عکس دعوتنامه افتتاح آرامگاه جدید سعدی ۷۰ سال پیش

دعوتنامه  کنسرت موسیقی به رهبری مهدی خالدی برای مراسم افتتاحیه  آرامگاه جدید سعدی در اردیبهشت ۱۳۳۱ را ببینید.

در شیراز ده‌ها جاذبه گردشگری و دیدنی وجود دارد؛ اما حافظیه و سعدیه شیراز را می‌توان جزء مهم‌ترین آن‌ها دانست. پیکر شاعر بزرگ ایرانی، سعدی در این آرامگاه قرار دارد.

سعدیه شیراز کجاست؟

سعدیه در فاصله ۴کیلومتری از مرکز شیراز و انتهای بلوار بوستان قرار دارد. برای دسترسی به سعدیه، باید خودتان را به بخش شمالی شیراز برسانید. سعدیه دقیقاً کنار باغ دلگشا در جنوب غرب ایران واقع شده است.

سعدیه شیراز کجاست؟

سعدیه در فاصله ۴کیلومتری از مرکز شیراز و انتهای بلوار بوستان قرار دارد. برای دسترسی به سعدیه، باید خودتان را به بخش شمالی شیراز برسانید. سعدیه دقیقاً کنار باغ دلگشا در جنوب غرب ایران واقع شده است.

سعدیه در طول تاریخ تغییرات بسیاری را به خود دیده است؛ اما بنایی که در حال حاضر در سعدیه مشاهده می‌کنید، اثر دست محسن فروغی است. محسن فروغی یکی از معماران سبک مدرن در ایران به حساب می‌آید. محسن فروغی با همکاری علی اکبر صادق، در سال ۱۳۳۰ توانست آرامگاه سعدی را طراحی کند. در طراحی آرامگاه سعدی او از عناصر معماری سنتی کمک گرفت. با نگاهی سطحی و غیر‌متخصص نیز می‌توان شاهد الگوهای ایرانی در بنای سعدیه بود. ساختمان آرامگاه ظاهری ایرانی دارد و دارای ۲۵۷ مترمربع زیربناست.

کلیت بنا دارای ظاهری ساده و سفید‌رنگ است. با این وجود برای رعایت اصول معماری ایرانی، از کاشی‌کاری‌های تزئینی نیز در این آرامگاه استفاده شده است. در بخش جلویی مقبره، ۸ ستون قهوه‌ای‌رنگ به چشم می‌خورند. این ستون‌ها ابهت خاصی به سازه می‌بخشند. می‌توان گفت که در طراحی بخش جلویی ایوان، از تخت جمشید الگوبرداری شده است. ساختمان اصلی آرامگاه مجموعاً دو ایوان دارد. قبر سعدی نیز در زاویه میان دو ایوان و وسط عمارت ۸‌ضلعی واقع شده است.

درب ورودی سعدیه، به دست هنرمند معروف، آندره گدار فرانسوی طراحی شده است. آندره گدار نام فردی است که مسئولیت ساخت حافظیه را نیز به عهده داشت. او یکی از مهم‌ترین مستشرقان محسوب می‌شود و خدمات بی‌شماری به فرهنگ ایرانی کرده است. بعد عبور از درب ورودی، وارد محوطه خواهید شد. آرامگاه سعدی دقیقاً رو‌به‌روی درب ورودی قرار دارد. به این ترتیب در بدو ورود، جذب عظمت سازه اصلی آرامگاه خواهید شد.

فضاسازی محوطه به‌خوبی انجام شده است. در دو طرف مسیر دسترسی به آرامگاه، باغچه‌هایی چمن‌کاری و گل‌کاری شده به چشم می‌خورند. در میان این باغ، دو حوض مستطیل‌شکل قرار دارد که فضا را به‌مراتب زیبا‌تر می‌کنند. لازم به ذکر است که در طراحی محوطه سعدیه، از باغ‌های ایرانی الهام گرفته شده است. به همین خاطر می‌توانید شاهد حضور المان‌های باغ ایرانی در سعدیه شیراز باشید.

برای اولین بار در قرن هفتم هجری قمری، شمس‌الدین محمد، دومین پادشاه ایلخانیان، اقدام به ساخت یک مقبره بر روی آرامگاه سعدی کرد. بر اساس منابع تاریخی، در سال ۹۹۸، یعقوب ذوالقدر، یکی از حاکمان فارس، دستور ویرانی خانقاه سعدی را صادر کرد. پس از آن در سال ۱۱۸۷، کریم‌خان دستور داد تا آرامگاهی بر سر مزار سعدی بنا کنند. پس از کریمخان و در دوران قاجار، برخی سعدی را به اهل تسنن نسبت دادند. به همین خاطر شیعیان متعصب به آرامگاه سعدی آسیب وارد کردند و بخشی از آن تخریب شد.

از قاجار تا پهلوی

نهایتاً در سال ۱۳۰۱ خورشیدی، داماد فتحعلی شاه قاجار، اقدام به مرمت این آرامگاه کرد. پس از قاجار، سلطنت پهلوی روی کار آمد. در زمان رضاخان اقدام به مرمت و تعریض حافظیه و البته سعدیه شد.

عمارت قدیم آرامگاه سعدی در شیراز

به همین ترتیب در سال ۱۳۲۴ شمسی، تیمی برای احیای مجموعه سعدیه تشکیل شد. در سال ۱۳۲۵ برای تأمین بودجه احیای سعدیه، قانونی جالب وضع شد. آن‌ها تصمیم گرفتند تا شکر آزاد کارخانه قند مرودشت را به‌ازای هر کیلو دو ریال بفروشند و هزینه آن را صرف احیای سعدیه کنند.

برخلاف گذشته که هنگام بازسازی آرامگاه سعدی تلاش شده بود اصل بنا حفظ شود و یادگار گذشتگان همچنان برجا بماند، در دوره پهلوی دوم، بنای قدیمی آرامگاه به طور کامل تخریب و بنای جدید با اقتباس از کاخ چهل ستون و تلفیقی از معماری قدیم و جدید ایرانی بر فراز مزار شیخ اجل ساخته شد. محوطه گل‌کاری‌شده این آرامگاه بعدها با خرید زمینهای اطراف گسترش یافت.

در سال ۱۳۲۷، اولین فاز احیای سعدیه با موفقیت تمام شد. در سال ۱۳۲۸ و در راستای احیای بخش دیگری از سعدیه، قراردادی با یک شرکت ساختمانی منعقد شد تا آرامگاه سعدی را بنا کنند. مهندس محسن فروغی و علی صادق مسئولیت طراحی این پروژه را به عهده گرفتند. نهایتاً در اسفند ‌سال ‌۱۳۳۰‌ شمسی، ساخت آرامگاه کنونی سعدی نیز به پایان رسید. جالب است بدانید که هزینه ساخت این آرامگاه، حدود ۹۸۰هزار تومان شد.