حرف حساب و درد دل رانندگان با «اسنپ» / اقدام جدید اسنپ برای تنبیه مسافران!

داستان از این قرار است که ظاهرا «اسنپ» برای حل مساله نارضایتی رانندگان از تاخیر مسافران، تدبیری جدید اندیشیده است. این اپلیکیشن در قوانین خود به رانندگان این اختیار را داده که سفر را به دلیل انتظار بیش از حد معمول لغو کنند. یعنی راننده در توضیح علت لغو سفر میتواند این گزینه را انتخاب کند. این اتفاق البته در گذشته نیز میان مسافران و رانندگان اتفاقی معمول بوده، اما اقدام جدید و عجیب اسنپ این است که پیامی را مبنی بر جبران خسارت از مسافران به کاربران ارسال میکند.
اسنپ علیه منطق بازار و مشتریمداری
اسنپ در اقدام جدید خود به مسافران پیامی با این مضمون ارسال میکند:
«مسافر عزیز، راننده بعد از پنج دقیقه انتظار، به دلیل نبودن شما در مبدأ یا در دسترس نبودنتان مجبور به لغو سفر شده است. توجه داشته باشید که در سفر بعدی چنانچه سفر لغو شود، برای جبران خسارت راننده ممکن است ملزم به پرداخت هزینه لغو سفر شوید.»
ارسال چنین پیامکی در ظاهر امر منطقی به نظر میرسد؛ زیرا رابطهای معقول و منطقی را میان کاربر و راننده تعریف میکند. کاربر ملزم است در صورت اقدام به ثبت درخواست سفر، در موعد مقرر در محل حاضر باشد. در صورت عدم حاضر شدن در بازه زمانی معمول انتظار راننده برای سوار شدن مسافر (ظاهرا حتی تا پنج دقیقه)، این کاربر است که باید خسارت زمان اتلافشده از سوی راننده را پرداخت کند. معامله دارای منطق خاص خود است؛ راننده وقتاش تلف شده و مسافر بابت دیر رسیدن جریمه میشود.
هر چند بر اساس منطق اخلاقی و احساسی، لحاظ کردن چنین جریمهای منطقی به نظر برسد، اما منطق «بازار» در استانداردهای نرمال جهانی خلاف این گزاره را اثبات میکند. اقدام جدید «اسنپ» برای جریمه مسافران امری غیرمعمول است؛ چرا که در تمامی خدماترسانیهایی که از طریق اینترنت صورت میگیرد، تمرکز بر اصل «مشتریمداری» است. در حالتهای مشابه همچون خریدهای اینترنتی، در صورت عدم حضور سفارشدهنده، در نظر گرفتن جریمه برای کاربر امری غیر معقول و شاید احمقانه به نظر برسد.
منطق رقابت در بازار خدماترسانیهای اینترنتی، بر اساس قاعده «حفظ رضایت مشتری» پایهگذاری شده است. حتی اگر خطایی از مشتریها نیز سر بزند، غالبا مالکان تلاش میکنند حق را در زمین او نگه دارند. در این حوزه، چشمانداز بر اساس منطق تداوم همکاری بلندمدت استوار شده است. سوپر اپلیکیشنهای فعال در حوزه خدماترسانی اینترنتی هیچگاه با تهدید مشتریها به تقبل جبران خسارت یا جریمه شدن، آنها را به سوی استفاده از نمونههای مشابه (رقبا) سوق نمیدهند.
اقدام «اسنپ» در ارسال پیامک جبران خسارت برای کاربران، در حالیکه در ظاهر امر امری اخلاقمدارانه به نظر میرسد، در تضاد کامل با اصل مشتریمداری قرار دارد. پیامکهای ارسالی در صورت اجرایی شدن، در بُعد روانشناختی علاوه بر اینکه احساس ناخوشایندی میان کاربران ایجاد میکند، آنها را به شکل مستقیم به سوی استفاده از اپلیکیشنهای رقیب سوق میدهد.
سوپر اپلیکیشنی همچون «اسنپ» شاید چنین توجیه کند که با این اقدام قصد دارد از ناوگان حملونقل خود حمایت کند، اما اگر چنین هدفی را میخواهد با جریمه کاربران به سرانجام برساند، میتواند به کجراهه رفتن باشد. اگر هدف حمایت از ناوگان حملونقل است، ابراستارتاپ داخلی با توان مالی و لجستیکی اسنپ، میبایست اقداماتی جدید را اتخاذ کند. اقداماتی همچون در نظر گرفتن طرحهای تشویقی یا جبران خسارت از طریق پرداخت هزینهای اندک به رانندهها.
اقدام جدید اسنپ و طرح چند پرسش (ایراد)
افزون بر عدم تطابق اقدام جدید اسنپ با منطق بازار سرمایه، در ارتباط با چنین طرحی چند پرسش قابل طرح هستند که عبارتند از:
۱- در اقدام اسنپ برای جریمه مسافران، فرض بر آن است که هیچگونه خطای نرمافزاریای رخ نداده و راننده وظایف خود را به درستی انجام داده است. در رویکرد اسنپ، این فرض که راننده در مکانی متفاوت با محل انتخاب شده توسط مسافر ایستاده باشد –با توجه به اختلال GPS و اینترنت معطوف به سابقه است- مورد لحظا قرار نگرفته است. اگر خطا از سوی راننده و یا اختلاف در GPS بوده باشد، تکلیف چه خواهد بود؟ شاید مسافر به موقع در محل حاضر شده باشد، اما راننده اشتباه کند یا به دلیل اختلال فنی نتواند او را پیدا کند، تکلیف چیست؟
۲- امکانات جدید اسنپ به رانندگان کمک میکند، قبل از پیاده کردن مسافر، گرینه قبول سفر جدید را انتخاب کنند. در چنین حالتی معمولا مدت زمان انتظار به نفع اسنپ و راننده اعلام میشود. در اکثر مواقع این مسافر است باید در انتظار آمدن اسنپ بماند. در چنین شرایط توجیه «اسنپ» چه خواهد بود؟ آیا حاضر است در کنار ارسال پیامک تاحدودی «بیادبانه» و قطعا «طلبکارانه» خسارت کاربر را جبران کند؟
۳- «اسنپ» در آخرین به روزرسانی خود، قوانینی مشخص را در زمینه لغو سفرها از سوی رانندگان در نظر گرفته است. در صورتی که رانندگان بخواهند لغو سفر را بزنند، گزینههایی مشخص به عنوان دلیل این اقدام را باید انتخاب کنند. این گزینهها عبارتند از: عدم پاسخگویی و حضور مسافر، انصراف مسافر، بار نامتعارف، حمل حیوان خانگی بدون هماهنگی، مسافر زیر سن قانونی (۱۸ سال) بدون همراه، درخواست ارسال بسته بدون حضور مسافر، مشکل اپلیکیشن، خرابی خودرو، مقصد نادرست و مبدا نادرست. در تمامی این موقعیتها، راننده بدون تماس با پشتیبانی مجاز به لغو سفر است.
اما رانندگان حتی برای انتخاب این گزینهها نیز با محدودیت تعداد مواجه هستند. در صورتی که یک راننده بیش از سقف مجاز سفر لغو کند، مشمول جریمه خواهد شد. حالا مساله این است که اگر راننده سقف لغو سفرهایش پر شده باشد، فقط به دلیل مشمول جریمه نشدن، مسافر را به تاخیر متهم کند، تکلیف چه خواهد بود؟ اگر راننده قبل از رسیدن به مقصد گزینه رسیدن را بزند، مجددا تکلیف چه خواهد بود؟ آیا مجددا این مسافر است که باید مشمول جریمه شود.
۴- دیگر انتقاد جدی از اقدام اخیر اسنپ این است که چرا از امکانات گزینه تاخیر بهره گرفته نمیشود. رانندگان میتوانند بعد از سوار شدن مسافران از آنها بخواهند گزینه تاخیر را وارد کنند.
روز شنبه (۹ اردیبهشت)، گزارشی تحت عنوان «اقدام جدید اسنپ برای تنبیه مسافران!» منتشرشد که با واکنش گسترده مخاطبان همراه شد. حدود دو هزار نفر در بخش نظرات کاربران به این گزارش واکنش نشان دادهاند. در این بین، نکته قابل تامل این بود که بخش عمده نظرات (قریب به ۹۰ درصد) متعلق به افرادی بود که خود را رانندگان ناوگان تاکسیهای اینترنتی (اکثرا اسنپ) معرفی کرده بودند.


۱- نداشتن بیمه و عدم ارائه امکانات و تسهیلات مناسب از سوی «اسنپ»
بخشی بزرگ از رانندگان در کامنتهای بیشمارشان از نداشتن بیمه در اسنپ و عدم ارائه امکانات و تسهیلات از سوی این سوپر اپلیکیشن گلایه کردهاند. اینکه نه تنها بیمه نیستند، بلکه اپلیکیشن اسنپ به طور روزافزون در حال کاستن از هر گونه ارائه امکانات ویژه به آنها است.
آنها میگویند، چرا همه انگشت اتهامات باید به سوی رانندگان باشد؛ آنهم در شرایطی که عملا اسنپ برای ناوگان پرشمار خود هیچ تسهیلات ویژهای هم ارائه نمیکند. برخی نیز گفتهاند اگر در گذشته تسهیلاتی همچون تهیه لاستیک و… بود، حالا به حداقل ممکن نیز رسیده است.
در این بین باید توجه داشت، بیمه رانندگان موضوع جدیدی نیست و از بطن تاسیس اسنپ تا کنون چنین بحثی مطرح بوده است. تاکسیهای اینترنتی استدلالشان این است که آنها کارفرمای رانندگان نیستند. تنها در صورتی که رانندگان کارفرما داشته باشند باید بیمه شوند که البته اسنپ و تپسی چنین مسئولیتی را تا کنون نپذیرفتهاند.
۲- چرا در جدال اسنپ و مسافران همیشه رانندگان باید ضرر کنند!
بخشی بزرگ از رانندگان نیز این موضوع را مطرح کرده که آنها قربانی هر گونه چالش جدیدی میان اپلیکیشن اسنپ با مسافران هستند. اسنپ تنها به منافع و کسب سود بیشتر خود فکر میکند. مسافران نیز هر گونه اعمال محدودیت و خسارت را برای خود غیرقابل پذیرش میدانند.
در بسیاری از کامنتها، لحاظ شدن جریمه یا جریمههایی با مبلغ ۲۵۰۰ تومان برای پرداختن به رانندگان به دلیل تاخیر مسافران نیز خندهدار ارزیابی شده است. معتقد هستند که هر گونه جریمه احتمالی مسافران، زمانی که به آنها نرسد، هیچ دردی را دوا نخواهد کرد. رانندگان زیادی بر این نکته تاکید کردهاند که تنها مظلوم واقعی آنها بوده و هستند. نه اسنپ از آنها حمایت میکند و نه میتوان این انتظار را داشت که مسافران نیز حمایتی از آنها داشته باشند.
۳- پایین بودن نرخ تعیین شده برای سفرها
قریب به اتفاق کامنتهای رانندگان به پایین بودن نرخ تعیین شده برای سفرها اشاره داشته دارد. رانندگان بسیاری از نرخهای پیشنهادی اسنپ برای انجام سفرها را نامعقول ارزیابی میکنند. آنها نرخهای پیشنهادی را حتی با انتخاب گزینه «عجله دارم» از سوی مسافران را ناکافی میدانند. در بسیاری از کامنتها نقل شده که نرخهای پیشنهادی سفرها، در قیاس با مبالغ درخواستی از سوی تاکسیهای داخل شهری و آژانسها بسیار ناچیز است.
البته این موضوع بیشتر از سوی رانندگان شهرستانها مورد اشاره قرار گرفته است. برای نمونه آنها میگویند در شهرستانها یک مسیر ۶ کیلومتری، بدون احتساب زمان و مسافت رفتن تا محل مبدا، ۱۲ تا ۱۵ هزار تومان ارائه میشود. چنین مبلغی با هیچ منطقی همخوانی ندارد و نصف کرایه تاکسیهای مسیری با مسافت بسیار کوتاه هم نیست.
۴- بالا بودن کمیسیونهای اسنپ از رانندگان
علاوه بر پایین بودن کرایهها، بخشی بزرگ دیگری از کامنتهای رانندگان اسنپ خطاب به «فرارو» در رابطه با درصد بالای کمیسیون دریافتی اسنپ از آنها بوده است. رانندگان بسیاری این پرسش را مطرح کردهاند که بر اساس چه منطقی باید ۱۵ درصد از کرایههای پایین را به مالکان اپلیکیشنهای فعال در حوزه تاکسی اینترنتی بدهند. دریافت کمیسیون ۱۵ درصدی از سوی آنها، یک «بردگی مدرن» و «ظلم آشکار» است. در بسیاری از کامنتها حتی کاهش کمیسیون به ۵ درصد هم نامعقول ارزیابی شده است.
۵- عدم رشد متناسب کرایهها با تورم و گرانیهای جاری در بازار
بخشی زیادی از کامنتهای مخاطبان، به عدم رشد متناسب کرایهها با گرانی جاری در بازار اشاره دارد. رانندگان میگویند، کرایههای پیشنهادی اسنپ با احتساب کمیسیون دریافتی، به هیچ عنوان پاسخگوی نیازهای یک زندگی نرمال نیست. در وضعیت تورم بالای ۴۰ درصد، در چند سال اخیر رشد نرخ کرایهها بسیار ناچیز بوده است. برخی از کامنتها نیز به این امر اشاره دارد که میزان کرایهها از سال ۹۸ تا کنون تغییر نداشته (البته تجربه مسافران چنین مسألهای را تایید نمیکند)، اما هزینههای زندگی به طور سرسامآوری بالا رفتهاند.
۶- اسنپی که دیگر اسنپِ سابق نیست
برخی دیگر از رانندگان، با صراحت نوع تعامل استارتاپ اسنپ با خود و حتی مسافران را در مسیر افول ارزیابی کردهاند. آنها بر این نکته انگشت گذاشته که اسنپ در حال پوستاندازی بوده و بر خلاف گذشته تنها به کسب سود بیشتر برای خود فکر میکند. کسب منفعت بیشتر آنچنان برای آنها اهمیت دارد که از موضع بالا با ناوگان حملونقل خود تعامل میکنند. حتی برخی نیز باور دارند که تعاملات اسنپ با مسافران نیز افت فاحشی داشته است.
۷- شان و احترامی که نایده انگاشته میشود!
کامنتهای بیشماری نیز از عدم احترام و شان اسنپ و مسافران به خود اشاره کردهاند. رانندگان میگویند، «ما گدا نیستیم»؛ ناچار هستیم و در نتیجه اجبارهای زندگی روزمره است که در «اسنپ» کار میکنیم. برخی نیز گفتهاند که خود نیز میدانند که کار کردن در اسنپ، بیش از آنکه به نفعشان باشد، خدمترسانی به مالکان اسنپ است. اگر مجبور نبودند، هیچگاه وارد این شغل نمیشدند.
در کامنتهای رانندگان چنین آمده که نه مالکان اسنپ و نه برخی از مسافران، شان و احترام لازم را برای آنها قائل نیستند. مثلا یکی از کاربران نوشته است: «برخی از مسافران چنین میپندارند با پول اندکی که برای یک سفر به راننده پرداخت میکنند، عملا هم آنها و هم خودروهایشان را خریدهاند.»
۸- عدم توجه به زمان، هزینه و استهلاک خودروهای رانندگان از سوی مسافران
بخشی بزرگ از رانندگان نیز با خرده گرفتن از گزارش قبلی فرارو، درخواست کردهاند که از کاستیهای مسافران به آنها نیز بنویسیم. آنها خطاهای بسیاری از مسافران را مثال زدهاند که از جمله مهمترین آنها میتوان به موارد ذیل اشاره کرد:
- مسافرانی که بعد از بیش از ۱۰ دقیقه در انتظار نگه داشتن رانندگان سفر خود را لغو میکنند، با خود چه میپندارند!
- مسافران زمانی که آماده شدند، درخواست سفر بدهند. نه اینکه در حال صبحانه، نهار خوردن یا کارهای روزمره باشند و به راننده بگویند، منتظر بمان تا کارم تمام شود.
- اگر مسافران در طبقات بالای ساختمانها یا برجها اقامت دارند، حتما زمانی که پایین میآیند درخواست اسنپ بدهند.
- در صورت داشتن تاخیر زمان انتظار را اضافه کنند که رانندگان نیز اندکی راضی باشند. چرا بعضی در برابر اضافه کردن زمان انتظار، مقاومت میکنند!
- اکثریت قاطع تاخیرها (۹۹ درصد به بیان برخیها) از سوی مسافران است نه رانندگان.
- مسافرانی هستند که راننده را برای تنها چند متر ناچار به رفتن مسافتهای کیلومتری برای رسیدن به مبدا میکنند.
- برخی کاربران رانندگان را به کوچههای بنبست و تنگ میبرند که تنها چند متر با ورودیهای اصلی فاصله دارد.
- برخی مسافران قوانین الزام شده را رعایت نمیکنند و حیوانات خانگی همراه دارند و یا در مساله حجاب به جریمه شدن راننده توجه ندارند. نمیدانند که این راننده هیچ تقصیری ندارد، اما جریمه میشود و شاید خودرویش توقیف شود.
- تعداد انگشتشماری از مسافران نظافت را در خودروها رعایت نمیکنند.
- سرویسی که مبالغ پایین است، دیگر ۱۰ دقیقه انتظار معنایی ندارد.
- و…
۹- افول شدید خدمات رسانیهای پشتیبانی «اسنپ»
رانندگان زیادی نیز برای فرارو نوشتهاند، خدماترسانیهای پشتیبانی اسنپ در مسیر افول قرار گرفته است. انگار اسنپ، دیگر همانند سابق، پاسخگو نیست. پشتیبانی این اپلیکیشن در بسیاری از موارد، اشتباه و خطای مسافران را نمیپذیرد. در برخی موارد، بعضی مسافرها پرداخت کرایه را به گرفتن شماره کارت موکول میکنند، اما عملا پرداختی ندارند. زمانی موضوع به پشتیبانی ارجاع میشود، عملا جبران خسارتی صورت نمیگیرد یا حداقل از کاربر هم موضوع اخذ خسارت پیگیری نمیشود.
۱۰- وقتی همه قوانین تنها به ضرر رانندگان است!
در بحث گرفتن خسارت از مسافران به علت تاخیر، اکثریت قریب به اتفاق رانندگان رویکردی حمایتی داشتهاند. آنها میگویند نباید همیشه قانون به ضرر ما باشد؛ مادامی که مسافر نیز به تعهد خود عمل نمیکند، باید جبران خسارت صورت بگیرد. برای نمونه یک مخاطب چنین نوشته است: «روزانه ۱۵ تا ۲۰ سفر میروم. در روز حداقل ۴ تا ۵ مورد لغو شدن سفر دارم؛ آنهم با طی مسافتی قابل توجه تا رسیدن به مبدا.» مسافر تاخیر دارد؛ اسنپ هم بیخیال جبران ضرر و حتی در صورت لغو سفر از سوی راننده، جریمه هم برای او لحاظ میشود. آنها درخواست کردهاند که قانون خسارت گرفتن، جریمه و… تنها نباید بر روی رانندگان اعمال شود. منبع”فرارو”
«زنان بیوه میلیاردر» چه از جان مردان و جوانان ایرانی می خواهند؟
چگونه از بانک کشاورزی ۱۹۰ میلیون وام قرض الحسنه ۴% بگیریم؟
در کانال های خبر فوری اول فارس عضو شوید






