دلایل حس کردن طعم فلز در دهان که نباید نادیده بگیرید + راهکارهای خانگی رفع آن

شاید برایتان پیش آمده باشد که در دهن خود طعمی مانند فلز حس کرده اید.به این مشکل  «دیسژوزیا» (Dysgeusia) یا «پاراژئوزیا» (Parageusia) می گویند که یک نوع اختلال چشایی است.گاهی این مشکل می تواند بهداشت نامناسب دهان و دندان ها باشد.اما گاهی برخی دلایل آن می تواند نگران کننده باشد که باشد حتما به آنها توجه کنید.در ادامه این مطلب دلایلی که باعث این موضوع می شوند و نباید به آنها بی توجه باشید را معرفی می کنیم.همچنین در انتهای این مطلب راه حل هایی برای رفع این طعم از دهان را شرح داده ایم.پس تا انتهای این مطلب همراه ما باشید.

دلایل احساس طعم فلز در دهان

هر عاملی که عملکرد طبیعی جوانه‌های چشایی و مسیرهای عصبی مرتبط با آن‌ها را تغییر دهد، می‌تواند به اختلال چشایی منجر شود. هر سال بیش از ۲۰۰ هزار نفر به دلیل مشکلات مربوط به حس چشایی و بویایی به پزشک مراجعه می‌کنند. عوامل زیادی در ایجاد طعم فلزی دهان نقش دارند که شایع‌ترین آن‌ها را در ادامه بررسی می‌کنیم.

۱- استفاده نکردن از نخ دندان یا مسواک

نادیده گرفتن سلامت دندان‌‌ها می‌تواند به عفونت دندان یا لثه، ژنژیویت (التهاب خفیف لثه) یا پریودنتیت (التهاب مزمن لثه) منجر شود. یک بیماری شدیدتر به نام «ژنژیویت زخمی نکروزان حاد» هم وجود دارد که علائم آن به طور ناگهانی ظاهر می‌شود. تمام این بیماری‌ها می‌توانند در بروز بوی بد دهان و احساس طعم فلز نقش داشته باشند.

۲- تب یونجه

عطسه، خارش چشم‌ها و آبریزش آن‌ها و گرفتگی یا آبریزش بینی از رایج‌ترین علائم تب یونجه یا رینیت آلرژیک محسوب می‌شوند. ممکن است هنگام ابتلا به این بیماری مجاری بینی ملتهب شده و در استشمام بوی مواد غذایی دچار مشکل شوید. درنتیجه، طعم فلز را در دهان خود حس می‌کنید. تب یونجه علاوه بر طعم فلزی دهان، باعث خستگی هم می‌شود.

۳- عفونت سینوس‌ها، مجاری تنفسی فوقانی و گوش

عفونت سینوس‌ها، گوش‌ها و راه‌های هوایی فوقانی باعث التهاب و درنتیجه تغییر حس بویایی و چشایی می‌شود. حس بویایی و چشایی ارتباط تنگاتنگی با هم دارند. بنابراین هر نوع مشکلی که در سینوس‌ها، گوش‌ها و راه‌های هوایی ایجاد می‌شود می‌تواند روی جوانه‌های چشایی تاثیر داشته باشد. وقتی عفونت درمان می‌شود، دیسژوزیا هم از بین می‌رود. عفونت این قسمت‌های بدن علاوه بر طعم فلزی، باعث سردرد، تب، سرفه و درد گوش هم می‌شود.

۴-عوارض جانبی بعضی داروها

خشکی دهان، تغییر حس چشایی و خستگی از عوارض جانبی بعضی داروها محسوب می‌شود. این عوارض باعث دیسژوزیا می‌شوند. تحقیقات انجام شده روی ۱۶۴۵ نوع دارو نشان می‌دهد که ۲۸۲ عدد از آن‌ها (۱۷ درصد) باعث دیسژوزیا می‌شوند. داروهای زیر می‌توانند در ایجاد طعم فلزی دهان و خستگی نقش داشته باشند:

• بعضی آنتی‌بیوتیک‎‌ها مثل تتراسایکلین، کلاریترومایسین و تینیدازول
• کاپتوپریل
• متفورمین
• دی سولفیرام
• آلوپورینول
• لیتیوم
• بعضی داروهای قلبی
  مکمل‌های آهن که برای درمان کمبود آهن تجویز می‌شوند.

۵-مکمل‌های ویتامین‌

مولتی ویتامین‌هایی که حاوی فلزات سنگین مثل روی، آهن و مس هستند، ممکن است در دهان طعم فلز ایجاد کنند. این موضوع درباره‌ی مکمل‌های دوران بارداری، مکمل‌های آهن یا کلسیم و داروهای سرماخوردگی حاوی روی هم صدق می‌کند. معمولا این مشکل بعد از پردازش دارو در بدن برطرف می‌شود.

۶-کمبود ویتامین B12
کمبود ویتامین B12 می‌تواند علائم مختلفی مثل تنگی نفس، احساس سوزن سوزن شدن دست و پا، زرد شدن پوست و تغییرات خلقی را ایجاد کند. کمبود این ویتامین ممکن است باعث خستگی شود. چون توانایی بدن برای تولید گلبول‌های قرمز که اکسیژن را به اندام‌های مختلف منتقل می‌کنند، کاهش پیدا می‌کند. کمبود شدید ویتامین B12 روی اعصاب تأثیر گذاشته و باعث ایجاد طعم فلز در دهان می‌شود.

۷-سوء هاضمه

سوء هاضمه که با علائمی مثل سوزش معده، نفخ و ریفلاکس مشخص می‌شود، می‌تواند طعم فلز در دهان ایجاد کند. هنگامی که سوء هاضمه درمان می‌شود، این مشکل هم باید برطرف شود.

۸- بارداری

دیسژوزیا، یکی از رایج‌ترین شکایت‌های زنان در ۳ ماهه‌ی اول بارداری است. بسیاری از این زنان علاوه بر طعم فلزی دهان، دچار خستگی هم می‌شوند. در دوران بارداری، میزان هورمون‌های بدن متغیر است. نوسان هورمون‌ها می‌تواند روی جوانه‌های چشایی و توانایی درک مزه‌ها تأثیر داشته باشد.

در دوران بارداری ممکن است متوجه طعم غذاهای مورد علاقه‌تان نشوید، از بعضی غذاها یا بوها متنفر باشید، به مصرف تنقلات عجیب و غریب تمایل پیدا کنید یا در دهان خود طعم فلز حس کنید. سردرد، سرگیجه و تهوع صبحگاهی، سایر مشکلاتی هستند که بسیاری از زنان باردار تجربه می‌کنند.

۹- زوال عقل

اگرچه طعم غذاها را با زبان خود می‌چشید، اما این مغز است که به شما می‌گوید هر غذا چه طعمی دارد. دمانس (زوال عقل) می‌تواند روی قسمت‌هایی از مغز که حس چشایی را کنترل می‌کنند، تأثیر داشته باشد. هنگامی که عملکرد این بخش‌های مغز مختل می‌شود، ممکن است طعم فلز را در دهان خود حس کنید.

۱۰-درمان سرطان

هم پرتو درمانی و هم شیمی درمانی می‌توانند در دهان طعم تلخ یا طعم فلز ایجاد کرده و باعث بروز خستگی شوند. ۸۶ درصد بیمارانی که تحت شیمی درمانی و پرتو درمانی (به‌ویژه در ناحیه سر و گردن) قرار گرفته‌اند، تغییرات چشایی را گزارش کرده‌اند. مسواک زدن و تمیز نگه داشتن دهان از طریق شست‌وشوی آن با آب در رفع این مشکل مؤثر است. معمولا عوارض جانبی پرتو درمانی و شیمی درمانی موقتی بوده و بعد از پایان دوره‌ی درمان برطرف می‌شود.

۱۱- نارسایی کلیه

دیابت، فشارخون بالا، لوپوس و عفونت‌های مزمن می‌توانند به کلیه‌ها آسیب زده و به نارسایی کلیه منجر شوند. نارسایی مزمن کلیه مشکلات زیادی را ایجاد می‌کند که یکی از آن‌ها دیسژوزیا است. وقتی کلیه‌ها به‌درستی کار نمی‌کنند، مواد زائد در خون انباشته می‌شود. درنتیجه، دچار خستگی شده و در دهان خود طعم فلز حس می‌کنید.

در افراد مبتلا به بیماری‌های کلیه مشکلات دیگری مثل درد بدن، تورم و اختلال تنفس هم مشاهده می‌شود. گاهی اوقات، ممکن است کلیه‌ها به دلیل مسمومیت آسیب دیده و این علائم ظاهر شوند. به عنوان مثال، مسمومیت با سرب باعث آسیب کلیه، دیسژوزیا و خستگی می‌شود.

۱۲- دهان کاج

این بیماری که به آن «سندرم دانه کاج» هم گفته می‌شود، یک اختلال نادر است که به دلیل مصرف دانه‌ی کاج ایجاد می‌شود. ۳-۱ روز بعد از مصرف دانه‌ی کاج، یک طعم تلخ یا مزه‌ی فلزی شدید در دهانتان حس می‌کنید که چند هفته طول می‌کشد. معمولا این مشکل خود به خود برطرف می‌شود.

۱۳- اختلالات سیستم عصبی مرکزی

جوانه‌های چشایی سیگنال‌هایی را از طریق اعصاب مغزی به مغز ارسال می‌کنند. مغز و نخاع سیستم اعصاب مرکزی را تشکیل می‌دهند. آسیب‌دیدگی این سیستم در اثر سکته مغزی، ضربه به سر یا فلج بلز (فلج بل) می‌تواند به خستگی و اختلال چشایی منجر شود. از سایر علائم اختلالات سیستم عصبی مرکزی می‌توان به گیجی، اختلال بینایی، سردرد و آبریزش دهان اشاره کرد.

۱۴- مواد شیمیایی

اگر به واسطه‌ی شغل خود در معرض گازهای فلزی مثل زینک اکساید قرار بگیرید، ممکن است حس چشایی شما تغییر کند. جوشکارها در معرض ابتلا به یک اختلال به نام «تب بخار فلز» قرار دارند. این بیماری با علائمی مثل تشنگی شدید و ایجاد طعم فلز در دهان مشخص شده و معمولا بعد از ۱۲-۶ ساعت از بین می‌رود.

۱۵- جراحی مغز

به ندرت، حس چشایی بعد از جراحی مغز و خارج کردن تومور تغییر می‌کند. ممکن است این مشکل از عوارض عمل جراحی باشد. گاهی اوقات هم آسیب‌دیدگی اعصاب به اختلالاتی مثل فلج بلز و درنتیجه طعم فلزی دهان منجر می‌شود. فلج بلز به طور موقت باعث بی‌حس شدن اعصاب صورت می‌شود.

تشخیص علت بروز طعم فلز در دهان

اگر به علائمی مثل خستگی و طعم فلزی دهان دچار شده‌اید، باید با پزشک مشورت کنید. پزشک درباره علائم شما و سابقه پزشکی‌تان سوالاتی می‌پرسد. با توجه به پاسخ‌های شما، پزشک کل بدن یا نواحی خاصی از آن را معاینه می‎‌کند. همچنین ممکن است از شما بخواهد که آزمایش خون و سیتی‌اسکن (CT) انجام دهید. گاهی اوقات، شما به متخصص گوش، حلق و بینی ارجاع داده می‌شوید.

راهکار هایی برای پیشگیری از طعم فلز در دهان:

برای جلوگیری از طعم فلز در دهان اغلب راهکار های کمی وجود دارد زیرا اگر مشکل سینوسی و یا در پی مصرف دارو باشد باید با پزشک خود درباره موارد جایگزین صحبت کنید اما روش هایی وجود دارند که می توانند نا به هنجاری چشایی را کاهش و یا به طور موقت از بین ببرند از جمله:

• جویدن آدامس های فاقد قند و نعنا
• مسواک زدن روزی سه بار دندان ها
• تست کردن غذاهای مختلف حاوی ترشی جات و ادویه جات
• هیدراته ماندن بدن
• استفاده از ظروف و وسایل آشپزی غیر فلزی
• اجتناب از استعمال سیگار و جویدن تنباکو

برخی از راهکار های خانگی برای رهایی از طعم فلز در دهان:

با احترام به درخواست برخی از شما کاربران به روش های رفع مزه فلز از دهان با درمان خانگی و طب سنتی پرداخته ایم که در ادامه خواهید خواند.

۱-سرکه سیب:

سرکه سیب محلولی طبیعی و غنی از مواد مغذی است که pH موجود در دهان را متعادل می کند. این ماده به قلیایی شدن و همچنین خنثی کردن محیط اسیدی موجود در دهان کمک کرده و از طعم فلز در دهان می کاهد. بعلاوه طعم ترش آن باعث تحریک بزاق شده که به نوبه خود شستشوی طعم فلز را تسهیل می کند. برای استفاده کافی است ۱ تا ۲ قاشق غذاخوری سرکه سیب خام را به یک لیوان آب اضافه کنید و ۲ بار در روز بنوشید و همچنین می توانید از آن برای سس سالاد یا ترشی استفاده کنید.

۲- جوش شیرین :

جوش شیرین ترکیبی طبیعی است که به تنظیم pH کمک می کند بنابراین از عدم تعادل اسید و قلیایی در بدن جلوگیری می کند. از طرفی باعث می شود به از بین بردن اسید اضافی یا طعم فلزی موجود در دهان کمک کند. کافی است یک دوم قاشق چای خوری جوش شیرین را در یک لیوان آب گرم مخلوط کرده و از آن به عنوان دهان شویه و روزانه یکبار استفاده کنید. همچنین هنگام مسواک زدن می توانید مقدار کمی جوش شیرین را روی مسواک بپاشید تا میزان اسیدیته در دهان کاهش یابد.

**توجه :جوش شیرین همچنین در از بین بردن پلاک و باکتری های مضر در دهان مؤثر می باشد.

۳-آب نمک :

هنگامی که صحبت از حفظ بهداشت دهان و دندان می شود محلول شستشوی آب نمک نقش مهمی را ایفا می کند. نمک از کلرید سدیم تشکیل شده است و باعث کاهش رشد باکتری ها در دهان و همچنین کمک به خنثی سازی اسید ها خواهد شد. کافی است یک قاشق چای خوری نمک را به یک فنجان آب ولرم اضافه کنید. کاملاً هم بزنید تا نمک حل شود. با استفاده از این محلول روزانه ۲ یا ۳ بار و مخصوصاً قبل از خواب، دهان خود را بشویید.

۴-چای سبز :

چنانچه طعم فلز در دهان مربوط به مشکلات گوارشی باشد چای سبز می تواند به معالجه آن کمک کند. این نوشیدنی سالم به دلیل داشتن خاصیت ضد التهابی و آنتی اکسیدانی به مبارزه با عفونت های باکتریایی و کنترل التهاب کمک می کند. در حقیقت وجود کاتچین ها در چای سبز می تواند با طعم فلز موجود در دهان مقابله کند. کافی است یک قاشق چای خوری برگ چای سبز را درون یک فنجان آب داغ ریخته و به مدت ۱۰ دقیقه روی آن را بپوشانید تا دم بکشد و سپس از صافی رد کرده و کمی عسل به آن اضافه کنید و بنوشید. روزی ۲ تا ۳ فنجان چای سبز بنوشید. همچنین می توانید عصاره چای سبز را به صورت مکمل با دوز ۲۵۰ تا ۵۰۰ میلی گرم در روز مصرف کنید تا علائم طعم فلز در دهان فروکش کنند. با این وجود همیشه قبل از مصرف هرگونه مکمل با پزشک خود مشورتی داشته باشید.

۵-دارچین :

دارچین می تواند با طعم ناخوشایند در دهان مقابله کند. چندین ترکیب و آنتی اکسیدان موجود در دارچین برای خلاص شدن از طعم فلزی موجود در دهان مفید هستند. بوی تند آن نیز در فعال شدن جوانه های چشایی نقش اساسی دارد. بعلاوه، دارچین به عنوان یک آنتی اسید طبیعی عمل و به دفع گاز معده کمک می کند.

برای تهیه خمیر آن یک قاشق چای خوری از پودر دارچین و عسل ارگانیک را با هم مخلوط کنید. خمیر را روی زبان خود بمالید و به مدت ۱۰ دقیقه صبر کنید. سپس دهانتان را کاملاً بشویید. این کار را دو بار در روز انجام دهید تا از شر طعم فلز در دهان خلاص شوید.

در روشی دیگر می توانید یک دوم قاشق چای خوری پودر دارچین را به یک فنجان آب اضافه کنید. آن را به جوش بیاورید و از صافی رد کنید، این محلول را ۲ یا ۳ بار در روز بنوشید و یا می توانید بعد از خوردن وعده غذایی یک تکه کوچک چوب دارچین را بجوید.

۶- روغن مالی :

سموم اضافی در بدن یکی دیگر از دلایل مهم طعم فلز در دهان می باشد. روغن مالی یک تکنیک سنتی آیورودا است که می تواند به خلاص شدن از شر سموم و همچنین باکتری های بو در دهان کمک کند. کافی است صبح هنگامی که از خواب برخاستید یک قاشق غذاخوری روغن نارگیل را در دهان خود بریزید و آن را در کل دهان خود بچرخانید. این کار را به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه ادامه دهید تا روغن شیری رنگ شود سپس آن را بیرون ریخته و دهان خود را با آب بشویید.

**توجه:روغن را غرغره یا بلع نکنید.

۷- لیمو :

برای مقابله با طعم ناخوشایند در دهان، لیمو یکی دیگر از داروهای خانگی عالی است. اسید سیتریک موجود در لیمو ترشح بزاق را تحریک می کند و به خلاصی از طعم فلز در دهان کمک و حتی برای حفظ سلامتی دهان با رشد باکتری ها نیز مبارزه خواهد کرد. کافی است آب نصف یک عدد لیمو را به یک لیوان آب ولرم اضافه کنید. از آن برای شستشوی دهان خود روزانه ۲ یا ۳ بار استفاده کنید. همچنین می توانید لیمو ترش را بجوید یا آب آن را به سالادها یا سوپ اضافه کنید.

۸-نعناع :

اگر سینوس و عفونت های تنفسی فوقانی دلیل طعم فلز در دهان هستند، می توانید با توجه به اثرات ضد باکتری طبیعی نعناع این مشکل را درمان کنید. نعناع مانع از رشد باکتری ها در دهان می شود، در نتیجه از بوی بد دهان پیشگیری می کند. کافی است از روغن نعناع استفاده کنید تا دستگاه گوارش را آرام و علائم ریفلاکس را کاهش دهد.

در روشی دیگر می توانید تعدادی از برگ های نعناع تازه خرد شده را به یک کاسه آب گرم اضافه کنید. روی آن را بپوشانید و به مدت یک ساعت صبرکنید پس از آن، از صافی رد کرده و یک لیوان از این محلول را در طول روز بنوشید یا این که ۵ تا ۶ برگ نعناع تازه ۲ یا ۳ بار در روز بجوید.

حتی می توانید یک فنجان چای نعناع نیز تهیه کنید، آن را خنک کنید و سپس از آن برای شستشو دهان روزانه یک بار استفاده کنید.

سایر نکات :

برای خلاصی از طعم فلز در دهان می توانید …

• چند روز نوشیدن قهوه را از برنامه روزانه خود حذف کنید.
• مصرف غذاهای سرخ شده و تند که باعث ریفلاکس می شوند را محدود کنید.
• غذای کمتری مصرف کرده و آن را کاملاً بجوید و به آرامی بخورید تا از شر سوء هاضمه خلاص شوید.