طلاق عاطفی یا همان طلاق خاموش نوعی از جدایی است که در آن زن و شوهر اگر چه با هم زیر یک سقف زندگی می‌کنند، اما هیچ مهر و محبت و عاطفه‌ای بین آن‌ها حاکم نیست.
طلاق عاطفی به سرد شدن روابط میان زوجین گفته میشود که این سردی تمامی جنبه‌های زندگی مشترک زن و مرد مانند روابط عاطفی و روحی، تعاملات گفتاری و روابط جنسی را در بر می‌گیرد. در این مواقع ریشه‌های شادی و نشاط در زندگی مشترک زن و مرد خشک شده و هر کدام در دنیای خود به سر می‌برند. به تدریج طلاق عاطفی تا آنجا پیش می‌رود که هر یک از زوجین برای دیگری حکم هم خانه پیدا می‌کند که صرفا به بودن با هم عادت کرده‌اند. عدم درک صحیح از یکدیگر، عدم شناخت کافی از روحیات طرف مقابل و در نهایت بی علاقگی و از بین رفتن صمیمیت نسبت به همسر خود باعث میشود که پدیده طلاق عاطفی در زندگی زوج‌ها به وجود بیاید. مشاوره طلاق می‌تواند مانعی در برابر پیشروی طلاق عاطفی به سمت جدایی واقعی زوجین باشد.
طلاق عاطفی یا همان طلاق خاموش نوعی از جدایی است که در آن زن و شوهر اگر چه با هم در زیر یک سقف زندگی می‌کنند، اما هیچ مهر و محبت و عاطفه‌ای بین آن‌ها حاکم نیست، در این نوع زندگی تنها چیزی که زوجین را به هم متصل می‌کند، عمدتاً همان قراردادی است که در ابتدای زندگی آن را پذیرفته‌اند؛ قراردادی که معمولاً هر دو طرف در زمان امضای بند بند موارد آن، مهر و محبتی را در دل احساس کرده‌اند، اما پس از گذشت سال‌ها، اکنون این رابطه شیرین و گرم به سردی و خاموشی گراییده است، مانند رابطه روحی، جسمی، عاطفی و حتی گفتاری.
وجود این مشکل در یک رابطه باعث بی‌مهری و کم شدن انرژی مثبت در خانواده میشود، زوج‌ها در بیگانگی دنیای یکدیگر گم شده‌اند و فقط برای هم حکم یک هم‌خانه یا یک مصاحب که به او عادت کرده‌اند را دارند؛ این افراد با فاصله‌ای که از لحاظ روحی و جسمی با یکدیگر دارند خط قرمزهایی را برای همدیگر مشخص کرده‌اند و هرکدام در خلوت خود دیگری را متهم می‌کند.
درک نکردن صحیح از رفتار و گفتار یکدیگر، نداشتن شناخت کافی از روحیات طرف مقابل و عاقبت بی‌علاقگی و سردی نسبت به شریک زندگی خود همه و همه دست به دست هم می‌دهد تا یک طلاق عاطفی را در زندگی زوج‌ها به‌وجود بیاورد.
علائم و نشانه های طلاق عاطفی چیست؟
طلاق عاطفی، پیش مقدمه‌ای برای کمرنگ شدن صمیمیت بین زوجین و عمیق شدن تنش‌های بین آنان است؛ همچنین از مهم‌ترین دلایل طلاق و جدایی در زوجین می‌باشد. جدایی می‌تواند در ابتدا برای افراد نامشخص بوده و نتوانند تشخیص دهند که در کجای رابطه مشکل پیش آمده است. در ادامه علائم و نشانه‌هایی از طلاق عاطفی را بیان کرده‌ایم:
۱- کم شدن یا نبود روابط عاطفی بین زوجین
۲- عدم شکایت یا انتقاد از مشکلات روابط زناشویی و بی تفاوت شدن نسبت به یکدیگر
۳- وقت نگذاشتن برای همسر و زیاد شدن خوش گذرانی‌های خارج از خانه
۴- نداشتن رابطه جنسی و معاشقه
۵- تمرکز عاطفی روی فرزند و دوست داشتن فرزند بیشتر از همسر
۶- نپسندیدن و اهمیت ندادن به طرز فکر همدیگر
۷- بی اعتمادی نسبت به یکدیگر
۸- کاهش وابستگی زوجین به هم
۹- بروز دادن راز‌ها و مسائل زناشویی به بیرون از خانه
۱۰- به رخ کشیدن اشتباهات، مسائل کوچک و انتقاد کردن از یکدیگر
۱۱- پرداختن به مسائل گذشته به جای اندیشیدن به مسائل پیش رو
۱۲- کاهش چشمگیر شور و هیجان در زندگی و عدم تلاش برای خوشحال بودن با شریک زندگی
۱۳- عدم پذیرش مشکل یا ماندن در وضعیت سکوت که منجر به تشکیل ائتلافی علیه همسر میشود.
نشانه های دیگرطلاق عاطفی در زندگی مشترک:
افزایش تفریحات بیرون زناشویی و تمرکز بر مسائل بیرون از خانواده
میزان نوازش کلامی، جسمی و روابط جنسی که موجب از دست دادن روابط عاطفی و وفاداری و زمینه ساز روابط فرا زناشویی می شود.
کاهش بسیار کم زمان، برای باهم بودن
فاش شدن اسرار و اشتباهات همسران
عدم استفاده از روش های حل مسئله
عدم اعتماد به یکدیگر در حل مشکلات و یاس و ناامیدی در حل مسائل خانواده
گذراندن وقت زیاد با فرزندان و غافل شدن از روابط بهینه زناشویی که موجب تشکیل ائتلاف علیه همسر می گردد.
از دیگر علائم نگران کننده طلاق عاطفی می توان به این اشاره کرد که یکی از زوجین ترجیح خود و آرامش خود را در تنهایی می بیند و این باعث کمتر شدن کارهای مشترک میشود
از دیگر علائم قابل توجه بی حوصلگی نسبت به صحبتهای طرف مقابل است که این می تواند هم گوش کردن صحبت های وی باشد یا حوصله صحبت کردن وجود نداشته باشد و در صدد عوض کردن موضوع یا پایان مکالمه می شود.
علل و عوامل موثر در طلاق عاطفی چیست؟
زمانی که بحث اهمیت خانواده و روابط بین افراد میشود عوامل بسیاری می‌تواند بر نوع و روند رابطه آن‌ها تاثیر بگذارد. طلاق عاطفی یکی از اتفاقاتی است که می‌تواند به صورت تدریجی به وجود آید. پس اهمیت دادن به رابطه در هر مرحله‌ای حائز اهمیت است. در اینجا برخی از عوامل شناسایی شده را ذکر می‌کنیم:
۱- ویژگی‌های اخلاقی نامطلوب در زوجین
۲- ازدواج دیر هنگام
۳- خشونت خانگی
۴- دخالت‌های اطرافیان در زندگی زناشویی
۵- بیکاری یا از دست دادن موقعیت شغلی
۶- ضعف مهارت‌های ارتباطی کلامی و غیر کلامی
۷- عدم شناخت و برطرف کردن نیازهای عاطفی یکدیگر
۸- ازدواج اجباری که به زوجین یا یکی از آن‌ها تحمیل شده است
۹- تفاوت‌های فرهنگی خانواده‌های زوجین
۱۰- تفاوت‌های شخصیتی و روحیات زوجین
۱۱- ازدواج‌های احساسی و بدون شناخت کافی
۱۲- ازدواج برای فرار از خانواده
۱۳- بالا بودن اختلاف سنی در ازدواج
مراحل طلاق عاطفی
طلاق عاطفی به صورت کلی شامل پنج مرحله میشود که در ادامه به آن‌ها خواهیم پرداخت:
۱- سرزنش
هر یک از زوجین شخص مقابل را مقصر همه اتفاقات افتاده می‌داند. زوجین تصویر نامناسبی نسبت به خود دارند که می‌تواند زمینه ساز آسیب جدی به آن‌ها شود. فرد در این مرحله از طلاق عاطفی به دلیل عزت نفس پایین آشفته و پریشان به نظر می‌آید که این از دید اطرافیان نیز قابل تائید است. در این مرحله زوجین می‌خواهند از یک زندگی پر استرس به آرامش برسند.
۲- سوگواری
زوجین به دلیل مشکلات پیش آمده، دچار احساس غــم و ناراحتی فراوان شده و در دنیای خود غرق می‌شوند و تمرکز حواسشان کم میشود، به نحوی که در انجام امور روزمره نیز مشکل دارند.
۳- خشم
در طی مراحل طلاق عاطفی هر یک از زوجین نسبت به اطرافیان اعم از دوستان و خانواده حس خشم دارند به گونه‌ای که شاید مرد نسبت به تمام زن‌ها و زن نسبت به تمام مردها حس خشم داشته باشد. حتی گاهی به فرزندان خود توهین و پرخاشگری کرده و حساسیت‌های بی مورد ابراز می‌کنند. اما واقعیتی که وجود دارد در پس این رفتارهای خشن و پرخاشگرانه ترس‌های فراوانی از جمله تــرس از آینده نهفته است.
۴- تنهایی
افراد وقتی که در این مرحله قرار می‌گیرند سعی بر این دارند که ترس‌ها و نیازهای خود را انکار کنند، به گونه‌ای که انگار نیازی به همسرشان ندارند و با اطمینان پیدا کردن نسبت به خود، می‌خواهند تصمیم نهایی را بگیرند. زوجین در این مرحله سعی بر بازسازی شخصیت و توسعه فـردی خود داشته و تصویر ذهنی از خودشان در این مرحله نسبت به مرحله اول خیلی بهتر میشود.
۵- بازگشت به زندگی
آخرین مرحله از فرایند طلاق عاطفی، ورود مجدد به زندگی است. مرد یا زن در این مرحله احساس می‌کند که کنترل بیشتری بر زندگی خود داشته و شخص اقدام به برنامه ریزی درازمدت می‌کند و اگر زوجین هر دو با هم در این مرحله قرار بگیرند، طلاق قانونی بدون نیاز به محاکم قضایی انجام می‌پذیرد.
پیامدهای طلاق عاطفی
از بین رفتن اعتماد میان افراد و بروز سوءتفاهم های متعدد در رابطه از نتایج و تبعات طلاق عاطفی زوجین است. در خانواده ای که طلاق عاطفی رخ داده است افراد به یکدیگر اعتماد ندارند و به دلیل آن که از لحاظ روانی احساس امنیت نمی کنند در زندگی دچار اشتباهات و شکست های متعدد می شوند.
چنین افرادی از آن جا که نیازهای عاطفی سرکوب شده بسیاری درون خود دارند در گذر زمان دچار افسردگی و سرخوردگی می شوند و احتمال بروز بیماری های روانی و روحی در آن ها بسیار بالا می رود.
تبعات طلاق عاطفی بر مردان و زنان
اکثر زنانی که تن به طلاق عاطفی می دهند و ترجیح می دهند با وضعیت موجود بسوزند و بسازند کسانی هستند که فاقد پشتوانه و حمایت مادی و معنوی هستند و امکان تامین معاش خود را ندارند. به علاوه دلبستگی به فرزند نیز باعث می شود فرد به زعم خودش فداکاری کند و در یک زندگی مشترک شکست خورده باقی بماند.
معمولا زنانی که در چنین وضعیتی هستند ناچار می شوند با وضعیت آسیب رسان موجود سازگاری کنند و به رغم بی مهری و بی توجهی شوهر به زندگی زناشویی سرد و خاموش خود در کنار فرزندان ادامه دهند و از سوی دیگر مردانی که تن به طلاق عاطفی می دهند نیز معمولا کسانی هستند که به علت عدم استطاعت مالی و عدم توانایی پرداخت مهریه از همسر ناسازگار خود جدا نشده و به یک زندگی عاطفی سرد که با آسیب های روانی فراوان همراه است ادامه می دهند.
بنابراین زن و مرد هر کدام به دلیلی خود را قانع می کنند که با شرایط سخت موجود در زندگی خود که حاصل طلاق عاطفی است دست و پنجه نرم کنند غافل از این که هر یک برای پر کردن خلا های عاطفی خود، فرد دیگری را جایگزین کرده اند.
در طلاق عاطفی زوجین هیچ گونه حس همدلی، محبت، نشاط و درک متقابلی وجود ندارد و در واقع افراد به اجبار زیر یک سقف زندگی می کنند بدون این که هیچ گونه علاقه یا تفاهمی در زندگی مشترک وجود داشته باشد. آنان توانایی و انگیزه ی حل اختلافات میان خود را نداشته و برای رفع آن نیز عملا اقدام موثری انجام نمی دهند.
تاثیر طلاق عاطفی بر فرزندان
در خانواده‌ای که والدین درگیر طلاق عاطفی هستند، فرزندان آسیب بسیار زیادی می‌بینند. خانه برای آنان مکان امن و خوشایندی نیست و در نتیجه سعی در فرار از آن دارند. مواردی همچون اعتیاد به مواد مخدر، گرایش به روابط ناسالم و اختلالات روانی همچون افسردگی و اضطراب از شایع‌ترین مشکلات آنان می‌باشد. در واقع والدین با انجام اشتباهاتی که به طلاق ختم می شوند زمینه ساز مشکلات بزرگی برای حال و آینده فرزندان خود خواهند شد. از طرف دیگر ممکن است فرزندان نیز والدین در ازدواج و روابط عاطفی را الگوی خود قرار دهند و در نتیجه آنان نیز در آینده با مشکلات جدی مواجه شوند.
راهکارهایی برای جلوگیری از طلاق عاطفی
در ادامه راهکارهایی را ارائه می‌دهیم که مانع از طلاق عاطفی می‌شوند:
۱. مشاوره قبل از ازدواج
زوجین باید سعی کنند قبل از ورود به زندگی مشترک، به شناخت پیش از ازدواج اهمیت بیشتری قائل شوند و واقع بینانه نسبت به هم آگاهی کسب کنند تا با دید بازتری پا به عرصه زندگی بگذارند.
۲- آموزش به زوجین
زوجینی که در برخی مسائل و ارتباطات زناشویی دچار مشکلات ریز و درشتی هستند، باید با مراجعه به مشاور و یا شرکت در کلاس‌های آموزشی این گونه مشکلات را برطرف ساخته و برای آموزش مهارت های زندگی تلاش کنند.
۳- احترام متقابل بین زوجین
همدیگر را با اسم کوچک و به صورت محبت آمیز صدا کنید. به منظور احترام به همسر، شان و منزلت همسر خود را در جمع‌های خانوادگی حفظ کرده و حتی در صورت بروز اختلاف نظر و یا مشکل آن را به بیرون از خانه و خانواده بروز ندهید.
۴- صحبت کردن
از حدس و گمان بپرهیزید و دغدغه‌ها یا درگیری‌های ذهنی خود را با همسرتان در میان بگذارید. با تعامل و خوب صحبت کردن موضوعات مختلف را برای خود روشن کرده و در تمام مسائل با یکدیگر مشورت نمایید.
۵- ابراز محبت به یکدیگر
برای یکدیگر وقت بگذارید. به صورت کلامی و رفتاری علاقه خود را به طرف مقابل بروز دهید. معاشقه و پیش نوازی نقش مهمی در بهبود رابطه جنسی و افزایش صمیمیت زناشویی دارد.
از آنجا که طلاق عاطفی مانند طلاق رسمی به ثبت نمی رسد، لذا در بسیاری از مواقع تشخیص آن حتی برای خود زوجین نیز دشوار است. اما باید پذیرفت که طلاق عاطفی در هر صورت تاثیرات مخرب خود را بر زندگی و خانواده خواهد داشت. بنابراین می توان با مشورت با متخصصان روان درمانگر و به شیوه های مختلف از انجام تست طلاق عاطفی بوسیله تشخیص زودهنگام این پدیده، به رفع مشکلاتی که زمینه ساز طلاق عاطفی می شوند سریعا اقدام نمود.
سوالات متداول
۱.طلاق عاطفی در کدام مرحله ازدواج اتفاق می‌افتد؟
طلاق عاطفی در هر دوره‌ای از ازدواج می‌تواند اتفاق بیفتد. برخی از زوجین در سال‌های اول زندگی و یا پس از تولد فرزند از یکدیگر دور می‌شوند و برخی دیگر پس از سال‌های طولانی ازدواج درگیر طلاق عاطفی می‌گردند.
۲. آیا سن زوجین بر طلاق عاطفی تاثیر می‌گذارد؟
بله زوجینی که اختلاف سنی بسیار زیادی دارند، با احتمال بیشتری دچار طلاقی عاطفی می‌شوند. چراکه این زوجین پس از مدتی متوجه تفاوت‌های میان خود شده و از یکدیگر فاصله می‌گیرند. برای کاهش مشکلات مربوط به طلاق عاطفی، می‌توانید از مشاوره طلاق بهره‌مند شوید.
نظرات