فیتونیا یکی از گیاهان آپارتمانی بسیار زیبا و چشم‌نواز است. برگهای خیره‌کننده‌ی آن، ظاهری جذاب دارند و به رنگ‌های مختلف وجود دارند. خطوط رنگ روشن روی برگهای گیاه، جذابیت خاصی به فیتونیا داده است. نگهداری از فیتونیا کمی سخت‌تر از سایر گیاهان آپارتمانی است. برای آشنایی بیشتر با این گیاه و روش‌های نگهداری از آن، ادامه‌ی مطلب را دنبال کنید. با دیجی‌کالا مگ همراه باشید.
فیتونیا چیست؟
فیتونیا یک گیاه همیشه‌سبز و زیبا است که آن را با نام گیاه موزاییکی هم می‌شناسند. ظاهر متفاوت این گیاه به خاطر رگبرگ‌های روشن آن است که معمولا به رنگ سفید و زرد و نقره‌ای است اما ممکن است در برخی انواع فیتونیا، رگبرگ‌هایی به رنگ صورتی، قرمز و سبز هم دیده شود.
فیتونیا معمولا رشد کمی دارد مگر اینکه در شرایط کاملا مطلوب قرار بگیرد و بهترین گزینه برای قراردادن در تراریوم است. ارتفاع این گیاه به ۱۵ سانتی‌متر می‌رسد ولی چون رونده است، طول ساقه‌های آن به ۳۰ تا ۴۵ سانتی‌متر هم می‌رسد. فیتونیا اگر به‌عنوان گیاه آپارتمانی رشد کند، به ندرت گل می‌دهد اما در اقلیم بومی خود و در فضای باز گل‌های قرمز یا زرد می‌دهد. این گیاه را برای مناطقی که نور آفتاب به طور مستقیم نمی‌تابد به‌عنوان گیاه رونده برای پوشاندن سطح زمین استفاده می‌کنند.
فیتونیا گیاه آپارتمانی بسیار زیبایی است اما نگهداری از آن در خانه تقریبا سخت است و به مراقبت زیادی نیاز دارد. این گیاه به رطوبت زیاد و مداوم احتیاج دارد درست مثل رطوبتی که می‌توانید در فضایی مثل تراریوم ایجاد کنید. این گیاه نمی‌تواند شرایط سخت را تحمل کند. فیتونیا در برابر تابش مستقیم و شدید آفتاب بسیار حساس است و خیلی زود دچار سوختگی برگ‌ها می‌شود.
جدول اطلاعات عمومی گیاه فیتونیا
| نام علمی | Fittonia albivenis |
| نام‌های رایج گیاه | موزاییکی، فیتونیا |
| نوع گیاه | همیشه سبز علفی و چندساله |
| ارتفاع | ۱۰ تا ۱۵ سانتی‌متر، طول شاخه‌ها ۳۰ تا ۴۵ سانتی‌متر |
| تابش آفتاب | نور غیرمستقیم فیلترشده یا قرار گرفتن در سایه |
| نوع خاک | مرطوب با زهکشی مناسب |
| pH خاک | خاک نسبتاً اسیدی را ترجیح می‌دهد و در خاک قلیایی دوام می‌آورد. |
| زمان گل‌دهی | گاه‌و‌بیگاه معمولا بین ژوئیه تا اوت |
| رنگ گل | سفید مایل به زرد یا قرمز |
| منطقه‌ی بومی | جنگل‌های بارانی استوایی آمریکای جنوبی به خصوص پرو |
| مسموم‌کنندگی | غیرسمی |
مراقبت از فیتونیا
اگر قصد دارید فیتونیا را در داخل خانه نگهداری کنید برای آن باید خاک مخلوط مخصوص گلدان بخرید. این گیاه باید مرتبا مرطوب نگه داشته شود و رطوبت محیط اطراف آن هم باید زیاد باشد. این رطوبت را باید از طریق غبارپاشی تأمین کنید یا یک سینی آب در کنار گلدان قرار دهید.
افرادی که مهارت کافی در نگهداری از گل‌ها و گیاهان آپارتمانی دارند معمولا به‌خوبی می‌توانند از آن نگهداری کنند اما این گیاه به رطوبت زیاد نیاز دارد به همین دلیل در تراریوم یا در گاخانه‌های سرپوشیده بهترین شرایط را خواهد داشت.
نور
این گیاه استوایی به طور طبیعی در جنگل‌های استوایی مرطوب و در مناطق روشن و پرنور رشد می‌کند. به همین دلیل وقتی آن را به‌عنوان گیاه آپارتمانی نگه می‌دارید باید شرایطی مشابه جنگل‌های استوایی برای آن فراهم کنید. این گیاه نور کامل و تابش مستقیم آفتاب را دوست ندارد و در عوض دوست دارد در محیطی روشن با نور غیرمستقیم قرار بگیرد. فیتونیا زیر نور لامپ‌های فلوئورسنت هم می‌تواند رشد کند.
خاک
فیتونیا در خاک‌های استاندارد مخصوص گلدان رشد می‌کند که معمولا بخش غالب آن پیت‌ماس است. خاک گلدان فیتونیا باید رطوبت را جذب کند و در عین حال باید زهکشی مناسبی داشته باشد تا آب زیاد داخل گلدان نماند.
آب
تأمین رطوبت مناسب برای این گیاه کمی چالش‌برانگیز است. این گیاه اگر در معرض کم‌آبی قرار بگیرد خیلی زود خشک می‌شود و از بین می‌رود. البته اگر به بعد از پژمرده شدن به آن آب بدهید معمولا زود بهبودی پیدا می‌کند البته قبل از آنکه خیلی دیر شده باشد. اما خشک ماندن پی‌در‌پی گیاه، باعث نابودی آن می‌شود. البته فراموش نکنید که آب زیاد هم برای آن مناسب نیست. خاک گلدان باید مرطوب باشد اما اگر ریشه‌ها در آب بمانند، کم‌کم برگ‌ها زرد می‌شوند و می‌ریزند.
دمای هوا و رطوبت
فیتونیا در دمای حدود ۲۰ درجه به‌خوبی رشد می‌کند اما دمای ۱۰ تا ۳۰ درجه را هم به‌خوبی تحمل می‌کند. این گیاه رطوبتی شبیه رطوبت جنگل‌های بارانی را ترجیح می‌دهد. غبارپاشی منظم این گیاه مانع از خشک شدن آن می‌شود. در مناطقی که آب‌وهوای خشک دارند یا در فصل خشک زمستان می‌توانید برای تأمین رطوبت گیاه از دستگاه بخور استفاده کنید. باغ‌های شیشه‌ای و تراریوم‌ها می‌توانند محیط مناسبی برای فیتونیا فراهم کنند و رطوبت لازم برای رشد آن را تأمین کنند.
کود
برای تقویت این گیاه در دوره‌ی رشد آن می‌توانید به صورت هفتگی از کودهای مایع استفاده کنید که مخصوص گیاهان استوایی هستند.
انتخاب گلدان و تعویض گلدان
بهترین گلدان برای نگهداری فیتوتنیا گلدانی است که زهکشی مناسبی داشته باشد تا آب داخل آن نماند. خاک استاندارد گلدان هم برای آن مناسب است. گلدان فیتونیا را می‌توانید هر سال در بهار یا اوایل تابستان تعویض کنید. همیشه از خاک تازه‌ی گلدان استفاده کنید تا از متراکم شدن خاک و در نتیجه، ماندن آب داخل آن جلوگیری کنید.
تکثیر فیتونیا
فیتونیا را به‌راحتی می‌توانید تکثیر کنید. از قلمه‌ی ساقه و حتی برگ این گیاه می‌توانید برای تکثیر آن استفاده کنید. قلمه را در اواخر بهار یا اوایل تابستان، موقع تعویض گلدان فیتونیا بگیرید. اطمینان حاصل کنید که قلمه‌ای که از آن می‌گیرید دارای حداقل دو گره رشد باشد. قلمه‌ها را داخل خاک مخصوص گلدان بگذارید و خاک را مرطوب نگه دارید. ریشه‌ها ظرف ۲ تا ۳ هفته ظاهر می‌شوند.
استفاده از هورمون ریشه‌زایی ضروری نیست اما اگر شرایط محیط زندگی شما برای ریشه زدن قلمه مناسب نیست مثلا خیلی سرد یا خیلی خشک است، هورمون ریشه‌زایی کمک می‌کند که زودتر نتیجه بگیرید و احتمال موفقیت شما را بیشتر می‌کند.
هرس کردن فیتونیا
فیتونیا در شرایط مناسب خیلی سریع رشد می‌کند. اگر ساقه‌های آن خیلی بلند و محکم شده‌اند، زدن شاخه‌ها و برگهای بالای آن کمک می‌کند که گیاهتان پرپشت‌تر و زیباتر شود. از آنجا که گل این گیاه چندان قابل توجه نیست می‌توانید اگر گیاهتان غنچه داد آن را بزنید تا برگهای گیاه پرپشت‌تر شوند. البته فیتونیا در فضای داخلی منزل معمولا گل نمی‌دهد.
گونه‌های مختلف فیتونیا
فیتونیا گونه‌های مختلفی دارد که تفاوت آنها در رنگ رگبرگ‌های گیاه است.
گونه‌ی F. abivensis برگهای سبز با رگبرگ‌ها نقره‌ای دارد.
مدل Argyroneura رگبرگ‌های سفید و نقره‌ای و مدل Pearcei دارای رگبرگ‌های قرمز است. انواع Minima و Argyroneura برای نگهداری در تراریوم بسیار مناسب هستند.
آفات و بیماری‌های رایج
بسیاری از مشکلاتی که برای گیاه فیتونیا پیش می‌آید، بیماری‌ها و آفات رایج برای سایر گیاهان استوایی است. در ادامه به چند مورد از مشکلات رایج فیتونیا اشاره می‌کنیم؛
- زرد شدن برگ‌ها نشانه‌ی آب زیاد است. برای پیشگیری از این مشکل از گلدان با سوراخ‌های زهکشی برای جلوگیری از پر شدن آب در گلدان استفاده کنید.
- افتادن برگ‌ها معمولا در اثر سرما یا وزش باد از درز در و پنجره ایجاد می‌شود. سعی کنید شرایط گرمسیری که این گونه به طور طبیعی در آن رشد می‌کند برای گیاه فراهم کنید.
- برگهای خشک و خرد شده معمولا نشان می‌دهند که گیاه رطوبت کافی دریافت نمی کند یا آفتاب مستقیم زیادی به آن می‌تابد. در زمستان که سطح رطوبت می‌تواند به طور قابل‌توجهی کاهش یابد، از دستگاه‌های بخور در اتاق استفاده کنید و فیتونیا را از نور مستقیم خورشید دور نگه دارید.
- مشکلات مرتبط با حشرات عبارت‌اند از قارچ، شپشک آردی یا شته. آلودگی به آفات باید سریعا درمان شود و گیاهان آسیب‌دیده را جدا نگه دارید تا از انتشار این آفت‌ها به سایر گیاهان داخل منزل جلوگیری شود.
جمع‌بندی
فیتونیا گیاه بومی مناطق گرمسیری است در نتیجه به نور غیرمستقیم و زیاد و رطوبت بالا احتیاج دارد. اگر بتوانید شرایط مناسب را برای رشد این گیاه فراهم کنید، رشد سریعی دارد و تکثیر آن هم بسیار راحت است. غبارپاشی مداوم گیاه، رطوبت لازم برای رشد آن را فراهم می‌کند. به‌راحتی با تکثیر این گیاه از طریق قلمه زدن می‌توانید چندین گلدان فیتونیا درست کنید و آن را به دوستان و عزیزان خود هدیه دهید.منبع: Thespruce
نظرات