باغ موزه هفت تنان یا تکیه هفت تنان ، مقبره هفت عارف در شیراز و یکی از قدیمی‌ترین اماکن تاریخی شیراز است. این باغ به سده‌های پیش از عهد زندیه و عمارت آن از بناهای دورهٔ کریم خان زند است. این باغ در بن کوه چهل مقام و در شمال آرامگاه حافظ قرار گرفته‌است.
به گزارش اول فارس، بیشتر جهانگردانی که در چند سدهٔ اخیر به شیراز سفر کرده‌اند باغ تکیه هفت تنان و عمارت زیبای آن را وصف کرده‌اند. مردم شیراز نیز به این مکان دلبستگی خاص دارند و سابقاً گاه در طلب باران و استجابت دعا روی بدین مکان می‌آورده‌اند.
علت نامگذاری این بنا به هفت تنان، وجود هفت قبر از هفت عارف در این باغ است که کریم خان زند روی هر کدام، سنگ بزرگ بدون کتیبه‌ای نصب کرده‌است.این اثر در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شمارهٔ ثبت ۷۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
از دیدنی‌های این عمارت تالاری است که سقف آن بر دو ستون بزرگ یکپارچه استوار شده و در طاقچه‌های بالایی آن، پنج مجلس روی گچ نقاشی شده و از شاهکارهای نقاشی دوران زندیه محسوب می‌شود. این مجموعه در سال‌های ۱۳۳۶ و ۱۳۳۷ شمسی توسط نقاش و هنرمند محمد باقرجهان میری تعمیر و تجدید شد.
این پنج مجلس به ترتیب عبارتند از: درویشی با تبرزین و کشکول، نقش موسی در حال شبانی، منظرهٔ شیخ صنعان و دختر ترسا، نقش ابراهیم، و نقش درویش جوان. سنگ‌های موجود دراین موزه متعلق به سده‌های سوم تا یازدهم هجری قمری است که با انواع خطوط کوفی، ثلث، نستعلیق دیوانی، توقیع، تعلیق- نسخ و… به طرز زیبایی تزیین شده‌است. حوض بزرگی هم در وسط عمارت اصلی به چشم می‌خورد که در گذشته از آب رکن‌آباد پر می‌شده‌است. باغ تکیه هفت‌تنان شیراز در انتهای بلوار هفت تنان، روبروی خیابان چهل مقام قرار دارد.
معماری باغ هفت تنان شیراز
هنگام ورود به این باغ حوض بزرگی خودنمایی می کند و در حیاط انواع درختان سرو، نارنج و کاج به چشم می خورد که ۲۰۰ سال سن دارند. عمارت باغ هفت تنان شیراز به تنهایی جلوه معماری ایرانی است. در قسمت شمالی و طبقه دوم بنا، تالار یا ایوان بزرگ با دو ستون سنگی وجود دارد. این ایوان دارای سقف چوبی و مسطح است که بر روی ستون ها نقاشی های پرمفهوم با رنگ روغن دیده می شود. کف ایوان را کاشی های قرمز رنگ پوشانده است و از سنگ های مرمر لیمویی رنگ نیز استفاده شده است.
طاقچه های بالایی این ایوان جزو شاهکارترین تزیینات در بین بناهای ایرانی است. دو ستون هم مانند ستون های آرامگاه حافظ بر روی سنگ بزرگ و یکپارچه دیده می شود که طرح زیبایی از گل و برگ است. در جنوب عمارت هم باغچه ای پر از درخت وجود دارد که دارای دیواری با طاق نماهای آجری است. با اینکه باغ موزه سنگ هفت تنان نسبت به باغ های دیگر کوچک تر است، اما دیدنش خالی از لطف نیست. بخش های مختلف این باغ شامل: مقبرههای عارفان که یکی از دلایل اهمیت این باغ است.
هفت عارف گمنام که دارای سنگ قبرهای هم اندازه و یک شکل هستند، ۶ سنگ قبر در یک ردیف و به موازات هم قرار دارند اما هفتمین سنگ به صورت تک در پایین قبر ششم واقع شده است. نقاشی های بی نظیری که در ایوان عمارت هفت تنان شیراز به چشم می خورند و شاهکار رنگ روغن بر روی گچ هستند. موضوعات نقاشی ها بدین صورت است: درویش؛ برخی ها آن را سعدی یا حافظ می پندارند و برخی دیگر او را شاه عباس کبیر می دانند. در پشت درویش جوان نیز یک بوق آویزان است و در حالی که با یک دست چماق گرفته، با دست دیگر کشکول به دست است. نقاشی بعدی شیخ صنعان و دختر ترسا است که در اصل منظره عاشق شدن شیخ صنعان و ابرازش به دختر نصرانی در وسط ایوان است؛ این داستان از منطق الطیر عطار نیشابوری است که ایمان خود را به خاطر دختر از دست داده بود اما دوباره به کمک دوستش به تقوا دست یافت و دختر نیز مسلمان شد، این نقاشی نیز نشان دهنده همین موضوع است.
در نقاشی دیگر تصویر حضرت موسی را در حال شبانی خواهید دید که گوسفندان مشغول چرا هستند. این تصویر نشانگر گذشت و ساده زیستی برای رسیدن به سلوک درویشی است. ارزش این نقاشی ها به قدری بالاست که سال ها پیش دوباره مرمت شده اند. علاوه بر این نقاشی ها، در و دیوارها و ایوان به گل و بوته رنگارنگ مزین است. چندین سال است که به همت مسئولان این مکان به موزه سنگ و کاشی تبدیل شده است؛ این موزه در اصل، گنجینه ای از سنگ های تاریخی است که می توانید سنگ های متعلق به سده‌های سوم تا یازدهم هجری قمری را ببینید. این سنگ ها شامل انواع خطوط کوفی، ثلث، نستعلیق دیوانی، نسخ و… است. همچنین سنگ هایی از پاسارگاد، تخت جمشید، خانه زینت الملوک، تابوت های سنگی پیش از تاریخ، سنگ قبرهای باستانی، آثار سنگی دوران ساسانیان تا دوره قاجار در این موزه به نمایش درآمده است.
عکس : ایکنا
نظرات