تبخال نوعی بیماری شایع عفونی در جهان است که در نتیجه نقص ایمنی بدن، بیماری، استرس یا سرماخوردگی به وجود میآید. با تغذیه مناسب و انجام برخی راهکارها میتوان از تبخال پیشگیری کرد.
تبخال، حاصل یک ویروس پنهان
حتما شما هم شنیدهاید که تبخال لب بر اثر یک حمله عصبی یا کابوسهای شبانه خودش را نشان میدهد. این گفته تا حدود زیادی درست است، البته علت اصلی تبخال لب شما، کابوسی نیست که شب پیش دیده اید بلکه ویروس هرپس سیمپلکس یا HSV است که آن را ایجاد می کند.
این ویروس از طریق بوسیدن، تماس پوستی، خوردن غذا در یک ظرف، استفاده از وسایلی مثل حوله یا ریش تراش مشترک و… به بدن فرد منتقل می شود و ممکن است تا مدتها خودش را نشان ندهد. برای همین بیشتر افرادی که هرپس سیمپلکس را در بدن خودشان دارند، در واقع تنها وقتی متوجه ابتلایشان میشوند که روی جایی از بدنشان تبخال ببینند.
این ویروس بر اثر ورود بعضی از مواد غذایی خاص به بدن، تب و بیماری، آلرژی، سرماخوردگی، قاعدگی، تغییرات هورمونی، بارداری و استرس و اضطراب فعال میشود و خودش را به شکل تبخال لب یا دیگر قسمتها نشان میدهد.
دلیل ایجاد تبخال چیست ؟
قبل از اینکه بخواهیم روشهای درمان را بررسی کنیم، بهتر است با علت بروز تبخال آشنا شویم. ویروس هرپس سیمپلکس(Herpes Simplex)، عفونتی است که باعث ظاهر شدن تبخال میشود و ممکن است در قسمتهای مختلف بدن ظاهر شود. با این حال تبخال بیشتر اطراف دهان و در ناحیه تناسلی به چشم میخورد. بهطور کلی با دو نوع ویروس هرپس سیمپلکس مواجه هستیم:
- HSV نوع اول: این نوع ویروس باعث به وجود آمدن تبخال در اطراف دهان میشود و در کل عامل تبخال و تاول های کوچک دور لب و روی صورت است.
- HSV نوع دوم: این ویروس هم باعث ظاهر شدن تبخال در ناحیه تناسلی میشود و عامل ایجاد تبخال تناسلی است.
اگر شما به این عفونت مبتلا شوید، این ویروس تا پایان عمر همراه شما خواهد بود؛ با این حال این احتمال وجود دارد که علائم آن در برخی افراد ظاهر نشود. HSV ویروسی رایج است و بر اساس گفتههای سازمان جهانی بهداشت (WHO) حدود ۶۷ درصد از مردم جهان به HSV نوع اول و حدود ۱۱ درصد مردم هم به HSV نوع دوم مبتلا میشوند.
چه کسانی مستعد تبخال هستند؟
بیش از نیمی از ما حتما دچار ویروس نوع یک تبخال شدهایم که اغلب بهخاطر روبوسی با آشنایان انتقال پیدا میکند. پس چرا این وسط تنها عدهای از افراد بدشانس دچار تبخال میشوند؟ جواب این سوال تا حد زیادی به ژن شما مربوط میشود. در تحقیقی مشخص شده افرادی که مجبورند تبخال را تحمل کنند، ۶ ژن مشترک دارند. سه تا از این ژنها مشخص میکند که ویروس نوع یک تبخال چگونه باعث فعالیت مجدد و در نتیجه عود کردن تبخال میشود.
چه چیزی باعث تحریک تبخال میشود
ویروس نوع یک تبخال بیشتر زمان خود را در حالت غیرفعال بهسر برده و در لابهلای عصبها پنهان میشود. بسیاری از مردم عوامل محرک مشابهی دارند که باعث میشود این ویروس از حالت مخفی بودن بیرون آمده و منجر به تبخال شود. نور خورشید، تب، استرس و قاعدگی عوامل محرک شایع آن هستند. برخی افراد دو بار در سال دچار تبخال میشوند، اما برخی دیگر با تجربه هر بار استرس تبخال میزنند.
ویروس تبخال چگونه منتشر میشود
ویروس تبخال از طریق مایعات بدن منتشر میشود. در حقیقت ویروس تبخال اغلب روی لبهای فردی که دچار عفونت شده، وجود دارد، حتی اگر هیچ جراحت آشکاری نداشته باشد؛ بنابراین یکی دیگر از راههای اصلی انتقال و انتشار آن از راه بوسیدن است. از آنجایی که ویروس نوع یک ویروس تبخال در بزاق هم میتواند زندگی کند، استفاده مشترک از ابزارها و وسایل آشپزخانه یا داشتن لیوانهای مشترک برای نوشیدن هم میتواند باعث انتشار ویروس آن شود.
تبخال به شدت واگیردار است
تبخال، به ویژه وقتی روی قسمتهای آشکار بدن مثل لب، پوست دست و صورت یا بینی باشد به شدت واگیردار است بنابراین اگر با فردی در تماس هستید که روی لبش تبخال دارد بهتر است او را نبوسید و مطمئن شوید که قاشق و چنگال و ظرف غذایش کاملا از شما جدا باشند.
علاوه بر این وسایلی که با تبخال لب خودتان تماس داشتهاند را بهتر است دیگر استفاده نکنید.
وقتی هرپس سیمپلکس وارد بدن می شود دیگر بیرون نمی رود. این ویروس از دهان به سیستم عصبی مرکزی میرود و همان جا میماند تا با حمله بعدی دوباره خودش را نشان بدهد. برای همین بسیاری از افرادی که به کل سابقه ابتلا به تبخال را ندارند (مثلا تا سی سالگی هیچ تبخالی نزده اند)، بعد از اولین تجربه شان مدام تبخالهای دیگری را در لب یا بینی تجربه میکنند.
علائم تبخال لب
بسیاری از افراد، تبخالهای روی لبشان را حتی قبل از بیرون آمدن حس میکنند. وقتی قسمتی از لب شما در حال تبخال زدن است، در آن قسمت سوزش، خارش و بیحسی دارید و اولین علائم تورم هم همان جا ظاهر میشوند. علاوه بر این در هنگام بروز تبخال، ممکن است دمای آن قسمت بالا برود.
سردرد، مشکلات بلع، تورم لب و زخم روی آن هم از دیگر علائم تبخال هستند. بازی کردن با بافت تبخال یا کندنش میتواند آن را گسترده کند و البته بسیار دردناک است، بنابراین بهتر است با آن کاری نداشته باشید تا خودش از بین برود یا با تجویز دکتر پوست از پماد استفاده کنید.
عوامل افزایش دهنده خطر ابتلا به تبخال عبارتند از: تب، آنفلوآنزا، سرماخوردگی، فشارهای روحی و روانی، صدمات به لب یا جراحیهای روی نواحی دهان و لب، قاعدگی، سوء تغذیه، مراجعه به دندانپزشکی که معمولاً دهان حین انجام کار بیش از حد معمول باز میشود و قرار گرفتن در معرض نور خورشید که فرد را مستعد بروز تبخال میکند.
پیدایش تاولهای بسیار کوچک و دردناک معمولاً در اطراف دهان از علایم این بیماری است. این تاولها گروهی ظاهر میشوند و در اطراف هر کدام یک حلقه قرمز وجود دارد. داخل این تاولها مایع وجود دارد، اما پس از مدتی تاولها خشک شده و ناپدید میشوند. اگر چشم نیز دچار عفونت شود، علایمی، چون درد و قرمزی چشم، احساس این که در چشم چیزی وجود دارد، حساسیت به نور و اشک ریزش بروز میکنند.
بهبود خود به خودی در عرض چند روز تا یک هفته و گاهی بیشتر اتفاق میافتد عود تبخال امری معمول است. ویروس برای تمام عمر در بدن باقی میماند، اما معمولاً در حالت خفته قرار دارد.
راههای درمان بیماری
– مایعات خنک بنوشید یا بستنی یخی بجوید تا ناراحتی کمتر شود.
– استفاده از کرم ضد ویروس آسیکلوویر و قرار دادن لایه نازکی از آن با استفاده از گوش پاک کن بر روی تب خال هر شش ساعت در بهبود آن موثر است.
– دستکاری نکردن ضایعات یکی از راههای درمان بیماری است.
– از خود درمانی چشم دچار عفونت با ویروس هرپس اجتناب کنید.
– در این حالت مسواکی نو برای شستشوی دندانها انتخاب کنید و بعد از بهبود بیماری حتماً آن را دور بیندازید.
– مصرف لبنیات و سیب زمینی به دلیل دارا بودن لیزین باید افزایش یابد و از خوردن شکلات، کاکائو، غلات، بادام زمینی و ژله خودداری کنید.
– در نهایت ورزش، تمدد اعصاب و دورکردن افکار منفی و کاهش فشار عصبی و استرس در درمان و پیشگیری از تب خال موثرند.
برای کاهش درد تبخال چه باید کرد؟
براى درد ناشى از تبخال مسکنهائى مثل آسپیرین و استامینوفن مناسب هستند. کمپرس با سرم نمکى یک قاشق چایخورى نمک در یک لیوان آب تسکیندهنده است و به پاکیزه نگه داشن تاولها کمک مىکند. پزشک داروى آسیکلوویر را بهصورت موضعى یا خوراکى تجویز خواهد کرد. این دارو در کاهش شدت علائم در عفونتهاى اولیه و ثانویه مؤثر است.
بهترین درمانهای خانگی تبخال
یخ
به کاهش ورم، قرمزی و درد تبخال کمک می کند. یک تکه یخ را در یک دستمال تمیز و نرم بگذارید و به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه روی تب خال خود اعمال کنید.
این درمان را هر ۳ الی ۴ ساعت یکبار تکرار کنید.
سیر
سیر آنزیمهایی دارد که به عنوان ضد باکتری، ضد قارچی و ضد ویروسی عمل می کنند که به درمان تبخال کمک خواهند کرد. علاوه بر این، سیر به عنوان یک ضد التهاب عمل می کند و ورم و التهاب ناشی از تبخال را تا حد زیادی کاهش میدهد.
سیر را نصف کنید و آنرا به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه روی تبخال خود اعمال کنید.
ابن درمان را ۳ تا ۵ بار در روز تکرار کنید.
آستون پاک کننده ناخن
باور کنید یا نکنید، بسیاری از مردم این درمان را امتحان کرده اند و تاثیر گذار بوده است. استون به خشک شدن تبخال کمک میکند.
یک تکه پنبه را آغشته به استون کنید، روی تبخال خود اعمال کنید. این درمان را چند بار در روز، هر کدام به مدت یک ساعت تکرار کنید.
پراکسید هیدروژن
پراکسید هیدروژن، یک راه حل برای ضد عفونی و خشک کردن تبخال است. یک تکه پنبه را آغشته به پراکسید هیدروژن ۳ درصد کنید و برای چند دقیقه روی تبخال خود اعمال نمایید.
این درمان را هر چند ساعت یکبار تکرار کنید.
ریشه شیرین بیان
این گیاه به جلوگیری و درمان تبخال کمک میکند. حاوی یک ماده فعال به نام گلیکیرهیزن است که دارای خواص ضد التهابی میباشد.
یک قاشق غذاخوری پودر ریشه شیرین بیان را با نصف قاشق چای خوری آب ترکیب کنید و سپس پنبه را به این ترکیب آغشته نمایید و روی تبخال خود بمالید.
این کار را چند بار در طول روز تکرار کنید. شما همچنین میتوانید از چای یا مکمل ریشه شیرین بیان استفاده کنید.
اگر مستعد ابتلا به تبخال هستید، به صورت منظم این گیاه را مصرف کنید تا میزان بروز آن را کاهش دهید. اگر از فشار خون بالا رنج میبرید، از نوشیدن چای ریشه شیرین بیان اجتناب کنید، چرا که منجر به افزایش فشار خون و کاهش سطح پتاسیم خواهد شد.
لیزین
مطالعات نشان داده اند که مصرف منظم لیزین به دلیل اثرات ضد ویروسی که دارد، میتواند به جلوگیری از تبخال کمک کند. لیزین، یک اسید آمینه ضروری است که فعالیت اسید آمینه دیگری به نام آرژنین را متوقف میکند و باعث متوقف شدن ویروس هرپس سیمپلکس میشود.
هر روز ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ میلی گرم مکمل L-Lysine را مصرف کنید، تا بتوانید ویروس تبخال را غیرفعال نگه دارید.
در طی یک شیوع، سه بار در روز از این مکمل به میزان ۱۰۰۰ میلی گرم در هر بار استفاده کنید. شما همچنین میتوانید از کرم آن استفاده کنید، اما لیزین خوراکی معمولا موثرتر است.
از گوشت، شیر، ماست، پنیر، سویا و سایر غذاهای غنی از پروتئین در رژیم غذایی خود استفاده کنید، زیرا منابع خوبی از لیزین هستند.
بادرنجبویه
برگهای خشک شده بادرنجبویه، فرآیند بهبود تب خال را تسریع میبخشند، احساس سوزش و ناراحتی را کم میکنند و
مانع از گسترش عفونت خواهند شد. بادرنجبویه همچنین حاوی تانین و پلی فنولیک است که به اثرات ضد ویروسی آن کمک میکنند.
یک تا دو قاشق چای خوری از برگهای خشک شده بادرنجبویه را در یک لیتر آب داغ بریزید و اجازه دهید ۱۰ دقیقه بماند تا دم بکشد و بنوشید.
روزانه ۳ تا ۴ لیوان از این دم نوش را میل کنید. همچنین میتوانید روغن بادرنجبویه را ۴ تا ۵ بار در روز مستقیما روی تب خال خود اعمال نمایید.
شیر سرد
شیر خالص حاوی ایمیونوگلوبولین است که ویروسی که باعث تبخال میشود را مهار میکند. علاوه بر این، دارای نوعی از چربی شناخته شده به عنوان منوکاپرین با اثرات ضد ویروسی است که احساس سوزش و سوزن سوزن شدن ناشی از تب خال را کاهش میدهد.
یک تکه پنبه را در شیر سرد بخیسانید، آن را در منطقه آسیب دیده اعمال کنید و حدود ۱۰ دقیقه بعد بشویید.
این درمان را یک یا دو بار در روز تکرار کنید.
علاوه بر اعمال، نوشیدن شیر خالص نیز مفید است، زیرا حاوی لیزین میباشد.
روغن پونه کوهی
روغن پونه کوهی دارای خواص ضدویروسی است و به بهبود سریع درمان تبخال کمک میکند، روغن پونه کوهی را مستقیماً روی منطقه آلوده بمالید.
قهوه سیاه
اگر تبخال بر روی لب، دهان یا اندام تناسلی شما باشد، قهوه سیاه بهترین راهحل برای درمان است.
قهوه سیاه سرد شده را دردهان خود نگهدارید و آن را روی لبهای خود حرکت دهید این کار را حداقل ۲ بار در روز تکرار کنید.
روغن زیتون
روغن زیتون بهعنوان مرطوبکننده پوست شناختهشده است و سرشار از آنتیاکسیدان و بهترین دارو برای درمان تبخال است.
یک فنجان روغن زیتون را همراه با موم عسل جوش دهید سپس صبر کنید مخلوط سرد شده و در محل آلوده بمالید.
اکیناسه یا سرخارگل
اکیناسه، یک گیاه قوی است که باعث تقویت سیستم ایمنی بدن میشود و اثرات ضد ویروسی دارد. مطالعات نشان داده اند که این گیاه برای درمان تبخال نیز بسیار کارآمد و موثر خواهد بود.
عصاره اکیناسه را روی تبخال خود اعمال کنید.
همچنین میتوانید چای اکیناسه را بنوشید یا آن را به صورت تنتور یا کپسول مصرف کنید.
از استفاده طولانی مدت این گیاه اجتناب کنید.
آن را برای بیش از هشت هفته انجام ندهید. همچنین ممکن است با داروهای خاص تداخل داشته باشد، بنابراین قبل از مصرف اکیناسه، با پزشک خود مشورت کنید.
روغن درخت چای
روغن درخت چای دارای خواص ضد ویروسی است که میتواند به درمان تبخالها و کاهش دوره آن کمک کند. یک قاشق چای خوری روغن درخت چای را با ۳ قاشق چای خوری آب حل کنید و با یک نکه پنبه روی تبخال اعمال نمایید.
این درمان را سه بار در روز تکرار کنید.
همچنین میتوانید روغن درخت چای را با مقدار مساوی از روغن زیتون و روغن اوکالیپتوس ترکیب کنید.
آن را دو تا سه بار در روز روی تب خال خود اعمال کنید. اگر تبخال شما به طور مرتب تکرار شود، و در عرض دو هفته بهبودی نداشته باشید یا علائم شدیدداشته باشید، حتما به پزشک خود مراجعه کنید.
چای کیسهای
چای حاوی اسید تانیک است و دارای خواص ضد ویروسی میباشد و از این رو میتواند برای درمان تبخال موثر باشد. همچنین، چای دارای بسیاری از ویتامینها و آنتی اکسیدانها است که به بهبود زخم کمک میکند.
یک عدد چای کیسهای (چای سیاه یا چای سبز) را در یک فنجان آب جوش برای یک دقیقه قرار دهید.
کیسه چای را بردارید و آن را خنک کنید؛ و بعد به مدت ۵ دقیقه آن را روی تبخال اعمال کنید. این را پنج تا شش بار در روز برای سه تا چهار روز تکرار کنید.
آلوئه ورا
آلوئه ورا یکی دیگر از روشهای بسیار موثر برای درمان تبخال است. آلوئه ورا، دارای قدرت شفابخشی طبیعی و خواص ضد باکتریایی است که به عفونت ناحیه آلوده کمک میکند.
علاوه بر این، این گیاه التهاب و ورم را کاهش میدهد و برای تسریع درمان تبخال بسیار موثر است.
ژل استخراج شده از برگهای آلوئه ورا را روی ناحیه آسیب دیده با نوک انگشتان خود اعمال کنید. اجازه دهید تا خشک شود و سپس با آب گرم بشویید و با یک حوله نرم خشک کنید.
این روند را چند بار در روز برای حدود سه تا چهار روز تکرار کنید.
خمیر دندان
خمیردندان حاوی عناصری مانند: جوش شیرین، هیدروژن پراکسید، الکل و منتول است که به خشک کردن سریع تبخال کمک میکند. علاوه بر این، سدیم لوریل سولفات میتواند در عرض یک تا دو روز اندازه طبخ آن را کاهش دهد.
کمی از خمیر دندان سفید کننده را روی تبخال اعمال نمایید، اجازه دهید دو ساعت بماند و بعد با یک دستمال مرطوب پاک کنید و سپس وازلین را بمالید.
این درمان را یک بار در روز انجام دهید تا بلافاصله به طور کامل بهبود یابد. یک قاشق چایخوری از خمیر دندان سفید و نصف قاشق نمک را مخلوط کنید. قبل از رفتن به رختخواب، با استفاده از یک تکه پنبه، خمیر را روی تبخال بمالید و صبح روز بعد آن را آب آشامیدنی بشویید.
روزانه در صورت نیاز، این درمان را تکرار کنید.
برای درمان تبخال، فقط از خمیر دندان سفید کننده استفاده کنید.
از سفید کننده، ژل و یا خمیر دندان رنگی استفاده نکنید.
ماست
ماست حاوی لیزین است که به درمان تبخال کمک میکند. حتی نقش مهمی در جلوگیری از فعال شدن ویروس تبخال دارد. شما میتوانید یک ماسک صورت را با استفاده از ماست و تخم مرغ برای تسکین و بهبود تبخالها تهیه کنید.
یک عدد تخم مرغ، یک فنجان ماست و یک قاشق غذاخوری عسل را با هم ترکیب کنید تا یک ماسک غلیظ به دست آورید و با استفاده از یک تکه پنبه، آن را روی تبخال خود اعمال نمایید و بعد از حدود نیم ساعت با آب گرم بشویید.
یک بار هر روز در صورت نیاز، تکرار کنید.
جوش شیرین
مالیدن خمیر جوش شیرین ممکن است به خشک کردن ضایعات و تسکین خارش کمک کند.
برای انجام این کار، یک پنبه مرطوب را در مقدار کمی جوش شیرین فرو کنید و آن را روی زخم خود بکشید.
تغییر رژیم غذایی برای درمان تبخال لب
خوردن غذاهای مناسب و پرهیز از مواد خاصی ممکن است سیستم ایمنی شما را بالا ببرد و به نوبه خود به بدنتان کمک کند تا با ویروس تبخال مبارزه کند.
شواهد نشان میدهند که تغییر رژیم غذایی شما میتواند به جلوگیری از شیوع بیماری کمک کند اگرچه تحقیقات بیشتری مورد نیاز است، اما شواهد بالینی از برخی از این ادعاها حمایت میکند.
سبزیجات غنی از آنتی اکسیدان
خوردن سبزیجات غنی از آنتی اکسیدان میتواند سیستم ایمنی شما را قوی کند و ممکن است التهاب را به حداقل برساند.
گل کلم، اسفناج، کلم پیچ و گوجه فرنگی غنی از آنتی اکسیدان هستند. همچنین حاوی مقدار لیزین بیشتری به نسبت آررژنین هستند که برای سرکوب تبخال مهم است.
اسیدهای چرب امگا ۳
اسیدهای چرب امگا ۳ میتوانند برای کمک به سیستم ایمنی شما برای مقابله با شرایط التهابی مزمن به کار روند.
ماهی قزل آلا، خال مخالی و بذر کتان غنی از این اسیدهای چرب امگا ۳ هستند.
مصرف میزان سالم پروتئین برای مبارزه با ویروس تبخال و دیگر پاتوژنها ضروری است.
رژیم غذایی خود را با خوردن مقدار زیادی بادام، تخم مرغ و جو در چربی اشباع شده، حفظ کنید.
ویتامین C
محققان ثابت کرده اند که ویتامین C میتواند به طور موثر رشد بهبود تبخال تناسلی را تسریع کند. همچنین ممکن است به طولانی شدن زمان بین شیوع دوباره بیماری کمک کند.
میوههای رنگارنگ
سبزیجاتی مانند فلفل دلمه ای، پرتقالها و توت فرنگی غنی از ویتامین C هستند.
میوههایی مثل انبه و پاپایا شامل ویتامینهایی هستند، بدون اضافه کردن مقدار زیادی لیزین به رژیم غذایی شما.
ویتامینهای گروه B
ویتامینهای B میتوانند واکنش ایمنی شما را تقویت کنند تا به بدن کمک کنند با ویروس تبخال مبارزه کند.
شما میتوانید ویتامین B را از لوبیا سبز، تخم مرغ، اسفناج و بروکلی بگیرید.
روی
روی درمانی، ممکن است میزان شیوع تبخال تناسلی را کاهش دهد. شما میتوانید در رژیم غذایی خود ذرت، نخود فرنگی، گوشت بره را افزایش دهید.
کاهش غذاهای اسیدی
غذای اسیدی ممکن است قبل از اینکه التیام یابند، زخمها را باز کنند. آب میوه، نوشابه، دلستر و غذاهای فرآوری شده بیشتر اسیدی هستند. این غذاها را کم کنید و به جای آن آب بنوشید.
حذف شکر
بدن شما شکر را به اسید تبدیل میکند. از غذاهای پر از شکر اضافه پرهیز کنید و غذاهای طبیعی مانند موز و پرتقال را برای دسرهای خود در نظر بگیرید.
ویروس تبخال در دو نوع وجود دارد که شامل:
ویروس تبخال نوع ۱:
معمولاً از طریق تماس با بزاق آلوده منتقل میشود (برای مثال از طریق بوسیدن، خوردن از یک ظروف و یا به اشتراک گذاری موارد شخصی). مرتبط با عفونت دهان، لب و صورت است.
ویروس تبخال نوع ۲:
از طریق تماس جنسی منتقل میشود و با زخم یا زخم تناسلی مرتبط است.
عفونت منجر به تبخال تناسلی در دهان و تبخال تناسلی در ناحیه تناسلی میشود و ممکن است از طریق تماس دهانی یا جنسی ایجاد شود. ویروس حتی زمانی که زخم و نشانهها دیده نمیشوند، میتواند منتقل شود.
شیوع بیماری تبخال با تب، زخم دهانی و بزرگ شدن غدد لنفاوی مشخص میشود. اولین قسمت شیوع تبخال نیز ممکن است با تب همراه باشد. پس از شیوع بیماری، این ویروس تمایل دارد به سیستم عصبی برگردد و میتواند دوباره به خاطر محرکها مانند استرس، بیماری، مواد غذایی خاص، تغییرات هورمونی، جراحی و سیستم ایمنی در خطر افتاده فعال شود.
چه زمانی نیاز است که به پزشک مراجعه کنیم؟
هنگامی که سیستم ایمنی بدن ضعیف باشد و تبخال بیشتر از زمان گفته شده بر روی ناحیه باقی بماند و علائم آن تشدید شود باید حتما به پزشک متخصص مراجعه نمایید. همین طور اگر فردی در طول یک سال بیش از سه بار به تبخال دچار شود باید به پزشک خود اطلاع دهد.
نظرات