سفر با هواپیما در ایران تعطیل می شود

مرکز پژوهش های مجلس طی گزارشی با بررسی وضعیت گردشگری داخلی اعلام کرد: ضعف زیرساخت های حمل ونقلی و نیز کمبود در سیستم حمل ونقل عمومی باعث کاهش رغبت مسافران به بهره گیری از شبکه حمل ونقل عمومی  شده به طوری که بخش قابل توجهی از سفرها با خودروهای شخصی صورت می گیرد.

به گزارش  اول فارس ، براساس این گزارش حدود ۷۷ درصد از مسافران در سفرهای خود از وسایل نقلیه شخصی استفاده می کنند، ۶۸ درصد از وسیله نقلیه متعلق به خود به علاوه ۹ درصد وسیله نقلیه شخصی متعلق به دیگران است و تنها ۲۳ درصد از سفر های مسافران توسط وسایل حمل ونقل عمومی است.

سهم ناچیز سفرهای با هواپیما و قطار در گردشگری

در این گزارش همچنین آمده است: البته این موضوع در حوزه های حمل ونقل عمومی هم دارای توازن نیست، چنان که سواری های کرایه ۷. ۱۴ درصد، اتوبوس و مینی بوس ۲.۴ درصد، هواپیما و قطار نیز سهم ۸.۰ و ۵.۰ درصدی دارند.

این درحالی است که موقعیت سرزمینی کشور و ظرفیت های حمل ونقلی داخلی و بین المللی در جابه جایی مسافر و کالا ویژگی های برجسته ای دارد، ازاین رو توجه جدی به بخش های جاده ای، اتوبوس و سواری های عمومی، و حمل ونقل ریلی و ناوگان هوایی ضروری به نظر می رسد. در شرایطی که به حوزه حمل ونقل عمومی متناسب با نیاز توجه نشده و از جنبه دیگر به دلیل انعطاف پذیری استفاده از خودرو شخصی در طول سفر و بهره مندی از جاذبه های مسیر و مقاصد میانی سبب شده نحوه استفاده مردم از وسایل حمل ونقلی نیز تغییر کند. در این شرایط آمارها، حکایت از استفاده عمده افراد از وسایل نقلیه شخصی است.

به دلیل افزایش قیمت های بلیت هواپیما نسبت به درآمد خانوار ایرانی، خصوصا در سال ۱۴۰۲، بسیاری از اقشار از حمل و نقل هوایی بی بهره هستند. همچنین تعداد ناوگان ثبت شده کشور در سال ۱۴۰۱ معادل ۳۴۴ عدد بوده که به گفته رئیس سازمان هواپیمایی کشور از میان آنها فقط حدود ۱۷۳ فروند عملیاتی هستند.

در مجموع دسترس پذیری سفر اقشار جامعه نیازمند تدابیر حمایتی از سمت عرضه و تقاضاکننده است. فعالان اقتصادی و سرمایه گذاران در بخش حمل و نقل مانند سایر بخش ها و بنگاه های اقتصادی برمبنای هزینه و فایده پایدار فعالیت می کنند. درصورتی که توجیه اقتصادی در این باره وجود نداشته باشد، این بخش در معرض تعطیلی قرار خواهد گرفت؛ لذا این حوزه نیازمند برنامه ریزی جهت افزایش جذابیت حضور بخش خصوصی و افزایش بهره وری و ضریب اشــغال در مقاطع غیراوج سفر با ساز و کار مبتنی بر مشارکت بخش خصوصی است.

در ایران به دلیل ضعف سیستم حمل و نقل عمومی و در نقطه مقابل جذابیت استفاده از وسیله نقلیه شخصی باعث کاهش رغبت مسافران نسبت به بهره گیری از شبکه حمل و نقل عمومی شده به طوری که بخش قابل توجهی از سفرها با دسترسی آسان به خودروهای شخصی صورت می گیرد  که علاوه بر رشد مصرف بنزین خطرات تصادف بین راهی را تشدید می کنند به طوری که طی سال ۱۴۰۱ رکورد جدید تلفات جاده ای ایران ثبت شده است.

بر اساس گزارش سازمان پزشکی قانونی با افزایش ۱۶ درصدی سوانح جاده ای متأسفانه ۱۹ هزار و ۴۹۰ نفر در سال ۱۴۰۱ در جاده های کشور جان خود را از دست داده اند  در واقع استفاده از خودروی شخصی با بروز سوانح و حوادث رو به رشد همراه است و ادامه این روند موجب هزینه های جانی و مالی برای دولت خواهد شد.

ناوگان عمومی فرسوده و نبودن توانایی در نوسازی آن، کمبود سرمایه گذاری در این حوزه، عدم نظارت بر عملکرد ناوگان برای بهبود ارائه خدمات به مسافران، انعطاف ناپذیری قیمت ها بر اساس زمان و شرایط جوی و شناور نبودن قیمت نیز سبب شده ناوگان عمومی جاده ای با استقبال دهکهای مختلف جامعه مواجه نشود.

بررسی روند مصرف بنزین در کشور از سال ۱۳۹۰ نشان میدهد که مصرف این فراورده نفتی سالیانه به طور متوسط ۶ درصد افزایش می یابد. هر چند در سال ۱۳۹۸ با اصلاح قیمت و شیوع کرونا در بهمن روند مصرف بنزین به شدت نزولی شد. اما از سال ۱۳۹۹ به بعد، رشد مصرف سالیانه افزایش چشمگیری یافت طبق نمودار نرخ رشد بنزین در سالهای ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ به ترتیب ۱۴,۹ و ۱۹ درصد بوده که نسبت به میانگین ۶ درصد با اختلاف بیشتر بوده و حاکی از سرعت گرفتن مصرف بنزین در کشور است. از عوامل اصلی مصرف بنزین استفاده از خودروهای شخصی در ترددهای شهری و بین شهری است که به عنوان مهمترین ابزار در دسترس مردم برای گردشگری و سفر مطرح است.

کاهش ضریب اشغال مسافران حمل و نقل ریلی کشور

به طور کلی مقایسه تعداد مسافران حمل و نقل ریلی سالهای ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۱ نشان از روند تقریباً ثابت در استفاده مسافران از حمل و نقل ریلی دارد جز ایام شیوع بیماری کرونا در سالهای ۱۳۹۹ – ۱۳۹۸ که با افت شدید مواجه شد و از حدود ۲۹ میلیون ۵۵۹ هزار نفر در سال ۱۳۹۰ به حدود ۲۹ میلیون و ۶۶۵ هزار نفر در سال ۱۴۰۱ رسیده است.

بر اساس سالنامه آماری حمل و نقل ریلی سال ۱۴۰۰ متوسط ضریب اشغال مسافران حمل و نقل ریلی کشور ۶۳ درصد اعلام شد. از جنبه دیگر با بررسی نقشه ریلی کشور فقدان وجود زیر ساخت ریلی در مسیرهای بر تردد مشاهده می شود. به طور واضح مسیر شرق به غرب نوار ساحلی شمال کشور و یا مسیر پایتخت به شهرهای بر تردد که همواره با ازدحام مسافر مواجه بوده فاقد زیر ساخت حمل و نقل ریلی متناسب است.

در حالی که استفاده از هواپیما امن ترین وسیله حمل و نقل در جهان است. در این حوزه نیز وضعیت رو به رشدی نسبت به دهه ابتدای دهه ۱۳۹۰ مشاهده نمی شود بررسی تعداد مسافران جابه جا شده در ۱۰ سال گذشته نشان می دهد. در حالی که تعداد نفرات جا به جا شده توسط زیر ساخت حمل و نقل هوایی در سال ۱۳۹۶ حدود ۳۵ میلیون ۷۰۰ هزار نفر بوده این عدد در سال ۱۴۰۱ به حدود ۲۶ میلیون نفر رسیده است.

در سال های ۱۳۹۸، ۱۳۹۹، به دلیل محدودیتهای شیوع بیماری کرونا کشور با کاهش شدید جابه جایی مسافران حمل و نقل هوایی مواجه شد.

به دلیل افزایش قیمتهای بلیت هواپیما نسبت به درآمد خانوار ایرانی (خصوصاً در سال ۱۴۰۲) بسیاری از اقشار از حمل و نقل هوایی بی بهره هستند. همچنین تعداد ناوگان ثبت شده کشور در سال ۱۴۰۱ معادل ۳۴۴ عند بوده که به گفته رئیس سازمان هواپیمایی کشور فقط حدود ۱۷۳ فروند عملیاتی است. در مجموع به منظور دسترس پذیری سفر اقشار جامعه نیازمند تدابیر حمایتی از سمت عرضه و تقاضا کننده است.

بر اساس گزارش، فعالان اقتصادی و سرمایه گذاران در بخش حمل و نقل مانند سایر بخشها و بنگاههای اقتصادی بر مبنای هزینه و فایده پایدار فعالیت می کنند. در صورتی که توجیه اقتصادی در این باره وجود نداشته باشد. این بخش در معرض تعطیلی قرار خواهد گرفت. لذا این حوزه نیازمند برنامه ریزی جهت افزایش جذابیت حضور بخش خصوصی و افزایش بهره وری و ضریب اشغال در مقاطع غیر اوج سفر با ساز و کار مبتنی بر مشارکت بخش خصوصی است. با وجود این در بند «۳» راهبردهای کلان و سیاستهای اجرایی و اقدامات اساسی و تکالیف وزارت راه و شهرسازی ذیل سند راهبردی توسعه گردشگری نسبت به مدیریت عرضه و تقاضای ناوگان حمل و نقل و ارتقای استانداردها و کیفیت شبکه و ناوگان خدمات حمل و نقل در مقصدهای گردشگری تأکید شده است.منبع: تین نیوز