شمع انجمن فارسیان مقیم تهران پس از ۷۵ سال هنوز روشن است

سید محی الدین حسینی ارسنجانی-روزنامه نگار و پژوهشگر فرهنگی

اول فارس: توفیق رفیق راه شد تا از شیراز به تهران رفته و به جهت دعوت انجمن فرهنگی و ادبی فارسیان مقیم تهران علاوه بر دیدار با یاران جان و هم استانیهای عزیز از خرمن علم و دانش فرهیختگان شیرازی ساکن در تهران و پایتخت ایران خوشه ها برچینم و هم از سوابق و کارکردهاو نوع فعالیت ونحوه برپائی جلسات ماهانه این انجمن گزارشی رسانه ای تهیه کنم و در فرصتی کوتاه از اوضاع فرهنگ، ادب و هنر شیراز شهر راز این شهر پر کرشمه و ناز برایشان دقایقی سخن گویم.

در اینجا لازم است از حسن نظر عالی جنابان مهندسین “سیادت” و “تارخ” و دوست و همشهری نازنینم جناب دکتر “محمد حسین شیرازی” که برای حضور و عضویت افتخاری در این انجمن پربار و خوش نام و باسابقه دعوت نمودند تشکر و قدردانی نمایم.

مروری بر تاریخچه تشکیل انجمن فرهنگی فارسیان مقیم تهران

در سال ۱۳۲۵به همت رادمردان شیرازی و استان فارسی از جمله زنده یاد میرزاعلی اصغرخان حکمت شیرازی از بنیانگذاران فرهنگ نوین ایران و نخستین رئیس دانشگاه تهران، موسس مراکز علمی،آموزشی و فرهنگی ایران و چند دوره وزیر لایق وزارتخانه های مختلف عهد پهلوی اول ؛لطفعلی خان معدل السلطنه نماینده مقتدر شیراز در مجلس شورای ملی ،فخرالدین مزارعی شاعر و ادیب شهره و نام آشنای معاصر و دیگر بزرگان شیرازی که هر کدامشان بنا به دلائل شغلی و …در دهه ۱۳۲۰به بعد در تهران ساکن شده بودند اولین جلسه تشکیل این انجمن برگزارمیگردد و تا به امروز که بیش از ۷۵ سال از زمان ایجاد این انجمن میگذرد به هر نحو ممکن و به هر سختی و دردسرها ی خاص خودشمع این انجمن روشن نگه داشته شده وجمعی از خوبان و اندیشمندان استان فارسی که ریشه در خاک پاک پارس و شیراز چونان بهشت دارند سایه گستری ایشان را در جای جای تهران داشته و ماهی یک بارعلیرغم مشغله های فراوان اعضا دور هم جمع میشوند و با هم دیداری تازه میکنند و پیرامون موضوعات و مسائل مختلف ملی و امور فارس و شیراز و اخبار ایران و جهان گپ و گفتی دارند که با چاشنی شعرخوانی، خاطره گویی و موسیقی همراه است.

باید به اراده قوی و عزم جدی چنین بزرگوارانی که برای شهر و زادگاهشان شیراز زیبا دل سوزانده و برای اعتلای نام فارس سرزمین کهن فارس و تاریخ و فرهنگ و تمدن ایرانیان و دیار پر از گوهرهای ارزشمند علم و دانش وطن وقت گذاشته و برنامه ریزی دارند آفرینها و درودها گفت.اکنون با گذشت افزون بر سه ربع قرن از تاسیس انجمن فرهنگی و ادبی فارسیان مقیم مرکز ( تهران ) که روز و روزگاری توسط ادبا و شاعران و نویسندگان و اهل علم و عرفان و خرد هدایت و مدیریت میشده امروزنیازمند همراهی و همگاهی بهتر فارسی‌ها و شیرازیها در تهران و دیدار نو به نو شدن چهره های جدید شاغل و ساکن شده از شیراز و استان فارس در تهرانند.

*دیدار با نخبگان استان فارسی مقیم تهران

نخستین دیدار بنده کمترین ( حسینی ارسنجانی ) با جمع صمیمی و محفل سترگ شیرازیهای مقیم تهران در محل باشگاه رفاهی،ورزشی پیام وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات ( مخابرات ) واقع در حوالی پل سید خندان بود.جلسه ای که برای اولین بار به دیدار مفاخری از علم و دانش شیراز دور از دسترس شیرازیها نائل شده و آشنا گردیدم. دیداری که با هم صحبتی و آشنائی نزدیک و رو در رو با بانو فرشته فصیحی نوه ارجمند زنده یاد محمد تقی شوریده شیرازی شاعر بزرگ و سرشناس ایران سده اخیر و جناب دکتر نوشیار حمیدی فرزند زنده یاد استاد مهدی حمیدی شیرازی چهره نامدار شعر و ادب پارسی هم عصر با ما از جمله این مفاخر عضو در انجمن فارسیان مقیم تهران و دیگر عزیزان و بزرگان این انجمن همراه شد.

انجمن فارسیان مقیم تهران انجمنی غیر سیاسی و غیر دولتی است

حقا که حضور مکرر و مستمر در چنین محفل نورانی که انجمنی کاملا غیر سیاسی با حضور نخبگانی از علوم و فنون گوناگون و خلاصه جمع منسجم از غیر دولتیها است موجب شعف و شادی مضاعف است امید آنکه شمع چنین محافل و انجمنهای خوب و پربار که جمعی از نیک اندیشان زمانه برای دیدار گاه به گاهی با هم و مطلع شدن از حل و احوال یکدیگر گردهم می آیند و جلساتشان در زمانها و مکان های متفاوت برگزار میگردد هرگز به غروب و خاموشی نگراید و جمع همدل وهمراه شیرازی‌های مقیم تهران سرزنده تر و پویاتر از قبل باشد و بماند و آثار و ثمراتش به اهل شیراز و فارسیان ساکن و شاغل در تهران بزرگ برسد.

مردم صاحب کمال شیراز،با مهر و محبت و خلق و خوی نیکی که با هم داشته و صمیمیتی که در دیدار ها و رفت و آمدها نسبت به هم دارند تصمیم گرفتند در دیارغربت نیزچنین کنند و در ایام غریبی در تهران با دعوت از هم و برگزاری دورهمیها و خوانش اشعار شاعران بزرگ شهرشان دامنه این دورهمی و دیدارها راوسعت دهند و تشکلی از شیرازیهای مقیم در تهران راایجاد کنند بنابراین به پیشنهاد و میزبانی مرحوم لطفعلی خان معدل السلطنه که نماینده مجلس شورای ملی از حوزه انتخابیه شیراز بود، این دورهمی در منزل وی در تهران انجام و بنای ایجاد چنین محفلی از سال ۱۳۲۵یا ۱۳۲۶بنیاد نهاده شد.ازاین پس جلسات به صورت هفتگی و پنج شنبه ها در منزل وی درخیابان خانقاه صفی علیشای تهران تشکیل و مجمعی از بزرگان علم و ادب و شاعران و تاثیرگذاران فرهنگی می آمدند و در این جلسات که در ابتدابه شبهای شیراز نامیده میشد اشعاری خوانده و سپس تحلیلهایی از شهر و کشور صورت میگرفت در آن سالهابا توجه به جاده خاکی بین تهران و شیراز تردد بین این دو شهر ۲ تا ۳ روز طول میکشید و اگر یک شیرازی مشکل حادی از جمله مشکلات سلامتی یا مسائل مربوط به دارائی و یا ثبت و غیره داشت به او میگفتند و به منزل معدل در تهران برو و مشکلات را بازگو کن که شیرازی‌های بزرگواری که در جلسه حضور داشتند و از جمله شخص آقای معدل با احاطه و نفوذی که در ادارات تهران داشتند مشکل گشای فارسیان میشدند و یا مسائلی از شیراز و فارس بازگو میشد و تصمیماتی لازم الاجرا میگرفتند و هر کسی به دنبال انجام کار و وظیفه ای برای شیراز و فارس بود.

این جمع منسجم و متحد را که اکنون سه ربع قرن رشته پیوندشان برقرار است و بسیاری از آنان رخ در نقاب خاک کشیده اند مفاخری ملی و میهنی را هدایت و حمایت مینمودند. در این محفل و این انجمن پربار فرهنگی و ادبی بزرگان و مشاهیر نامی ایران برخاسته از شیراز مثل دکتر لطفعلی صورتگر، دکتر علی اصغر خان حکمت، دکتر حسنعلی حکمت، سردار فاخر حکمت،دکتر مهدی حمیدی شیرازی، دکتر مظاهر معتمد،دکتر نوشین پرتو،دکتر مینوچهر، دکتر افقه، دکتر کاظم پزشکی، استادان صدرالدین محلاتی،محمد سالک نژاد، فخر الدین مزارعی،حبیب اله ذوالقدر،غلامحسین صارمی، محمود عرفان،حسن فصیحی، حیات داودی قوامی و … و گاه گاهی استاد پورداود، محیط طباطبایی، استاد فروزانفر،حبیب یغمایی،احمد دهقان، حتی ملک الشعرای بهار، تفضلی و بسیاری دیگر از نخبگان علمی فرهنگی و مدیران اجرائی و فرهنگورانی که هر کدام از آنها یا ریشه در خاک پاک شیراز و فارس داشته یا دست ارادتی به دیار حافظ و سعدی داشتند در جلسات این انجمن حضوریافته وجمع صمیمی را مستفیض مینمودند و از دریای گهربار علوم و اقیانوس ژرف نخبگان معاصر و اندیشه های نابشان اعضای انجمن فرهنگی وادبی فارسیان را سیراب مینمودند.

با درگذشت اندوهناک زنده یاد لطفعلی خان معدل شیرازی در هشتم اسفند ۱۳۲۷آقایان محمد سالک نژاد و غلامحسین صارمی  بار مدیریت انجمن شیرازی های مقیم تهران را عهده دارشدند.

از این تاریخ سبک و سیاق اجرای جلسه فارسیان مقیم تهران تغییر یافت به این صورت که چون تعداد اعضا زیاد شده بود امکان تشکیل جلسات در منزل نبود و به باشگاه‌ها از جمله باشگاه بانک سپه و بعد در تالار زمرد در خیابان پاسداران تهران منتقل شد و شرکت کنندگان هزینه پذیرایی و صرف نهار را که توسط باشگاه اعلام میشد در بدو ورود پرداخت و در سالن نشسته و اوقات را با دوستان و یاران به احوالپرسی وگفت و گو میگذرانند تا تمام یا اکثریت مدعوین جمع میشدند و بعد نهارصرف میشد و بعد از نهار برنامه شعر خوانی، خاطره گویی و ذکر مسائل راجع به شیراز و فارس و موسیقی و در نهایت بعد از حدود ۴ ساعت به پایان میرسید این جلسات معمولا در پنج شنبه های آخرهرماه و از ساعت۱۲ الی۱۶ اجرا می شد.

در سال۱۳۴۵و با درگذشت غم‌بار مرحوم سالک نژاد که یک مدیر مقتدر و انسانی به تمام معنا بود آقای غلامحسین صارمی تا سال ۱۳۶۱عهده دار این مسئولیت بودند و از سال۱۳۶۲ آقای سیروس صارمی انسان اهل مطالعه و تحقیق و شاغل در کار دولتی بود و مشاور سازمانهای خصوصی و بسیار اهل کار و آدمی باصفا بود اما دریغا و دردا که وی نیز در سال۱۳۶۹ پس از تحمل یک دوره بیماری دردناک باغ خرم جانش خزان شد و از دار دنیا برفت پس از وی نسل سوم صارمیها،جناب شاهین صارمی دبیری برگزاری جلسات انجمن شیرازیها و فارسی‌های مقیم تهران را عهده دار شدند که او نیز زحماتی فراوان را در این راستا متحمل شد و پس از مدتی به دلیل مشغله کاری ازاین مسئولیت استعفاداد و دبیری انجمن به جناب آقای منتصری و دکتر خرازی رسید ( و نیز همکاری همیشگی یاور صادق انجمن فارسیان آقای غلام رضا دشتستانی که به علت احاطه به کار حسابداری یاور همیشگی انجمن بودند)سالها انجمن را هدایت میکردند تا با توجه به ضعف جسمانی این عزیزان این کار توسط مردی از دیار پارس و از ایل تاریخ ساز قشقائی یعنی جناب سرهنگ باصری رسید و جناب پارسی نژاد وی را در انجام امور مربوط به این انجمن همراهی میکرد.

انجمن فرهنگی فارسیان مقیم تهران هیچگاه فاقد مدیر نبوده است

به هر ترتیب انجمن ادبی و فرهنگی فارسیان مقیم تهران که اغلبشان انسانهای فرهیخته و بزرگی بوده و هستند و بعضی از آنها سابق بر این مدیران عالی رتبه و از کارشناسان زبده و باهوش وزارتخانه ها و سازمانهای دولتی بوده اند و اینک هر کدامشان پیشکسوتان رشته های تحصیلی و مشاغل مختلف محسوب میگردند در هیچ دوره و زمانه ای بدون مدیر وفاقد سرپرست نبوده و نمانده است و هم اکنون نیز برخوردار ازیاران همراه و همدل و اعضای متحد و منسجم و مدیری لایق است.

پس ازمرگ نابهنگام جناب آقای باصری که انجمن و اعضا یش وابستگی و علاقه فراوانی به ایشان داشتند باز هم این انجمن رو به غروب که نگرائید هیچ بلکه پویاتر از گذشته شد و از سوی اعضای قدیم چهره ای محبوب و مهربان به نام مهندس سیادت مدیریت را عهده دار شد و در دو دهه اخیر با لطف ومحبت و دلسوزی و پیگیری ارزنده و مهربانانه وی این انجمن پربارتر و منسجم تر از قبل اداره و بر پویایی و مانایی آن افزوده شده و همراهان وی با ایشان همراهی لازم را دارند به ویژه آقایان دشتستانی و تارخ که انصافا با وقت گذاری و دلسوزی علاوه بر مدیریت و راهبری این انجمن پا به پای جناب سیادت در تشکیل جلسات و هماهنگی با اعضا فعالیت مستمر دارند و در رتق و فتق امور انجمن ادبی و فرهنگی فارسیان مقیم تهران تلاش مجدانه دارند.

انجمن فرهنگی و ادبی فارسیان مقیم تهران با افزون بر۷۵سال سابقه

انجمن فرهنگی و ادبی فارسیان مقیم تهران با افزون بر۷۵سال سابقه فعالیت مستمرهفتگی وسپس ماهانه اکنون به مثابه فرد سالخورده ای است که نیازمند همراهی و کمک همه جانبه اطرافیان بویژه اعضای پیرامون خویش است.باید با قدرت هر چه تمامتر نسبت به نگاهداشت این انجمن و تقویت همه جانبه آن کوشید و ملحق شدن شیرازیها و فارسیان مقیم تهران به این انجمن موجب رونق و پایداری آن خواهد شد و امید اینکه همگی دست در دست هم نهند و نگذارند این انجمن قریب به هشتاد ساله از هم فروپاشد و شمع این انجمن همواره روشن باشد زیرا چنین محفل و انجمنی تنها دلخوشی عزیزان عضو این تشکل رویدادآفرین در تهران بزرگ است. امید آنکه با انجام برخی تغییرات و ایجاد رویداد های نو به نو و حضور جوانانی نخبه و علاقمند به امورادبی و فرهنگی در جلسات این انجمن در ربع قرن آینده شاهد برپایی جشن صدسالگی انجمن فرهنگی و ادبی فارسیان مقیم تهران باشیم و شاهدغنا و ارزش معنوی و تنومندی این درخت پربار و این محفل کم نظیر و صمیمی باشیم و پویایی و بالندگی بیش از پیش ایچنین تشکل خوشنام و با سابقه پربارش را به نظاره بنشینیم. ان شاالله.