بهترین و سالم ترین ماهی ها برای خوردن ، ماهی های جنوبی یا شمالی؟

انواع ماهی به خاطر میزان بالای امگا ۳ و پروتئین، یکی از مواد غذایی است که توصیه می شود برای سلامت بدن حتما در رژیم غذایی هفته ای قرار داده شود. زیرا اسیدهای چرب موجود در ماهی، برای سلامتی مفید بوده و ماهی نقس مهمی در رساندن این چربی به ارگان های بدن دارد. اما خوشمزه‌ ترین ماهی شمال کدام است؟ بهترین ماهی جنوب برای خوردن کدام ماهی است؟ این بار در مجله کوروش به شما درباره بهترین و سالم ترین ماهی ها شمال و جنوب برای خوردن و طبع و مصلح انواع ماهی خواهیم گفت.

دسته بندی انواع ماهی در ایران (موقعیت جغرافیایی)

طبیعتا در هر کجای کشور پهناورمان که باشید، می توانید به ماهی دسترسی پیدا کنید. ولی بر اساس موقعیت جغرافیایی و زیستگاه های ماهی ها، ممکن است این شانس را نداشته باشید که از ماهی های تازه مناطق دیگر استفاده کنید. برای مثال جنوبی ها به خاطر دور بودن از مناظق شمالی کشور، شاید خیلی از ماهی های شمالی را حتی نشناسند، چه برسد به تست مزه آن ها.

به هر حال سفر کردن به نقاط مختلف کشور یا حتی بهره گیری از شیوه های فروش آنلاین، تا حد زیادی تجربه طعم سالم ترین ماهی ها را برای مردم فراهم کرده است. اما ماهی ها معمولا بر اساس موقعیتی که در آن زندگی می کنند یا پرورش می یابند به ۴ دسته تقسیم می شوند:

ماهی جنوب
ماهی های جنوب حاصل صید ماهی های حاشیه دریای عمان و خلیج فارس هستند. انواع ماهی ها مثل ماهی حلوا سفید (زبیده)، ماهی شیر، سرخو، سنگسر و …، جزو محبوب ترین و سالم ترین ماهی ها در جنوب کشورند.

ماهی شمال
این ماهی ها  در شمال کشور و حاشیه دریاچه خزر صید می شوند. سالم ترین ماهی ها و البته پرطرفدارترین آن ها شامل ماهی آزاد، سفید، اردک ماهی، کفال و … می شوند.

ماهی های رودخانه ای
ماهی های رودخانه ای در شهرهای مختلفی که دارای دریاچه هستند، بیشتر یافت می شوند. این ماهی ها معمولا سایز کوچک تری دارند و  قیمت شان هم مناسب تر است. قزل آلای خال قرمز، سیاه ماهی، ماهی سیم، اردک ماهی و … از خوشمزه ترین و سالم ترین ماهی ها هستند که در رودخانه صید می شوند.

ماهی های پرورشی
ماهی های پرورشی معمولا طرفدارهای بیشتری در شهرهایی دارند که به دیگر ماهی ها دسترسی چندانی ندارند. این ماهی ها هر چند سالم هستند ولی ارزش غذایی و امگا ۳ کمتری دارند. این البته به این معنا نیست که کاملا باید دور آن ها را خط بکشید ولی در صورت دسترسی به ماهی های دیگر، بهتر است آن ها را انتخاب کنید.

سالم ترین ماهی ها در بین ماهی های جنوب

ماهی های جنوب طیف وسیعی از تنوع را شامل می شوند. این ماهی ها معمولا طرفداران زیاد و حتی علاوه بر طعم، شکل های متفاوتی دارند. اگر بخواهیم سالم ترین و بهترین ماهی ها برای خوردن در جنوب کشور را نام ببریم، باید به این موارد اشاره کنیم:

ماهی حلوا (سیاه، سفید)

معمولا همه جنوبی ها ماهی «حلوا» خورده اند. این ماهی یکی از محبوب ترین ماهی های جنوب و بهترین و لذیذترین ماهی ها برای خوردن است که به آن «زبیدی» یا «زبیده» هم می گویند. زبیده در اصل به معنی بهتر است و این اسم را به این خاطر به آن داده اند که علاوه بر این که بسیار خوشمزه است، ارزش غذایی بالایی هم دارد.

این ماهی ها لوزی شل هستند. ماهی حلوا سفید پولک های نقره ای دارد. ماهی حلوا سیاه هم رنگش به خاکستری تیره می زند. ماهی حلوا را معمولا برای تهیه سبزی پلو یا به صورت سرخ یا کبابی شده استفاده می کنند.

ماهی شیر

یکی از سالم ترین ماهی ها در دریای جنوب، ماهی «شیر» از خانواده ماهی تن است. این ماهی پوزه ای باریک، پوستی نازک و صاف با رنگ سربی دارد. ماهی شیر را معمولا به روش کبابی، سرخ شده یا بخارپز تهیه می کنند و هر سه روش خوشمزه است. در ضمن ماهی شیر، تیغ های کمی دارد و برای خوردن آن معمولا با مشکل زیادی مواجه نخواهید شد.

ماهی صبور، ماهی محبوب اهوازی ها

در لیست بهترین ماهی برای خوردن نام «ماهی صبور» در بالای فهرست قرار می‌گیرد. خوزستانی ها دلبسته  و شیفته ماهی صبور هستند. این ماهی از فلس های درشت پوشیده شده است و رنگش هم نقره ای روشن است. تیغ های این ماهی بسیار زیاد هستند ولی طعم آن خیلی خوشمزه است. ماهی صبور را معمولا به صورت کبابی سرو می کنند. ماهی صبور به خاطر گوشتی بودن یکی از بهترین ماهی ها برای کباب کردن است.

ماهی سنگسر
یکی از خوشمزه‌ ترین ماهی ها برای خوردن، «سنگسر» است. ماهی سنگسر، رنگ نقره ای دارد که در برخی موارد به سرخی می زند. این ماهی هم تیغ های زیادی دارد و بیشتر در طرز تهیه قلیه ماهی به کار می رود. البته آن را به شکل کبابی و سرخ شده هم مصرف می کنند.

ماهی سرخو

ماهی «سرخو» و «سنگسر» از لحاظ ظاهری شباهت زیادی به هم دارند. رنگ این ماهی به نارنجی می زند و معمولا آن را به صورت سرخ شده یا در طرز تهیه قلیه ماهی به کار می برند.

 ماهی خارو
«خارو»، همان طور که از اسمش پیداست، تیغ های فراوانی دارد. (جنوبی ها به تیغ ماهی، «خار» هم می گویند) البته این تیغ ها درشت هستند. ماهی خارو را معمولا به صورت کبابی استفاده می کنند تا خوردن آن راحت تر باشد. در ضمن ممکن است کسانی که به خوردن ماهی زیاد عادت ندارند، به خاطر تیغ های زیاد این ماهی، چندان با آن رابطه برقرار نکنند.

سایر ماهی های سالم جنوبی
ماهی ساردین، ماهی شانک، ماهی کفال، هامور، قباد یا شاه ماهی، سالمون، راشگو، میش ماهی، ماهی گالیت یا خروش ماهی (دورادور یا انفلوس) نیز از سالم ترین و بهترین ماهی ها برای خوردن در جنوب کشور هستند که خواص بسیار زیاد و طرفداران پروپاقرصی دارند.

ماهی های سالم، معروف و محبوب شمال کشور

ماهی خال مخالی

این ماهی سرشار از امگا ۳ و ویتامین ب ۱۲ است. اصلا به قدری میزان این دو ماده معدنی در این ماهی بالاست که به همین خاطر هم معروف شده است. در ماهی های خال مخالی که سایز کوچک تری دارند، جیوه کمتری نهفته است. این ماهی برای کباب کردن بسیار عالی است.

ماهی آزاد

به ماهی آزاد «سومون» یا «سامن» هم گفته می شود. این ماهی جزو مرغوب ترین و سالم ترین ماهی ها در کل دنیاست. فیله ماهی آزاد را معمولا به شکل دودی در می آورند و ورقه های نازک آن را با نان یا به شکل چاشنی در کنار دیگر غذاها سرو می کنند.

ماهی سفید

ماهی «سفید» به عنوان یکی از سالم ترین و بهترین ماهی ها برای خوردن در شمال کشور، به قدری طرفدار دارد که هم به صورت صید شده از دریا و هم به صورت پرورش یافته، در بازار می توان پیدا کرد. طبیعی است که ماهی سفید دریایی خواص بیشتری دارد. این ماهی را هم به صورت کبابی، هم به صورت دودی و هم بخارپز و شکم پر مصرف می کنند.

اردک ماهی
«اردک ماهی» معمولا از رودخانه راه خودش را به دریا باز می کند. مازندرانی ها به این ماهی، «سوف» هم می گویند.

خاویار یا ازون برون

ماهی «خاویار» یا «ازون برون» به خاطر رنگ سفید و بدون تیغ بودن مشتریان زیادی دارد. این ماهی بوی زهم ندارد و برای کباب کردن، بهترین گزینه است. انواع مختلفی از خاویار در دریا وجود دارند که به خاطر خواص و طعم بی نظیر، صادر می شوند. ماهی خاویار سفید، سیاه، بور، ماهی خاویار درشت و ریز، انواع مختلف این ماهی مرغوب هستند.

ماهی سوف

ماهی «سوف» به عنوان یک ماهی پرفروش بعد از ماهی سفید به شمار می رود. این ماهی به عنوان سالم ترین ماهی ها در شمال کشور، گوشت سفید و نرمی دارد و تقریبا هم بدون تیغ است. طبع ماهی سوف سرد است و هر چه شوری آبی که ماهی در آن زندگی می‌کند بیشتر شود، ماهی طبع سردتری خواهد داشت. اگر آب شیرین باشد، طبع ماهی معتدل‌تر خواهد شد.

ماهی کپور

ماهی «کپور» یک ماهی مردابی است. این ماهی در آب ها و مرداب های دریای خزر صید می شود. به همین خاطر هم بوی گل و لای می دهد. هر چند ممکن است طعم این ماهی به مذاق برخی افراد خوش نیاید ولی از سالم ترین و بهترین ماهی ها برای خوردن است. برای این که بوی این ماهی از بین برود، خواباندن ماهی در سرکه و آب به مدت ۳۰ دقیقه، بهترین راه است.

سایر ماهی های سالم و پرطرفدار در شمال کشور
در شمال ماهی های دیگری مثل کفال، کلمه، کولی، قزل آلا، شک ماهی (هرنیک)، کیلکا، فیل ماهی، ماش و …، بهترین انواع ماهی ها برای خوردن و آشپزی حساب می شوند و به راحتی می توان آن ها را تهیه کرد.

بیشتر انواع ماهی های پرطرفدار مثلا قزل آلا، خاویار، شیر و … را می توان به شکل پرورشی هم تهیه کرد که جزو خوشمزه ترین ماهی های شمال به حساب می‌آیند. این ماهی ها هم جزو سالم ترین ماهی ها هستند ولی از نظر خواص در رده پایین‌تری نسبت به ماهی های دریا و دریاچه ای قرار دارند.

طبع و مزاج ماهی چیست؟

احتمالا شما هم می دانید که طبع ماهی سرد است اما میزان سردی در ماهی ها متفاوت است. برای مثال ماهی های با سایز بزرگ تر که در آب شیرین زندگی می کنند، همچنین ماهی هایی مثل ماهی های پرورشی که فعالیت کمتری نسیت به ماهی های دریا و دریاچه دارند، طبع سردتری دارند.

ماهی های با سایز کوچک تر و ماهی های دریایی که در آب شور یا تلخ زندگی می کنند، سردی کمتری دارند. همچنین هرچه میزان فلس یا پولک ماهی ها بیشتر باشد، سردی آن کمتر است.

مصلح ماهی چیست؟
نام ماهی‌هایی که طبع گرم دارند یکی از سوالاتی است که شاید خیلی‌ها به دنبال آن می‌گردند. ولی بد نیست بدانید ماهی در کل طبع سرد و تری دارد و فقط برخی ماهی‌ها، سردی طبعشان کمتر از بقیه است.

برای کسانی که خودشان هم طبع سردی دارند، بهتر است ماهی با انواع خوراکی های با طبع گرم خورده شود. درست کردن ماهی با ادویه هایی مثل زیره، زنجبیل، دارچین، فلفل و گلپر تا حدی از سردی آن کم می کند. همچنین در کنار این غذا می توان از سس خردل، زیتون پرورده، مغز گردو، خرما مصرف کرد.

استفاده از سبزی هایی که طعم تند دارند مثل ترخون، مرزه و آویشن یا ترشی هایی که در آن ها از سرکه استفاده شده، مفید است. در ضمن استفاده از برش های لیمو یا چکاندن آب لیمو روی ماهی می تواند از سردی آن بکاهد.

سوالات متداول
کدام ماهی طبع گرم دارد؟
اگرچه برای ماهی جنوب با طبع گرم تبلیغات زیادی صورت می‌گیرد ولی طبع ماهی را می‌توان با ادویه‌های مختلف یا خوراکی‌های با طبع گرم، متعادل کرد. هر چه شوری آب کمتر باشد، طبع ماهی هم سردی کمتری خواهد داشت و اگر آبی که ماهی در آن پرورش پیدا کرده گرم باشد، طبع آن ماهی گرم‌تر خواهد بود.

بهترین ماهی برای خوردن کدام است؟
لیست متنوعی از ماهی‌های شمال و جنوب برای خوردن وجود دارند که علاوه بر لذیذ بودن، خواص فراوانی هم دارند. ماهی‌ صبور، سنگسر، ماهی سوف، ماهی خارو، حلوا، شیر و … جزو خوشمزه ترین ماهی ها برای خوردن هستند.

طبع ماهی های شمال و جنوب سرد است یا گرم؟
طبع ماهی شیر جنوب، طبع ماهی سفید، طبع ماهی سفید شمال، طبع ماهی حلوا سیاه و انواع دیگر ماهی، سرد است و می‌توان با به کار بردن ادویه‌های، طبع آن را گرم‌تر کرد. این در حالی است که طبع میگو، گرم است.