اصول پرورش صحیح سدوم مورگانیانیوم ،ساکولنت آپارتمانی زیبا و مقاوم

گیاه مورگانیانیوم ، گیاهی زیبا است که مقاومت بالایی دارد. این گیاه با نام دماغ الاغ نیز شناخته می شود.این گیاه متعلق به مکزیک است که گونه های گوناگونی دارد.این گیاه زیبا از محبوبیت بالایی میان دوست داران گیاهان آپارتمانی برخوردار است.

ساکولنت سدوم مورگانیوم متعلق به مکزیک و هندوراس است و با اسامی متنوعی مثل خر دم، دم بره و دم اسب شناخته می‌شود. این ساکولنت زیبا دارای برگ‌هایی خاص، کوچک و گوشتی است که معمولا به رنگ سبز لیمویی یا سبز-آبی رشد می‌کنند. برگ‌های سدوم به‌صورت متراکم در اطراف ساقه خود قرار گرفته‌اند و ظاهری بسیار منظم را خلق کرده‌اند.

ساکولنت چیست؟

به این گیاهان آب‌دار، ساکولنت‌ها و گیاهان شیره‌دار نیز گفته می‌شود، گیاهانی هستند که قسمت‌هایی از آن‌ها ضخیم، گوشتی و محکم شده‌است تا بتوانند در اقلیم خشک یا شرایط بد خاک، آب را در خود نگه دارند.

کلمه ساکولنت (Succulent) از کلمه لاتین sucus به معنی شیره یا آب گیاه، گرفته شده‌است. گیاهان گوشتی ممکن است آب را در ساختارهای مختلف مانند برگ و ساقه ذخیره کنند. ساقه و برگ در برخی ساکولنت‌ها ممکن است حاوی ۹۰ تا ۹۵ آب باشد. برخی از تعاریف شامل ریشه نیز می‌شود، بنابراین زمین‌گیاهان، گیاهانی که در شرایط ناسازگار از بالا شروع به مردن می‌کنند تا در نهایت تنها ریشه زنده بماند و سپس در شرایط مناسب اقلیمی دوباره رشد می‌کنند، به عنوان ساکولنت در نظر گرفته می‌شوند. در باغبانی، اصطلاح ساکولنت برای گیاهانی مانند کاکتوس‌ها که در گیاه‌شناسی آن‌ها را ساکولنت می‌نامند به کار نمی‌رود. ساکولنت‌ها به دلیل ظاهر چشمگیر و غیرمعمول و همچنین توانایی رشد با حداقل مراقبت، غالباً به عنوان گیاهان زینتی پرورش می‌یابند.

بسیاری از خانواده‌های گیاهی دارای چندین گونه ساکولنت هستند (بیش از ۲۵ خانواده گیاهی). در بعضی از خانواده‌ها مانند، گل‌نازیان، کاکتوس‌ها و علف‌فرشیان، بیشتر گونه‌ها ساکولنت هستند. زیستگاه این گیاهان بیشتر در مناطقی با دمای بالا و بارندگی کم، مانند بیابان‌ها است. ساکولنت‌ها توانایی بهره بردن از منابع محدود آب مانند مه و شبنم را دارند که باعث می‌شود بتوانند در بوم‌سازگان حاوی منابع کم‌آب زنده بمانند.

مقدمه‌ای بر روش نگهداری از ساکولنت سدوم مورگانیوم
سوالی که بیشتر اوقات از ما پرسیده می‌شود، این است که آیا این یک گیاه آپارتمانی است یا خیر؟ در جواب این سوال باید بگوییم که ساکولنت سدوم مورگانیوم مادامی که نور کافی خورشید به آن بتابد می‌تواند هم در داخل خانه و هم در محیط خارجی به‌خوبی رشد کند و هر چه نور بیشتری به آن برسد، خوشحال‌تر خواهد بود. به همین علت سدومی که در خارج از خانه و تحت دریافت حداکثری نور خورشید زندگی می‌کند، بی‌نهایت خوشحال است! اما اگر بتوانید آن را در نقطه‌ای قرار دهید که نور کافی به آن بتابد، داخل خانه نیز مکان ایده‌آلی برای سدوم خواهد بود. البته نور بیش‌از‌حد سبب سوختگی برگ‌ها می‌شود، درنتیجه بهتر است نکات بیشتر در این زمینه را در بخش نیازهای نوری گیاه در ادامه مطلب مطالعه کنید. بنابراین باتوجه به آنچه گفته شد، این گیاه نه‌تنها که یک گیاه خانگی بلکه مناسب کاشت در محیط بیرون از خانه نیز هست.

روش نگهداری از ساکولنت سدوم مورگانیوم
وقتی بحث، بحث نگهداری از ساکولنت‌هاست، بدون شک ساکولنت سدوم مورگانیوم یکی از کم دردسرترین‌ گیاهان این لیست است! اصلا به همین علت است که ما بخش تکثیر آن را نیز به مطلب اضافه کردیم. چون آنقدر زیبا و بدون مشکل است که مطمئنیم دوستانتان از شما می‌خواهند یکی دو قلمه از این گیاه بی‌نقص را برای آنها آماده کنید! البته که فراموش نکنید که ساکولنت سدوم مورگانیوم یکی از ظریف‌ترین ساکولنت‌هاست، پس هنگام کار با آن خیلی دقت کنید.

۱-آبیاری
برخلاف بسیاری از انواع ساکولنت، سدوم موگانیوم برای حفظ طراوت و سلامت برگ‌های خود به دریافت میزان قابل توجهی از آب نیازمند است. درنتیجه در طول نگهداری سدوم موگانیوم برای رفع نیازهای آبی این ساکولنت خاک را به‌خوبی آبیاری کنید، به‌گونه‌ای که تمام بخش‌های آن خیس شوند. سپس چند روز صبر کنید تا سطح رویی آن خشک شود و مجدد این کار را تکرار کنید. برای اندازه‌گیری دقیق‌تر، می‌توانید انگشت خود را در خاک فرو کنید و میزان رطوبت آن را بسنجید. برای آبیاری مجدد، باید حداقل ۳ سانتی‌متر از عمق سطحی خاک خشک شده باشد.

درعین‌حال همواره از غرقاب کردن و آبیاری بیش از حد آن خودداری کنید. اگر در مورد زمان مناسب برای آبیاری مطمئن نیستید، دست نگه دارید. برای گیاهان، کم‌آبی همواره بهتر از آبیاری بیش‌ازحد است. زیرا عوارض غرقاب شدن مثل پوسیدگی ریشه، بسیاری از اوقات جبران‌پذیر نیست. راه دیگر این است که تغییرات ظاهری گیاه را بررسی کنید. بین دفعات آبیاری، ظاهر گیاه را به‌خوبی تحت نظر بگیرید تا پس از مدتی بتوانید علائم تشنگی را از حالت برگ‌ها هم تشحیص دهید. توصیه ما این است که هر ۱۴ روز یکبار ساکولنت سدوم مورگانیوم خود را آبیاری کنید. اگر در منطقه‌ای گرم و خشک زندگی می‌کنید، شاید لازم باشد این مقدار را به ۱۰ روز یکبار افزایش دهید.

هنگام آبیاری، همیشه مقدار زیادی آب به گیاه برسانید و خاک آن را کاملا خیس کنید. بدین شکل، آب در مسیر خروجی خود خاک را هم شست و شو می‌دهد و نمک‌های جمع شده در آن را با خود خارج می‌کند.

۲-نور 

گیاه دم الاغ نیازمند نور زیاد ، حداقل ۴ ساعت در طول روز است . بسیاری از پرورش دهندگان این گیاه توصیه می ‎کنند که آن را در معرض نور خورشید نگهداری کنید ، در حالی که برخی دیگر معتقدند قرار دادن این گیاه در معرض نور مستقیم آفتاب باعث زرد شدن برگ های آن خواهد شد.

۳-دما

از آن جایی که این گیاهان متعلق به نقاط گرمسیری می‎ باشند ، می ‎توانید در تمام طول فصل تابستان از آن ها در خارج از محیط منزلتان نگهداری کنید اما با این وجود قبل از سرد شدن هوا در فصول سرد سال ، آن ها را به داخل منزل خود منتقل کنید . دمای محیط نگهداری از گیاه دم الاغ در طول فصل زمستان باید بین ۱۰ تا ۱۵ درجه سانتی گراد باشد.

۴-کوددهی
در طول نگهداری ساکولنت سدوم مورگانیوم کوددهی به آن ضروری نیست، اما اگر تمایل به انجام این کار دارید، می‌توانید یک کود حلال در آب را رقیق کرده و در طول فصول رشد دو مرتبه به آن کود بدهید. فقط یادتان باشد در یک ماه، دو بار به ساکولنت سدوم مورگانیوم کود ندهید و با رسیدن فصل زمستان نیز کوددهی را کاملا متوقف کنید.

۵-خاک 
مثل سایر ساکولنت‌ها، ساکولنت سدوم مورگانیوم نیز برای داشتن رشدی سالم به زهکشی مناسب نیاز دارد و این برای آن بسیار مهم است. همیشه به یاد داشته باشید که شرایط مناسب برای رشد گیاهان، به‌صورت زنجیروار به هم متصل‌اند و در کنار هم تکمیل می‌شوند. به‌عبارت دیگر، یک گیاه سالم برآیند تمامی شرایط موجود است.

در واقع، از آنجایی که روش آبیاری برای این گیاه به‌صورت کامل و خیس شدن تمامی بخش‌های خاک است، زهکشی باید آنقدر قوی باشد تا بتواند سریعا مقدار اضافی آب را عبور دهد؛ تا به‌این‌شکل از جذب بیش‌ازحد آب توسط خاک و ریشه جلوگیری شود. بنابراین بهتر است خاکی را انتخاب کنید که برای مدت طولانی آب را حفظ نکند. برای‌این‌منظور، خاک کاکتوس بهترین گزینه است. این خاک به‌صورت صنعتی تولید می‌شود و می‌توانید آن را از فروشگاه‌های مخصوص گیاهان تهیه کنید. حتی اگر بخواهید می‌توانید خودتان نیز به یک ترکیب مناسب برسید، به‌این‌منظور مقدار مساوی از پرلیت یا پومیس را با خاک گلدان معمولی ترکیب کنید برای مثال ۵ قسمت پرلیت با ۵ قسمت خاک گلدان، به‌همین‌سادگی! برای افزایش سلامت گیاه نیز، در فصل بهار مقداری کرم خاکی و کمپوست به خاک سدوم اضافه کنید.

۶-تعویض گلدان

گیاهان دم الاغ معمولا نیازمند تعویض گلدان در دفعات بالایی نیستند و تنها کافیست در صورتی که گلدان فعلی گیاهتان برای رشد آن کوچک شد ، اقدام به انجام این کار کنید.در صورت تمایل به تعویض گلدان گیاهتان ، لازم است به مدت چند هفته از آبیاری آن خودداری کنید . این امر باعث می ‎شود که ساقه و برگ های گیاه در هنگام تعویض گلدان انعطاف پذیری بیشتری داشته باشند و به آن ها آسیبی وارد نشود.

۷-تکثیر

شما میتوانید تکثیر سدوم مورگانیانوم را به دو روش بذر و قلمه ساقه و برگ انجام دهید که ساده ترین و بهترین روش قلمه برگ می باشد.

برای تکثیر گیاه به این روش قلمه، برگهای نسبتا جوان از آن را به کمک تیغ یا چاقویی تیز و تمیز جدا کنید توجه داشته باشید که حتما برگ را با دمبرگ آن ببرید. می توانید برگ را برای مدتی در محل تمیزی بگذارید تا محل زخم آن خشک شود و یا می توانید آن را بلافاصله بکارید. ولی بهتر آن است که حتما گیاه را به مدت ۲۴ ساعت در یک محیط قرار دهید با این کار احتمال گرفتن قلمه شما بالا خواهد رفت و سپس گلدانی کوچک را با خاک مخصوص کاکتوس پر کنید و قلمه ها را به خاک منتقل کنید

خاک را مرطوب نگه داشته و گلدان را در محلی دارای نور غیر مستقیم آفتاب قرار دهید و پس از ریشه زایی قلمه و رشد ۱.۵ سانتی متری آن ، می ‎توانید گیاه را به گلدان دیگری منتقل کرده و مراقبت های لازم از آن را به عمل آورید.

۸-سمی بودن یا نبودن ساکولنت سدوم مورگانیوم
طبق اطلاعات ارائه شده توسط سازمان‌های معتبر، ساکولنت سدوم مورگانیوم برای حیوانات خانگی و انسان‌ها سمی نیست، بااین‌حال سعی کنید آن را از دسترس حیوانات خانگی و کودکان دور نگه دارید.

۹-آفات و بیماری‌های رایج
خوشخبتانه ساکولنت سدوم مورگانیوم مستعد ابتلا به بیماری‌ها و آفات گوناگون نیست، اما در اغلب اوقات تنها “شته” به این گیاه حمله می‌کند. اگر گیاه شما دچار این آفت شده است، هر ماه آن را با جریان آب به‌خوبی تمیز کنید. اگر این کار موثر نبود، ترکیب ۵/۴ واحد آب و ۵/۱ واحد الکل سفید (نه صنعتی) را به ساکولنت خود اسپری کنید. همچنین می‌توانید از روغن چریش هم برای حذف شته‌ها از گیاه خود استفاده کنید.

از آفات گذشته رایج‌ترین مشکل در نگهداری از ساکولنت سدوم مورگانیوم آبیاری بیش‌ازحد و یا تشنه نگه داشتن آن است، به‌طوری‌که:

پژمردگی، نشانه کم آبی است. وقتی سدوم پژمرده می‌شود، یعنی ذخایر آبی آن به اتمام رسیده و باید آب کافی دریافت کند. برای حل این مشکل کافی است آن را به‌خوبی آبیاری کنید. پس از چند روز مشکل برطرف خواهد شد
نرم و کپکی شدن برگ‌ها و ریزش آسان‌ آن‌ها نیز نشانه آبیاری بیش از حد است. در این حالت سریعا آبیاری را متوقف کنید و اجازه دهید گیاه کاملا خشک شود. معمولا پس از طی شدن این پروسه، گیاه سلامت خود را بازیابی می‌کند، اما اگر خاک پس از گذشت مدتی خشک نشد و آب را بیش‌ازحد در خود نگه داشت، باید آن را با خاکی تازه و دارای زهکشی مناسب تعویض کنید.