با مرگ پزشک جوان شیراز؛ رئیس نظام پزشکی شیراز از یک «معضل جدی» پرده برداشت
در حالی‌که جامعه پزشکی هنوز در شوک خبر خودکشی رزیدنت سال دوم رشته زنان در دانشگاه علوم پزشکی تهران است، مرگ تلخ پزشک جوان شیرازی بار دیگر زنگ خطر فشارهای روانی و شغلی در میان کادر درمان کشور را به صدا درآورد؛ بحرانی که محدود به استان فارس نیست و نشانه‌های آن از شمال تا جنوب، در بیمارستان‌ها و اورژانس‌های کشور دیده می‌شود.
ایلنا: خستگی، بی‌انگیزگی، فشار اقتصادی و بی‌توجهی نهادهای تصمیم‌گیر به وضعیت معیشت و منزلت اجتماعی پزشکان، تصویری تلخ از آینده نظام سلامت ایران ترسیم کرده است.
کارشناسان هشدار می‌دهند آنچه امروز در قالب افزایش آمار مهاجرت، افسردگی و خودکشی پزشکان دیده می‌شود، نشانه یک فرسودگی مزمن در ساختار درمان کشور است؛ جایی که نیروی متخصص، پس از سال‌ها تحصیل و خدمت، خود را در بن‌بستی از مشکلات معیشتی، فشار روانی و نبود حمایت سازمانی می‌بیند.
به گفته مسئولان نظام پزشکی، نتایج برخی مطالعات در فارس و دیگر استان‌ها نشان می‌دهد درصد قابل توجهی از پزشکان در ماه‌های اخیر به «فکر مهاجرت» یا حتی «خودکشی» رسیده‌اند؛ آماری که در سکوت رسانه‌ای و بی‌توجهی مدیریتی در حال افزایش است.
هنوز علت دقیق مرگ این پزشک جوان شیرازی مشخص نیست
رئیس سازمان نظام پزشکی شیراز در واکنش به انتشار خبر درگذشت یکی از پزشکان جوان در این شهر گفت: هنوز علت دقیق مرگ این پزشک جوان شیرازی مشخص نیست و نتیجه بررسی‌های پزشکی قانونی تعیین‌کننده خواهد بود؛ در حال حاضر نمی‌توان با قطعیت درباره خودکشی اظهار نظر کرد و باید منتظر نتیجه رسمی کالبدشکافی و بررسی‌های تخصصی ماند.
محمدرضا دیدبان اردکانی با اشاره به اینکه وضعیت فعلی پزشکان در کشور مطلوب نیست و فشارهای روانی و اقتصادی سنگینی بر این قشر وارد می‌شود، گفت: برخلاف تصور عمومی که پزشکان را قشری مرفه و بی‌دغدغه می‌دانند، واقعیت این است که بسیاری از آنان با مشکلات متعدد مالی، شغلی و روحی روبه‌رو هستند.
وی با بیان اینکه متأسفانه نرخ خودکشی در میان پزشکان بالاست و این امر بسیار نگران‌کننده است، تصریح کرد: افرادی که عمری را صرف نجات جان دیگران کرده‌اند، خود گاه به دلیل فشارهای طاقت‌فرسا جانشان را از دست می‌دهند؛ پزشکان سال‌های زیادی از جوانی و عمر خود را صرف تحصیل، تخصص و خدمت می‌کنند اما هنگام ورود به بازار کار با شرایطی مواجه می‌شوند که نه با انتظارات شان سازگار است و نه پاسخگوی شأن اجتماعی و مسئولیت سنگینی که بر دوش دارند.
دیدبان ادامه داد: وقتی فردی پس از سال‌ها تلاش با واقعیتی مواجه می‌شود که در آن نه منزلتی دارد، نه امنیت شغلی و نه پشتیبانی مؤثر، به تدریج دچار ناامیدی و افسردگی می‌شود. متأسفانه برخی از همکاران ما که نتوانسته‌اند با این فشارها کنار بیایند، به انتخاب‌های دردناکی مانند خودکشی روی آورده‌اند و این یک تراژدی انسانی است.
پزشکان عمومی و پزشکان خانواده ماه‌هاست حقوق دریافت نکرده‌اند
رئیس سازمان نظام پزشکی شیراز با اشاره به کاهش جایگاه اجتماعی پزشکان گفت: امروز شأن جامعه پزشکی زیر سووال رفته است و این نتیجه بی‌توجهی مسئولان به مشکلات این قشر حیاتی است. در حالی که پزشکان در دوران کرونا با فداکاری و ازخودگذشتگی سلامت جامعه را تضمین کردند، اکنون در برابر مشکلات خود، گوش شنوایی نمی‌یابند.
وی افزود: پزشکان عمومی و پزشکان خانواده ماه‌هاست حقوق خود را دریافت نکرده‌اند. بیمه‌ها پرداختی‌های شان را با تأخیر چندماهه انجام می‌دهند و هیچ نهادی پاسخگو نیست. با وجود اعتراضات و مکاتبات متعدد، نتیجه‌ای حاصل نشده و این بی‌تفاوتی گسترده موجب نارضایتی عمیق در میان جامعه پزشکی شده است.
دیدبان با اشاره به وضعیت اقتصادی پزشکان گفت: پزشکان نیز مانند سایر اقشار جامعه با افزایش سرسام‌آور هزینه‌های زندگی، اجاره مطب و فشار مالی مواجه‌اند. بسیاری از آنان حتی توان پرداخت اجاره‌خانه یا هزینه‌های جاری را ندارند.
رئیس سازمان نظام پزشکی شیراز تأکید کرد: برخی از پزشکان متخصص پس از ده‌ها سال تحصیل و خدمت، درآمدی ندارند که پاسخگوی زندگی روزمره‌شان باشد و این مسئله زمینه‌ساز مشکلات روانی و اجتماعی گسترده‌ای شده است.
رئیس سازمان نظام پزشکی شیراز در بخشی دیگر از سخنان خود با اشاره به دشواری‌های معیشتی و وضعیت نامناسب حقوقی پزشکان، یادآور شد: بسیاری از پزشکان در بیمارستان‌ها، اورژانس‌ها و مراکز درمانی با پایین‌ترین سطح حقوق مشغول به کارند.
دیدبان افزود: تصور کنید پزشکی که عمر خود را صرف نجات جان انسان‌ها کرده، در زمان بازنشستگی نمی‌تواند هزینه‌های عادی زندگی یا مراسم ازدواج فرزند خود را تأمین کند. این مسئله نه تنها فشار اقتصادی بلکه بحران روحی شدیدی ایجاد می‌کند و در واقع می‌توان گفت با یک فاجعه انسانی مواجه هستیم.
پزشکان بین دو راهی مهاجرت و افسردگی قرار گرفته‌اند
وی تصریح کرد: آنچه به جایی نرسد فریاد است، هیچ‌کس به‌درستی به مشکلات این قشر توجه نمی‌کند. اوضاع به‌گونه‌ای است که بسیاری از پزشکان بین دو راهی مهاجرت و افسردگی قرار گرفته‌اند. پزشکانی که امکان مهاجرت ندارند، غالباً دچار افسردگی می‌شوند و در مواردی حتی به خودکشی فکر می‌کنند.
رئیس سازمان نظام پزشکی شیراز تأکید کرد: متأسفانه باوجود افزایش موارد خودکشی در جامعه پزشکی، تاکنون اقدام مؤثری برای تغییر این وضعیت انجام نشده و هیچ نهاد یا مسئولی نسبت به علت‌یابی این پدیده و رفع ریشه‌های آن پاسخگو نبوده است.
وی با اشاره به اینکه این پزشکان سرمایه‌های کشور هستند و برای تربیت هر پزشک سال‌ها زمان و هزینه صرف شده، اما در نهایت با بی‌توجهی و فشارهای گوناگون از چرخه خدمت خارج می‌شوند، گفت: بی‌تفاوتی نسبت به مرگ یا مهاجرت این قشر، به معنای از دست دادن نیروهای کلیدی در حوزه سلامت عمومی است.
وی درباره آمار دقیق خودکشی پزشکان در استان فارس نیز گفت: سازمان نظام پزشکی از آمار مطلع است اما به‌دلیل ملاحظات قانونی و انسانی اجازه انتشار رسمی آن را ندارد. با این حال، تعداد این موارد کم نیست و این مسئله ضرورت ورود جدی‌تر مسئولان به موضوع سلامت روان جامعه پزشکی را نشان می‌دهد.
مهاجرت و خودکشی پزشکان دو روی یک سکه‌اند
رئیس سازمان نظام پزشکی شیراز نسبت به افزایش نگران‌کننده فشارهای روحی، معیشتی و حرفه‌ای بر پزشکان کشور هشدار داد و گفت: پایین بودن تعرفه‌ها، نبود حمایت‌های بیمه‌ای، و بی‌توجهی به وضعیت معیشتی و روانی جامعه پزشکی موجب افزایش مهاجرت و حتی خودکشی میان پزشکان شده است.
دیدبان تأکید کرد: مهاجرت یا خودکشی هر دو به معنای از دست دادن سرمایه‌های انسانی کشور است.
وی با ابراز تأسف از وضعیت معیشتی و شغلی پزشکان گفت: پزشکان در بیمارستان‌ها، اورژانس‌ها و بخش‌های اتفاقات با پایین‌ترین حقوق مشغول کار هستند. بسیاری از آنان پس از ۳۰ سال خدمت با حقوقی ناچیز بازنشسته می‌شوند، در حالی‌که در سنینی قرار دارند که باید هزینه ازدواج فرزندان یا تأمین معیشت خانواده را بپردازند. این شرایط موجب شکل‌گیری بحران‌های روحی عمیق در میان پزشکان شده است.
۱۶ هزار دانشجوی پزشکی در کشور بدون امکانات آموزشی
رئیس سازمان نظام پزشکی شیراز همچنین نسبت به افزایش بی‌رویه ظرفیت پذیرش دانشجوی پزشکی هشدار داد و گفت: سال گذشته حدود ۱۶ هزار دانشجوی پزشکی در کشور پذیرفته شده‌اند، در حالی که نه امکانات آموزشی، نه بودجه، نه بیمارستان و نه استاد کافی برای تربیت آنان افزایش یافته است.
دیدبان ادامه داد: در برخی کلاس‌ها بیش از ۴۰۰ تا ۵۰۰ نفر دانشجو حضور دارند و این وضعیت به معنای پرورش پزشکان بی‌کیفیت و بی‌انگیزه است.
وی اضافه کرد: کلاس‌هایی که باید ۲۰ نفر ظرفیت داشته باشند، اکنون با ۱۰۰ نفر یا بیشتر برگزار می‌شوند. در چنین شرایطی، نه استاد انگیزه‌ای برای تدریس دارد و نه دانشجو برای یادگیری. این روند آینده نظام سلامت کشور را تهدید می‌کند.
دیدبان درباره وضعیت مهاجرت پزشکان گفت: آمار دقیق در اختیار تهران است، اما می‌دانیم که تعداد پزشکان مهاجر بسیار بالاست و هر کدام میلیاردها تومان هزینه آموزشی برای کشور داشته‌اند.
رئیس سازمان نظام پزشکی شیراز با بیان اینکه بسیاری از آنان پس از مهاجرت نمی‌توانند در کشورهای مقصد به عنوان پزشک فعالیت کنند، زیرا مدارک پزشکی ایران در برخی کشورها پذیرفته نمی‌شود، یادآور شد: به‌عنوان نمونه، چشم‌پزشکی از شیراز که در ایران بهترین مطب را داشت، اکنون در کانادا به‌عنوان بینایی‌سنج کار می‌کند، یا متخصص بیهوشی ما در همان کشور تکنیسین آمبولانس شده است.
وی افزود: این وضعیت تأسف‌برانگیز است؛ زمانی بهترین دانش‌آموزان کشور رشته پزشکی را انتخاب می‌کردند، اما امروز انگیزه‌ها از بین رفته و آینده این حرفه با خطر جدی مواجه است.
رئیس سازمان نظام پزشکی شیراز از مسئولان خواست تا با احساس مسئولیت به این وضعیت رسیدگی کنند و گفت: ضروری است تعرفه‌های پزشکی اصلاح و بیمه‌ها تقویت شوند. نباید پرداخت‌ها به پزشکان و داروخانه‌ها ماه‌ها به تأخیر بیفتد. خستگی روحی و جسمی جامعه پزشکی نتیجه همین بی‌توجهی‌هاست. امیدواریم مسئولان با درک شرایط موجود، تصمیمات جدی و مؤثری برای اصلاح این روند اتخاذ کنند.
