انواع و علل شایع «پا درد» که باید جدی گرفته شوند

درد در هر قسمت پا ممکن است از علائم رایج بیماری یا آسیب باشد. دلایل زیادی برای ایجاد درد پا وجود دارد که یکی از عوامل آن، آسیب های ورزشی است. از علل دیگر ایجاد این عارضه می توان به رگ های خونی، اعصاب، ماهیچه ها، مفاصل، بافت های نرم یا استخوان ها اشاره کرد. دوره درمان وابسته به علت ایجاد کننده درد پا است. این عارضه اغلب می تواند در خانه درمان شود، اما اگر درد ناگهانی، شدید یا مداوم داشته باشید، یا علائم دیگری نیز همراه با آن باشد، حتماً به پزشک مراجعه کنید.

در این مطلب اول فارس  به برخی از علل شایع پا درد، برخی از درمان‌های آسان و همچنین زمانی که باید به پزشک مراجعه کنید، اشاره می‌کند. باید بدانید هر زمان که می‌خواهید پا درد خود را درمان کنید، باید به یک پزشک مجرب و ماهر مراجعه کنید که در خصوص درمان‌ها و مدیریت عوارض آشنایی داشته و همچنین خطرات، عوارض جانبی و زمان بهبودی درمان را کاهش می دهد.

انواع پا درد

پا درد عمدتاً می‌تواند به‌ دلیل یکی از مشکلات عصبی، اسکلتی عضلانی یا عروقی ایجاد شود همچنین ممکن است موارد ذکر شده با هم همپوشانی داشته باشند.

درد اسکلتی عضلانی

عارضه کرپیتوس که با صدای ترکیدن یا ترک خوردن در زانو تشخیص داده می شود و همچنین آرتریت که یک بیماری خود ایمنی بوده و مفاصل لگن، زانو و مچ پا را تحت تأثیر قرار می دهد در گروه دردهای اسکلتی عضلانی رده بندی می شوند. اگر عضله، تاندون یا رباط در هنگام زمین خوردن دچار کشیدگی شود، گرفتگی شبانه، سندرم کمپارتمان و شکستگی همگی از مشکلات اسکلتی عضلانی هستند.

درد عروقی

علت ایجاد این نوع درد عبارتند از بیماری شریانی محیطی، ترومبوز ورید عمقی، سلولیت، عفونت، وریدهای واریسی و اگزما واریس که در آن درد با تغییر رنگ پوست همراه است.

درد عصبی

مواردی شامل سندرم پای بی‌قرار، که در آن پاها به طور غیرقابل کنترلی تکان می‌خورند، نوروپاتی یا آسیب عصبی همگی عامل ایجاد درد عصب سیاتیک می شوند. درد عصبی حتی در هنگام استراحت نیز ممکن است وجود داشته باشد.

علل شایع پا درد

درد یا ناراحتی در هر جایی از ساق پا می تواند از حس دردی مبهم تا احساس خنجر خوردن شدید متغیر باشد. بیشتر پا درد به دلیل استفاده بیش از حد از عضلات و یا آسیب های جزئی رخ می دهد. این ناراحتی اغلب در مدت کوتاهی از بین می رود و می توان با درمان های خانگی آن را کاهش داد.

با این حال، در برخی موارد، یک وضعیت پزشکی جدی ممکن است باعث درد شود. اگر درد پای شدید یا مداوم دارید به پزشک مراجعه کنید. تشخیص و درمان سریع برای هر بیماری زمینه ای ممکن است از بدتر شدن درد جلوگیری کرده و احتمال ایجاد عوارض بلند مدت را کاهش دهد.

برخی از شایع‌ترین علل درد پا، جزئی یا موقتی هستند که پزشک شما می‌تواند به طور مؤثر آن‌ها را درمان کند.

کرامپ(گرفتگی عضله)

علت اصلی پا درد، گرفتگی یا اسپاسم عضلانی است که اغلب به عنوان عارضه اسب چارلی شناخته می شود. گرفتگی معمولاً با انقباض عضلات پا شروع شده و باعث درد ناگهانی و شدید می شود. ماهیچه های سفت شده اغلب یک توده قابل مشاهده و سخت در زیر پوست تشکیل می دهند. همچنین ممکن است کمی قرمزی و تورم نیز در اطراف آن وجود داشته باشد.

خستگی و کم آبی ممکن است منجر به گرفتگی عضلات، به ویژه در ساق پا شود. برخی داروها، از جمله دیورتیک و استاتین نیز ممکن است در برخی افراد باعث گرفتگی عضلات پا شوند.

درد پا همچنین ممکن است نشانه ای از آسیب باشد، مانند موارد زیر:

کشیدگی عضلانی آسیبی شایع است و زمانی اتفاق می افتد که فیبرهای عضلانی در نتیجه کشش بیش از حد پاره شوند. این عارضه اغلب در عضلات بزرگتر مانند همسترینگ، ساق پا یا چهارسر ران رخ می دهد.
تاندونیت همان التهاب تاندون است. تاندون ها تارهای ضخیمی هستند که ماهیچه ها را به استخوان پیوند می دهند. اگر آنها ملتهب شوند، حرکت دادن مفصل آسیب دیده ممکن است دشوار باشد. تاندونیت اغلب تاندون های همسترینگ یا نزدیک استخوان پاشنه را درگیر می کند.
بورسیت زانو زمانی اتفاق می‌افتد که کیسه‌های پر از مایع یا بورسا، اطراف مفصل زانو ملتهب می‌شوند.

شین اسپلینت باعث ایجاد درد در امتداد لبه داخلی استخوان ساق پا یا درشت نی می شود. این آسیب زمانی رخ می دهد که عضلات اطراف استخوان ساق پا در اثر استفاده بیش از حد پاره شوند.
شکستگی های استرسی، به شکستگی های کوچکی گفته می شود که به ویژه در استخوان ساق پا ایجاد می شود.
سندرم کمپارتمان: در صورتی که آسیب پا(شکستگی یا کبودی شدید) منجر به تورم شود، مقدار خطرناک فشار ناشی از تورم در عضلات می تواند منجر به سندرم کمپارتمان حاد یا مزمن شود. در واقع تورم، فشار را تا زمانی که خون رسانی به بافت عضلانی قطع شود، افزایش می دهد و در نهایت موجب قطع اکسیژن رسانی(عامل تغذیه عضلات) می شود. با توجه به میزان آسیب ممکن است درد به طور غیر منتظره شدید باشد. در موارد شدید، این عارضه ممکن است با بی حسی و فلج همراه باشد و در نهایت منجر به آسیب دائمی عضلات شود.
شرایط پزشکی

برخی از شرایط پزشکی خاص معمولاً منجر به درد پا می شوند که شامل:

آترواسکلروز در هنگام باریک و سخت شدن رگ ها به دلیل تجمع چربی و کلسترول اتفاق می افتد. شریان ها، رگ های خونی هستند که خون غنی از اکسیژن را در سراسر بدن شما حمل می کنند. هنگامی که انسداد ایجاد می شود، جریان خون در قسمت های مختلف بدن شما کاهش می یابد. اگر بافت‌های پا اکسیژن کافی دریافت نکنند، می‌تواند منجر به درد پا، به‌ویژه در قسمت ساق پا شود.
ترومبوز ورید عمقی زمانی رخ می دهد که لخته خون در رگ عمقی بدن ایجاد شود. لخته خون در واقع توده ای از خون است که در حالت جامد قرار دارد. ترومبوز معمولاً به دلیل استراحت طولانی مدت در ساق پا ایجاد شده و در نهایت باعث تورم و درد می شود.
آرتریت که همان التهاب مفاصل است معمولاً باعث تورم، درد و قرمزی در ناحیه آسیب دیده می شود و اغلب مفاصل زانو و باسن را تحت تأثیر قرار می دهد.
نقرس نوعی آرتریت است و زمانی رخ می دهد که اسید اوریک بیش از حد در بدن جمع شود. این بیماری معمولاً باعث درد، تورم و قرمزی در پاها و قسمت تحتانی ساق پا می شود.
وریدهای واریسی به رگ‌های گره‌دار و بزرگ‌شده گفته می شود. این عارضه زمانی ایجاد می شود که دریچه‌های ناکارآمد موجب تجمع بیش از حد خون ‌شوند. ظاهر آنها معمولاً متورم یا برجسته است و گاهی می تواند دردناک باشد. آنها اغلب در ساق و مچ پا ایجاد می شوند.
عفونت در استخوان یا بافت های پا می تواند باعث تورم، قرمزی یا درد در ناحیه آسیب دیده شود.
آسیب عصبی در پا ممکن است باعث بی حسی، درد یا گزگز شود. اغلب در قسمت پایین پاها و به دلیل دیابت رخ می دهد.
بیماری شریان محیطی می تواند به دلیل گردش ضعیف خون باعث درد در پا شود و بدون درمان، می تواند کشنده باشد. علامت کلیدی آن شُلی متناوب است. شُلی متناوب باعث می شود خون رسانی به عضلات پا محدود شود. در نتیجه کمبود اکسیژن و مواد مغذی باعث درد می شود. شُلی شامل: درد عضلانی مانند گرفتگی در حین ورزش، درد در باسن، ران، ساق پا و درد هنگام راه رفتن یا بالا رفتن از پله می باشد. گرفتگی ها به طور مداوم پس از طی مسافتی در حین پیاده روی ایجاد می شوند و اغلب در هنگام استراحت از بین می روند.

سایر علل درد پا

شرایط و آسیب‌های زیر نیز می‌توانند منجر به ایجاد درد پا شوند، اما شیوع کمتری دارند:

دیسک لغزشی (فتق) زمانی رخ می دهد که یکی از دیسک ها از جای خود خارج شود. دیسک می تواند اعصاب ستون فقرات را فشرده کند و ممکن است باعث دردی شود که از ستون فقرات به بازوها و پاهای شما می رسد.
بیماری ازگودشلاتر زمانی رخ می دهد که تاندون اتصال دهنده کاسه زانو به ساق پا دچار کشیدگی شود. در هنگام کشیدگی تاندون، غضروف نیزدرشت نی را در جایی که به استخوان چسبیده، می کشد و باعث ایجاد یک توده دردناک در زیر زانو می شود. در نتیجه حساسیت و تورم در اطراف زانو ایجاد می شود. این اتفاق در درجه اول برای نوجوانانی که در دوران بلوغ دچار جهش رشد می شوند، رخ می دهد.

بیماری لگ کالو پرتس به دلیل قطع خون رسانی به مفصل ران رخ می دهد. کمبود خون به استخوان آسیب جدی زده و می تواند برای همیشه موجب تغییر شکل آن شود. این ناهنجاری ها اغلب منجر به درد، به ویژه در اطراف لگن، ران یا زانو می شوند. این عارضه در درجه اول دوران نوجوانی رخ می دهد.
اپی فیز سر استخوان ران، در این عارضه بخش توپ مانند مفصل ران، از استخوان جدا شده که در نهایت باعث ایجاد درد در لگن می‌شود. این عارضه فقط در کودکان، به ویژه آنهایی که اضافه وزن دارند، رخ می دهد.
تومورهای غیرسرطانی یا خوش خیم نیز می توانند در استخوان ران یا ساق پا ایجاد شوند.
تومورهای استخوانی بدخیم یا سرطانی ممکن است در استخوان های ساق بزرگتر مانند استخوان ران یا ساق پا ایجاد شوند.
درد عصب سیاتیک: سیاتیک زمانی اتفاق می‌افتد که به یک عصب، اغلب در ستون فقرات، فشار وارد مشده و منجر به دردهایی می‌شود که از ساق پا به باسن می‌رسد. این می تواند زمانی اتفاق بیفتد که عصب دچار اسپاسم عضلانی یا فتق دیسک شود. اثرات درازمدت آن موجب فشارآمدن بر سایر قسمت‌های بدن به دلیل تغییر در نوع راه رفتن برای کاهش درد می شود.

علائم پا درد

درد می تواند تنها بخش کوچکی از پا را تحت تأثیر قرار داده و یا بالعکس ناحیه وسیع و کل پا را درگیر کند. نوع درد می تواند مبهم یا تیز باشد و یا علامت هایی نظیر سوزش، گزگز یا بی حسی ایجاد کند. ممکن است شما درد را در باسن، کمر، ستون فقرات یا پا داشته باشید. دقت کنید که درد در هر دو پا یکسان است یا خیر.

سایر علائم و نشانه‌هایی که می‌توانند همراه با درد پا رخ دهند عبارتند از:

ورم
رگهای واریسی
زخم
قرمزی، تورم یا گرم شدن ناحیه
در صورت داشتن عفونت یا شکستگی، به طور کلی احساس ناخوشی می کنید
اگر مشکلی در اعصاب شما باشد، رنگ ساق یا پاها تغییر می کند
زخم دیر التیام می یابد
درمان خانگی پا درد

اگر درد پا به دلیل گرفتگی یا آسیب جزئی باشد، معمولاً می توانید در خانه آن را درمان کنید. هنگامی که درد پای شما ناشی از گرفتگی عضلات، خستگی یا تمرین زیاد باشد، درمان های خانگی زیر را امتحان کنید:

تا حد امکان به پای خود استراحت دهید و آن را با بالش بالا ببرید.
از مسکن های بدون نسخه مانند آسپرین یا ایبوپروفن استفاده کنید تا به کاهش ناراحتی در هنگام بهبودی پای شما کمک کند.
جوراب فشرده یا ساق بلند بپوشید.
از کمپرس یخ استفاده کنید
حداقل چهار بار در روز یخ را روی ناحیه آسیب دیده پای خود بگذارید و هر بار یخ را به مدت ۱۵ دقیقه روی آن نگه دارید. در چند روز اول پس از ظاهر شدن درد، می توانید این کار را حتی با تعداد دفعات بیشتر نیز انجام دهید.

حمام آب گرم بگیرید و حرکات کششی انجام دهید

حمام آب گرم بگیرید و سپس به آرامی عضلات خود را بکشید. اگر در قسمت پایین پای خود درد دارید، سعی کنید هنگام نشستن یا ایستادن انگشتان خود را صاف کنید. اگر در قسمت بالای پای خود درد دارید، سعی کنید خم شوید و انگشتان پا را لمس کنید.

می توانید این کار را در حالت نشسته روی زمین یا ایستاده نیز انجام دهید. حالت های کششی را انجام داده و هر موقعیت را به مدت پنج تا ۱۰ ثانیه نگه دارید. اگر دردتان بدتر شد، کشش را متوقف کنید.

چه زمانی در مورد پا درد باید به پزشک مراجعه کنید؟

گاهی اوقات تشخیص اینکه چه زمانی درد پا نیاز به مراجعه پزشک یا اورژانس دارد، دشوار است. در صورت بروز این موارد، به پزشک مراجعه کنید:

تورم در هر دو پا.
وریدهای واریسی که باعث ناراحتی شده اند.
درد در هنگام راه رفتن.
پا دردی که بدتر شود یا بیش از چند روز ادامه می یابد.
در صورت بروز هر یک از موارد زیر فوراً به بیمارستان مراجعه کنید:

تب داشتن.
بریدگی عمیقی روی پای خود دارید.
پای شما قرمز بوده و در هنگام لمس گرم است.
پای شما رنگ پریده بوده و در هنگام لمس سرد است.
مشکل در تنفس و ورم در هر دو پا.
نمی توانید راه بروید یا وزن خود را روی پایتان بیاندازید.
آسیبی که به پایتان وارد شده همراه با صدای تق یا ساییدن است.
موارد ذکر شده تعدادی از شرایط و صدمات جدی است که باعث درد پا می شود. هرگز درد پا که از بین نمی رود یا با علائم دیگری همراه است نادیده نگیرید. انجام این کار می تواند خطرناک باشد. اگر نگران درد پای خود هستید به پزشک مراجعه کنید.

پیشگیری از درد پا

همیشه باید قبل و بعد از ورزش برای کشش عضلات خود زمان بگذارید تا از پا درد ناشی از فعالیت بدنی جلوگیری کنید. همچنین خوردن غذاهای سرشار از پتاسیم مانند موز و مرغ برای جلوگیری از آسیب دیدگی عضلات پا و تاندون ها مفید است.

با انجام کارهای زیر می توانید از شرایط پزشکی که ممکن است باعث آسیب عصبی در پاها شود جلوگیری کنید:

۳۰ دقیقه در روز و پنج روز در هفته ورزش کنید.
وزن نرمال خود را حفظ کنید.
از سیگار کشیدن خودداری کنید.
میزان کلسترول و فشار خون خود را کنترل کنید و اقدامات لازم را برای کنترل آنها انجام دهید.
اگر زن هستید مصرف الکل خود را به یک نوشیدنی در روز یا اگر مرد هستید به دو نوشیدنی در روز محدود کنید.
با پزشک خود در مورد راه های دیگر برای جلوگیری از ایجاد درد پا صحبت کنید.

سؤالات متداول در مورد درد پا

آیا پا درد از علائم بیماری است؟
بیماری شریان محیطی (PAD)، یک بیماری شایع پزشکی است که بر جریان خون در ناحیه تحتانی بدن تأثیر می گذارد و  می تواند باعث درد پا شود. علاوه بر ناراحتی، مشکلات مربوط به سیستم گردش خون می تواند باعث ریزش مو، تغییر رنگ، خستگی پاها، تغییرات دمای پوست، ضایعات یا زخم های پوستی شود.

چگونه می توانم درد پاهایم را متوقف کنم؟
اگر به دلیل گرفتگی عضلات یا تمرین زیاد از حد، پا درد دارید، ابتدا این اقدامات را انجام دهید:

تا حد امکان استراحت کنید.
پای خود را بالا بیاورید.
پای خود را تا ۱۵ دقیقه در یخ بگذارید.
گرفتگی عضلات را با ماساژ برطرف کنید.
داروهای مسکن بدون نسخه مانند استامینوفن یا ایبوپروفن مصرف کنید.
اولین علائم لخته شدن خون در پا چیست؟
علائم ترومبوز ورید عمقی (DVT) می تواند شامل موارد زیر باشد:

تورم پا.
پا درد، گرفتگی یا دردی که اغلب از ساق پا شروع می شود.
تغییر رنگ پوست روی ساق پا، مانند قرمز یا بنفش، بسته به رنگ پوست شما.
احساس گرما در پای آسیب دیده.
درد پا نشان دهنده چیست؟
اغلب پا درد ناشی از ساییدگی، تمرین زیاد، یا آسیب در مفاصل، استخوان ها، عضلات، رباط ها، تاندون ها یا سایر بافت های نرم است. برخی از انواع پا درد به دلیل مشکلات قسمت پایین ستون فقرات است. پا درد همچنین می تواند ناشی از لخته شدن خون، رگ های واریسی یا گردش خون ضعیف باشد.

آیا پا درد مربوط به قلب است؟
درد ساق پا و درد قفسه سینه معمولاً با هم بروز نمی‌کنند. با این حال، بین درد پا و سلامت قلب ارتباطی وجود دارد، بنابراین ممکن است فرد هر دوی این علائم را همزمان تجربه کند. اگر فردی درد قفسه سینه را تجربه می کند، باید فوراً به پزشک مراجعه کند، زیرا ممکن است نشان دهنده حمله قلبی باشد.

کدام دارو برای پا درد بهتر است؟
داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن ممکن است به کاهش تورم و درد کمک کنند. همچنین استامینوفن ممکن است با درد مقابله کند. برخی از پزشکان می گویند منیزیم یک ماده معدنی خوب برای اضافه کردن به رژیم غذایی برای کمک به بهبود تورم های دردناک است.

برای درد پا به چه دکتری مراجعه کنم؟
متخصصان ارتوپدی در درجه اول که مشکلات مربوط به استخوان ها، مفاصل، ماهیچه ها، رباط ها، تاندون ها و اعصاب شما را بررسی کنند.

آیا کم آبی می تواند باعث درد پا شود؟
کم آبی بدن یکی از شایع ترین علل گرفتگی عضلات پا است. کرامپ انقباض غیر ارادی عضله است. مایعات موجود در بدن به ماهیچه های شما اجازه می دهد تا آرام شوند، اما زمانی که این ماهیچه ها کم آب شوند، تحریک پذیر و مستعد گرفتگی می شوند.

درد پا چقدر طول می کشد؟
بسته به علت، میزان درد ساق پا می تواند از متوسط تا شدید متفاوت باشد و بروز علائم ممکن است مداوم (بدون وقفه) یا متناوب (آمدن و رفتن) باشد. پا درد می تواند حاد باشد، به این معنی که به سرعت ظاهر می شود و سپس از بین می رود. اگر هفته ها یا ماه ها ادامه داشته باشد، به آن پا درد مزمن می گویند. منبع: dradlkhoo.ir