برابر ماده ۲۰ قانون ثبت احوال کشور، انتخاب نام با اعلام کننده آن است. برای نامگذاری، یک نام ساده یا مرکب (مثل حسین، محمد مهدی و مانند آن که یک نام محسوب می‌شود)، انتخاب خواهد شد.

انتخاب نام‌هایی که موجب هتک حیثیت مقدسات اسلامی می‌شود و همچنین عناوین و القاب و نام‌های زننده و مستهجن یا نامتناسب با جنس، ممنوع است. تشخیص نام‌های ممنوع با شورای عالی ثبت احوال است و این شورا نمونه‌های آن را تعیین و به این سازمان اعلام می‌کند.

به موجب ماده ۲۰ قانون ثبت احوال و تبصره‌های آن، انتخاب نام‌هایی که در فهرست نام‌های ممنوعه قرار دارد، قدغن است و دارندگان آن‌ها می‌توانند با رعایت مقررات مربوطه نسبت به تغییر آن اقدام کنند.

گاهی افرادی برای انتخاب نام فرزند خود نام‌هایی را درخواست می‌کنند که در لیست نامگذاری ثبت احوال نیست، انتخاب این گونه نام‌ها در ثبت احوال بررسی و اعلام نظر می‌شود.

در «کمیته انتخاب نام» ثبت احوال که بر اساس مصوبه شورای عالی فرهنگی تشکیل شده و در آن دو استاد دانشگاه در حوزه دکترای ادبیات فارسی و ادبیات عرب، ۲ نماینده از فرهنگستان ادب و زبان فارسی و سه متخصص از سازمان ثبت‌احوال حضور دارند و نام درخواست شده توسط افراد در این کمیته بررسی می‌شود و در صورت تایید می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد.

به منظور رعایت حقوق شهروندی نام‌هایی که در فهرست نامگذاری ثبت احوال نیست، مورد بررسی قرار می‌گیرد و چنانچه مغایر با قوانین جاری ثبت احوال نباشد، متقاضی می‌تواند انتخاب کند.

چه نام‌هایی قابل تغییر نیستند؟

برابر مقررات جاری اسامی و نام‌های معصومین نظیر: محمد، علی، حسن، حسین، فاطمه، زهرا غیر قابل تغییرند و همچنین مستند به قانون ممنوعیت به کار گیری اسامی، عناوین و اصطلاحات بیگانه مصوب ۱۳۷۵/۹/۲۸و آیین نامه ۱۳۷۸/۲/۱۹هیات دولت، استفاده از اسامی بیگانه برای نامگذاری ممنوع است.

در صورتی که نام مورد نظر در لیست نام‌های مورد تایید وجود نداشته باشد احراز مناسب بودن و یا نامناسب بودن آن با چه مرجعی است؟

براساس مصوبه شماره ۱/۵۷۸سال ۱۳۸۷شورای عالی ثبت احوال مرجع رسیدگی به نام‌های جدید و نوساخته کمیته مشورتی نام سازمان ثبت احوال مرکب از اساتید دانشگاه‌ها و اعضای فرهنگستان زبان و ادب فارسی است و برای درخواست و پیشنهاد بررسی نام خود به سامانه انتخاب نام در بخش خدمات الکترونیکی پورتال سازمان ثبت احول مراجعه و درخواست خود را به همراه اطلاعات تکمیلی از قبیل مشخصات شناسنامه‌ای پدر و مادر نوزاد مورد نظرثبت کرده و منتظر دریافت نظر کارشناسی از طریق تماس سازمان ثبت احوال باشید.

بعد از تغییر نام، بازگشت به نام قبلی در چه صورتی امکان پذیر است؟

برگشت به نام قبلی تا وقتی ممکن است که شناسنامه با واژه جدید و تصویب شده صادر و تحویل متقاضی نشده باشد.

تغییر نام برای متقاضی پس از رسیدن به سن ۱۸ سال تمام و صرفا برای یک بار امکان پذیر خواهد بود و تغییر نام افراد زیر ۱۸ سال از طریق سازمان ثبت احوال امکان پذیر نبوده و متقاضیان از طریق مراجع قضایی نسبت به انجام خواسته خود می‌توانند اقدام کنند.

مدارک لازم برای تغییر نام چیست؟

-نمونه تکمیل شده برگه درخواست تغییر نام توسط صاحب شناسنامه یا سرپرست قانونی و یا وکیل صاحب شناسنامه.

– اصل شناسنامه‌ی متقاضی.

اصل شناسنامه و مدرک مثبت سمتِ قانونی درخواست کننده (در صورتی که درخواست کننده غیر از صاحب شناسنامه باشد).