یاتاقان ورقه‌ای به شکل نیم دایره و نازک است که بین “میل لنگ و سیلندر” و “میل لنگ و شاتون” قرار می‌گیرد؛ که خرابی آن در بین تعمیرکاران با اصطلاح “یاتاقان زدن” خودرو شهرت دارد.

نکته مهم این است که:

توجه داشته باشید یاتاقان خودرو مثل سایر قطعات نیاز به تعویض دارد و در معرض استهلاک است. اما جدا از بحث توجه به زمان مناسب برای تعویض یاتاقان، عوامل دیگری نیز در این مورد دخیل هستند که می‌توانند در طول عمر قطعه کمک کننده باشند. به طور کلی عوامل موثر عبارتند از:

عدم تعویض به موقع روغن:

استفاده از روغن بی کیفیت:

به کار بردن روغن‌هایی با سطح کیفیت کم در اولین مرحله به عملکرد موتور خودرو و بعد از آن به یاتاقان خودرو آسیب وارد می‌کنند.

رسوب زیاد روغن:

از رسوب زیاد در فیلتر و به عملکرد ناصحیح فیلتر می‌رسیم و اینکه رسوبات وارد روغن موتور شده و ته نشین می‌شوند. حالا این مشکل می‌تواند گریبان گیر پمپ روغن شود و روغن به خوبی و به طور مساوی به یاتاقان‌ها پمپ نگردد.

فرسودگی قطعات:

شکستن و معیوب بودن قطعات یاتاقان می‌تواند یکی دیگر از عواملی باشد که باعث یاتاقان زدن خودرو شود.

رانندگی با دور موتور بالا:

اولین اتفاقی که بعد از رانندگی با دور موتور بالا باید منتظر آن باشیم، احتراق و دمای بسیار بالای ناشی از آن است. این دما می‌تواند اصطکاک زیادی ایجاد کند و در نتیجه به موتور و یاتاقان ماشین آسیب وارد نماید.

مخلوط شدن آب و روغن:

یکی از اتفاقاتی که برای رفع آن باید هر چه سریعتر به مکانیکی مراجعه کنید، آب و روغن قاطی کردن ماشین است. این مشکل که در اثر اختلال در کارکرد واشر سر سیلندر و نشت آب سیلندر به درون موتور رخ می‌دهد باعث کاهش لغزندگی روغن موتور شده و نتیجه آن چیزی به جز اختلال در عملکرد یاتاقان ماشین نیست.

به طور کلی باید گفت تمام عواملی که بر روی از دست دادن خاصیت روغن موتور تاثیر گذار هستند، می‌توانند از عوامل یاتاقان زدن خودرو به حساب بیایند. علاوه بر این دلایلی مثل خرابی رادیاتور، قفل ترموستات، کاهش آب موتور همه از عواملی هستند که منجر به بالا رفتن دمای موتور و در نتیجه عملکرد ناصحیحی یاتاقان ماشین می‌شوند.

علائم خرابی یاتاقان خودرو

اگر هنگام گاز دادن و شتاب گرفتن خودرو متوجه صدای تق تق شوید، احتمالاً خودرو شما یاتاقان زده باشد. این اتفاق معمولا در دور موتور بالا به وجود می‌‌آید و صدای به هم خوردن قطعات فلزی به گوش می‌رسد.
اگر موتور ماشین قفل شده باشد و به هیچ وجه موتور روشن نشود، باید گفت ماشین یاتاقان زده است و دلیل آن هم اصطکاک شدید قطعات است.
یکی از نشانه‌های دیگر برای پی بردن به خرابی یاتاقان خودرو روشن شدن چراغ موتور و یا چشمک زدن آن می‌باشد.

ویژگی یک یاتاقان موتور ماشین خوب

۱. مقاومت بالا:

به دلیل وظیفه حساس و ضربه‌هایی که ممکن است بر آن وارد شود بهتر است یاتاقانی را انتخاب کرد که از نظر مقاومت امتحان خود را پس داده باشد.این مقاومت علاوه بر ضربه، برای سایش و خوردگی نیز ضروریست.
۲. انعطاف پذیر بودن لایه داخلی:

مشخص است که اگر لایه داخلی انعظاف پذیر و نرم باشد می‌تواند در عمل ضربه گیری عملکرد بهتری از خود نشان دهد و فشار ناشی از ضربات میل لنگ و شاتون تا حد زیادی مهار شود.

۳. جذب گرد و غبار:

همانطور که در مقاله روغن موتور خودرو گفته شد، همیشه فیلتر هوا نمی‌تواند تمام ذرات غبار را جذب کند و ورود این ذرات به روغن موتور امری طبیعیست. اما در این قسمت اگر از یاتاقانی با این قابلیت استفاده شود، روغنی که در آن میان در حال حرکت است را پاکسازی کرده و از ورود غبار به موتور خودرو پیشگیری می‌کند.

۴. مقاوم در برابر خوردگی:

روغن متحرک در یاتاقان به دلیل احتراق رخ داده در موتور حرارت بالایی دارد. با توجه به این موضوع باید در نظر داشت که روغن موتور داغ می‌تواند مواد یاتاقان را در خود حل کند و به اصطلاح مواد دچار خوردگی شوند. به همین دلیل خیلی مهم است که نسبت به دما مقاومت بالایی داشته باشد.

زمان مناسب برای تعویض یاتاقان خودرو

ترک خوردن یاتاقان

یاتاقان از دو بخش بیرونی و داخلی تشکیل شده و بخش بیرونی به علت تحمل ضربات به منظور محافظت از میل لنگ سفت است. حالا اگر این ضربات بیشتر از آستانه تحمل باشند این لایه بیرونی پوسته پوسته شده و ترک برمی‌دارد. در این حالت بهتر است هرچه سریعتر برای تعویض یاتاقان اقدام نمایید.

خط افتادن

این مشکل زمانی پدیدار خواهد شد که در روغن ناخالصی وجود داشته باشد. در حقیقت زمانیکه روغن مناسب برای خودرو استفاده نشود و یا به موقع تعویض نگردد، این مشکل به وجود می‌‌آید. با تعویض به موقع روغن می‌‌توان از خط افتادن یاتاقان پیشگیری کرد اما در صورت بروز آن، یاتاقان باید تعویض شود چرا که احتمال یاتاقان زدن بالا می‌‌رود.

هزینه تعویض یاتاقان ماشین

اگرچه هزینه تعمیر و تعویض یاتاقان در خودروهای گوناگون، متفاوت است اما به طور کلی در هر تعویض یاتاقان به تعویض چندین قطعه مثل :

اگر بخواهیم خیلی کلی یک هزینه را برای این تعمیر در نظر بگیریم، باید گفت هزینه تعمیر یاتاقان زدن پراید، پژو ۴۰۵، پژو، پاترول، سانتافه، ۲۰۶ و سمند به طور میانگین رقم بالایی است اما ممکن است بنا بر شرایط خودرو شما متغیر باشد.

آیا یاتاقان قابل تعمیر است؟

به طور کلی خراب شدن یاتاقان تنها با تعویض آن قابل جبران است. در واقع یاتاقان ها به مرور زمان دچار خط و خش هایی می‌شود که دیگر امکان رفع آن‌ها وجود ندارد. در حالی که همین خط ها دلیل خرابی یاتاقان به شمار می‌آیند. در کنار این موارد گاهی هنگام یاتاقان زدن خودرو باید میل لنگ را هم تعمیر نمود. برای این کار میل لنگ را به تراشکاری فرستاده و بر اساس میزان خرابی و استانداردهای تعیین شده، میل لنگ را تراش می‌دهند. البته اگر قبلا هم میل لنگ را تراش داده‌اید، باید بدانید که امکان تراش مجدد آن وجود نداشته و باید تعویض شود.

چگونه از یاتاقان زدن موتور ماشین جلوگیری کنیم؟

قبل از اینکه مقاله را به انتها برسانیم بهتر است بگوییم یکی از بهترین کارهایی که می‌‌تواند از یاتاقان زدن موتور جلوگیری کند، جدی گرفتن بررسی‌های دوره‌ای خودرو است.