اجبار به پرداخت وجه برای تحویل کارنامه و ثبت نام دانش آموزان در مدارس دولتی استان فارس

​مصوبات آموزش و پرورش بر مبنای ممنوعیت دریافت هرگونه وجهی از طرف مدارس از والدین است؛ اما شنیده ها حکایت از نادیده گرفتن مصوبات است، به گونه ای که برای تحویل کارنامه و ثبت نام دانش آموزان در مدارس دولتی، اولیاء مستلزم پرداخت وجه هستند که این تخلف در مدارس فارس رواج پیدا کرده و قانون شکنی در روز روشن به وضوح دیده می شود.

ایلنا نوشت: آن گونه که مدیران وزارت آموزش و پرورش اعلام می کنند، مدارس دولتی حق دریافت وجه به غیر از کتاب و بیمه ندارند، چرا که طبق قانون اساسی، آموزش رایگان حق همه است و حتی جهت تهیه کتاب مدارس و بیمه نیز در فرایند آموزش نباید وجهی پرداخت شود، اما می بینیم که خلاف این قانون در مدارس رخ می دهد و عملا اقدامی اساسی برای این قانون شکنی آشکار صورت نمی گیرد.

سالیان زیادی است که مدارس دولتی هزینه های مختلف از قبیل ثبت نام، ملزومات اداری، کاغذ، کپی، لوازم بهداشتی، وسایل گرمایی و سرمایشی، هزینه آب، برق، گاز و حتی هزینه سرایداران خود را بر خانوارهای دانش آموزان تحمیل می کنند. به اذعان مدیران مدارس، آموزش و پرورش بودجه کافی به مدارس پرداخت نمی کند و آنان برای تامین هزینه های خود مجبورند که از اولیاء دانش آموزان، نیازهای سال تحصیلی را دریافت کنند.

کادر مدرسه معتقد است که اولیا دانش آموزان باید هزینه های جاری مدارس را تامین کنند، در غیر این صورت مدارس در تامین هزینه ها عاجز خواهد بود؛ همین استدلال باعث شده تا کارنامه تحصیلی دانش آموزان در گرو پرداخت وجه، نزد مدارس باقی بماند و آنان که به هر دلیل مجبور به دریافت کارنامه هستند، مبالغ مطالبه شده توسط مدارس را به هر قیمتی پرداخت کنند و این مسئله باعث شده تا صدای اولیای دانش آموزان به نشانه اعتراض بلند شود.

بر اساس قانون، دریافت هر گونه وجه برای ثبت‌نام در مدارس عادی دولتی، غیرقانونی است، اما مشاهده می شود که این بی قانونی در روز روشن در استان فارس به وضوح تکرار و به امری عادی تلقی می شود.

رنج معیشت مردم باعث شده تا کمر خانوارها در زیر بار سنگین هزینه سرسام آور سرویس مدارس و هزینه های ثبت نام و سایر هزینه هایی که در مدت زمان تحصیل از خانوارها طلب می شود، خم شود.

در این میان، والدین برای فرار از هزینه های بالای سرویس مدارس، تمام تلاش شان را برای ثبت نام فرزندانشان در نزدیکترین فاصله از محل زندگی شان می کنند و همین موضوع باعث شده تا از سر اجبار شهریه درخواستی مدارس دولتی برای ثبت نام را بپذیرند.

بنا به گفته های مردمی، در این بین شرکت هایی متشکل از مسئولان بازنشسته آموزش و پرورش نیز به سرویس مدارس تحمیل شده و این شرکت ها بدون اینکه خدماتی ارائه دهند، سالانه مبالغی به هزینه سرویس دانش آموزان تحمیل می کنند که این مسئله نیز بار مضاعف مالی به دوش اولیاء می افزاید.

دسته دیگری از خانوارها نیز که تا پیش از این توانایی پرداخت شهریه مدارس غیر دولتی داشتند، به دلیل شرایط بد اقتصادی، عطای مدارس غیردولتی را بر لقایش بخشیده و مجبورند تا شهریه مدارس دولتی که به نسبت شهریه مدارس غیر انتفاعی کمتر است را بپردازند تا از هزینه های شان کاسته شود.

سکوت در برابر بی قانونی مدارس

با همه فشارهای اقتصادی، درخواست های غیر قانونی از طرف مدارس در استان فارس، باعث شده تا والدین به دلیل آسیب هایی که در طول سال تحصیلی می تواند به فرزند دانش آموزشان وارد شود، در برابر این بی قانونی سکوت کنند و برخی نیز رنج شان را با دلهره و نگرانی از آینده فرزندشان با رسانه ها در میان می گذارند.

عده ای هم معتقدند که اگر شکایت کنند، باز هم نتیجه ای ندارد جز صرف زمان و هزینه های دیگر و حتی در خوش بینانه ترین حالت، اگر نتیجه ای هم بگیرند باید فرزندشان منتظر عواقب منفی آن در طول سال تحصیلی باشد.

والدین دانش آموزان می گویند: همه ساله وزارت آموزش و پرورش تاکید می کند که مدارس حق دریافت وجه از خانوارها در ازاء ثبت نام ندارند، اما آیا این وزارتخانه برای اجرای این قانون در مدارس برنامه مدونی دارد؟ آیا کارشناسانی برای نظارت به روند اجرای این قانون به کار گرفته است؟ و یا اینکه صرفا این قانون در قالب مکاتبه به مدارس و اعلام در رسانه ها، از سوی مسئولان عالی رتبه آموزش و پرورش جنبه تخطئه دارد؛ قانون بر زمین مانده ای که اجرای آن در ابهام معنی داری است.

وزارت آموزش و پرورش برای اجرای قانون عدم دریافت وجه برای ثبت نام دانش آموزان چه ساز و کار مشخصی دارد، چرا علنی و بدون هیچ نگرانی از خانوارها هزینه ثبت نام مطالبه می شود و آنان را تحت فشار قرار می دهند و در روز روشن قانون نادیده گرفته می شود؟

در همین رابطه یکی از والدین دانش آموزان در ناحیه ۴ شیراز درگفت و گو با «ایلنا» عنوان کرد: طبق قانون، گرفتن یا دریافت هر مبلغی به اجبار از مردم جهت ثبت نام مدارس جرم است، اما مشاهده می شود درصورت پرداخت نکردن پول در مدارس دولتی، دانش آموز ثبت نام نخواهد شد.

نوروزی افزود: طبق آمار اعلامی آموزش و پرورش ناحیه ۴ شیراز، در سال گذشته ۷۰۰ دانش آموز بازمانده از تحصیل داشته است و امسال با دریافت مبالغ سنگینی در حدود (یک میلیون و ۵۰۰ هزار تا ۵ میلیون تومان ) برای ثبت نام دانش آموزان که از مردم به اجبار می گیرند، باید منتظر بیش از یک هزار دانش آموز بازمانده از تحصیل تنها در بولوار اتحاد باشیم.

یکی دیگر از والدین شیرازی نیز در گفت و گو با ایلنا گفت: دخترم برای دریافت کارنامه تحصیلی خود به مدرسه مراجعه کرد، ولی مدیران مدرسه گفته اند تا هزینه پرداخت نکنید، کارنامه تحویل نمی شود و او را در نزد هم کلاسی هایش سرافکنده کرده اند.

وی ادامه داد: به دلیل عدم پرداخت وجه، کارنامه فرزندم را تحویل نداده و گفته اند تا پول پرداخت نکنید، از کارنامه خبری نیست.

این شهروند شیرازی ادامه داد: مدیران آموزش و پروش می گویند به جز پول بیمه و کتاب‌های درسی، مدارس هنگام ثبت‌نام حق دریافت هیچ هزینه‌ای را از والدین ندارند، اگر این کار انجام شود، مدیر مدرسه تخلف کرده و با او برخورد می‌شود؛ اما همان مسئول بگوید تا به امروز چند نفر از مدیران مدارس شیراز بابت دریافت شهریه از والدین مورد بازخواست قرار گرفته اند؟

وی افزود: اگر اداره کل آموزش و پرورش فارس  با نظارت دقیق بر عملکرد مدارس ورود می کرد و سرانه مدارس را مطابق نیاز مدرسه در سال تحصیلی تامین می کرد، شاید کمتر مدیر مدرسه ای به خود اجازه تکرار این تخلف آشکار را می داد.

به نظر وی، این شیوه مطالبه وجه از طرف مدارس، خانواده ها را در تنگنای مالی قرار داده است؛ هر چند که مدارس در طول سال تحصیلی نیز با انواع و اقسام ترفندها از خانواده ها طلب وجه می کنند.

احمد مرادی یک شهروند شیرازی، هم در این باره به ایلنا گفت: در اکثر مدارس شیراز و حتی سایر نقاط استان فارس، مدارس دولتی از والدین حتی برای تحویل کارنامه هزینه می کیرند و تا هزینه پرداخت نشود دانش آموزان را ثبت‌نام نمی‌کنند؛ مگر خدمات مدارس دولتی نباید رایگان باشد؟

وی ادامه داد: سالها است که فصل شروع ثبت نام مدارس به پر استرس ترین زمان برای والدین تبدیل شده است؛ چرایی این موضوع به عوامل متعددی وابسته است که مهمترین آنها، در خود آموزش و پرورش نهفته است، عواملی که قبل از آنکه به کارشناسی موثر و مطالعه کافی بنا شده باشد، محصول فرایند اجرای تصمیمات ناپخته است.

این شهروند با ذکر این نکته که رده بندی و طبقه بندی مدارس شروع سرگردانی اولیاء است، تصریح کرد: از زمانی که آموزش و پرورش مجوز مدارس به اصطلاح غیر انتفاعی را صادر کرد، این فرایند برخلاف نام آن به کاسبی صددرصد انتفاعی تبدیل و پس از آن سلسله ای از مرتبه ها پشت هم قطار شد.

مدارس تیزهوشان عامل اصلی سرخوردگی دانش آموزان نخبه کم برخوردار

مرتضوی یکی دیگر از شهروندان شیراز هم گفت: در این میان، مدارس تیزهوشان منجر به شکاف جدی بین ارائه سطح آموزش و سر خوردگی برای دانش آموزانی که به دلایل متعدد امکان بهره مندی از این مدارس را نداشتند، شد و پس از آن مدارس شاهد در رده بعدی قرار گرفتند.

وی ادامه داد: ورود به این مدارس نیز تابع شرایط خاصی بود که به تشدید فاصله طبقاتی دانش آموزان انجامید و پس از آن رتبه بعدی به مدارس نمونه دولتی رسید؛ این مدارس هم باعث شدند تا گردونه تنور تقاضای والدین جهت ثبت نام داغ تر شود؛ در ادامه مدارسی هم که به معروفیت های عامه تبدیل شدند، در رتبه بعدی و در آخر هم نوبت به مدارس عادی می رسد.

وی با انتقاد از روند موجود در حوزه آموزشی استان فارس، یادآور شد: قبل از اینکه عدالت ارائه آموزش در دستور کار قرار گیرد، فروش خدمات جهت جذب مخاطبان متمول در مدارس خصوصا مدارس صاحب عنوان رایج شد، حالا اولیاء نگران هستند که در کدام فرصت طبقاتی آموزشی با توجه به بنیه مالی قادر خواهند بود فرزندان شان را ثبت نام کنند؟

دانش آموزان نخبه؛ قربانی بی عدالتی

مرتضوی عنوان کرد: با این شیوه، طیف قابل توجهی از دانش آموزان نخبه اما ضعیف جامعه به لحاظ فقر وضع مالی خانوادگی، قربانی بی عدالتی شده و جمعیت زیادی از دانش آموزان متمول را وارد رقابتی کاذب در فرایند آموزش به نام و عنوان مدرسه کرده اند و خانواده ها، عزیزترین سرمایه عمرشان که همان فرزندشان است را در این رقابت های آسیب دیده از عدم عدالت در ارائه آموزش می بینند.

وی متذکر شد: تا زمانی که این رویه حاکم بر نظام آموزش مدارس متوقف نشود و بین فقیر و غنی اختلاف طبقاتی سطح ارائه آموزش دروس حذف و طبق نص صریح قانون به سمت آموزش رایگان با کیفیت مساوی برای همگان در مسیر درست قرار نگیرد، شاهد افت شدید آموزش در تمام مقاطع و کاهش نمودار معدل میانگین کشوری خواهیم بود.

مدارس به جز هزینه کتاب و بیمه، حق دریافت وجه ندارند

در همین رهگذر مدیر کل آموزش و پرورش فارس پیرامون این موضوع  اعلام کرد:  ما طی بخشنامه به مدیران نواحی مختلف استان فارس هشدار داده ایم که در هنگام ثبت نام تنها حق دریافت وجه برای بیمه و کتاب درسی دارند و  تحت هیچ شرایطی مجاز به دریافت وجه در هنگام ثبت نام نیستند.

وی افزود: به منظور جلوگیری از دریافت وجه، به مدیران نواحی مختلف استان فارس ابلاغ شده و اداره رسیدگی به شکایات توسط کارشناسان ناظر در سراسر استان رصد می شود. فرشید قاسمی تاکید کرد: در صورت محرز شدن تخلف  در هر نقطه ای از استان حتما اقدامات قانونی انجام می شود.

وی به سامانه رسیدگی به شکایات به آدرسshekayat.medu.ir اشاره کرد و بیان داشت: اگر والدین تخلف دریافت وجه را مشاهده کردند،می توانند با مراجعه به این سایت ثبت شکایت کنند.

وی خاطرنشان کرد: خانوارها نگران نباشند که شکایات آنان تبعات منفی برای فرزندانشان دارد، چرا که در فرایند ثبت شکایات، هیچ نامی از والدین ثبت نمی شود.

تخلفات آموزشی به صورت جدی پیگیری می شود

مدیر کل آموزش و پرورش فارس با ذکر این نکته که در تمامی ادارات آموزش و پرورش استان، اداره واحد ارزیابی عملکرد و پاسخگویی به شکایات به ثبت تخلفات آموزشی می پردازد، ابراز کرد: شکایات مردمی در این سامانه از طریق استان و وزارت خانه رصد و به صورت جدی پیگیری می‌شود.

قاسمی گفت:  ثبت اعتراض در سامانه شکایات آموزش و پرورش به نشانی shekayat.medu.ir زمانی امکان پذیر است که دانش آموز عضو سامانه سناد باشد، در غیر این صورت در هنگام ثبت اعتراض باید گزینه شخص حقیقی را انتخاب نموده و سپس شکایت خود را مطرح کنند.

به گزارش خبرنگار ایلنا؛ در تمام این سال‌ها برخورد چندان مؤثری با تخلفات مدارس دولتی که از والدین هزینه می‌گیرند، مشاهده نشده‌ است، در صورتی که با یک بازرسی یا تحقیق ساده از این مدارس، همه‌چیز روشن می‌شود، البته اگر عزمی برای این کار وجود داشته‌ باشد.