تصاویری از آیین گهنبار زرتشتیان در تالار شاه‌ورهرام ایزد شریف‌آباد اردکان

آیین گهنبارخوانی پایان سال، چهره‌ی همس پت میدیم گاه همراه با دادودهش در تالار شاه‌ورهرام ایزد شریف‌آباد اردکان برگزار شد.

امرداد: برگزاری آیین گهنبار سه‌شنبه ۲۹ اسفندماه ۱۴۰۲ خورشیدی به روز وهیشتوایش از ماه گاتابیو، واپسین روز پنجه با اوستاخوانی موبد ماهیار دهموبد همراه بود. در پایان با لُرک (آجیل آیینی هفت گونه خشکبار) از دهش نیک‌اندیش اله‌یار عبد شریف‌آبادی پذیرایی انجام شد و بسته‌های ماکارونی از دهش خانواده رستم کاووسی در میان باشندگان پخش شد. زرتشتیان شریف‌آباد گهنبار پنجه را خانه‌به‌خانه نیز برگزار کردند.

والاترین آرمان از برگزاری این آیین‌ها، فرهنگی است به نام فرهنگ همازوری که مهمترین عامل برای پایداری و پویایی یک هازمان به شمار می‌رود. گهنبارها در کنار بار دینی خود، با برگزاری نیایش همگانی، شادی، داد و دهش و مهم‌تر از همه با ایجاد همازوری در هازمان، به یکی از ارکان مهم همبستگی هازمان زرتشتی درآمده است.
زرتشتیان گهنبار هَمَس‌پَت میدیم گاه را روزهای اهنود تا وهیشتوایش از ماه گاتابیو در گاهشمار زرتشتی برابر با ۲۵ تا ۲۹ اسفندماه خورشیدی برگزار می‌کنند. ششمین و واپسین گهنبار سال، چَهره‌ی هَمَس‌پَت میدیم گاه، به گهنبار پنجه یا پنجی نامور است.

واژه‌ی هَمَس‌پَت میدیم برابر شدن روز و شب معنی می‌دهد. این جشن در پنج روز پایانی هر سال برگزار می‌شود. این روزها نام جداگانه‌ای دارند که بخش‌های پنج‌گانه‌ی گات‌ها را یادآوری می‌کنند، به همین دلیل به روزهای برگزاری گهنبار پنجی، ماهِ گاتابیو نیز می‌گویند.

به باور زرتشتیان، زمان گهنبار همس‌پت‌میدیم‌گاه  هنگام آفریده شدن انسان از سوی خداوند و پایان مرحله‌ی آفرینش است.

به گزارش اول فارس، گاهنبار یا گاهبار یا گَهَنبار (به پارسی میانه: گاسانبار) در باورهای مزدیسنی شش «گاه» است، که اهوره‌مزدا جهان را در آن‌ها آفرید. نخستِ هر گاهی نامی دارد و در یکمٍ هر گاهی جشنی سازند. بدین ترتیب نام شش جشن در شش گاه از سال نیز است، که از با شکوه‌ترین جشن‌های مردمی زرتشتیان اند. این شش گاه در فروردین‌یشت، بند ۸۶، به ترتیب چنین است: گاه آفرینش آسمان، گاه آفرینش آب، گاه آفرینش زمین، گاه آفرینش گیاهان، گاه آفرینش جانوران و گاه آفرینش مردم.

زرتشتیان در این جشن‌ها به ستایش اهورامزدا و سپاسگزاری از او برای داده‌ها و آفریده‌های نیک اش می‌پردازند. موبد آفرینگان گاهنبار می‌خواند و بر توانگر و ناتوان، دارا و ندار بایسته‌است که در این آیین شرکت کنند. هدف این، بار دادن یعنی بخشش و دهش و ایجاد همبستگی و همازوری و باخبر شدن زرتشتیان از حال یکدیگر در جامعه است.

خویشکاری هر زرتشتی این است، که بخشی از درآمد ش را به داد و دهش و یاری به بینوایان کند. بنا بر این باور بسیاری از نیکوکاران زرتشتی پیش از درگذشت همه یا بخشی از دارایی شان را مانند زمین و باغ و آب و خانه و … وقف مراسم گاهنبار و دهش و یاری به دیگران می‌کنند. شش چهره گاهنبار، گاه داد و دهش است.

هریک از جشن‌های شش‌گانهٔ گاهنبارها پنج روز می‌دیرد و بازپسین روز هر گاهنبار مهم‌ترین روز جشن نوروز است. این آیین با رای شورای عالی سیاست‌گذاری ثبت میراث معنوی در سیاههٔ آیین‌های ملی ایران ثبت شده‌است.

عضو کانال ما در تلگرام شوید

عضو کانال ما در واتساپ شوید

پیدایش گاهنبار را از روزگار پیشدادیان و نخستین بنیانگذار ش را جمشید می‌دانند. گاهنبارها با پیشهٔ دیرینهٔ زندگی ایرانیان گره خورده‌است. گاهنبارها با کشاورزی و دامداری و زندگی کشاورزی پیوند بنیادین دارند. گاهنبار در آغاز جشن کشاورزی بوده‌است. هر کدام از گاهنبارها، برابر با زمانی است که دگرگونی‌های بنیادین برای کشاورزان رخ می‌دهد و این دگرگونی‌ها با خود جشن و شادی می‌آورد.