سرزمین سیستان در کنار رود هیرمند آثار تمدنهاى بسیارى را در خود جاى داده که بعضاً داراى قدمتى ۵ هزار ساله هستند؛ چنان که در اطراف این کوه آثار باستانی متعددی از دوران ساسانی، اشکانی و بقایای اماکن اسلامی و معبد بودایی باقی مانده است که شامل مجموعه کاخها، قلعه کهک کهزاد، قلعه چهل‌دختر، قلعه سرسنگ، آرامگاه خواجه غلتان، ساختمان پیر گندم بریان، خانه شیطان، بناهای منفرد آرامگاهی، آتشکده، زیارتگاه خواجه مهدی و قبرستانی از دورانهای مختلف پیش از اسلام و عصر اسلامی است.
اوشیدا (کوه خواجه)، تنها عارضه طبیعی در دشت سیستان است که در دهستان کوه خواجه بخش تیمورآباد شهرستان هامون واقع شده است. این تپه در ۳۰ کیلومتری جنوب غربی شهر محمدآباد مرکز شهرستان هامون قرار دارد. اوشیدا در زبان پارسی میانه به معنی ابدی است. این کوه ذوزنقه‌ای شکل که نزد سه دین اسلام، مسیحیت و زرتشت مقدس است، از سنگ‌های بازالت سیاه رنگ تشکیل شده و با ارتفاع ۶۰۹ متر از سطح دریا، مانند جزیره‌ای در میان دریاچه هامون قرار دارد.
نقش معروف (اسوا _ استیکا) از جمله نقش‌های دیوارهای بنای کوه خواجه شهرستان هامون است.
از عجایب کوه خواجه می توان به وجود آن در وسط بیابان بدون اینکه کوهی در کنارش باشد اشاره کرد.
در اطراف این کوه تعداد زیادی آثارباستانی از دوران اشکانیان ، ساسانیان،معبد بودایی و بقایای اماکن اسلامی باقی‌مانده‌است که شامل آثار باستانی کوه خواجه (کوه رستم)، مجموعه ی کاخها، قلعه کهک کهزاد، قلعه چهل دختر، قلعه سرسنگ، آرامگاه خواجه غلطان، ساختمان پیر گندم بریان، خانه شیطان، بناهای منفرد آرامگاهی و قبور اسلامی است و یکی از اثار تاریخی مهم دین زرتشت و آتشکده های است.
ادعا می‌شود قبر رستم دستان در بالای این کوه واقع شده است زیرا در محوطه بیرونی دژ آثار قبرهای اشکانی فراوانی وجود دارد.
آثار تاریخی پیش از اسلام محوطهٔ تاریخی کوه خواجه شامل مجموعه ی کاخها، قلعه کهک کهزاد و قلعه چهل دختر می‌باشد. ارنست هرتسفلد در سالهای ۱۹۲۵ و ۱۹۲۹ میلادی با بررسی این مجموعه عنوان تخت جمشید خشتی را برای مجموعهٔ کاخها برگزید.
قلعه کاخا درون کوه خواجه
اوشیدا کوه (خواجه ) در دهستان کوه خواجه بخش تیمورآباد شهرستان هامون در ۳۰ کیلومتری غرب شهر محمدآباد، مرکز شهرستان هامون و در ۹ کیلومتری شهر علی‌اکبر قرار دارد برای رسیدن به اوشیدا کوه بایستی در جاده ی اصلی محمدآباد – زاهدان قرار بگیرید.
نقش اسب سوار و شیر در کوه خواجه قلعه کاخا
در همان ابتدای جاده تابلوی راهنما راه را نشان می دهد. این جاده ابتدا به روستای سرسنگ و سپس به روستای ده لطف الله می رسد. فاصله ی روستای لطف الله تا اوشیدا کوه چیزی حدود سه کیلومتر است.
ارنست هرتسفلد (ایران‌شناس آلمانی) در سالهای ۱۹۲۵ و ۱۹۲۹ با بررسی این مجموعه، عنوان «تخت جمشید خشتی» را برای مجموعه کاخها برگزید. به نظر می‌رسد کوه خواجه قلعه‌اى شهرى از دوره اشکانی و تنها نمونه باقى مانده از دژشهرهاى اشکانى در ایران باشد.
قلعه کاخا با فاصله زمانی ۸۷ سال
دورنمای کوه خواجه در گرد وغبار
کک کهزاد، ارگ چهل دختران، قلعه کافران، زیارتگاه خواجه غلطان و آرامگاه آسیابان از مهمترین بناهای دوران اسلامی کوه خواجه هستند.
مهدی
تاریخ : ۴ - اردیبهشت - ۱۴۰۲
چرا برای سه دین مذکور مقدس است