برای رفع بی‌خوابی و سایر مشکلات خواب، بسیاری از مردم به روش‌های متعددی متوسل می‌شوند که عبارت‌اند: داروهای تجویزی مثل انواع قرص خواب‌ آور، داروهای بدون نسخه و مکمل‌های غذایی است. این دارو ها می تواند به بهبود اختلال خواب کمک کنند.

قرص خواب آور چیست؟
خواب‌آورها گروهی از داروها هستند که برای القاء حس خواب‌آلودگی یا بهبود کیفیت خواب مورداستفاده قرار می‌گیرند. از شناخته‌شده‌ترین انواع خواب‌آورهای دارویی می‌توان به بنزودیازپین‌ها (benzodiazepines) و باربیتورات‌ها (barbiturates) اشاره کرد. به‌عنوان مثال:

دیازپام
اگزازپام
ملاتونین
لورازپام
فلورازپام
و کلردیازپوکساید چند نمونه از معروف‌ترین داروهای خواب‌آور به حساب می‌آیند.
لازم است بدانید، برخی از داروهای غیراختصاصی نظیر پرومتازین و دیفن‌هیدرامین هم از تأثیرات خواب‌آوری برخوردارند. در این میان، مصرف گیاهانی نظیر بومادران، سنبل‌الطیب، حنا و بسیاری موارد دیگر نیز با احساس خواب‌آلودگی همراه بوده و برای مقابله با بی‌خوابی به‌کار می‌روند.

از طرف دیگر، گروهی از بنزودیازپین‌ها نظیر زاناکس از جمله داروهای آرام‌بخش و ضد اضطرابی هستند که خواب‌آلودگی هم ایجاد می‌کنند. داروهای یاد شده، ممکن است در کوتاه‌مدت به خوابیدن شما کمک کنند. با این حال، اغلب آن‌ها اعتیادآور بوده و می‌توانند تمرکز و حافظه افراد را به شدت دچار اختلال کنند. به خاطر داشته باشید، مصرف طولانی‌مدت داروهای خواب‌آور به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود.

برخی از داروهای خواب‌آور با اثرات آرام‌بخشی، غالباً به‌عنوان داروهای بیهوشی مورداستفاده قرار گرفته و مصرف بلندمدت آن‌ها می‌تواند با فروپاشی سیستم عصبی مرکزی همراه بوده و دوز نامناسب آن‌ها می‌تواند کشنده باشد.

در این میان، داروهای جدیدتری هم وجود دارند که با اتصال به گیرنده‌های بنزودیازپین مغز می‌توانند زمان انتظار برای به خواب رفتن را کاهش دهند. مصرف این داروها به افراد کمک می‌کند مدت کم‌تری را صرف غلت زدن در رختخواب کنند. احتمال وابستگی به داروهای یاد شده کم‌تر از بنزودیازپین‌ها است. با این حال، استفاده طولانی‌مدت از این قرص‌ها هم می‌تواند اعتیادآور باشد.

تعداد دیگری از قرص‌های خواب‌آور، ترشح هورمون ملاتونین را تحت تأثیر قرار داده و از این طریق به خوابیدن افراد کمک می‌کنند. بر اساس مطالعات، احتمال وابستگی و اعتیاد به این داروها به‌مراتب کم‌تر از سایرین است. به خاطر داشته باشید، فروش قرص خواب آور بسیار قوی بدون نسخه ممنوع بوده و استفاده از آن حتماً باید طبق دستور پزشک انجام گیرد.

داروهای خواب آور بدون نسخه

واکنش افراد مختلف به دارو متفاوت است و داروهای بدون نیاز به داشتن نسخه(OTC ) نیز از این قاعده مستثنی نیستند. با گزینه‌های مختلف موجود، یافتن گزینه‌ای که برای شما مناسب است گزینه‌ای که توسط پزشک تایید شده باشد ممکن است کمی طول بکشد. در ادامه به معرفی برخی از رایج‌ترین این نوع داروها می‌پردازیم:

دیفن هیدرامین بنادریل: تیلنول پی ام و سایر مسکن‌های ضد درد با فرمولاسیون PM حاوی دیفن هیدرامین هستند که یک آنتی‌هیستامین آرام‌بخش است. در حالی که در صورت احتقان یا سرفه می‌توانند به خواب شما کمک کنند، ممکن است در طول روز بعد احساس خواب آلودگی کرده و باعث خشکی دهان شوند.

دوکسیلامین سوکسینات: سوکسینات داکسیلامین به عنوان Unisom SleepTabs فروخته می‌شود و هم‌چنین یک آنتی‌هیستامین آرام‌بخش است. عوارض جانبی بالقوه شامل خواب آلودگی روز بعد، خشکی دهان، تاری دید، یبوست و احتباس ادرار است.

ملاتونین: مغز شما هورمونی به نام ملاتونین تولید می‌کند که به کنترل چرخه طبیعی خواب و بیداری شما کمک می‌کند. تحقیقات نشان داده است که مصرف ملاتونین OTC می‌تواند برای انواع خاصی از مشکلات خواب مفید باشد، اما هیچ مدرک روشنی مبنی بر کمک به بی‌خوابی عمومی وجود ندارد. ملاتونین می‌تواند باعث اختلال در چرخه طبیعی خواب و بیداری شود، اگر این دلیل بی‌خوابی نباشد و علاوه بر این، اغلب فرم مکمل در اندازه ۱۰ میلی‌گرم است.

والرین: برخی از مکمل‌هایی که به عنوان خواب‌آور به بازار عرضه می‌شوند شامل این گیاه می‌شوند. خبر خوب این است که به نظر نمی‌رسد عوارض جانبی ایجاد کند.

مکمل‌های غذایی

اگرچه ممکن است افراد به دلایل سلامتی از آن‌ها استفاده کنند، اما مکمل‌های غذایی داروهای رسمی نیستند. آن‌ها نیازی به تایید FDA ندارند، و در نظر داشته باشید که نظارت قابل توجهی بر روی این نوع داروهای خواب فروخته شده به عنوان مکمل‌های غذایی وجود ندارد. کمک‌های خواب طبیعی، مانند: سنبل الطیب، نمونه‌هایی از مکمل‌های غذایی کمک‌کننده خواب هستند.  این مکمل ها اغلب گیاهی هستند و در دسترس و می تواند تاثیر مثبتی بر جای بگذارد و عوارض جدی در پی ندارد.

علائم حساسیت به قرص خواب آور

مصرف قرص خواب آور هم درست مانند سایر داروها در برخی افراد ممکن است واکنش‌های آلرژیک را به‌دنبال داشته باشد. این حساسیت ممکن است از فرمولاسیون و مواد فعال دارو یا مواد غیرفعال به‌کار رفته در آن نظیر رنگ، چسب و پوشش قرص ناشی شود. علائم حساسیت به قرص خواب آور عبارت‌اند از:

تار شدن دید و سایر مشکلات مربوط به بینایی
درد قفسه سینه
مشکل در تنفس یا بلع
احساس خفگی
ورم و کهیر
گرفتگی صدا
خارش
حالت تهوع
نامنظم شدن ضربان قلب
بثورات جلدی
تنگی نفس
تورم پلک، صورت، لب‌ها، زبان یا گلو
استفراغ
علاوه بر آن چه گفته شد، حساسیت دارویی به خواب‌آورها ممکن است با واکنش‌های حادی نظیر آنافیلاکسی (Anaphylaxis) و آنژیوادم (Angioedema) همراه باشد. به خاطر داشته باشید، عوارض یاد شده در مواردی ممکن است کشنده بوده و زندگی فرد را با خطر جدی مواجه کنند. در صورت بروز واکنش‌های آلرژیک، هر چه سریع‌تر موضوع را با دکتر بی خوابی خود در میان گذاشته یا با متخصص مغر و اعصاب یا متخصص روانپزشک مشورت کنید.

قرص‌ خواب‌آور داروهایی هستند که برای کمک به به خواب رفتن یا به خواب ماندن شما طراحی شده‌اند و گاهی اوقات برای کمک به درمان بی‌خوابی استفاده می‌شوند. قرص‌های خواب آور می‌توانند عوارض جانبی جدی داشته باشند، بنابراین اگر مشکلات خواب دارید، ایده خوبی است که با یک پزشک متخصص متبحر صحبت کنید. مهم است که به یاد داشته باشید که قرص‌های خواب ممکن است به شما کمک کنند تا بخوابید، اما علت بی‌خوابی شما را درمان نمی‌کنند.

اعتیاد به قرص خواب‌ آور

اگرچه افراد بی‌خوابی کوتاه مدت را با موفقیت با قرص‌های خواب درمان می‌کنند، اما بسیاری به آن‌ها وابسته می‌شوند. اعداد به نفع آن‌ها نیست. تقریباً ۳۸ میلیون نسخه برای Ambien (یک قرص خواب معمولی) بین سال‌های ۲۰۰۶ و ۲۰۱۱ نوشته شد. با چنین دسترسی گسترده از سوی متخصصان پزشکی، جای تعجب نیست که بسیاری از مردم طعمه قدرت قرص‌ خواب آور شوند. بسیاری از مردم به اشتباه تصور می‌کنند که نمی‌توانند به قرص‌ خواب‌ آور معتاد شوند و حتی برخی افراد ادعا می‌کنند که این اطلاعات را از پزشک خود دریافت کرده‌اند. با این‌حال، برخی از افراد بدون کمک قرص خواب قادر به خوابیدن نیستند. با افزایش تحمل، بسیاری متوجه می‌شوند که برای به دست آوردن اثر مورد نظر باید دوزهای بیشتری مصرف کنند. بسیاری از مردم تا زمانی که مصرف داروهای خود را متوقف نکنند متوجه نمی‌شوند که وابسته شده‌اند یا به تعبیر دیگری معتاد شده‌اند. سپس ممکن است علائم ترک را تجربه کنند، که نشانه‌ای از وابستگی و اعتیاد است.

عوارض قرص خواب چیست؟
مصرف قرص خواب آور هم درست مانند اغلب داروها ممکن است با برخی عوارض جانبی همراه باشد. با توجه به احتمال تأثیر این داروها بر روند طبیعی تنفس و ایجاد اختلال در آن، افراد مبتلا به بیماری‌هایی نظیر آسم یا انسداد مزمن ریوی، بیش از سایرین در معرض آسیب‌های ناشی از عوارض قرص خواب قرار دارند. به همین دلیل، خرید قرص خواب آور قوی و مصرف آن باید تحت‌نظر و تجویز پزشک و با ارائه نسخه انجام گیرد. برای اطمینان از نوع و دوز مناسب داروهای خواب‌آور مصرفی پیشنهاد می‌کنیم با پزشکان و متخصصان حاذق در ارتباط بوده و با آن‌ها مشورت کنید.

شایع‌ترین عوارض قرص خواب آور عبارت است از:

احساس سوزش یا سوزن‌سوزن شدن دست‌ها، پاها و بازوها
افزایش یا کاهش اشتها
یبوست
اسهال
مشکل در حفظ تعادل
سرگیجه
احساس خواب‌آلودگی در طول روز
خشکی دهان و گلو
نفخ
سردرد
سوزش معده
اختلال در عملکردهای روزانه
اختلال در حافظه و تمرکز
معده درد
لرزش غیرقابل‌کنترل برخی از اعضاء بدن
رویاهای غیرمعمول
ضعف
مصرف برخی داروهای خواب‌آور ممکن است با عوارض جانبی پیچیده‌تری نظیر راه رفتن، خوردن و آشامیدن، برقراری رابطه جنسی، رانندگی، تماس تلفنی یا حتی آشپزی در حالت خواب و غیرهوشیاری همراه باشد. رانندگی تحت تأثیر داروهای خواب‌آور از خطرناک‌ترین کارهایی است که می‌تواند تبعاتی بسیار جدی را به همراه داشته باشد. فراموش نکنید، دوز قرص خواب آور حتماً باید طبق نظر پزشک تعیین شده و به‌هیچ عنوان نمی‌توان آن را برحسب سلیقه شخصی افزایش یا کاهش داد. در عین حال، در صورت مواجهه با هر یک از عوارض و نشانه‌های یاد شده، لازم است هر چه سریع‌تر با پزشک معالج خود تماس گرفته و مشورت کنید.

چه زمانی باید به متخصص مراجعه کرد؟

ممکن است پزشک شما را برای مطالعه خواب به یک پزشک خواب ارجاع دهد. در یک مطالعه خواب، بدن شما در هنگام خواب مشاهده می‌شود. معمولاً فقط در صورتی نیاز به مطالعه خواب دارید که ممکن است مشکل خواب دیگری مانند: آپنه خواب داشته باشید که باعث بی‌خوابی شما می‌شود.

علائم هشدار دهنده شایع آپنه خواب عبارت‌اند از:

خروپف با صدای بلند یا مکرر

کندی در هنگام نفس کشیدن

در طول روز بسیار خواب آلود هستید.

لازم به ذکر است که این مقاله به شما کمک می‌کند تا با اطلاعات بیشتری نسبت به رفع مشکل خود اقدام کنید و به با شناخت بهتر عارضه‌تان به سراغ بهترین پزشک متخصص موجود در دسترس بروید و تحت هیچ شرایطی نمی‌تواند جایگزین مناسبی برای مراجعه به پزشک باشد.

قرص خواب‌ آور یکی از رایج‌ترین درمان‌های بی‌خوابی هستند. اگر به‌درستی استفاده شوند، می‌توانند راهی مفید برای بی‌حرکتی در شب‌هایی باشند که خواب دشوار است. متاسفانه، مطالعات نشان داده‌اند که بسیاری از افراد عادت‌های ناامن در مورد داروهای کمک خواب ایجاد می‌کنند. با همکاری با پزشک و درک خطرات مرتبط با داروهای خواب، می‌توانید احتمال عوارض جانبی ناخواسته خود را به حداقل برسانید.