دژی مستحکم بر بالای صخره‌ای بزرگ که از سنگ تراشیده و قلوه سنگ‌های بزرگ ساخته شده و در نقطه‌ای واقع شده که به این سادگی‌ها از پایین قابل دیدن نیست، اما به همه تنگه‌ای که در آن واقع شده اشراف کامل دارد. این‌ها مشخصات قلعه دختر اردشیر بابکان، بنیان‌گذار سلسله ساسانیان است که در نزدیکی فیروزآباد و در مسیر جاده شیراز به فیروزآباد بنا شده‌است.
نام‌اش را قلعه دختر گذاشتند چرا‌که آن را غیرقابل فتح می‌دانستند و معتقد بودند هیچ‌کس نمی‌تواند از دروازه‌های این دژ عبور کند و قلعه دختر همیشه دخترشان باقی می‌ماند و برای کسی نخواهد شد. شاید همین نام باعث می‌شد که مردان مسلح درون قلعه بیشتر غیرتی می‌شدند تا این دژ هرگز برای کسی نشود. هرچند اینطور نشد و بالاخره اعراب مسلمان از دروازه‌های آن عبور کردند و نه تنها فتح‌اش کردند که احتمالا به دلیل شدت درگیری تخریب هم شده‌است.
قلعهٔ دختر فیروزآباد در شش کیلومتری جاده فیروزآباد به شیراز در دامنه کوهی مشرف به جاده قرار دارد که پس از طی مسافتی حدود ۳۰۰ متر می‌توان به قلعه رسید. جورجینا هرمان در کتاب تجدید حیات هنر و تمدن در ایران باستان، می‌نویسد: اردشیر ساسانی احتمالاً این قلعه را در اواخر دوران اشکانیان و زمانی که هنوز بر اردوان پنجم، آخرین شاه دودمان اشکانیان، خروج نکرده بود ساخته‌است.
این قلعه حصین در سه سطح ساخته شده بود و ورود به آن از نازلترین سطح از طریق پلکانی مارپیچ که به حیاط اصلی تراس میانی می‌رسید صورت می‌گرفت. سه طرف حیاط را اتاقهای چهارگوش دارای تاق ضربی دربر گرفته بود و طرف چهارم به تراس فوقانی که روی آن ساختمان کاخ اصلی واقع شده بود، منتهی می‌گردید. تمامی کاخ را یک ایوان بزرگ دارای طاق ضربی و دو ایوان کوچکتر در دو سو تشکیل می‌داد. ایوان بزرگ که ۱۴ متر پهنا و ۲۳ متر درازا داشت به یک اتاق مرکزی که سقف آن به شیوه‌ای تازه، یعنی گنبد پوشانده شده بود منتهی می‌گشت. در جناحین این اتاق گنبد دار اتاقهای اضافی قرار گرفته و کل آنها در داخل یک دیوار خارجی مدور جای داشت.
در حال حاضر مسیر دسترسی به این اثر بر خلاف وجود تله کابین موجود از طریق ۹۸۰ پله ای است که به آن می رسد.
بیشتر بخوانید:
معماران رومی مشکل قرار دادن سقفی مدور بر روی بنایی چهار گوش در گوشه‌ها را با جلو آوردن تدریجی سنگ یا آجرها به شکلی که پیوسته مدور تر می‌شد، را حل کرده‌اند اما در قلعه دختر شیوه جدیدی به کار گرفته شد که همانا استفاده از سکنج در گوشه هاست. این قلعه تماماً از سنگ‌های درشت ساخته و سنگ‌های نما، تراشیده شده‌اند ولی سنگ‌های پی‌ها و داخل دیوارها از قلوه سنگ‌های درشت رودخانه‌ای تشکیل شده‌اند. عظمت بنای این قلعه، مبهوت کننده‌است و دیوارهای بلند آن با همه شکستگی و ریخته شدن، هنوز هم شکوهی خیره‌کننده دارند.
در قسمتی از قلعه دهانه غاری دیده می‌شود که به قول بعضی از محلی‌ها این غار راهی به کاخ اردشیر بابکان (کاخ ساسانی) در جلگه فیروزآباد داشته‌است؛ یعنی در زمان حمله دشمن به قلعه، محصورین قلعه می‌توانستند از طریق این دالان زیرزمینی با شهر ارتباط داشته باشند و بتوانند غذا و نیروی انسانی وارد قلعه کنند.
م الف
تاریخ : ۷ - فروردین - ۱۴۰۳
یک فرهنگ کهن و غنی در دل قلعه دختر نهفته است، ضربه اعراب مسلمان بر جسم این کاخ عظیم وارد شد اما آنچه باعث تخریب آن است رجریانی که نمی خواهد نامی از ایران و ایرانی باقی بماند
اشنا
تاریخ : ۶ - فروردین - ۱۴۰۳
هیچ کس از خودش نپرسید که چرا قلعه ای که ۱۸ قرن تصرف نشده بود چطور توسط.. عرب اشغال شد .
علت اینه که در دوره آخر ساسانیان مردم از دست زورگویی درباریان و اوامل سلطنت به سطوح آمده بودن و در این بابت به عراب کمک می کردند که زودتر از شر سلطنت زورگو خلاص شوند .
حمید
تاریخ : ۳ - فروردین - ۱۴۰۳
سلام فقط عصاب ما را خورد میکنید. ولی دریغ از این که توجه داشته باشید چرا میزارید خراب بشن. این سوال میلیونها نفره
باهر
تاریخ : ۱ - فروردین - ۱۴۰۳
البته وقتی در اثر عوامل جوی و سرما و گرما و باران و باد و …کاملا تخریب شد احتمالا برای ساخت مجدد ان اقدام خواهند کرد.
هدف آنها از عدم حفط و نگهداری اثار باستانی محوکردن آنها از روی سطح زمین می باشد.