فرناز المعی‌نژاد متخصص فیزیوتراپی درباره کمر درد اظهار کرد: کمر درد عارضه‌ای شایع است که ۸۰ درصد افراد حداقل یک بار در طول زندگی خود به آن مبتلا می‌شوند. کمر درد اگر چه اغلب مشکلی جدی نیست و خود به خود بهبود پیدا می‌کند، اما در صورت ادامه دار بودن در زندگی روزمره دردسرساز می‌شود.
کمر درد در کمین چه کسانی است؟
او بیان کرد: زنان، مبتلایان به اضافه وزن و چاقی، افراد سیگاری، مضطرب، سالمندان، اشخاصی که رضایت شغلی ندارند، افرادی که بیشتر نشسته کار می‌کنند و کسانی که کارشان سنگین و با جا‌به‌جایی اشیا همراه است، بیشتر در معرض کمر درد قرار دارند.
ساختار ستون فقرات
این متخصص فیزیوتراپی افزود: در ستون فقرات مهره‌ها یکی‌یکی روی هم سوار هستند و بین هر دو مهره یک دیسک قرار دارد. بخش درونی دیسک یا هسته دیسک، ژلاتینی بوده و قسمت بیرونی آن غضروفی و سفت‌تر است. دیسک بین مهره‌ای مانند بالشتکی با جذب نیرو‌های وارد شده به مهره‌ها، فشار را از روی مهره‌ها برمی‌دارد. در سراسر ستون فقرات، از گردن تا انتهای کمر، طناب نخاعی از درون سوراخ پشتی مهره‌ها عبور می‌کند. نخاع اطلاعات عصبی را از مغز به تنه و اندام‌ها و بالعکس منتقل می‌کند. بین هر جفت مهره، ۲ سوراخ در ۲ طرف وجود دارد که رشته‌هایی از طناب نخاعی از آن خارج می‌شود و به سمت تنه، دست‌ها و پا‌ها می‌رود. در سراسر ستون فقرات، عضلات و رباط‌ها، مهره‌ها را در کنار هم نگه می‌دارند.
المعی‌نژاد تاکید کرد: همان‌طور که مو‌های افراد با گذشت زمان سفید می‌شوند، دیسک بین مهره‌ای هم با افزایش سن تغییر پیدا می‌کند. تحرک ستون فقرات هنگام انجام فعالیت‌های روزانه، خم و راست شدن‌های مکرر، حمل کردن اجسام سنگین، زمین خوردن و تصادف کردن از جمله مواردی هستند که موجب می‌شوند تغییرات سالمندی در دیسک بین‌مهره‌ای شدت پیدا کنند.
تغییرات سالمندی در دیسک بین مهره‌ای
او تصریح کرد: نخست هسته دیسک که حالت ژلاتینی دارد، توانایی خود را برای جذب آب از دست می‌دهد و دیسک کم آب (دِهیدراته) شده سپس هسته دیسک سخت‌تر و ضخیم‌تر می‌شود تا حدی که به لایه‌های بیرونی دیسک که هسته را در بر گرفته‌اند، شباهت پیدا می‌کند، بنابراین دیسک خاصیت جذب شوک را از دست می‌دهد؛ با استمرار فشار‌های روزانه، لایه‌های دیسک پاره شده و دیسک ضعیف می‌شود و کلاپس می‌کند. (فرو می‌پاشد) و بخش‌های غضروفی و استخوانی مهره‌ها تحت فشار قرار می‌گیرند.
این متخصص فیزیوتراپی گفت: دیسک فرسوده و استحاله یافته منشا درد نیست و در بسیاری موارد افرادی را می‌بینیم که MRI یا عکس رادیولوژی کمر آنها فرسودگی زیادی را در دیسک و مهره‌های کمری نشان می‌دهد، اما درد ندارند. درد ناشی از دیسک فرسوده دردی مکانیکی است، بنابراین تحرک زیاد دیسک بین مهره‌ای، رباط و غضروف مهره‌ای فرسوده در طول روز و هنگام انجام فعالیت‌های مختلف درد را ایجاد کرده به عبارتی با تحرک ساختار‌های ضعیف شده مهره، دیسک را تحریک و دردناک می‌کند.
مهم‌ترین علائم کمر درد مکانیکی
المعی‌نژاد اظهار کرد: به طور معمول نخستین نشانه‌های کمر درد مکانیکی، احساس درد در وسط گودی کمر است که بسیاری اوقات از سن ۲۰ تا ۳۰ سالگی به بعد آغاز شده، با نشستن یا ایستادن طولانی مدت و انجام فعالیت سنگین تشدید می‌شود و فرد در کمر احساس خشکی می‌کند، اما این خشکی و درد با استراحت برطرف می‌شود. این حالت از کمردرد چندین روز طول کشیده و خود به خود برطرف می‌شود، دوباره پس از چند روز برمی‌گردد؛ پزشکان به این نوع از کمر درد، کمر درد راجعه می‌گویند. در برخی موارد درد به قسمت اطراف کمر، لگن و ناحیه سرینی هم انتشار پیدا می‌کند.
تشخیص کمر درد مکانیکی
او بیان کرد: کمر درد مکانیکی با معاینه بالینی بیمار و گوش دادن دقیق به شرح حالش تشخیص داده می‌شود. علی‌رغم اصرار بسیاری از بیماران برای انجام MRI و رادیولوژی انجام این روش‌ها در مراحل اولیه کمر درد، به تشخیص این عارضه کمکی نمی‌کند. در ۳۰ درصد موارد نتایج حاصل از این روش‌ها به صورت مثبت کاذب است، اما اگر دردِ کمر با استراحت و در طول چند روز فروکش نکند یا درد تیر کشنده کمر در نواحی پایین‌تر از لگن مانند ران و ساق پا حس شود، در این صورت جهت بررسی بیشتر، پزشک از عکس رادیوگرافی ساده یا MRI کمک می‌گیرد.
درمان کمر درد مکانیکی
این متخصص فیزیوتراپی افزود: استراحت به معنای سبک‌تر کردن فعالیت‌های روزانه، نخستین پیشنهاد برای بهبود کمر درد بوده البته استراحت مطلق در رختخواب منسوخ شده است؛ زیرا در تحلیل رفتن بیشتر عضلات و خشکی بیشتر دیسک و ساختار‌های اطراف مهره موثر است و عوارضی که پس از استراحت مطلق گریبان‌گیر فرد می‌شود بیش از یک کمر درد مکانیکی ساده است.
المعی‌نژاد یادآوری کرد: اگر با کاهش میزان فعالیت و استراحت نسبی، کمر درد برطرف نشد، بیمار به فیزیوتراپیست ارجاع داده می‌شود. هدف از درمان فیزیوتراپی در کمر درد مکانیکی ساده، کاهش درد و افزایش میزان فعالیت‌های روزانه بیمار است. فیزیوتراپیست با ارزیابی کردن وضعیت بیمار یک برنامه تمرین درمانی مناسب را برای او طراحی می‌کند؛ هدف از تمرین درمانی و ورزش در بهبود کمر درد مکانیکی ساده، افزایش انعطاف پذیری عضلات خشک، کوتاه شده و توان هوازی بیمار و تقویت عضلات کمر و شکم است. مبتلایان به دیسک کمری فرسوده و استحاله یافته با گذشت زمان به دنبال فیزیوتراپی و تمرین درمانی بهتر می‌شوند و تنها یک تا سه درصد از آنها بعد‌ها به جراحی نیاز پیدا می‌کنند.
نظرات