اینکه گاهی اوقات کودکان سرحال و پرانرژی نباشند طبیعی است اما فقط تا زمانی که این علائم برای مدت کوتاهی باشد. افسردگی در کودکان نوعی اختلال خلقی است که درصد کم، اما قابل توجهی از کودکان خردسال و نوجوانان را درگیر می کند.درمان اصولی افسردگی در کودکان اهمیت بسیار بالایی دارد و نقش بسیار تاثیرگذاری در آینده ی آنها می گذارد.به طور کل درمان افسردگی بهتر است در زمان تشخیص بلافاصله شروع شود. تا از مزمن شدن افسردگی جلوگیری شود.
چگونه افسردگی در کودکان را تشخیص دهیم؟
حالت‌های کودکان می‌تواند به والدین در تشخیص زودرس افسردگی کمک کند. والدین ممکن است متوجه برخی از این علائم در کودک خود شوند:
کمبود انرژی و تلاش
افسردگی در کودکان می‌تواند باعث تخلیه انرژی آنها شود. آنها ممکن است تلاش کمتری در مدرسه نسبت به قبل انجامم دهد و یا حتی انجام کارهای کوچک نیز می‌تواند تلاش بیش از حد باشد. این کودکان ممکن است خسته به نظر رسیده، به راحتی تسلیم شده و یا دست از تلاش بردارند.
احساس غم مداوم
احساس غم مداوم، بی‌تفاوت شدن نسبت به اتفاقات و تغییرات پیرامون، احساس ناامیدی که بیش از دو هفته ادامه پیدا کند، یکی از علائم شایع افسردگی در کودکان است.
لذت نبردن از کارها
بچه‌ها ممکن است مثل قبل با دوستان خود سرگرم نشوند و یا نشانه‌هایی از لذت نبردن از بازی کردن نشان دهند. همچنین ممکن است آنها تمایلی به انجام کارهایی که پیش‌تر آنها را دوست داشتند و لذت می‌بردند، نداشته باشند
خود انتقادی بودن کودک
کودکانی که دچار افسردگی هستند ممکن است احساس خوبی نسبت به خود نداشته باشند و مدام کارهای خود را زیر سوال ببرند. آنها ممکن است جملاتی مانند : «من نمی‌توانم هیچ کاری را درست انجام دهم»، «من هیچ دوستی ندارم»، «من نمی‌توانم این کار را انجام دهم»، «برای من خیلی است» را مرتب در مورد خودشان به زبان بیاورند.
اضطراب
کودک مبتلا به افسردگی با کاهش توانایی تفکر دست‌وپنجه نرم می‌کند و تمرکز کافی برای انجام تکالیف و دیگر فعالیتهای روزانه خود ندارد. با کاهش سطح تمرکز، کودک به دفعات دچار حالت اضطراب می‌شود.
بروز درد فیزیکی
برخی از کودکان ممکن است درد معده و یا سایر دردهای فیزیکی را تجربه کنند که به دلیل افسردگی و عصبی بودن ایجاد شود. برخی دیگر ممکن است با وجود اینکه بیمار نیستند، حال‌شان خوب نباشد و روزهایی از مدرسه غایب شوند.
اختلال در خواب
کمبود خواب، شب بیداری، بیداری مکرر در طول شب، زیاد خوابیدن و به‌سختی از خواب برخاستن ازجمله نشانه‌های ابتلای کودک به افسردگی هستند.
چه عواملی باعث بروز افسردگی در کودکان می‌شود؟
افسردگی دوران کودکی ممکن است نتیجه ترکیبی از علل متعدد باشد. این علل می‌توانند به تنهایی سبب بروز اختلال خلقی نشوند، اما ممکن است در بروز و تشدید آن نقش داشته باشند. علل زیر خطر ابتلای کودک به افسردگی را افزایش می‌دهند.
رویداد استرس‌زا:
گاهی قرار گرفتن در قلب رویدادهای استرس‌زا مثل ایجاد تغییرات بزرگ در خانه، مدرسه یا روابط دوستانه می‌تواند زمینه ابتلای کودک به افسردگی را فراهم کند. این موارد به‌تنهایی سبب ابتلا به افسردگی نمی‌شوند، اما می‌توانند محرک و افزایش‌دهنده ریسک ابتلا باشند
محیط:
یک زندگی پر هرج‌ومرج یا پراسترس می‌تواند کودک را در معرض خطر ابتلا به افسردگی و دیگر اختلالات خلقی قرار دهد
سابقه خانوادگی و افسردگی کودکان:
کودکانی که اعضای خانواده آنها دارای اختلالات خلقی یا افسردگی هستند، ممکن است در سنین پایین بیشتر به افسردگی مبتلا شوند
عدم تعادل بیوشیمیایی:
سطوح نامتعادل برخی از هورمون‌ها و مواد شیمیایی ممکن است بر عملکرد مغز تأثیر بگذارد. این ناهماهنگی‌های بیوشیمیایی می‌تواند خطر ابتلا به افسردگی را تشدید کند
گزینه های موجود برای درمان افسردگی کودکان
روان درمانی
درمان افسردگی کودکان و نوجوانان شامل رواندرمانی های زیر می شود.
بازی درمانی
بازی درمانی یا هنردرمانی به کودک کمک می کند تا از طریق بازی واکنش های مناسب به عوامل استرس زا را تمرین کنند. کودکان در ابراز کلامی با محدودیت هایی مواجه هستند. این محدودیت ها بخصوص در زمان بروز افسردگی شدت میابند و بنابراین با استفاده از بازی درمانی یا هنر درمانی بافتی تعاملی برای آشکارسازی و مداخله فراهم می شود. درمان افسردگی کودکان بوسیله بازی درمانی نتایج معنی داری به همراه داشته است.
خانواده درمانی
در مشاوره خانواده به آموزش خانواده برای درک بهتر کودک و پرهیز از سرزنش او پرداخته می شود. مهمتر از همه، این امر منجر به همکاری بهتر کودک با سایر روش های درمانی می شود.علاوه بر این، خانواده درمانی به شناسایی علائم و اختلالات مشابه در سایر اعضای خانواده، از جمله والدین بسیار کمک می کند. این امر به دلیل شیوع بالای افسردگی در میان اعضای خانواده یک کودک مبتلا به افسردگی اساسی در نظر گرفته می شود. هنگامی که وجود افسردگی در سایر بستگان درجه یک وجود داشته باشد مداخلات خانواده درمانی در اولویت قرار می گیرند.
رفتار درمانی شناختی
از این روش برای درمان افسردگی کودکان بالای ۱۰ سال استفاده می شود. این رویکرد درمانی به کودکان برای تغییر تفکر منفی در مورد خود کمک می کند. درمان افسردگی به کمک رویکرد شناختی در کنار مداخلات حمایتی نتایج بهتری به همراه خواهد داشت. تفکر تحریف شده در کودکان قابل درمان است. انتخاب نوع درمان افسردگی کودکان به سطح رشد عاطفی و تفکر کودک نیز بستگی دارد.
نکاتی برای خانواده ها
اگر فرزند شما تغییراتی رفتاری مانند گوشه گیر شدن، گذراندن وقت به تنهایی و عدم تمایل به گفتگو یا تعامل با دوستان نشان دهد، والدین باید احتمال افسردگی را در کودک خود در نظر بگیرند. سایر علائم هشدار شامل عدم تمایل به شرکت در بازی ها و فعالیت هایی است که قبلاً از آن لذت می برده. همچنین احساس اضطراب یا بیقراری وجود دارد.
ممکن است عملکرد تحصیلی و همچنین شرکت در فعالیتهای تیمی یا گروهی کاهش یابد. نکته مهم این است که این علائم صرفاً موقتی نیستند بلکه در طول روزها و هفته ها پایدار هستند.
اگر بیش از چند روز کودک را با مشکلات انرژی یا علاقه، اختلال در غذا خوردن، خوابیدن و اعتماد به نفس کاهش یافته مشاهده کردید به یک دکتر روانشناس مراجعه کنید. والدین به خوبی می توانند از یک دکتر روانشناس خوب در مورد درمان افسردگی کودکان کمک بگیرند.
نظرات