اضطراب و استرس باعث ایجاد طیفی از مشکلات گوارشی از جمله گرفتگی عضلات شکم، نفخ و از دست دادن اشتها شود.
فشار روانی یا فشار عصبی در روانشناسی به معنی احساس نوعی فشار و تنش عصبی است. تنش و هر محرکی که در انسان، ایجاد تنش کند، استرس‌زا نامیده می‌شود. وقتی که نیازهای اساسی فرد تأمین نشود یا به هر دلیلی آرامش فرد به هم بخورد فرد دچار فشار روانی شده. بیماری، طلاق، ورشکستگی، اعتیاد، شکست، اختلاف خانوادگی، لکنت زبان، مهاجرت، نقص عضو، مرگ اطرافیان و حتی دلایل بی‌اهمیت تر مثل گرسنگی و آلودگی صوتی نیز می‌تواند از دلایل فشار عصبی باشد معمولا فشار روانی علی‌رغم اضطراب که مربوط به قبل از یک مصیبت یا خطر است، پس از یک مصیبت یا خطر اتفاق می‌افتد.
نشریه پزشکی «Everyday Health»، هنگامی که با یک موقعیت تهدیدآمیز مواجه می‌شوید، سیستم عصبی سمپاتیک – بخشی از سیستم عصبی مرکزی بدن که عملکردهایی مانند ضربان قلب، تنفس و فشار خون را تنظیم می‌کند – باعث تحریک واکنش «جنگ یا گریز» می‌شود. هورمون استرس یا همان کورتیزول نیز بدن را هوشیار و آماده مقابله با تهدید می‌کند.
استرس باعث تغییرات فیزیولوژیکی مانند افزایش سطح هوشیاری، تنفس و ضربان قلب سریع‌تر، فشار خون بالا، افزایش کلسترول خون و افزایش تنش عضلانی می‌شود.
وقتی استرس پاسخ جنگ یا گریز را در سیستم عصبی مرکزی فعال می‌کند، می‌تواند بر سیستم گوارش تأثیر بگذارد: اسپاسم مری، افزایش اسید معده و سوء‌هاضمه، ایجاد حالت تهوع و اسهال یا یبوست.
در موارد جدی‌تر، استرس ممکن است باعث کاهش جریان خون و اکسیژن به معده شده و منجر به گرفتگی، التهاب یا عدم تعادل باکتری‌های روده شود.
همچنین می‌تواند اختلالات گوارشی جدی را تشدید کند، از جمله: سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS)، بیماری التهابی روده (IBD)، زخم معده و بیماری ریفلاکس معده به مری (GERD)
دو نوع اصلی استرس وجود دارد :
استرس مزمن
این استرس است که برای مدت زمان طولانی تری ادامه دارد. در صورت داشتن مشکلات مالی ، ازدواج ناموفق یا مشکل در کار ممکن است دچار استرس مزمن شوید. هر نوع استرسی که هفته ها یا ماه ها ادامه داشته باشد ، استرس مزمن است. شما می توانید آنقدر به استرس مزمن عادت کنید که متوجه نشوید این یک مشکل است. اگر راهی برای کنترل استرس پیدا نمی کنید ، ممکن است منجر به مشکلات اساسی در وضعیت سلامت روحی و حتی جسمی شما شود.
استرس حاد
این استرس کوتاه مدت است که به سرعت از بین می رود. وقتی روی ترمز می کوبید ، با شریک زندگی خود دعوا می کنید یا در یک شیب تند اسکی می کنید ، این احساس را دارید. این به شما کمک می کند تا موقعیت های خطرناک را مدیریت کنید. همچنین هنگامی که کار جدید یا هیجان انگیزی انجام می دهید اتفاق می افتد. همه افراد در یک زمان استرس حاد دارند.
در همین حال به گفته متخصصان، برای کاهش سطح استرس و در نتیجه کاهش علائم گوارشی ناشی از آن می‌توانید:
ـ به طور منظم ورزش کنید
فعالیت بدنی تنش را از بین می‌برد و ترشح مواد شیمیایی به‌نام اندورفین را در مغز تحریک می‌کند. اندورفین خواب را بهبود می‌بخشد و به کاهش استرس کمک می‌کند. حتی فعالیت بدنی با شدت کم، مزایای بیشتری نسبت به بی‌تحرکی، برای کاهش اضطراب دارد.
ـ روان‌درمانی را در نظر بگیرید
درمان شناختی‌رفتاری (CBT) تکنیکی است که با کمک به شما برای جایگزینی افکار منفی و تحریف‌شده با افکار مثبت، به کاهش اضطراب و استرس کمک می‌کند. مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۷ در مجله روانشناسی بالینی آمریکا منتشر شد، نشان داد که CBT منجر به بهبود علائم سندرم روده تحریک‌پذیر می‌شود.
ـ یوگا کنید
این تمرین ذهن و بدن، حالت‌های فیزیکی را با تکنیک‌های تنفس و مدیتیشن ترکیب می‌کند. طبق مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۸ در مجله بین‌المللی پزشکی پیشگیرانه منتشر شد، زنانی‌که سه‌بار در هفته و به‌مدت ۱۲ جلسه در کلاس‌های یک ساعته یوگا شرکت کردند، شاهد کاهش قابل‌توجه استرس، اضطراب و افسردگی بودند. تحقیقات همچنین نشان می‌دهد که یوگا می‌تواند فشار خون و ضربان قلب را کاهش دهد.
ـ رژیم غذایی سالم داشته باشید
برای کاهش استرس، به‌دنبال کربوهیدرات‌های پیچیده، پروتئین‌های بدون چربی و اسیدهای چرب موجود در ماهی، تخم‌مرغ و آجیل باشید. آنتی‌اکسیدان‌ها نیز از سلول‌های شما در برابر آسیب‌هایی که استرس مزمن می‌تواند ایجاد کند، محافظت می‌کنند. شما می‌توانید آنها را در غذاهای متنوعی مانند لوبیا، میوه‌ها، انواع توت‌ها، سبزیجات و ادویه‌هایی مانند زنجبیل پیدا کنید. دانشمندان برخی از مواد مغذی را مشخص کرده‌اند که به‌نظر می‌رسد به کاهش اثرات استرس بر بدن و ذهن کمک می‌کنند.
حتماً به‌عنوان بخشی از یک رژیم غذایی متعادل به‌اندازه‌کافی از ویتامین سی، منیزیم، اسیدهای چرب امگا ۳ مصرف کنید.
نظرات