طرز تهیه رب انار شیرین و سیاه خانگی+خواص رب انار و مضرات آن

رب انار در واقع آب انار جوشیده و غلیظ شده است است که به عنوان چاشنی در بسیاری از غذاها به خصوص رب خورش فسنجان، خوراک مرغ، مرغ سوخاری، اکبرجوجه، ماکارانی از آن استفاده می شود.

طعم رب انار ممکن است مایل به ترشی یا مایل به شیرینی باشد و گزینش آن به سلیقه هر فرد بستگی دارد. رب انار همچنین در رنگ های تیره و روشن موجود است که این رنگ به تیرگی یا روشنی دانه های انار بستگی دارد.

رب انار مخصوص شمال کشور عزیزمان ایران از نوعی انار به نام ترشه انار (انار جنگلی) به دست می آید و بسیار ترش و تیره رنگ است و فسنجانی که با آن تهیه شود، ترش مزه و تقریبا سیاه رنگ خواهد شد.

خواص رب انار و مضرات آن را بهتر بشناسید
بسیاری از ما از رب انار به عنوان چاشنی غذاهای خود استفاده می کنیم و هرساله در فصل انار ، با جوشاندن و غلیظ کردن آب انار ، رب انار تهیه می کنیم. رب انار اگر از انار مرغوب و طی فرآیند بهداشتی تهیه شده باشد ، خواص فراوانی برای بدن دارد زیرا هنگام تهیه رب انار ، پلی فنول و اسید الایژیک آن در اثر حرارت از بین نمی رود و تنها ویتامین C آن کاهش پیدا خواهد کرد. در ادامه این بخش از نمناک خواص و مضرات مصرف رب انار را آورده ایم.

طبع رب انار
طبع رب انار شیرین:

انار شیرین طبع سرد و مایل به اعتدال دارد و خواص درمانی کمتری نسبت به انار ترش و ملس دارد. رب انار شیرین برای اصلاح و تصفیه خون مفید می باشد.

طبع رب انار ملس:

رب انار ملس طبع سرد و تر و نزدیک به اعتدال دارد و به علت طعم خاص آن پرطرفدارمی باشد. خواص درمانی انار ملس (ترش و شیرین) بیشتراز انار شیرین است و این رب انار برتی کاهش صفرا، غلیان و جوشش خون پر فایده می باشد.

طبع رب انار ترش:

انار ترش طبع سرد و تر دارد. از این رب انار می توان برای کاهش حالت تهوع در دوران بارداری و بیشتر شدن اشتهای خانم باردار کمک گرفت اما مصرف زیاد آن موجب ابتلا به یبوست خواهد شد.

رب انار شیرین یا ترش

انار به ۳ دسته ترش، شیرین و ملس تقسیم می شود. در طب سنتی و کتاب ابوعلی سینا آورده شده که انار شیرین، بعد از آن انار نیم ترش یا ترش و شیرین و در نهایت، انار ترش ارجحیت دارند.

خواص رب انار که همه را شگفت زده می کند
سرشار از ویتامین

رب انار دارای فیبر، پتاسیم، ویتامین C ، مقداری آهن ، کربوهیدرات، سدیم، منیزیم، منگنز، اسید فولیک، پلی فنول، اسید اولایژیک، قند، ویتامین A ،گروه ویتامین B ،B1 ،B2 ،B3 ، B6، E است.

کاهش کلسترول

رب انار سرشار از ترکیباتی به نام ” پلی فنول ” ها است که باعث پایین آمدن کلسترول بد خون یعنی LDL شده و اجازه نمی دهد صفحات چربی در عروق تولید شوند. مقدار زیاد کلسترول در شریان ها باعث سخت شدن آن ها می شود و ممکن است منجر به اختلالات قلبی شود.

لاغری

در رژیم های غذایی از رب انار و آب انار برای لاغری و کاهش وزن استفاده می کنند زیرا انار سرشار از ویتامین های A,B,C می باشد که به سوخت و ساز بدن کمک می کند. برای لاغرتر شدن بهتر است رب انار را به صورت ناشتا مصرف نمایید زیرا اینگونه جذب آن بهتر صورت می گیرد. برای رسیدن به وزن دلخواه داشتن رژیم غذایی مناسب، ورزش و تحرک کافی کنار مصرف ناشتای رب انار کمک کننده است.

بارداری

رب انار حاوی نیاسین است که ماده ای ضروری برای رشد ذهن جنین می باشد بنابراین خوردن آن به خانم های باردار توصیه می شود. همچنین خانم های باردار می توانند برای کاهش تهوع خود رب انار مصرف نمایند و اشتهای خود را افزایش دهند.

افزایش انرژی

رب انار سرشار از ویتامین B فراوانی می باشد. ویتامین B1 به عنوان یک کاتالیزور در بدن فعالیت کرده و باعث فعالیت مناسب آنزیم ها شده و سبب می شود همیشه پر انرژی باشید.

هضم راحت غذا

مصرف رب انار سبب می شود عمل هضم غذا راحت تر صورت گیرد.

تقویت سیستم ایمنی بدن

رب انار ، آنتی اکسیدان و ویتامین C زیادی در خود دارد و سبب تقویت سیستم ایمنی بدن می شود.

پیشگیری از سرطان

رادیکال های آزاد سبب آسیب به بافت بدن و بروز بیماری هایی مثل اختلالات قلبی یا سرطان می شود. رب انار حاوی آنتی اکسیدان فراوانی است که با رادیکال های آزاد بدن مبارزه می کند. مصرف رب انار سبب می شود رادیکال های آزاد از بین بروند زیرا آنتی اکسیدان های موجود در رب انار به سلول های بدن کمک می کند تا بر رادیکال های آزاد تاثیر بگذارند. استفاده منظم از رب و آب انار سبب کاهش خطر ابتلا به سرطان ها بویژه سران سینه در زنان و سرطان پروستات در مردان می شود.

تصفیه خون

مصرف رب انار به صورت ناشتا به تصفیه خون کمک میکند.

درمان آفت

رب انار به درمان آفت و جوش دهان کمک می کند. برای بهتر شدن آفت و جوش دهان مقداری رب انار ترش را به صورت موضعی بر روی جوش یا آفت قرار دهید.

درمان زخم داخلی بینی

در طب سنتی از ضماد عسل و رب انار برای درمان زخم داخلی بینی و سودا استفاده میشود.

درمان فشار خون بالا

مصرف رب انار برای افراد دچار فشار خون بالا مفید است البته این افراد برای کنترل فشار خون باید از رب انار ترش استفاده کنند.

جلوگیری از آلزایمر

مصرف رب انار به علت داشتن ویتامین B3(نیاسین) سبب عملکرد بهتر مغز ، تقویت حافظه و جلوگیری از آلزایمر می شود.

پیشگیری از پیری زودرس

رب انار حاوی نیاسین است و سبب می شود پوست حالت ارتجاعی خود را حفظ کند و به همین علت سلامت پوست را حفظ کرده و از پیری زودرس پیشگیری می کند.

مضرات و عوارض جانبی استفاده از رب انار

چنانچه در بخش سلامت نمناک اشاره کرده ایم رب انار بدلیل وجود آهن در آن دیر هضم است و افراد سرد مزاج نباید بیش از حد رب انار مصرف کنند.

خوردن رب انار موجب سست شدن معده و ایجاد نفخ می شود بنابراین افراد مبتلا به زخم معده و روده نباید رب انار مصرف کنند.

زیاده روی در مصرف رب انار سبب ابتلا به یبوست، گلودرد و ناراحتی معده می شود و مبتلایان به بیماری ریه بهتر است رب انار مصرف نکنند.

تداخلات دارویی

اگر داروهای مصرف فشار خون و کاهش کلسترول مصرف می کنید ، از مصرف رب انار اجتناب نمایید.

اگر انار جنگلی یا انار ترش در دسترس نداربد می توانید جهت ترش ترشدن رب انار خانگی، از مقداری آب انار ترش، آب نارنج یا آبغوره استفاده کنید.

شمالی ها نوعی فسنجان محلی تهیه می کنند که به آن سیاه فسنجان گفته می شود. جهت تهیه این غذا معمولا از رب انار سیاه استفاده می شود. جهت داشتن یک رب انار غلیظ و سیاه رنگ باید یک قطعه آهن تمیز را روی شعله گاز سرخ کنید و موقع پخت رب انار داخل رب یا موقع پخت خورشت فسنجان داخل خود فسنجان بیندازید. از ترکیب اکسید آهن با تانن موجود در رب انار، رنگ سیاه تندی پدید می آید و در نهایت به این رب، رب انار سیاه گفته می شود.

برای تهیه رب انار دو روش کلی وحود دارد که در یکی؛ از دانه های انار و در دیگری از آب انار استفاده می شود. در ادامه هر دو روش تهیه رب انار خانگی را به شما آموزش خواهیم داد

مواد مورد نیاز جهت تهیه رب انار:

انار      ۸ کیلوگرم
آب      ۳ لیوان
نمک      در صورت میل به ۱ قاشق غذاخوری
وسایل مورد نیاز جهت تهیه رب انار خانگی:

صافی پارچه ای یا سیمی منزل ریز
گوشتکوب
چرخ گوشت
طرز تهیه رب انار سنتی با استفاده از آب انار:
برای تهیه رب انار خانگی با استفاده از آب انار ابتدا انارها را شسته، از وسط نصف کنید.
دستگاه آب انار گیری سنتی را برداشته و انارها را آب بگیرید.
نکته: اگه حجم اناری که دارید بالاست، حتما از مردها جهت آب گیری انارها کمک بگیرید.
اگر آب انار گیر دستی ندارید می توانید از آبمیوه گیری یا غذاساز استفاده کرده و بعد آب انار را از صافی عبور دهید تا صاف و براق شود.
وقتی آب همه انارها را گرفتید، آب انارها را صاف کنید.
آب انارها را داخل یک دیگ یا قابلمه بزرگ ریخته و روی شعله با حرارت زیاد قرار دهید تا به جوش بیاید.
وقتی آب انار به نقطه جوش رسید، حرارت را کم کنید و مراقب باشید تا ته نگیرد و نسوزد.
هر چند دقیقه یک بار رب را هم بزنید.
مدت وقت حرارت دادن آب انار به قدری است که کم کم به غلظت رسیده و شبیه رب های حاضری شود. به عنوان نمونه جهت حدود ۴۰ کیلو انار، شاید مورد نیاز باشد یک روز کامل آب آن را بجوشانید.
رب انار شما آماده هست. رب اناری که با این روش تهیه می شود غلظتی شبیه به شربت دارد.

طرز تهیه رب انار خانگی با استفاده از دانه انار:
برای تهیه رب خانگی، ابتدا انارها را شسته و سر و ته آن ها را با چاقو جدا کرده و انارها را از وسط دو قسمت کنید.
سپس انارها را از قسمت دانه، کف دست بگیرید و با استفاده از یک وسیله سنگین مثل گوشت کوب یا پشت قاشق، به پوست انارها ضربه بزیند تا انارها دانه شوند و فقط پوست آن ها باقی بماند.
سعی کنید تمام دانه های انار داخل ظرف ریخته شود و چیزی هدر نرود.
دانه های خراب و زایدات را از داخل ظرف خارج کنید لیکن در غیر این صورت، طعم رب شما را خراب خواهند کرد.
دانه ها را فقط یک مرتبه شستشو دهید.
پس از این مرحله، دانه های تمیز را داخل قابلمه ریخته و روی آن ها مقدار ۲ الی ۳ لیوان آب بریزید و روی اجاق بگذارید تا کمی بپزد و آب انداخته و نرم شوند.
حالا یک سبد آبکش بزرگ برداشته و آن را روی یک قابلمه با سایز مناسب قرار دهید به طوری که سبد کاملا دهانه قابلمه را بپوشاند.
انار های پخته شده است را داخل سبد بریزید تا آب انار از تفاله ها جدا شود.
سپس با دست یا پشت یک قاشق، دانه ها را به کف سبد آبکش بسایید و کمی با دست فشار دهید تا فقط تفاله و هسته دانه ها باقی بماند.
آب انار به دست آمده را داخل قابلمه بزرگ و جاداری ریخنه و روی حرارت قرار دهید تا بجوشد.
در حین جوشیدن آب انار، کف روی آن را جمع کنید.
آب انار را مرتب هم بزنید تا سر نرود.
جوشاندن آب انار باید تاحدی ادامه پیدا کند که آب انار به غلظتی مشابه غلظت عسل برسد.
بعد از حدود ۵-۶ ساعت، رنگ آب انار عوض کردن کرده و شروع به قل قل زدن می کند و حباب های آن به بیرون از قابلمه پرتاب می شوند که این یعنی آب انار شما در حال تبدیل شدن به رب است و دارد به غلظت می رسد.
در این مرحله دیگر از پای دیگ تکان نخورید و مرتب رب را هم بزنید تا ته نگیرد و نسوزد.
مواظب باشید که حباب های رب به سر و صورت تان نپاشد و نسوزید.
وقتی رب انار به غلظت مناسب رسید قابلمه را از روی حرارت برداشته و صبر کنید تا کمی خنک شود.
حالا به آن نمک اضافه کرده و خوب مخلوط کنید.
رب انار آماده شده است را داخل شیشه های کوچک تمیز و خشک بریزید. رب اناری که به روش دوم تهیه می شود، به علت استفاده از دانه انار غلیظ تر و گوشتی تر است.

نحوه برطرف تلخی رب انار+ طرز تهیه رب انار شیرین و سیاه خانگی
چند توصیه بسیار مهم راجع به تهیه رب انار خانگی:
برای تهیه هر نوع رب مثل رب انار باید از قابلمه بزرگ یا دیگ استفاده کنید تا رب موقع به جوش آمدن سرریز نشود.
بهتر است نمک را رب بعد از غلیظ شدن و خنک شدن اضافه کنید. به این علت که نمک به خاطر تصویر العمل هایی شیمیایی باعث کدرشدن رب می شود.
اگر می خواهید رب انار را به مدت طولانی و به خصوص بیرون از یخچال نگه دارید، غلظت آن را بیش از حد معمول در نظر بگیرید.
برای فهمیدن قوام رب انار می توانید مقداری از آن را جهت آزمون کردن داخل ظرفی بریزید و کمی صبر کنید تا سرد شود. اگر ظرف را تکان دادید و رب انار به مشکل حرکت کرد، یعنی قوام و غلظت رب مناسب است و می توانید آن را از روی حرارت بردارید.
هرچه مقدار انار ها زیاد باشد مسلما مدت وقت جوشیدن و آماده شدن رب نیز طولانی تر است.
هرچه قدر به وقت آخر پخت رب انار نزدیک تر می شوید، رنگ رب شما تیره تر می شود.
اگر از انار شیرین استفاده کنید، تقریبا رب شما به رنگ قهوه ای سوخته یا سیاه درمی آید و این رنگ به درصد شیرینی انار شما بستگی دارد.
اگر انار شما ملس یا ترش باشد، رنگ رب آن تیره تر و سیاه تر خواهد شد.
تا هنگامی که که رب کاملا سرد نشده، آن را از دیگ به شیشه یا هر ظرف دیگری انتقال ندهید.
پس از سرد شدن، رب را داخل ظرف دلخواه بریزید و در جای خشک و خنک نگهداری کنید.
تقریبا از هر ۱۰ کیلو انار، حدود ۲ کیلو رب انار غلیظ و خوشمزه تهیه می شود.
رب انار رقیق و آبکی نیز دوام کمتری داشته و سریع کپک می زند. بعد رعایت اعتدال در غلظت رب انار بسیار مهم است.
از افزودن شکر و هر چیز دیگری به رب انار خانگی خودداری کنید. این کار باعث می شود؛ رب انار سریع کپک بزند.
امیدواریم توضیحات ارائه شده است کافی و بافایده بوده و بتوانید با استفاده از هر یک از این روش ها، یک رب انار خوش رنگ، خوشمزه و غلیظ تهیه کنید و از آن جهت پخت غذا و … استفاده کنید.

درباره رب انار بیشتر بخوانیم :

فرقی ندارد اناری که قرار است تبدیل به رب شود، ترش باشد یا شیرین یا ملس، طرز تهیه ی همه ی آن ها به یک شکل است.

۱-  ابتدا قسمت تاج و کاب انار را گرفته، سپس انارها را به دو قسمت تقسیم می کنیم.

۲- به وسیله ی قاشق یا چوب هایی که به قطر ۲ سانتی متر یا کمتر و بیشتر بسته به اندازه انارها باشد، در حالیکه انارها را روی کف دست قرار داده ایم با چوب به پشت انار می زنیم تا دانه ها داخل ظرف قرار بگیرند. سعی کنید دانه‌های خراب و چیزهای اضافی را از داخل ظرف بردارید.

۳-  وقتی همه ی انارها را دان کردید، آنوقت فقط یکبار و خوب آبکشی کنید، از آبکش کردن چندباره ی انار خودداری کنید چون از مواد مغذی آن می کاهد.

۴- ظرف بزرگی(دیگ) را روی شعله ی گاز قرار دهید انارها را داخل آن بریزید وبه اندازه ای آب بریزید که تنها یک بند انگشت از سطح انارِ داخل ظرف، بیشتر باشد.

۵- وقتی آب جوشید و دانه های انار نیم پخت و به رنگ قهوه ای خیلی روشن درآمد، آنوقت دیگ را از روی اجاق بردارید.

۶- دانه های پخته شده را به ندرت داخل آبکش ریخته(البته گذاشتن ظرف بزرگتری مثل دیگ، زیر آبکش را فراموش نکنید!) و با کفگیر یا هر چیزی شبیه آن طوری عمل کنید که بتوانید انارها را کاملاً له کرده و گوشت انار را از هسته ی آن جدا کنید.مواظب باشید هسته ی انارها را له نکنید.مواد به تدریج از آبکش وارد ظرف اصلی می شوند، اگر دانه ها سرد شدند، می توانید این کار را بادستان تمیزتان انجام دهید، سعی کنید این کار را با دستکش انجام ندهید، مگر اینکه مواد کاملاً سرد باشند.

۷- هسته های انار را هم در ظرف تمیزی بریزید و فقط یکبار هسته ها را به خوبی آبکشی کنید تا مواد قابل استفاده ی آن کاملاً گرفته شود.

۸- دانه های باقی مانده یا تفاله ها و پوست انار را دور نریزید اگر زمین کشاورزی دارید این محصول را زیر خاک پنهان کنید تا قوت زمین باشد، البته پوست انار در رنگرزی هم کاربرد دارد که جای بحث دیگری می طلبد. دانه‌های تفاله شده را نیز می‌توانید خشک و پودر کرده و در انواع غذاها ازجمله سوپ، کتلت و انواع آش‌ها استفاده ببرید.

۹- حالا وقت آن است که مواد حاصل از دانه های انار را روی اجاق بگذارید؛ هم موادی که از هسته های اولیه به دست آوردید و هم موادی که حاصل از آبکشی مجدد دانه های پخته شده ی انار است.

۱۰- شعله ی اجاق را روی حرارت متوسط می گذاریم؛ نه کم نه زیاد؛ هر چند دقیقه، یکبار مواد را هم بزنید، وقتی مواد شروع به جوشیدن کرد، تازه آغاز راه است و باید از کمک چند نفر دیگر استفاده کنید.

۱۱- از هَم‌زدن مداوم مواد در این لحظات غافل نشوید چون ممکن است مواد شما به قول معروف« تَه » بگیرد.مخصوصا اگر انار شیرین باشد.

۱۲-  باید این مواد را ساعت ها، هَم بزنید، هر چه به زمان قوام آمدن رب انار نزدیک تر می شود امکان اینکه مواد قُل بزنند و به سمت شما پرتاب شوند بیشتر است، بنابراین لباس کار بپوشید! و مواظب دست و صورتتان هم باشید. سرتان را زیاد به سمت یا داخل دیگ نبرید، از هَمزنهای دسته‌بلند استفاده کنید تا دستتان نسوزد.

۱۳- اگر احیاناً متوجه شدید که مواد شما ته گرفته است، فوراً مواد را به داخل ظرف دیگری انتقال دهید و روی اجاق بگذارید.

۱۴- هرچه به زمان پایان کار نزدیک می شوید، رنگ رب شما تیره تر می شود، اگر انار شما شیرین باشد گاهی به رنگ قهوه ای سوخته درمی آید و گاهی هم سیاه، بسته به درصد شیرینی انار شما دارد.اگر انار شما ملس یا ترش باشد، رنگ آن تیره تر و سیاه تر است.

۱۵-  رب انار شما زمانی قوام می آید که وقتی مقداری از آن را برای تست کردن در داخل ظرفی ریختید و اندکی سرد شد؛ اگر ظرف را تکان دهید و کج کنید رب انار به سختی حرکت کند.

۱۶- بسته به سلیقه ی خودتان، می توانید رب انار را با غلظت کمتر نیز استفاده کنید؛ اما رب اناری که غلظت خوبی داشته باشد، دیرتر خراب می شود.

۱۷- در پایان کار، به اندازه ی یک قاشق چایخوری و به عنوان برکت، نمک طعام را به رب انار اضافه کنید. فرقی ندارد رب شما ترش باشد یا شیرین یا ملس، همین مقدار نمک کافی است.

۱۸- از اضافه کردن شکر به رب انار شیرین خودداری کنید، چون باعث کپک زدن آن می شود،  از آن گذشته، به‌طور طبیعی در هر ۱۰۰ گرم انار، ۵ گرم گلوکز و بیش از ۵ گرم نیز فروکتوز و ساکارز به کار رفته است، و این میزان در انار شیرین بیشتر است!

۱۹- تا زمانی که رب انار شما سرد نشد، آن را از ظرف اصلی به ظرف دیگری انتقال ندهید، فقط در این زمان می توانید آن مقدار از ربی که در اطراف داخلی ظرف مانده است را جدا کنید.

۲۰- پس از سرد شدن، رب را در ظرف دلخواه بریزید و در جای خشک و خنک نگهداری کنید.