شیراز ،شهری که برای خبرنگارها جا ندارد

سیده سمیرا متین نژاد/چند روز پیش یکی از خبرنگاران با انتشار عکس خود که روی چمن‌های بلوار، لپ ‌تاپ به دست نشسته بود، نوشت: جایگاه خبرنگاران در خیابان یا در حاشیه بلوار است.
این موضوع در برنامه‌هایی که در سالن‌ها و تالار‌ها نیز تدارک دیده می‌شود، به چشم می‌خورد؛ حتی گاه در مراسم روز خبرنگار آن قدر تعداد مهمانان زیاد است که جایی برای خبرنگار‌ها نیست.
چنین شرایطی باعث ایجاد مشکلات بسیار می‌شود؛ اول از همه توضیح بسیار به همه ارکان اجرایی برنامه است، از محافظ و نگهبان گرفته تا مسئولان برنامه و مردم.
نبود جایگاه مناسب در نماز جمعه به ویژه در بخش زنان، همواره مشکلاتی را به همراه داشته است، سر و صدای بیش از حد، نبودن جای مناسب برای نشستن، عدم دسترسی به پریز برق در صورت لزوم، پاسخ به پرسش‌های مکرر مردم درخصوص علت داشتن لپ‌ تاپ و نگارش خطبه‌ها، بچه‌هایی که خیره می‌شوند به صفحه لپ ‌تاپ و از همه مهمتر نارسا بودن صدا در صورتی که زیر بلند‌گوها جایی برای نشستن یافت نشود.
برخی همکاران نیز که موفق به دریافت کارت مخصوص مراسم نمی شوند، مجبورند خبر مربوط به نماز جمعه را در پارکینگ و در خودروهایشان بنویسند که قطعا مبتلابه خبرنگاران خبرگزاری‌هاست که باید سر وقت اخبار را مخابره کنند.
در مراسمی همچون روز حافظ و روز سعدی، دعوتنامه‌ ای شبیه آنچه به همه دیگر مهمانان داده می‌شود به خبرنگار می‌دهند و برای ورود باید از میان خیل جمعیت با واسطه آشنایی با مدیران روابط عمومی و در صورت تایید آن‌ها از هزار تو‌های تعبیه ‌شده امنیتی عبور کرد تا بالاخره به جایی رسید که نامناسب است؛ نه دسترسی به برق دارد، نه سایه‌بان و نه صندلی‌های راحتی دارد که بتوان به سرعت مطالب را تایپ کرد.
در روز حافظ که در مهرماه ۹۷ در حافظیه برگزار شد، به علت عدم هماهنگی مسئولان برگزار کننده مراسم با سازمان هواشناسی، مراسم در فضای باز و زیر آسمانی تماماً ابری برگزار شد که بیم آن می‌رفت که هر لحظه بارانی شود و به تجهیزات خبرنگاران آسیب وارد کند که در نهایت هم به دلیل بارش باران مراسم نیمه‌ کاره تمام شد.
در دهه فجر سال گذشته، با آنکه اعلام شد برای اصحاب رسانه امتیازاتی برای حضور در جشنواره فیلم فجر در نظر گرفته شده است، خبرنگارانی که دستکم با یک همراه برای تماشای فیلم در تالار حافظ حضور یافته بودند، پس از آنکه برای ورود به تالار به مسئولان برگزاری توضیح دادند و ساعتی طولانی نیز منتظر گرفتن بلیت بودند، با صندلی‌های پلاستیکی مواجه شدند که نه در جایی مناسب قرار داشت و نه می‌شد برای دو ساعت بی‌حرکت روی آن نشست و فیلم تماشا کرد.
در دیگر مراسم‌ ها هم، روال همین است؛ حتی وقتی روی صندلی نوشته جایگاه خبرنگاران با چهره‌هایی که خبرنگار نیستند مواجه می‌شویم که بدون هیچ اعتنایی دوستانشان را نیز دعوت می‌کنند و خبرنگار دائم باید برای یافتن جایی برای نشستن با آن‌ها درگیر شود.
با فرض اینکه همه این مسائل به خوبی پیش رود، مشکل نبود آنتن موبایل و در دسترس نبودن اینترنت گریبان‌گیر خبرنگاران به‌ ویژه خبرنگاران خبرگزاری‌ها می‌شود که برای ارسال یک خبر باید روی پلکان و میان رفت و آمد‌های مردم بنشینند.
اما مشکل به همین جا ختم نمی‌شود. برخی نیرو‌های امنیتی و محافظ رابطه خوبی با خبرنگاران ندارند و وظیفه حرفه‌ای آن‌ها برایشان توجیه نشده است. عکاس ناچار است برای پوشش رویداد‌های مهم، از یک روز قبل یا دست‌کم از ساعتی قبل برای چک وسایل و دریافت کارت مخصوص در مراسم حاضر شود و بدین ترتیب از یک خوان بگذرد.
در خوان بعدی و بعد از ورود به منطقه باید به تک‌ تک محافظان توضیح دهد که عکاس است، در مرحله بعد در حین عکاسی با ممانعت مواجه می‌شود و مجبور است عکسش را با دعوا و بحث بگیرد، گاهی این اتفاقات به مرافعه جدی و کتک خوردن خبرنگار هم انجامیده است.
در نهایت، تنها خبرنگار و عکاس متضرر می‌شود. هم انرژی بسیاری باید صرف کند، هم ناراحتی زیادی نیز متحمل می‌شود. در برخی مواقع تجهیزات نه چندان ارزانش هم آسیب می‌بیند و بدتر از همه اینکه با تمام این احوال نتواند رسالت خود را به درستی انجام دهد و مورد بازخواست مسئولان رسانه‌اش هم قرار بگیرد.
پیش آمده که برخی مراسم هم در آفیش‌های خبری بوده و حتی ارگانی با ارسال چندباره دعوتنامه از رسانه‌ها درخواست کرده که در مراسمی حضور یابند ‌اما این مساله با دیگر دست اندرکار و همکار در آن برنامه هماهنگ نشده و درنتیجه، نه تنها جایی برای خبرنگاران تعبیه نشده بلکه آن‌ها را بیرون کرده‌اند.
سازمان‌ها، نهاد‌ها، ارگان‌ها، بخش دولتی و خصوصی باید به این موضوع توجه کنند که در درجه نخست خبرنگاران وظیفه و رسالت اطلاع‌ رسانی را با وجدان کاری انجام می‌دهند و بیش از هرکس پاسدار منافع ملی و استانی هستند و در این خصوص دلسوزی‌های بسیار به خرج می‌دهند و در درجه دوم باید بدانند که خبرنگار جز به مجموعه‌ای که در آن کار می‌کند، تعهدی ندارد و نباید همچون کارمند شخصی خود با آن‌ها رفتار کنند.
در سویه دیگر ماجرا، حضور خبرنگار باید به رسمیت شناخته شود. چنانچه از خبرنگارانی برای شرکت در مراسمی دعوت می‌شود، اختصاص جایگاه ویژه با امکانات لازم و فراهم ‌آوردن شرایطی که آسیبی به تجهیزات آن‌ها وارد نکند و آن‌ها را از لحاظ روانی با دیگران درگیر نسازد، بسیار اهمیت دارد.
در بعدی دیگر، انجمن صنفی خبرنگاران و عکاسان خبری همچنین خانه مطبوعات باید برای احقاق حقوق خبرنگاران در کسب جایگاهی درخور و محترمانه تلاش کنند و این موضوع را به مثابه مطالبه‌ای برحق و بسیار ابتدایی که باید فرهنگ آن را جا انداخت با مدیران و روابط عمومی‌ها مطرح کنند.
درحالی که کمتر از یک ماه دیگر به برگزاری جشن‌های چهلمین سالگرد انقلاب اسلامی مانده است،امید است که همه مسئولان، نهاد‌های حمایتی همچون اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان‌های فرهنگی و دیگر ارگان‌های دولتی و خصوصی برای ایجاد هم‌افزایی بیشتر و نیز احترام به جایگاه خبرنگار و شأن و مرتبه آنان بهترین مکان را برای پوشش خبری مناسب خبرنگاران فراهم کنند و نیرو‌های محافظ و نگهبانان را به درستی توجیه کنند.
خبرنگاری شغلی پرمخاطره است. برای بسیاری از خبرنگاران و عکاسان خبری این شغل به دغدغه بدل شده و با وجود کاستی‌ های بسیار از نبود بیمه یا قرارداد مستحکم و دستمزد اندک دیگر نمی‌توانند از آن دل بکنند.
فشار روانی این شغل،‌ فارغ از خطرات جانی‌اش بسیار زیاد است.
درخواست جایی برای خبرنگاران، جایی که بتوانند بنشینند و صدا را خوب بشنوند و جایگاه اصلی را خوب ببینند بسیار ساده و ابتدایی است و امید است دردسر‌هایش بیش از این ادامه نیابد یا دستکم تعدیل شود.
پرسش این است: سازمان هایی که خرج های میلیونی و گاه میلیاردی برای برگزاری مراسم می کنند و به گفته خودشان همه جنبه ها را در نظر می گیرند، چرا جایی برای خبرنگاران پیش بینی نمی کنند؟
* خبرنگار ایرنا