تایر به عنوان آخرین عضو دوار سیستم انتقال قدرت نقش مهمی در کنترل خودرو بر عهده دارد. انتخاب لاستیک مناسب و نگهداری از آن، عامل مهمی در بهبود عملکرد خودرو محسوب می‌شود.
خیلی از افراد برای عملکرد بهتر خودروی خود معمولا سراغ بهینه‌سازی و تیونینگ پیشرانه‌ی خودرو می‌روند و آنرا ارتقا می‌دهند. تغییراتی مانند استفاده از فیلتر هوای اسپرت، بستن هدرز و استرس‌بار (میله‌ی فشاری) که در بیشتر اوقات باعث لغو ضمانت و بیمه‌ی خودرو می‌شود. ولی اگر این افراد کمی بیشتر دقت کنند تصدیق خواهند کرد که این رینگ و لاستیک خودرو است که واقعا خودرو را سریع‌تر و عملکرد آن را بهتر می‌کند.
تعویض و رسیدگی به لاستیکها یکی از ساده‌ترین و موثرترین روش‌ها برای بهبود عملکرد خودروی شما هستند.
لاستیک ها در رانندگی و خودروها اهمیت بسیاری دارند و سطح تماس هر چهار تایر با جاده باید به اندازه یک قطعه کاغذ باشد. این تماس با جاده جایی است که همه چیز از جمله تسریع، ترمز و کنترل جهت اتفاق می افتد و به همین دلیل است که اهمیت لاستیک خودرو بسیار بالاست.
در ادامه به مهمترین موارد اهمیت لاستیک خودرو خواهیم پرداخت پس با ما همراه باشید.
ترکیب لاستیک های زمستانی
مقدار لاستیک استفاده شده در تایرهای زمستانی به لاستیک کمک می کند تا نرم و انعطاف پذیر باقی بماند بنابراین در هنگام سرد بودن هوا می تواند در جاده مقاومت کند. اگر در تابستان با لاستیک زمستانی رانندگی می کنید لاستیک شما بسیار نرم خواهد بود به این معنی که به سرعت آن فرسوده می شود، بازده سوخت را کاهش می دهد و همچنین برای ترمزگیری به مسافت بیشتری نیاز دارد. دلیل این امر این است که لاستیک های زمستانی در دمای بالاتر انعطاف پذیرتر هستند.
ترکیب و اهمیت لاستیک خودرو مورد استفاده در لاستیک های تابستانی بطور قابل توجهی سخت تر از لاستیک های زمستانی است بنابراین می توانند گرمای تابستان را تحمل کنند. اگر در زمستان با لاستیک تابستانی رانندگی کنید میزان توقف بیشتر خواهد بود و رانندگی در مسیر دشوارتر خواهد بود زیرا لاستیک ها به اندازه کافی نرم نیستند.
آج لاستیک خودرو
لاستیک های تابستانی وصله های تماسی بزرگی دارند که باعث می شود اتومبیل عملکرد بهتری در جاده داشته باشد. اگرچه الگوی آج از شیارهای کمتری (شکاف های نازکی که لاستیک را برش می زند) کمتر از لاستیک های زمستانی است شیارها بزرگتر هستند و بنابراین می توانند مقدار زیادی آب را به کناره ها منتقل کنند و تماس با جاده را به حداکثر برسانند و از هیدروپلانینگ جلوگیری کنید.
از طرف دیگر ، لاستیک های زمستانی شیارهای زیادی دارند که عمیق تر از لاستیک های تابستانی نیز هستند. این شیارها هستند که به لاستیک های زمستانی اجازه می دهند تا قدرت خود را بر روی یخ و یخ حفظ کنند. همچنین کانالهای کوچکتری بنام جرعه وجود دارد که به شیارها کمک می کند تا لاستیک با سطح تماس داشته باشد.
چه زمانی باید لاستیک های خودرو را تعویض کرد؟
هر زمان که دما به طور مداوم زیر ۵۰ درجه فارنهایت می ماند زمانی است که شما باید از لاستیک های زمستانی استفاده کنید. قانون کلی این است که زیر ۵۰ درجه فارنهایت زمانی است که لاستیک های زمستانی بهترین کار را در جاده دارند و بالاتر از ۵۰ درجه فارنهایت زمانی است که لاستیک های تابستانی بهترین عملکرد را دارند.
اینکه اجباری بودن استفاده از لاستیک های زمستانی بستگی به این دارد که در کدام کشور زندگی می کنید.به طور کلی در هنگام فرسودگی آج ها باید لاستیک های جدید تهیه کنید.
اهمیت لاستیک خودرو و تعادل آن به چه معناست؟
از کجا می دانید لاستیک شما نامتعادل است؟ یک علامت واضح این است که وقتی فرمان شما شروع به لرزیدن می کند. یک تعمیرگاه خودرو باید ابزار مناسبی برای بررسی تعادل لاستیک های شما و تنظیم آن ها داشته باشد.
دانستنی‌های مفید در مورد لاستیک خودرو
لاستیک ها دارای ساختارهای مختلفی هستند که عبارتند از:
لاستیک بایاس
لاستیک بایاس با تسمه
لاستیک رادیال
لاستیک توپر
لاستیک نیمه پنوماتیک
در زیر به معرفی این ساختارها می پردازیم:
لاستیک بایاس
در ساختار لاستیک بایاس (bias) (مورب) یا متقابل لا (Cross ply) از سیم‌های لایه‌ی بدنه استفاده می‌شود که به صورت مورب از یک زهوار به زهوار دیگر می‌رسند. معمولا بازه‌ی زاویه‌ی سیم‌ها بین ۳۰ تا ۴۰ درجه است. با قراردادن لایه‌های پی‌درپی که با زاویه‌های مخالف قرار گرفته‌اند، یک الگوی متقاطع ایجاد می‌شود که رویه‌ی لاستیک بر روی آن قرار می‌گیرد. این طراحی موجب انعطاف‌پذیری بدنه‌ی لاستیک بایاس می‌شود، که بزرگترین مزیت ساختار لاستیک بایاس است، زیرا کمک می‌کند رانندگی در سطوح ناهموار، بسیار روان شود. این زیرسازی همچنین بزرگترین عیب لاستیک بایاس نیز هست زیرا مقاومت گردشی (rolling resistance) افزایش می‌یابد و کنترل و نیروی کشش با سطح جاده که منجر به حرکت می‌شود در سرعت‌های بالا کاهش می‌یابد.
لاستیک بایاس با تسمه
لاستیک بایاس با تسمه (belted bias) دارای دو یا تعداد بیشتری لایه‌های بایاس (مورب) است و تسمه‌های تثبیت کننده مستقیما زیر رویه‌ی تایر قرار دارند. این ساختار نیز مانند ساختار لاستیک بایاس موجب نرم و روان شدن رانندگی می‌شود، با این تفاوت که مقاومت گردشی به علت این که تسمه‌ها سختی رویه را افزایش می‌دهند، کاهش پیدا می‌کند. طراحی لاستیک بایاس با تسمه توسط آرمستارنگ معرفی شد، ولی گودیر استفاده از آن را با عرضه‌ی تجاری تایر Polyglas (پلی گلس) رواج داد. از ویژگی‌های لاستیک بایاس با تسمه می‌توان به بدنه‌ای از جنس پلی‌استر و تسمه‌هایی (belt) از جنس پشم‌شیشه اشاره کرد. در لاستیک های بایاس با تسمه مانند لاستیک های متداول دو لایه‌ی اصلی از جنس پلی‌استر، ابریشم مصنوعی (رایون) و یا نایلون وجود دارد، اما در لاستیک های تسمه‌دار برای ارتقاء کارایی، بالای این لایه‌ها تسمه‌های جانبی در زوایای مختلف وجود دارد که لاستیک های بایاس بدون تسمه فاقد این ویژگی هستند. تسمه‌ها را از جنس پشم‌شیشه یا فولاد می‌سازند.
لاستیک رادیال (شعاعی)
در ساختار لاستیک رادیال (radial)، سیم‌های لایه‌ی بدنه از زهوارها و در راستای رویه گسترش پیدا می‌کنند.، به نحوی که سیم‌ها حدودا در زوایای سمت راست خط مرکزی رویه‌ی لاستیک و به صورت موازی با یکدیگر قرار می‌گیرند. این سیم‌ها، مانند تسمه‌های نگه‌دارنده دقیقا زیر رویه‌ی لاستیک (آج) قرار دارند. تسمه‌ها (belts) ممکن است به صورت سیم یا فولاد باشند. مزایای ساختار لاستیک رادیال عبارتند از طول عمر بیشتر رویه (آج)، سهولت هدایت فرمان و مقاومت گردشی کم. از معایب لاستیک رادیال می‌توان به سخت‌تر شدن رانندگی در سرعت پایین بر روی سطوح ناهموار اشاره کرد و همچنین در زمینه‌ی آفرود (off-road) قابلیت خودشویی (self-cleaning) لاستیک کاهش پیدا می‌کند و در سرعت‌های پایین چسبندگی با سطح جاده کم است.
مزایا و معایب لاستیک های رادیال و بایاس:مزایای لاستیک بایاس
انعطاف پذیری بدنه لاستیک
رانندگی روان روی سطوح ناهموار
مناسب برای سخت ترین جاده های آفرود
معایب لاستیک بایاس
طول عمر کوتاه
نامناسب برای رانندگی در جاده های شهری
پر سرو صدا
مزایای لاستیک رادیال
دوام بیشتر
سهولت هدایت فرمان
مقاومت گردشی کم
معایب لاستیک رادیال
سخت‌تر شدن رانندگی در سرعت پایین بر روی سطوح ناهموار
چسبندگی کم با سطح جاده در سرعت های پایین
لاستیک توپر
بسیاری از تایرهایی که مصارف صنعتی و تجاری دارند، غیر پنوماتیک (non-pneumatic) هستند. این تایرها توسط عملیات قالب‌ریزی، از لاستیک سخت و ترکیب‌های پلاستیکی تولید می‌شوند. تایر ماشین‌های چمن‌زنی، اسکیت‌بردها، ماشین‌های مخصوص زمین گلف، اسکوترها، بسیاری از ماشین‌های سبک صنعتی، چرخ دستی‌ها و تریلرها نمونه‌ی لاستیک توپر هستند. یکی از رایج‌ترین کاربردهای لاستیک توپر در دستگاه‌های جابه‌جا کننده‌ی وسایل (forklift) است. چنین تایرهایی را به شیوه‌ی پرس هیدرولیک نصب می‌کنند.
از خواص بر جسته تایر ضد پنچری وضد گلوله توپر اسفنجی علاوه بر کیفیت بیشتر و قیمت کمتراز تایرهای توپر لاستیک یکپارچه ؛ شامل موارد ذیل میباشد .
1- عدم پنچری وضد گلوله درهر شرایطی.
2- امکان استفاده از تایر تا اتمام کامل عاج تایر و افزایش طول عمر لاستیک
3- سبک بودن وزنتایر ضد پنچری وضد گلوله ( حداکثر ۲برابر وزن کل رینگ ولاستیک).
4 – تحمل فشار بیشتر ازتایرهای بادی
5. عدم ترکیدگی،کندگی و ایمنی لاستیک تایر در برخورد باقطعات تیز و برنده
6- خواص الاستیکی( باد) قابل تنظیم طبق سفارش مشتری.
7- امکان پر نمودن تایر جدید روی رینگ چرخ قبلی.
8- قابل دسترس بودن و تولید تایر توپر به هر تعداد در صورت موجود بودن رینگ ولاستیک تایر در حد اقل زمان ممکن .
9- خواص ضدحرارتی ۱۲۰الی ۲۰- سانتی گراد .
10-قیمت مناسبتر نسبت به تایرهای بدون نخ و سیم تمام لاستیک یکپارچه.
لاستیک نیمه پنوماتیک
لاستیک های نیمه بادی میان‌تهی هستند اما در این تایرها برخلاف تایرهای بادی، فشارهوا وجود ندارد. لاستیک نیمه‌بادی، سبک وزن و ارزان قیمت است، پنچر نمی‌شود و در زیرسازی (cushioning) به کار گرفته می‌شود. از لاستیک نیمه بادی به عنوان عضو کامل‌کننده‌ی چرخ و حتی جزء جدایی ناپذیر بلبرینگ استفاده می‌شود. لاستیک نیمه پنوماتیک در ماشین‌های چمن‌زنی، ویلچر و فرغون کاربرد دارند. می‌توان سطح لاستیک نیمه‌بادی را طرح داد که در این صورت عموما برای مصارف صنعتی به‌کار می‌روند، و به‌گونه‌ای طراحی می‌شوند که به هنگام استفاده از رینگ جدا نشوند.
تایرهای میان‌تهی‌ای که تحت فشار هوا نیستند، برای خودرو نیز طراحی شده‌اند، مانند توییل (Tweel). واژه‌ی توییل از ترکیب دو کلمه‌ی انگلیسی تایر (tire) و چرخ (wheel) نشات‌گرفته. توییل، یک نوع تایر آزمایشی‌است که توسط کمپانی میشلن (Michelin) طراحی شده‌است. پوشش بیرونی توییل مانند تایرهای رادیال معمولی از جنس لاستیک است، اما بخش داخلی فنرهای قابل انقباض مخصوصی از جنس پلی‌یورتان (polyurethane) دارد که به راحتی و روان‌بودن رانندگی کمک می‌کند. این تایرها هرگز پنچر نمی‌شوند و هدف این است که راحتی و روانی تایرهای مشخصه بلند (higher-profile tires) که دیواره (sidewall) بلند دارند، با مقاومت در برابر نیروهای جانبی تایرهای مشخصه کوتاه ادغام شود. این تایرها هنوز برای استفاده‌ی گسترده در بازار ارائه نشده‌اند.
لاستیک پنوماتیک (Pneumatic Tires)
وقتی به عملکرد و قابلیت مطمئن نیاز دارید، می توانید روی تایرهای Bobcat حساب کنید. این دست از تایرها می توانند در شرایط سخت کاری مورد استفاده قرار گیرند و باعث نتیجه مطلوب شوند. دقت داشته باشید که لاستیک های بابکت بسته به کاربرد شما، دارای ظرفیت های مختلف بارگیری و طراحی آج های گوناگون هستند. این موضوع شرایط کشش و گرفتن بارهای سنگین را آسان می کند. لاستیک پنوماتیک یکی از لاستیک های بابکت است که استفاده از آن برای مینی لودرهای بابکت، یک انتخاب مناسب به نظر می رسد.
اگر شما متناسب با فعالیتی که انجام می دهید، به یک لاستیک بادوام نیاز دارید، لاستیک بابکت انتخاب مناسبی برای شما خواهد بود. این نوع از لاستیک ها به گونه ای طراحی شده اند که در مقایسه با لاستیک های معمولی، کیفیت بهتری دارند و می توان از آن ها در شرایط سخت استفاده کرد.
عمق آج یکی از مسائل تاثیرگذار بر طول عمر لاستیک است. به طوری که هرچه عمق آج بیشتر باشد، طول عمر لاستیک نیز افزایش پیدا می کند. شما می توانید از این لاستیک ها برای فعالیت هایی چون بازیافت، ساخت و ساز، اجرای برنامه های صنعتی و … اشاره کرد. در ادامه به مهمترین ویژگی هایی که برای لاستیک پنوماتیک در نظر گرفته شده است، اشاره می کنیم.
ویژگی های لاستیک پنوماتیک
کیفیت بالای لاستیک، طول عمر بالا
آج عمیق و افزایش کارایی لاستیک
مقاوم در برابر بریدگی، اثرات جانبی و سوراخ شدن
ایده آل برای محوطه سازی
امکان استفاده در شرایط باتلاق و مناطق مرطوب
ایده آل برای روسازی، تخریب، زباله و بازیافت
ایده آل برای کشاورزی
به ندرت خراب می شود.
علت اصلی لاستیک سابی در خودروها چیست؟
لاستیک سایی که بیشتر در خودرو های مدل پائین دیده می‌شود ، به علت آن است که به مرور زمان زاویه‌های تنظیم این خودروها به هم می خورد و نیز هنگام انجام تعمیرات توسط تعمیرکاران غیر مجرب، این اندازه ها رعایت نمی وشند و یا اصلا دقیق تنظیم نمی شوند مثلا به هنگام تعمیر جلوبندی ماشین و تعویض سیبک ها یا فنر بندی خودرو ممکن است، این تنظیم ها به هم بخورد. خیلی از تعمیر کاران ما اساسا با اصطلاحات کمبر و کستر و تو این و تو اوت آشنایی ندارند و حتی ممکن است که این عبارات به گوششان هم نخورده باشد.
فرمان ماشین در حین حرکت نباید به چپ یا راست منحرف شود ، حتی اگر آن را رها هم کنید ، نباید چنین وضعی پیش بیاید . گاهی هم فرمان لرزش دارد ، بعضی از وقت ها تنظیم فرمان آنقدر به هم خورده است که اصطلاحا می گویند فرمان گیج است چون بدرستی عمل نمی کند. همه این موارد به اضافه موارد متعد دیگر می تواند علل گوناگونی داشته باشد از خرابی و سائیدگی پلوس ها گرفته تا ایراد در بالانس چرخها و یا حتی تنظیم نبودن باد لاستیک ها. که قضاوت در مورد این موارد متعدد کار تعمیرکار است تا بتواند عیب اصلی را تشخصی دهد و این مهم ترین بخش یک کار تعمیراتی است . در اینجا بدون اینکه وارد مباحث پیچیده تنطیم های گوناگون ماشین شویم به اشاره ای گذرا به این موضوعات اکتفا می کنیم تا لااقل دید تازه تری نسبت به موضوعی که بظاهر کم اهمیت می نمابد، پیدا کنید.
سائیدگی غیر عادی لاستیک ها نشانه خوبی است برای اینکه متوجه شویم که زمان تعویض آنها فرا رسیده است ولی آیا این می تواند هشداری باشد برای اینکه شما متوجه شوید که بخش هایی دیگر خودرو از جمله: فرمان، جلوبندی و فنر بندی آن نیز دچار مشکل شده اند؟ اگر با این هشدارهای اولیه آشنایی داشته باشید می توانید با کارهایی که جزء تعمیرات پیشگیرانه است باعث شوید که از خرابی خودرو در جاده ها جلوگیری بعمل آید.
فرمان خودروها
اگر خودرو شما به هنگام رانندگی به یک سمت کشیده می شود ( بخصوص زمانی که فرمان را رها می کیند ) اولین کاری که باید انجام دهید این است که میزان بودن باد لاستیک ها را چک کنید. اما اگر باد لاستیک ها را چک کردید و تنظیم بودند آنگاه ممکن است اشکال در جای دیگری باشد، ممکن است ،میل فرمان نامیزان باشد یا زاویه کمبر و کستر درست نباشند یا فرمان درست در مرکز تنظیم نشده باشد. اگر فرمان ماشین شما بیش از اندازه بازی دارد یا به سختی می پیچید، باید مارپیچ فرمان و قطعات داخلی جعبه فرمان را چک کنید.
فنربندی
فنر بندی ماشین از اجزای متعددی تشکیل شده است در این حالت لازم است که همراستایی چرخها و یاتاقانهای آنها و بوش و میله تعادل و بازوهای کنترل فنر و خود فنرها را بررسی کنید. اگر بخش هایی از فنر ها دچار سائیدگی شده یا صدمه دیده اند باید تعویض شوند. چون اگر این کار صورت نگیرد باعث فرسودگی و صدمه دیدن پیش از موعد سایر بخش های سیستم فنر بندی و خودرو می شود.
همراستایی
برای هدایت کردن مناسب و درست خودرو و جلوگیری از سائیدگی لاستیکها؛ لازم است که چرخها هم راستا باشند. این کار باعث می شود که از سائیدگی و اصطکاک و سر خوردن چرخها جلوگیری شود. ضمن اینکه میزان مصرف سوخت هم کاهش می یابد و از وارد آمدن فشار بر روی فرمان و سیستم فنر بندی کاسته می شود و هدایت خودرو بهتر صورت می گیرد. برای همراستایی و تنظیم چرخهای خودرو سه نوع تنظیم وجود دارد:
زوایای کبر، کستر و تفارب و تنافر زاویه چرخها (toe out و toe in)
کمبر و کستر به معنی مقدار بیرون بودن و داخل بودن قسمت جلوی چرخهاست . هدف از این تنظیم توزیع بار خودرو بطور متوازن بر روی سطح جاده است. این کار باعث می شود که فرمان دهی خودور بسهولت صورت گیرد و از سائیش لاستیک ها جلوگیر بعمل آید.
زاویه کستر میزان داخل یا بیرون بودن زاویه چرخهاست. تنظیم بودن زوایه کستر باعث می شود که چرخاندن فرمان خودرو راحت تر صورت گیرد. حرکت ماشین بر روی جاده از تبات بهتری برخودار باشد و برگشت فرمان در هنگام پیچیدن بهتر صورت گیرد. زوایای: ” تو این ” و ” تو اوت ” هم از این جهت مهم هستند . اگر انها را با پاهای خودتان مقایسه کنید ، اگر قسمت جلوی چرخها بطرف داخل متمایل باشد مثل حالتی است که نوک پاهای شما به طرف داخل متمایل است و به عکس ” تو اوت ” به معنی متمایل بودن نوک انگشتان بطرف خارج است. خارج از تنظیم بودن این زوایا باعث مالش و سایش لاستیکها می شود.
نظرات