اختلافات ۲ وزارتخانه ، ریزش سهام پالایشی ها و بورس قرمزپوش

 «عرضه سهام ۴ پالایشگاه به صورت ETF منتفی شد.» خلاصه خبر سازمان خصوصی سازی است که بلافاصله بعد از انتشارش سهام شرکت‌های پالایش نفت تهران، بندرعباس، شیراز و اصفهان که در ابتدای صبح سبز بودند را قرمز پوش کرد. فرهاد دژپسند می‌گوید که زیرساخت‌های لازم برای عرضه سهام این پالایشگاه‌ها  در قالب دومین صندوق سرمایه گذاری از سوی پالایشگاه‌ها فراهم نشده است. ادعایی که وزارت نفت آن را قبول نداشته و رد می‌کند.

کسری نوری مدیر کل روابط عمومی ‌وزارت نفت به بازار می‌گوید که این وزارتخانه همکاری لازم را با سازمان خصوصی سازی برای ایجاد صندوق دارا دوم داشته است و هیچ اطلاعی از تغییراتی که در نحوه واگذاری سهام این پالایشگاه‌ها ایجاد شده خبری ندارد.

اما روابط عمومی ‌شرکت پخش و پالایش دلیل دیگری برای ایجاد نشدن صندوق دارایی دوم دارد. آنگونه که در ابلاغیه شرکت پخش و پالایش فرآورده‌های نفتی آمده طبق آخرین نظر فرهاد دژپسند وزیر اقتصاد و دارایی قرار شده که سهام این شرکت‌ها به صورت بلوکی عرضه شده و با این اوصاف دیگر نیازی به تشکیل صندوق‌های سرمایه گذاری ETF نیست. پخش‌ها همچنین در جوابیه خود اعلام کرده‌اند که حاضرند تمامی‌ اختیارات خود در رابطه با ایجاد صندوق‌های ETF را به وزارت اقتصاد و دارایی واگذار کنند.

آنگونه که برخی منابع آگاه خبر می‌دهد در حال حاضر بین نحوه عرضه سهام این شرکت‌ها بین وزارت اقتصاد و دارایی و نفت اختلاف نظرهایی وجود دارد. هرچند که مسئولان وزارت نفت و شرکت پخش و پالایش فرآورده‌های نفتی سعی دارند که نشان دهند که برای آنها نحوه واگذاری سهام این شرکت‌ها تفاوت چندانی ندارد اما به نظر می‌رسد که عرضه بلوکی بیشتر به مزاج نفتی‌ها خوش می‌آید.

چرا وزارت نفت به دنبال عرضه بلوکی است؟
چهارشنبه هفته گذشته بود که سازمان خصوصی‌سازی اعلام کرد بلوک‌های ۱۵ درصدی سهام شرکت‌های پالایش نفت بندرعباس، تهران، اصفهان و نیز بلوک ۱۲.۳۱ درصدی شرکت سرمایه‌گذاری ملی ایران را واگذار می‌کند. براین اساس ۳۰۳ میلیون و ۲۰۰ هزار سهم توسط سازمان خصوصی سازی به صورت ۵۰ درصد  نقد و باقی اقساط در بورس اوراق بهادار عرضه می‌شود.

آنگونه که یک منبع آگاه به بازار اعلام کرده وزارت نفت به دنبال عرضه بلوکی سهام این ۴ پالایشگاه است. که یک دلیل اصلی دارد. دلیل اول این است که در صورت واگذاری سهام این شرکت از طریق صندوق دولت میانگین قیمت یک ماهه اخیر سهم هر پالایشگاه را در نظر گرفته و ۲۰ درصد از قیمت میانگین کم کرده و آن را به مردم عرضه می‌کرد. مثلا فرض کنید میانگین قیمت هر سهم پالایشگاه بندرعباس در ماه مورد اشاره ۵ هزار تومان باشد؛ دولت سهام خود را با تخفیف هزار تومانی و به میزان ۴ هزار تومان در بورس عرضه می‌کرد که طبیعتا مردم سود می‌کردند.

اما در روش دوم که همان عرضه بلوکی سهام است، خبری از تخفبف نیست؛ دولت نه تنها سهم خود را ارزان نمی‌فروشند بلکه آن را گرانتر از سهم روز بازار به فروش می‌رساند. قیمتی به میزان ۲۰ درصد بالاتر از قیمت تابلو. مثلا اگر قیمت روزی که قرار است سهام دولت بصورت بلوکی واگذار شود ۵ هزار تومان باشد،  شرکت ها می توانند سهام خود را به میزان ۶ هزار تومان به ازای هر سهم واگذار کنند.

تجربه پالایشگاه تبریز دوباره تکرار می‌شود
خرداد سال گذشته بود که عرضه سهام ۶ پالایشگاه در هییت دولت به تصویب رسید. بعد از آن بود که عرضه ۲۰ درصد سهام پالایشگاه تبریز به صورت بلوکی در دستور کار قرار گرفت. برخلاف تصور هیچ مشتری برای سهام عرضه شده وجود نداشت و در نهایت این واگذاری با شکست مواجه شد.

حالا وزارت اقتصاد با توجه به تجربه واگذاری پالایشگاه تبریز بر این باور است که در صورت عرضه بلوکی مشتری برای سهام این پالایشگاه‌ها وجود نخواهد داشت و این فروش در نهایت با شکست مواجه می‌شود نظریه ای که نفتی‌ها خیلی با آن موافق نیستند. حالا به نظر می‌رسد که وزارت اقتصاد برای ثابت کردن ادعای خود به نفتی‌ها قید واگذاری در قالب صندوق را زده و قصد عرضه بلوکی آن را دارد. اختلاف نظرهایی که به نظر می‌رسد بزرگترین بازندگان آن سهامداران این شرکت‌ها بودند که ظرف کمتر از ۳ سال زیان سنگینی را تجربه کردند.

در هر حال، امروز روز تاییدها و تکذیبهای بین دو وزارتخانه درباره عرضه دارا دوم بود تا شاید از رهگذر این مجادلات، نهایتا بتوان تقصیرها را کشف کرده و برای حل و فصل آن، چاره ای اندیشید؛ البته اگر بنا بر حل مساله و یافتن راهکار باشد. و البته که در این میان، خون دل خوردن از مجادلات نصیب سهامداران پالایشی شد و آنها بیش از هر کس و هر زمان دیگری، در انتظار حل مساله هستند.