توافق صلح ارمنستان و آذربایجان با میانجی‌گری ترامپ امضا شد / واگذاری ۹۹ ساله دالان زنگزور به آمریکا
در روز جمعه، ۱۷ مرداد ۱۴۰۴، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، در کاخ سفید میزبان نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان، و الهام علی‌اف، رئیس‌جمهور آذربایجان بود. در این دیدار، توافق صلحی تاریخی میان دو کشور به امضا رسید که به بیش از ۳۵ سال درگیری پایان می‌دهد.
به گزارش اول فارس، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، روز جمعه ۱۷ مرداد در کاخ سفید گفت توافق صلحی میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان امضا شده است که به بیش از ۳۵ سال درگیری میان دو کشور پایان می‌دهد.
ترامپ در سخنرانی خود گفت این توافق شامل توقف دائمی همه درگیری‌ها، گشایش مسیرهای تجاری و سفر، برقراری روابط دیپلماتیک و احترام به حاکمیت و تمامیت ارضی دو کشور است.
«مسیر ترامپ برای صلح و رفاه بین‌المللی» (دالان زنگزور)
او افزود که «مسیر ترامپ برای صلح و رفاه بین‌المللی» (دالان زنگزور) نیز در این توافق گنجانده شده است. او گفت این نام چیزی نبوده که او آن را درخواست کرده باشد اما باعث افتخار است که این نام برای این مسیر (دالان زنگزور) که از خاک ارمنستان می‌گذرد انتخاب شده است.
مسیر ترامپ، منطقه ترانزیتی ویژه‌ای است که به جمهوری آذربایجان امکان دسترسی کامل به نخجوان را می‌دهد و همزمان حاکمیت ارمنستان را به رسمیت می‌شناسد.
یکی از بخش‌های کلیدی این توافق، ایجاد دالان زنگزور است که به طور رسمی با عنوان «مسیر ترامپ برای صلح و رفاه بین‌المللی» نامگذاری شده است. این دالان یک منطقه ترانزیتی ویژه است که از خاک ارمنستان می‌گذرد و دسترسی کامل آذربایجان به منطقه نخجوان را فراهم می‌کند.
توافق انحصاری و قابل تمدید ۹۹ ساله آمریکا با ارمنستان
ارمنستان همچنین با ایالات متحده برای ایجاد شراکت انحصاری در توسعه «مسیر ترامپ برای صلح و رفاه بین‌المللی» (دالان زنگزور) تا ۹۹ سال توافق کرده است. رئیس جمهوری آمریکا گفت این مدت می‌تواند تمدید شود.
دونالد ترامپ گفت این توافق فرصت‌های گسترده‌ای برای سرمایه‌گذاری شرکت‌های آمریکایی در پروژه‌های زیرساختی فراهم می‌کند و همکاری‌های دو کشور با واشنگتن در حوزه انرژی، تجارت و فناوری از جمله هوش مصنوعی را گسترش می‌دهد.
لغو محدودیت‌های دفاعی میان آمریکا و جمهوری آذربایجان
او همچنین اعلام کرد محدودیت‌های همکاری دفاعی میان جمهوری آذربایجان و آمریکا لغو می‌شود. این محدودیت‌ها بیش از سه دهه پابرجا بود.
ترامپ در بخش دیگری از سخنانش گفت ایالات متحده پیش‌تر در توقف درگیری میان کشورهایی چون هند و پاکستان، کنگو و رواندا، تایلند و کامبوج، و صربستان و کوزوو نیز نقش داشته است.
در جریان مراسم روز جمعه بار دیگر رئیس جمهوری آمریکا از ایران گفت و افزود که در حمله آمریکا برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی به طور تأیید آمیزی کاملا منهدم شد.
او تاکید کرد که آمریکا قوی‌ترین ارتش جهان را دارد.
در همین حال یک خبرنگار از رهبران حاضر کشورها در کاخ سفید پرسید توافق میان باکو و ایروان «الزام‌آور» نیست و چه تضمینی وجود دارد که بعدا مشکلی پیش نیاید؟ که رهبران جمهوری آذربایجان و ارمنستان گفتند که نفس حضور آنها در واشنگتن و کاخ سفید و در حضور رئیس جمهوری آمریکا نشان می‌دهد که آنها چقدر در این باره جدی هستند و مشکلی پیش نخواهد آمد.
رهبران ارمنستان و جمهوری آذربایجان همچنین تاکید کردند که دونالد ترامپ سزاوار دریافت جایزه صلح نوبل است.
رئیس‌جمهوری آمریکا افزود: «برای بیش از ۳۵ سال ارمنستان و جمهوری آذربایجان درگیر مناقشه‌ای تلخ بوده‌اند که رنج و خسارات فراوانی به بار آورده است. بسیاری تلاش کردند تا راه‌حلی بیابند، اما موفق نشدند. با این توافق، ما سرانجام در برقراری صلح موفق شده‌ایم.»
الهام علی‌اف، رئیس‌جمهوری آذربایجان، گفت: «امروز ما در قفقاز جنوبی صلح برقرار می‌کنیم. امروز ما فصلی بزرگ و تازه‌ای از تاریخ را می‌نویسیم.»
نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان نیز گفت که این توافق «گشودن فصلی از صلح» است و افزود: «ما در حال بنا نهادن پایه‌های داستانی بهتر از گذشته‌ای هستیم که تجربه کرده‌ایم.»
نکته مهم در توافق صلح روز جمعه عدم حضور روسیه بود. این درحالی است که کرملین پیش از این سال‌ها نقش میانجی‌گر را در مناقشات دو جمهوری قفقاز جنوبی ایفا کرده بود و به نظر می‌رسد که توافق کنونی صلح و همچنین توافق ایجاد کریدور ترانزیتی «مسیر ترامپ برای صلح و شکوفایی بین‌المللی» تاثیر به‌سزایی بر نقش روسیه در منطقه بگذارد.
«مسیر ترامپ»
ارمنستان و جمهوری آذربایجان روز جمعه بر سر ایجاد کریدور ترانزیتی مهم «مسیر ترامپ برای صلح و شکوفایی بین‌المللی» موافقت کردند. این مسیر سرزمین اصلی جمهوری آذربایجان را از طریق خاک ارمنستان به منطقه نخجوان که با ایران و ترکیه مرز مشترک دارد، متصل می‌کند. این درحالی است که جمهوری آذربایجان و منطقه نخجوان با نواری به عرض ۳۲ کیلومتر از خاک ارمنستان از یکدیگر جدا شده‌اند.
آنا کلی، سخنگوی کاخ سفید، گفت این کریدور ترانزیتی جدید «امکان ارتباط بدون مانع میان دو کشور را فراهم می‌کند و همزمان به حاکمیت، تمامیت ارضی و مردم ارمنستان احترام می‌گذارد.»
برای باکو، این کریدور یک مسیر زمینی مستقیم به نخجوان ایجاد می‌کند، پیوندهایش با ترکیه را تقویت کرده و دستاوردهای پس از جنگ را از طریق «دیپلماسی زیرساختی» تثبیت می‌نماید. همچنین جایگاه جمهوری آذربایجان را به عنوان یک مرکز مهم ترانزیت و لجستیک در مقیاس جهانی تقویت می‌کند. در ابتدا، باکو تمایلی به دخالت هیچ طرف ثالثی نداشت و ترجیح می‌داد این مسیر تحت کنترل خود و بدون مشارکت آمریکا، اروپا یا روسیه باشد.
برای ایروان، این مسیر حمل‌ونقل فرصتی برای پیوستن بیشتر به شبکه‌های تجاری گسترده‌تر، تنوع‌بخشی به اقتصاد آسیب‌دیده و جذب سرمایه‌گذاری خارجی فراهم می‌کند.
ایروان نگران بود که این مسیر تهدیدی برای حاکمیت ارمنستان باشد و می‌خواست کنترل آن در دست خود باقی بماند. طبق اعلام مقامات، مسیر جدید آقای ترامپ بر اساس قوانین ارمنستان اداره خواهد شد و ایالات متحده زمین را به کنسرسیومی برای توسعه زیرساخت و مدیریت، اجاره خواهد داد.
