فولیکول و منافذ پوست سر معمولاً در اثر تجمع باقی‌مانده‌ی محصولات بهداشتی و مراقبتی مو مانند شامپو، ژل مو یا اسپری مو، قارچ یا میکروارگانیسم‌هایی مانند باکتری‌ها و مخمرها، عرق، چربی یا سلول‌های مرده پوست یا تولید بیش از حد یا خیلی کم سبوم پوست سر مسدود و بسته می‌شوند.در ادامه این مطلب علت و درمان جوش کف سر را بررسی می‌کنیم.
علت جوش کف سر
جوش بدن می‌تواند در هر جایی از بدن انسان ظاهر شود. جوش سر زمانی ایجاد می‌شود که جوش و آکنه روی پوست سر یا خط رویش موی شما ظاهر شوند. آکنه و جوش‌ها می‌توانند یک بیماری پوستی پیچیده باشند اما به‌طورکلی علت جوش کف سر چهار مورد زیر است:
- افزایش تولید سبوم یا چربی
- تجمع سلول‌های مرده پوست و کثیفی در فولیکول مو
- التهاب در فولیکول مو مسدود شده
- افزایش باکتری‌های آکنه و جوش
آکنه می‌تواند پوست سر و همچنین سایر قسمت‌های بدن را تحت‌تأثیر قرار دهد اما روش‌هایی مناسب برای درمان آن وجود دارد. پوست سر شما پر از فولیکول‌های مو و غدد چربی است. انسداد و بسته‌شدن فولیکول یا منافذ پوست با کثیفی و چربی می‌تواند منجر به جوش و آکنه شود. حتی اگر بهداشت فردی را به خوبی رعایت کنید، باز هم نمی‌توانید به طور کامل از بروز جوش سر جلوگیری کنید. البته روش شست‌وشوی درست موی سر بسیار در این مورد اهمیت دارد. زیرا تجمع عرق، چربی و چرک ناشی از شست‌وشوی نادرست یا ناقص می‌تواند منجر به مسدود شدن منافذ پوست سر شما شود.
بنابراین بهتر است روتین مراقبت از موهای خود را مجدداً بررسی کنید. بسیاری از جوش‌های پوست سر ناشی از شامپو، ژل حالت‌دهنده و اسپری‌های مو هستند که بر روی پوست سر شما باقی می‌مانند. درنتیجه منافذ پوست سر را مسدود می‌کنند. آکنه پوست سر ناشی از محصولات مراقبت از مو به‌قدری رایج است که نام پزشکی خاص خود به نام acne cosmetica را دارد.
هورمون‌ها نیز می‌توانند علت جوش کف سر شوند. هورمون‌های آندروژن به‌ویژه تستوسترون باعث می‌شود بدن چربی بیشتری تولید کند. در دوران بلوغ، افزایش هورمون‌ها عامل ایجاد آکنه هستند اما در بزرگسالان نیز ممکن است آکنه هورمونی در اثر نوسانات هورمونی ایجاد شود.
بهتر است بدانید، ژنتیک روی پوست شما تأثیر زیادی می‌گذارد. اگر یکی از اعضای خانواده یا فامیلتان دچار جوش و آکنه کف سر است، احتمال ابتلا به آن در شما نیز افزایش خواهد یافت.
علت جوش قرمز روی سینه زنان معمولاً تغییرات هورمونی، خوراکی‌های شیرین، کم‌آبی بدن، ورزش کردن بدون رعایت نکات بهداشتی، قرار گرفتن در معرض نور آفتاب با داشتن پوست خشک، شوینده‌ها و پودرهای لباسشویی، استفاده از مرطوب‌کننده‌های روغنی و نامناسب و آرایش کردن و استفاده از عطرها است.
انواع جوش پوست سر
جوش و آکنه‌ها معمولاً بر اساس شدت و نوع جوش‌ها درجه‌بندی می‌شوند. تشخیص نوع جوش کف سر، درمان شما را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.
۱- انواع آکنه از نظر شدت
- خفیف
- متوسط
- شدید
۲- انواع آکنه بر اساس نوع جوش
- جوش‌های سرسیاه (کومدون‌های باز)
- جوش‌های سرسفید (کومدون‌های بسته)
- پاپول‌ها (برجستگی‌های ملتهب)
- پوسچول (برجستگی پر از چرک)
- ندول‌ها یا کیست‌ها (جوش‌های دردناک در عمق پوست)
- مختلط (ترکیبی از انواع بالا)
اشکال شدید آکنه به نام آکنه کنگلوباتا و آکنه فولمینانس وجود دارند. احتمال ابتلا به این نوع آکنه‌ها بسیار نادر و غیرمعمول است.
علائم جوش روی سر
آکنه پوست سر می‌تواند در سراسر موهای شما یا در امتداد خط رویش مو ظاهر شود. علائم رایج آن عبارت‌اند از ظاهر شدن موارد زیر:
- درد و خارش
- برجستگی‌های ریز در امتداد پیشانی یا پشت گردن
- برجستگی‌های کوچکی فابل لمس اما غیرقابل مشاهده
- برجستگی‌های پر از چرک با ظاهر سفید (جوش سرسفید)
- برجستگی‌های ملتهب یا متورم (پاپول‌های آکنه)
- کیست‌های پر از چرک در عمق پوست شما (کیست‌های آکنه)
- برجستگی‌های ریز به‌صورت خوشه‌ای
آکنه و جوش می‌تواند بر احساسات و عزت‌نفس شما تأثیرات منفی بگذارد. حتی در موارد شدید ممکن است احساس خجالت و حتی افسردگی در فرد مبتلا را تشدید کند.
همان‌طور که گفتیم علائم جوش پوست سر شما می‌تواند به‌صورت خفیف، متوسط یا شدید ظاهر شود. اگر آکنه شدید پوست سر دارید ممکن است ریزش مو یا پوسته‌پوسته شدن اطراف جوش‌ها را نیز به طور هم‌زمان تجربه کنید.
روش‌های پیشگیری از جوش پوست کف سر چیست؟
تأثیرگذارترین روش برای جلوگیری از ایجاد جوش در کف سر، این است که بهداشت پوست و مو سرتان را رعایت کنید. انجام نکات بهداشتی باعث می‌شوند منافذ پوست به مدت طولانی بسته نشوند و سطح پوست محیط مناسبی برای رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها نباشد. آسان‌ترین راه برای رسیدگی به بهداشت پوست و مو، این است موهای خود را به طور منظم بشویید.
سؤال بسیاری از بانوان این است که موهای خود را چند بار در طول هفته بشوییم تا از ایجاد جوش یا فولیکولیت جلوگیری شود؟ پاسخ این است که تعداد دفعات شستشوی مو در افراد مختلف فرق می‌کند و بهتر است هر زمان که احساس کردید موهایتان عرق کرده یا چرب شده است، آن‌ها را بشویید.
به‌خاطر داشته باشید شستن بیش از اندازه مو هم باعث ایجاد جوش سر می‌شود. علت هم این است که این کار سبوم یا چربی پوست را از بین می‌برد و باعث تحریک پوست برای ایجاد جوش می‌شود. برای جلوگیری از تشدید فولیکولیت در قسمت‌هایی که مو در آنجا روییده است، انجام روش‌های زیر بسیار مؤثر هستند:
- سعی کنید از کلاه یا روسری بزرگ‌تر استفاده کنید تا پوستتان امکان تنفس بیشتری داشته باشد.
- بدن و مخصوصاً موهایتان را بلافاصله پس از انجام فعالیت‌های بدنی و ورزشی بشویید.
- از محصولات آرایشی و حالت‌دهنده مو، مانند ژل و اسپری کمتر استفاده کنید.
- مواد غذایی که باعث ایجاد جوش می‌شوند را از رژیم غذایی‌تان حذف کنید.
- از محصولات مراقبت موی طبیعی و ضدحساسیت استفاده کنید.
- در درمان شوره سر جدی باشید، زیرا شوره سر زمینه‌ساز بروز فولیکولیت است.
- موهای خیلی چرب را یک روز در میان با شامپوی معمولی بشویید.
- روبالشی و حوله‌ها را به‌طور منظم بشویید.
- از مصرف الکل و غذاهای فراوری‌شده خودداری کنید.
- برای رفع استرس و بهبود کیفیت خواب، از روان‌شناس کمک بگیرید.
- قبل از خرید نرم‌کننده، درباره این مسئله با مشاور پوست و مو یا پزشک مشورت کنید
روش‌های ازبین‌بردن جوش کف سر
درصورتی‌که روی پوست سرتان انواع جوش و آکنه ایجاد شده است، نگران نباشید. زیرا می‌توانید از روش‌های ازبین‌بردن جوش کف سر استفاده کنید. روش‌های ازبین‌بردن جوش کف سر بسته به عواملی که باعث مسدودشدن فولیکول‌های مو می‌شوند، می‌تواند متفاوت باشد. ما در این بخش به برخی روش‌های درمان خانگی جوش روی سر و درمان‌های دارویی جوش کف سر که باید زیر نظر متخصص پوست و مو پیگیری شوند، اشاره کردیم.
۱-استفاده از شامپوی روغن درخت چای
استفاده از روغن درخت چای، به‌تنهایی می‌تواند باعث تحریک پوست شما شود و به آن آسیب برساند. برای بهره‌بردن از فواید این ماده طبیعی، می‌توانید از شامپوی آن استفاده کنید.
روغن درخت چای به‌علت خواص ضدالتهابی که دارد، پوست را شاداب نگه داشته و جوش‌های سر را درمان می‌کند. اگر به شامپوی درخت چای دسترسی نداشتید، می‌توانید مقداری از روغن آن را با روغن نارگیل ترکیب کنید و موهای خود را با آن‌ها ماساژ دهید.
۲-درمان با جوز هندی
مقداری از پودر جوز هندی را با ۵ قاشق شیر مخلوط کنید و روی جوش‌هایتان قرار دهید، پس از گذشت ۳۰ تا ۴۵ دقیقه، موهایتان را با یک شامپوی معمولی بشویید.
۳-استفاده از روغن نارگیل
روغن نارگیل که به‌راحتی در بازار پیدا می‌شود، به علت خواص ضدالتهابی و ضدمیکروبی، تأثیر فوق‌العاده‌ای در درمان جوش‌های سر دارد. پوست سر و تارهای مو را با روغن نارگیل آغشته کنید و اجازه دهید تا یک ساعت روی آن باقی بمانند. سپس با استفاده از یک شامپوی معمولی آن را بشویید. بهتر است از این روغن، دو بار در هفته استفاده کنید تا تأثیر آن را در رفع جوش‌های سرتان ببینید.
۴-استفاده از آلوئه‌ورا
خواص آلوئه‌ورا برای درمان جوش سر معجزه می‌کند. برای اینکه فواید این گیاه شگفت‌انگیز را ببینید، ژل آن را از برگ‌هایش بیرون بکشید و دو بار در هفته روی پوست سرتان بمالید، پس از گذشت نیم ساعت، موهایتان را با آب خنک بشویید.
۵-استفاده از جوش‌شیرین
یکی دیگر از مواد طبیعی که برای درمان فولیکولیت استفاده می‌شود، جوش‌شیرین است. این ضدعفونی‌کننده طبیعی، باکتری‌های پوست را از بین می‌برد و چربی‌های اضافی پوست را جذب می‌کند. این کار باعث می‌شود تا باکتری‌ها و چربی‌ها در منافذ پوست (فولیکول) تجمع نکنند.
۶-آبکشی موها با سیر
۳ حبه سیر را در ۳ لیوان آب بجوشانید و موهای خود را با آن آبکشی کنید. سیر یکی از مواد طبیعی حاوی آنتی‌اکسیدان بسیار بالا است که خاصیت درمانی دارد و برای ازبین‌بردن ویروس‌ها و قارچ‌ها استفاده می‌شود. پیشنهاد می‌کنیم به فکر بوی بد سیر نباشید، چون بخش زیادی از بوی بد سیر پس از جوشیدن از بین می‌رود و اثر درمانی سیر روی جوش‌ها، شما را شگفت‌زده می‌کند.
۷-استفاده از سرکه سیب
اگر روش قبلی درمان جوش سر برایتان خوشایند نیست، ولی می‌خواهید از یک ماده طبیعی که دارای آنتی‌اکسیدان قوی‌ست کمک بگیرید، سرکه سیب بهترین گزینه است. سرکه سیب pH محیط پوست را متعادل می‌کند و برای درمان جوش بسیار مفید است. البته پیشنهاد می‌کنیم در استفاده از سرکه سیب زیاده‌روی نکنید، زیرا می‌تواند نتیجه عکس بدهد.
درمان دارویی جوش کف سر
درصورتی‌که درمان‌های موضعی علائم جوش پوست سر شما را کاهش ندادند یعنی جوش کف سرتان از نوع دائم، متوسط یا شدید هستند. درنتیجه درمان می‌تواند شامل مصرف یا استفاده از موارد زیر باشد:
- آنتی‌بیوتیک‌های موضعی یا خوراکی برای پاکسازی باکتری‌ها از فولیکول‌های مو
- استروئیدهای موضعی برای درمان فولیکولیت
- ایزوترتینوئین خوراکی برای درمان آکنه‌های طولانی‌مدت پوست سر
- آنتی‌هیستامین‌های خوراکی برای کاهش علائم خارش
- فوتودینامیک تراپی
- انواع داروهای موضعی و لوسیون‌ها را به خوبی روی پوست سر خود ماساژ دهید تا مواد کاملاً جذب پوست شوند.
- داروهای خوراکی را طبق دستورالعمل پزشک خود مصرف کنید.
برای جلوگیری از تداخل دارویی، مکمل‌ها و داروهایی را که در حال حاضر مصرف می‌کنید را به پزشک خود اطلاع دهید.
شامپو برای جوش کف سر
اگر شست‌وشوی کامل موها کمکی به رفع جوش روی سر نمی‌کند، ممکن است بتوانید با تغییر شامپو موی خود به انواع فاقد چربی و ضدباکتری، آکنه پوست سرتان را بهتر مدیریت کنید. پس بهتر است به دنبال شامپوهای زیر باشید:
- شامپو ضدشوره حاوی سولفید سلنیوم، قطران یا روی پیریتیون
- شامپو ضدقارچ حاوی سیکلوپیروکس یا کتوکونازول
- شامپو اسید سالیسیلیک
- شامپو گوگرد
- شامپو آنتی‌باکتریال
- شامپو بنزوئیل پراکسید
نظرات