتیبه‌های نویافته، نه تنها باعث خواهد شد حقوق معنوی و علمی محقق و کاشف کتیبه محفوظ بماند بلکه این اسناد مهم تاریخی را هم از مخاطرات بعدی ناشی از انتشار محتوای اشتباه و غیر علمی و متعاقبا ایجاد حساسیت‌های بی مورد نسبت به کتیبه‌ها، محفوظ خواهد داشت و باعث خواهد شد از خطر آسیب و تخریب در امان بمانند.

کارشناس ارشد زبان‌های باستانی و از متخصصین واحد کتیبه‌شناسی در پایگاه تخت جمشید نیز در خصوص انتشار جزییات محتوایی این کتیبه از سوی شخص یابنده آن و انتشار گسترده آن توسط خبرگزاری‌ها، گفت: هرگونه اظهار نظر در مورد محتوای این دست از کتیبه‌های نویافته از طریق رسانه‌های عمومی به زمانی موکول می‌شود که این کتیبه‌ها به طور مناسبی مستندنگاری و مطالعه شده و کارشناسان متخصص در حوزۀ زبان شناسی و کتیبه شناسی، اثر پژوهشی در ارتباط با آن را آماده انتشار کرده باشند و روند رسمی پذیرش در نشریات تخصصیِ زبانشناسی و کتیبه شناسی طی شده باشد.

این مقام مسئول گفت: همچنین زمان و کیفیت انتشارات تخصصی مربوط بدان نیز مشخص شود، کما اینکه در مورد کتیبه‌هایی که تا کنون در مورد آن‌ها از جانب پایگاه میراث جهانی تخت جمشید اخبار رسمی منتشر شده است این اتفاق رخ داده است.

مجتبی دورودی گفت: لازم است پژوهشگر یا پژوهشگران مربوطه هرگونه اظهار نظر در زمینه متن اینگونه از کتیبه‌ها را به پس از تکمیل پژوهش‌های مرتبط و طی شدن روند بررسی و داوری از سوی متخصصین و دریافت تأییدیه رسمی در ارتباط با انتشار آن در نشریاتِ ویژه تخصصیِ زبان‌شناسی و کتیبه‌شناسی موکول کنند.

او ضمن اشاره به خبر منتشر شده در خبرگزاری ایلنا در تاریخ بیست و یکم دی ماه ۱۴۰۰ از سوی یابنده این کتیبه گفت: نام زرتشت پیامبر بزرگ باستانی ایران تاکنون در هیچ کتیبه‌ای مشاهده نشده است؛ حتی شاهان و موبدان ساسانی مانند کرتیر نیز از این نام در کتیبه‌های خود استفاده نکرده اند؛ هرچند که به زرتشتی بودن آنان اطمینان داریم.

درودی گفت: با توجه به اینکه این کتیبه توسط یابنده در مسیری مشاهده شده است که کتیبه‌های تدفینی متعددی در آنجا مستندنگاری شده است و نیز با توجه به وجود تابوت‌های سنگی، استودان‌ها و دخمه‌های موجود در این منطقه، به نظر می‌رسد این کتیبه نیز در شمار کتیبه‌های تدفینی قرار گیرد.

او گفت: البته درستی و نادرستی این مطلب به زودی و پس از ارائه خوانش اولیه توسط کارشناس یابنده کتیبه و قرار گرفتن در بوته نقد پژوهشگران مشخص خواهد شد و بنابراین این امیدواریم هرچه سریع‌تر محتوای ادعا شده در مورد متن کتیبه به جامعه علمی ارائه شود.

این کارشناس پایگاه میراث جهانی تخت جمشید با اشاره به خبر منتشر شده از سوی یابنده اثر در خبرگزاری ایلنا گفت: همچنین در خبر مذکور صحبت از کتیبه‌هایی است که در بر دارنده محتوای نجوم و محیط زیست هستند که این موضوع نیز امری بعید است و حداقل با توجه به مستندات کنونی که تعدادشان هم کم نیست می‌دانیم کاتبان پهلوی از چنین محتوایی در کتیبه‌ها استفاده نکرده‌اند.

درودی گفت: بر بنیانِ منشِ آکادمیک و علمی، بایسته است که پژوهشگران ارجمند پیش از خبرسازی و انتشار گسترده متنِ هر کتیبه‌ای، نخست درستیِ خوانش خود از کتیبه را در مجامع علمی به اثبات برسانند و بعد خبر مربوط به متن آن‌ها منتشر شود.