قهوهٔ ترک، شیوه‌ای برای سرو قهوه است که دانه‌های برشته‌شده و سپس کاملاً پودر شدهٔ قهوه در قهوه‌جوشی به نام جذوه جوشانده و در فنجان سرو می‌شوند. دانه‌های پودر شدهٔ قهوه در فنجان می‌توانند ته‌نشین شوند. می‌توان برای طعم دادن به قهوه از شکر استفاده کرد.
این شیوهٔ سرو قهوه در خاورمیانه، شمال آفریقا، قفقاز و بالکان دیده میشود.قهوه ترک روشی برای آماده‌سازی قهوه است و به معنای قهوه کشت شده در ترکیه نیست این قهوه در قدیم قهوه نام داشته که با تأسیس جمهوری ترکیه به قهوه ترک تغییر یافت.
- مواد لازم برای تهیه قهوه ترک
- طرز تهیه قهوه ترک
- نکات مهم در طرز تهیه قهوه ترک
- طرز تهیه قهوه ترک با جذوه
- طرز تهیه قهوه ترک روی شن
- چرا باید در تهیه قهوه ترک از آب سرد استفاده کرد؟
- سوالات متداول طرز تهیه قهوه ترک
- چرا قهوه ترک من کف نمی‌کند؟
- بهترین روش دم کردن قهوه ترک چیست؟
- قهوه ترک را چند دقیقه بجوشانیم؟
مواد لازم برای تهیه قهوه ترک
- برای هر یک نفر بین ۷ تا ۹ گرم قهوه ترک
- جذوه مسی (۲ نفره)
قهوهٔ ترک معمولاً با استفاده از قهوه‌جوش کوچکی به نام جذوه، قاشق چای‌خوری، و دستگاه گرمازا آماده و در فنجان سرو میشود. موارد مورد نیاز برای تهیهٔ آن شامل قهوهٔ کاملاً خردشده، گاهی هل سبز، آب سرد و در صورت نیاز شکر می‌باشند. برخی از فنجان‌های مدرن دسته دارند، حال آنکه فنجان‌های سنتی دسته نمی‌داشتند در نتیجه برای نوشیدن قهوه، فنجان را می‌بایست با نوک انگشتان نگه می‌داشت یا آنطور که بیشتر رواج داشت، فنجان را در ظرفی فلزی و دسته‌دار گذاشت و قهوه را نوشید.
به صورت سنتی، قهوه‌جوش از مس ساخته میشود و دسته‌ای چوبی دارد، با این وجود از دیگر فلزات همچون آلومینیوم به همراه پوششی نچسب نیز برای ساخت جذوه استفاده می‌کنند. اندازهٔ قهوه‌جوش به‌گونه‌ای انتخاب میشود که متناسب با مجموع حجم فنجان‌های مورد استفاده باشد، زیرا استفاده از قهوه‌جوش بزرگ باعث میشود که اکثر کف حاصل به دیوارهٔ داخلی قهوه‌جوش بچسبد. از قاشق چای‌خوری هم برای هم‌زدن و هم برای اندازه‌گیری میزان قهوه و شکر مورد نیاز استفاده میشود. ممکن است قاشق‌های چای‌خوری در برخی از کشورها بسیار بزرگ‌تر از اندازهٔ معمول قاشق‌های چای‌خوری در کشورهایی باشد که نوشیدن قهوهٔ ترک در آن‌ها رایج است. به‌طور معمول قسمت گودمانند قاشق‌های چای‌خوری، یک سانتی‌متر طول و نیم سانتی‌متر عرض دارد.
برای جوشاندن قهوه از حرارت نسبتاً کم استفاده میشود تا قهوه فوراً به جوش نیاید؛ زیرا که دانه‌های قهوه باید به اندازهٔ کافی در آب داغ بمانند تا مزهٔ خود را پس بدهند. در یک محیط مدرن، یک دستگاه گرمازای الکتریکی یا گازی مناسب است. منابع گرمازای سنتی شامل خاکه‌های نیمسوز زغال، یا یک سینی با عمق ۱۰ سانتی‌متری است که پر از شن شده‌است. سینی بر روی مشعل قرار می‌گیرد و هنگامی که شن‌ها داغ شدند، قهوه‌جوش را درون شن‌ها قرار می‌دهند. بدین شکل گرما به‌طور مساوی و آرام‌تری به قهوه‌جوش منتقل میشود.
طرز تهیه قهوه ترک
قهوهٔ ترک به شیوهٔ خاصی از آماده‌سازی قهوه اطلاق میشود، در نتیجه برای آماده‌سازی قهوهٔ ترک نیازی به نوعی خاص از دانه‌های قهوه نیست. دانه‌های قهوهٔ ترک بیشتر از هر روش دیگری تا بیشترین حدممکن خرد و ریز میشود.
بهترین قهوهٔ ترک از دانه‌های قهوه‌ای آماده میشود که به‌تازگی برشته شده‌اند و درست پیش از جوشاندن، آسیاب می‌شوند.
در کل، آماده‌سازی قهوهٔ ترک شامل فروکردن قهوهٔ آسیاب شده در آب داغ (اما نه جوش) برای مدت زمان کافی است تا قهوه طعم و مزهٔ خود را پس بدهد. زیاد جوشاندن قهوه باعث میشود که قهوه مزهٔ نامطبوع «سوختگی» یا «جوشیدگی» بگیرد ولی با جوشاندن قهوه به صورت کاملاً مختصر می‌توان هم از این مزهٔ نامطبوع جلوگیری کرد.
میزان آب سرد مورد نیاز را می‌توان از روی تعداد فنجان‌های قهوهٔ مورد نیاز تعیین کرد (هر فنجان تقریباً ۹۰ میلی‌لیتر) و به ازای هر فنجان آب، بین یک تا دو قاشق چای‌خوری قهوه نیاز است. معمولاً قهوه و شکر را از ابتدا درون قهوه‌جوش نمی‌ریزند، بلکه آن‌ها را به آب اضافه می‌کنند.
در ترکیه چهار درجه از شیرینی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این چهار درجه از قرار زیرند: ساده (ساده؛ بدون شکر)، آز شکرلی (کم‌شکر؛ نصف قاشق چای‌خوری)، اُرتا شکرلی (شکر متوسط؛ یک قاشق چای‌خوری)، و چُک شکرلی (پرشکر؛ یک و نیم یا دو قاشق چای‌خوری).
قهوه و شکر به میزان دلخواه را تا زمانی که قهوه کاملاً درون آب فرورود و شکر کاملاً حل شود باید به هم زد. سپس قاشق را بیرون می‌آورند و قهوه‌جوش را روی حرارت ملایم می‌گذارند. اگر حرارت بالا باشد، قهوه به‌سرعت به جوش می‌آید و زمان کافی برای آنکه قهوه مزهٔ خود را پس دهد حاصل نخواهد شد. از این مرحله به بعد نباید قهوه را هم زد زیرا که کف حاصله از بین خواهد رفت. درست به محض اینکه قهوه به جوش آمد، قهوه‌جوش را از روی حرارت برمی‌دارند. معمولاً برای مدت زمان کوتاهی قهوه را از حرارت دور نگه می‌دارند، و سپس برای بار دوم و سوم آن را به جوش می‌آورند و در نهایت آن را در فنجانها می‌ریزند.
به دست آمدن کلفت‌ترین لایهٔ کف ممکن، اوج هنر قهوه درست کردن به حساب می‌آید. یک راه برای هرچه ضخیم شدن لایهٔ کف، ریختن قهوه به آرامی و بالابردن قهوه‌جوش حین قهوه ریختن است. فنجانی که ضخیم‌ترین لایهٔ کف را دارد بهترین فنجان در نظر گرفته میشود.
قهوهٔ ترکی که خوب آماده شده باشد، کف ضخیمی (کُپوک در ترکی) رویش دارد و ذرهٔ قابل مشاهده‌ای از قهوه در کف یا مایعش وجود ندارد. می‌توان حدود ۲۰ ثانیه قهوه را در حالت جوش روی حرارت نگه داشت تا قهوه به‌خوبی طعمش را پس بدهد، اما در این صورت کف قهوه کاملاً از بین خواهد رفت. برای رفع این مشکل می‌توان کف قهوه را به محض جوش آمدن برداشت و درون فنجانها ریخت و مابقی را حدود ۲۰ ثانیه جوشاند. در این صورت باید بسیار دقت کرد تا تنها کف را درون فنجانها ریخت و نه ذرات معلق را.
قهوه‌ای که برای دم‌کردن قهوه ترک در نظر می‌گیرید، باید کاملا آسیاب‌شده و شبیه آرد باشد. بعد از انتخاب جذوه مناسب، به ازای هر نفر، یک فنجان آب سرد در آن بریزید و یک تا دو قاشق مرباخوری معادل ۷ تا ۹ گرم قهوه به ازای هر نفر را به آن اضافه کنید. اگر می‌خواهید قهوه شما شیرین باشد، میتوانید به دلخواه کمی شکر هم به آن اضافه کنید. این نکته را در نظر بگیرید که اضافه‌کردن کمی شکر، باعث قوام بیشتر قهوه خواهد شد.
سپس با یک قاشق کوچک، ترکیب ایجادشده را کاملا هم بزنید تا به بافتی یکنواخت برسید. حالا جذوه را روی حرارت ملایم قرار دهید و ۴ تا ۵ دقیقه منتظر بمانید تا قهوه به خوبی دم بکشد و روی آن فوم تشکیل شود. برای تهیه این قهوه نباید اصلا عجله کنید؛ چون هرچه فرآیند دم‌آوری آهسته‌تر باشد، کیفیت قهوه و فوم تشکیل‌شده بهتر خواهد بود.
بعد از دیدن فوم روی قهوه، جذوه را از روی حرارت بردارید و با یک قاشق، فوم را جدا کرده و در فنجانها تقسیم کنید. در مرحله بعد، دوباره جذوه را روی حرارت قرار دهید و بعد از ایجاد فوم، این کار را تکرار و در نهایت کمی صبر کنید تا پودر باقیمانده در جذوه ته نشین شود.
حالا به آرامی، قهوه را در فنجانها ریخته تا فوم قهوه روی آن باقی بماند. فوم روی قهوه نشان‌دهنده مهارت تهیه و کیفیت آن است. برای تهیه قهوه ترک با شیرجوش هم باید این مراحل را انجام دهید تا قهوه باکیفیت‌تری به دست بیاورید.
نکات مهم در طرز تهیه قهوه ترک
حالا که با طرز تهیه قهوه ترک در قهوه‌جوش سنتی یا جذوه و شیرجوش آشنا شدید، خوب است با هم نکات مهم طرز تهیه قهوه ترک را هم مرور کنیم:
- شاید برای بسیاری از دوستان سوال باشد که علت کف نکردن قهوه ترک چیست؟ یکی از نکات مهم در طرز تهیه قهوه ترک روی گاز، این است که وقتی قهوه را روی حرارت می‌گذارید، نباید آن را هم بزنید. هم‌زدن ترکیب مانع از کف کردن آن میشود.
- حرارت زیر ظرف باید کم باشد تا قهوه به جوش نیاید. جوشیدن باعث میشود قهوه‌ای نا‌مطلوب با بوی سوختگی و طعم ناخوشایند داشته باشید.
- مناسب‌ترین قاشق برای هم‌زدن قهوه ترک، قاشق چوبی است.
- برای بهترشدن طعم قهوه ترک خود میتوانید کمی هل سبز هم به آن اضافه کنید.
- فنجان مناسب برای سرو قهوه ترک، فنجان‌هایی با حجم ۸۰ تا ۱۰۰ سی‌سی هستند.
- برای تهیه قهوه ترک میتوانید به جای آب سرد، از شیر سرد استفاده کنید. این نوشیدنی با نام قهوه یونانی شناخته میشود.
- حتما دیده‌اید که معمولا در هنگام سرو قهوه ترک، یک لیوان آب هم کنار آن قرار می‌دهند. نوشیدن کمی آب قبل از قهوه، مزه دهان را از بین می‌برد و باعث میشود طعم واقعی آن بهتر حس شود.
طرز تهیه قهوه ترک با جذوه
برای تهیه قهوه ترک معمولا از ظرف‌های مسی خاصی استفاده می‌کنند. این وسیله سنتی که آن را در زبان ترکی به نام ایبریک و در فارسی به عنوان جذوه می‌شناسیم، دارای کفی پهن، دهانه‌ای باریک و دسته‌ای چوبی و بلند است.
این ظرف به شکلی خاص طراحی شده که می‌تواند حرارت را به‌طور یکنواخت به تمام سطح جذوه انتقال دهد. این ویژگی جذوه باعث میشود تا قهوه بهتر دم بکشد و نوشیدنی با کیفیت‌تری به دست بیاید. کف زیادی که بعد از تهیه قهوه ترک در جذوه می‌بینیم، به دلیل فرم خاص این وسیله است.
انتخاب جذوه باید متناسب با تعداد فنجان‌هایی باشد برای تهیه قهوه در نظر می‌گیریم. وجود هماهنگی در سایز جذوه و تعداد فنجانها نقش مهمی در کیفیت قهوه ترک به‌دست‌آمده خواهد داشت. انتخاب جذوه بزرگ‌تر باعث میشود فوم یا کف به وجود آمده، به دیواره جذوه بچسبد و در نهایت قهوه فوم کم‌تری داشته باشد. انتخاب جذوه کوچک برای تعداد زیاد فنجان هم باعث سررفتن قهوه میشود.
امروزه جذوه‌ها را معمولا از جنس آلومینیوم، استیل، مس یا برنج می‌سازند. به دلیل شباهت قهوه‌جوش جذوه به شیرجوش، برخی افراد این شیوه دم‌آوری را طرز تهیه قهوه ترک با شیرجوش می‌دانند! البته شما میتوانید قهوه ترک را در این ظروف هم تهیه کنید، اما قطعا قهوه شما کیفیت و فوم یک قهوه ترک اصیل را نخواهد داشت.
تنها وسیله سنتی برای دم‌آوری بهترین نوع قهوه ترک، جذوه است.
طرز تهیه قهوه ترک روی شن
روش جذاب دیگری برای تهیه قهوه ترک در میان کشورهای عرب و ترک‌زبان (کشورهای حاشیه دریای سیاه) وجود دارد و آن، استفاده از شن داغ برای دم‌کردن قهوه است. علت این موضوع را می‌توان به در دسترس‌بودن شن با کیفیت مناسب در این کشورها مرتبط دانست. قهوه دم‌شده روی شن نسبت به قهوه ترک معمولی که روی گاز تهیه میشود، کیفیت بهتری دارد. اما علت آن چیست؟
در روش تهیه قهوه ترک شنی، چون حرارت کاملا یکنواخت به جذوه وارد میشود، فرآیند دم‌آوری قهوه بهتر انجام شده و کیفیت نوشیدنی حاصل هم افزایش پیدا می‌کند. برای شیرین کردن قهوه ترک، در صورت تمایل بهتر است به جای شکر از قند استفاده کنید؛ چون طعم آن در قهوه بهتر حس خواهد شد. بهترین زمان اضافه‌کردن قند، در هنگام ترکیب‌کردن آب سرد و پودر قهوه است.
چرا باید در تهیه قهوه ترک از آب سرد استفاده کرد؟
به نظر می‌رسد هرچه زمان دم‌کشیدن قهوه طولانی‌تر باشد، غلظت قهوه ترک حاصل بیشتر و کیفیت آن هم بهتر خواهد بود. به همین دلیل بهتر است از آب سرد یا حتی یک تکه کوچک یخ استفاده کنید تا فرآیند گرم‌شدن آب، باعث بهبود کیفیت قهوه شود.
البته این زمان کاملا دقیق و حساب‌شده است و نباید از حد مشخصی بیشتر شود؛ چون پس از آن کیفیت قهوه افت خواهد کرد. این یک نکته کاملا علمی و ثابت شده است و برای داشتن یک قهوه ترک اصیل لازم است که آن را رعایت کنید.
سوالات متداول طرز تهیه قهوه ترک
در بخش زیر به بررسی سوالاتی خواهیم پرداخت که ممکن است در حین تهیه قهوه ترک با آن ها مواجه شوید، در پاسخ به این سوالات جزئیاتی مطرح شده اند که دانستن آن ها خالی از لطف نخواهند بود.
چرا قهوه ترک من کف نمی‌کند؟
- قهوه ترک شما با کیفیت باشد,برای داشتن کف مناسب برای قهوه ترک حتما باید ترکیب مناسبی از چند نوع قهوه با کیفیت که جدا از طعم و عطر مناسب , کف یا فوم مناسب ایجاد کند.
- قهوه جوش از جنس مس (جذوه)با دهنه باریک بسیار مناسب قهوه ترک است و روی کف یا فوم قهوه ترک بسیار تاثیر گزار است و درصورت عدم وجود قهوه جوش مسی میتوانید از جنس روی استفاده کنید
- و سعی کنید که از قهوه جوشهای جنس استیل و تفلون استفاده نکنید.
- توجه داشته باشید که سایز قهوه جوش متناسب با تعداد نفرات باشد وبطور مثال برای درست کردن قهوه برای ۱ نفر از قهوه جوش نهایتا ۲ نفره استفاده شود و نه ۴ نفره.
- شعله باید ملایم باشد در صورتی که شعله زیاد باشد زمان دم اوری کم میشود و درنتیجه قهوه شما نه
- کم مناسب و نه طعم و عطر مناسب خواهد داشت.
- قهوه ترک شما کهنه است یا کاملا ریز آسیاب نشده است. هر چه قهوه تازه‌تر باشد و ریزتر آسیاب شود، کف بهتری ایجاد می‌کند.
- شکر قهوه زیاد است. اضافه کردن مقدار زیادی شکر به قهوه ترک یکی از عواملی است که جلوی کف کردن مناسب آن را می‌گیرد البته شکر کم برای قهوه ترک پشینهاد میشود.
بهترین روش دم کردن قهوه ترک چیست؟
به ازای هر فنجان قهوه حدود ۵۰ میلی‌لیتر آب سرد و یک قاشق چای‌خوری قهوه ریز آسیاب‌شده و کمی شکر را در جذوه یا ایبریک بریزید. مخلوط را به خوبی هم بزنید و آن را بر روی حرارت ملایم قرار دهید تا کف کند. قهوه شما آماده است.
قهوه ترک را چند دقیقه بجوشانیم؟
برای دم کردن یک قهوه ترک عالی با کف مناسب لازم است که قهوه برای مدت سه تا چهار دقیقه روی حرارت ملایم قرار داشته باشد. با گرم شدن تدریجی قهوه، کف روی آن شکل می‌گیرد. جوشاندن بیشتر یا کم‌تر از این مقدار باعث تغییر در طعم و میزان کف قهوه ترک میشود.
طعم دلنشین قهوه ترک در هر خانه
قهوه ترک یک نوشیدنی گرم و جذاب برای شروع یک روز پرمشغله است. علاقه‌مندان این قهوه معتقدند نوشیدن آن در طول روز، انرژی بیش‌تری برای ادامه فعالیت‌های روزانه به آن‌ها می‌دهد. این قهوه سریع آماده میشود و کافئین بالایی دارد. چنین ویژگی‌هایی این قهوه را به یک نوشیدنی محبوب در میان مردم تبدیل کرده است.
نظرات