علت خواب زیاد چیست و چگونه می توان آن را درمان کرد؟

شاید شما هم دچار زیاد خوابیدن شده باشید.باید بدانید که این پرخوابی می تواند بسیار برای سلامتیتان مضر باشد همانطور که کم خوابی مضر است. پرخوابی باعث می‌شود روز بعد احساس کسالت یا خستگی کنید. به‌علاوه، خطر ابتلا به افسردگی و چاقی را افزایش می‌دهد.در ادامه این مقاله با ما همراه باشید تا به شما علت زیاد خوابیدن و روش های برطرف کردن آن را بگوییم.

پرخوابی چیست؟

پرخوابی، که اشاره به خواب آلودگی بیش از حد روزانه یا زمان بیش از حد را در خواب گذراندن دارد، در واقع وضعیتی است که در آن فرد در طول روز به سختی بیدار می‌ماند. افرادی که پرخوابی دارند می‌توانند در هر زمان به خواب بروند – به عنوان مثال، در محل کار و یا در حالی که رانندگی می‌کنند. آنها همچنین ممکن است مشکلات دیگر مرتبط با خواب، از جمله کمبود انرژی و مشکلات تمرکز را به وضوح داشته باشند.

عوارض خواب زیاد

پس از پاسخ دادن ب این سوال که دلیل خواب زیاد چیست، وقت آن رسیده که دربارۀ عوارض خواب زیاد صحبت کنیم. همان‌طور که گفتیم، برخلاف تصور بسیاری از مردم، خواب زیاد بدون عوارض نیست. خواب زیاد در بلند مدت ممکن است پیامدهای زیر را داشته باشد:

• سیستم ایمنی بدن را ضعیف می‌کند
• باعث چاقی می‌شود
• احتمال بیماری قلبی و عروقی را بالا می‌برد
• احتمال سکته را افزایش می‌دهد
• احتمال ابتلا به دیابت را افزایش می‌دهد
• می‌تواند موجب آشفتگی روانی شود

بنابراین اگر کسی در بلندمدت دچار خواب زیاد شد، بهتر است به دنبال پیدا کردن علت خواب زیاد خود و درمان آن باشد.

علت خواب زیاد در زنان و مردان

اگر پرخوابی هر از گاهی ایجاد شود نگران‌کننده نیست، اما وقوع منظم آن ممکن است نشان‌دهنده‌ی یک مشکل جدی باشد. در ادامه‌ی مطلب می‌توانید با این موارد آشنا شوید.

۱-اختلال در چرخه‌ی خواب

مشکلات زیر می‌توانند چرخه‌ی خواب را مختل کنند و به خواب‌آلودگی و درنتیجه پرخوابی منجر شوند:

۲-کم‌کاری تیروئید

بیماری‌های جسمی مانند کم‌کاری تیروئید هم ممکن است روی الگوهای خواب تاثیر بگذارند و علت خواب زیاد باشند. حتی بعد از استراحت کامل شبانه، تیروئید کم‌کار باعث می‌شود دچار خواب‌آلودگی شوید. این موضوع به چرت زدن در طول روز یا خواب مجدد در صبح منجر می‌شود. سایر علائم کم‌کاری تیروئید عبارتند از: احساس سرما، ضعف عضلانی و افزایش وزن ناخواسته.

۳-نارکولپسی

نارکولپسی (Narcolepsy) یا حمله‌ی خواب، یک بیماری مرتبط با خواب است که باعث می‌شود در طول روز دچار خواب‌آلودگی شدید شوید. این مشکل بعد از یک خواب کامل شبانه یا با چرت زدن در طول روز از بین نمی‌رود.

۴-افسردگی

رابطه‌ی بین مشکلات خواب و افسردگی دوطرفه است. اختلال خواب هم یکی از عوامل خطر افسردگی است و هم یکی از علائم آن محسوب می‌شود. مشکلات مرتبط با افسردگی عموما به‌صورت بی‌خوابی ظاهر می‌شوند، اما احتمال پرخوابی هم وجود دارد. چرا که احتمالا مختل شدن چرخه‌ی خواب باعث می‌شود برای جبران کم‌خوابی خود به پرخوابی دچار شوید. البته، برای درک بهتر این موضوع به تحقیقات بیشتری نیاز است.

۵-آپنه‌ی انسدادی خواب
آپنه‌ی انسدادی خواب هم می‌تواند علت خواب زیاد باشد. آپنه باعث می‌شود تنفس شما هنگام خواب برای مدت کوتاهی متوقف شود. این اتفاق معمولا چند بار در طی شب رخ می‌دهد و هر بار چرخه‌ی خواب را مختل می‌کند. درنتیجه، در طول روز احساس خواب‌آلودگی می‌کنید و برای رسیدن به آرامش باید بیشتر بخوابید. از سایر علائم آپنه‌ی انسدادی خواب می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مشکل در تمرکز
• مشکلات حافظه
• سردرد یا خشکی دهان هنگام بیدار شدن از خواب
• کاهش میل جنسی
• بیدار شدن در طول شب برای رفتن به سرویس بهداشتی

۶-داروها

بعضی از داروها به‌عنوان یک عارضه‌ی جانبی به خواب‌آلودگی بیش از حد و پرخوابی منجر می‌شوند. اگر کنار آمدن با این موضوع برایتان سخت است، با پزشک صحبت کنید تا در صورت امکان دوز داروی شما را تغییر دهد یا آن را با داروی دیگری جایگزین کند.

۷-پرخوابی ایدیوپاتیک

در بعضی موارد، پزشک نمی‌تواند دلیل اصلی خواب زیاد را کشف کند. به این وضعیت پرخوابی ایدیوپاتیک یا پرخوابی با علت ناشناخته می‌گویند.

تشخیص علت خواب زیاد

اگر علائم خواب‌آلودگی بیش از ۶ هفته طول کشید یا متوجه‌ی علائم نگران‌کننده‌ی دیگری شدید، برای تشخیص دلیل خواب زیاد به پزشک مراجعه کنید. پزشک درباره سبک زندگی، عادت‌های خواب، داروهای مصرفی و سابقه‌ی سلامتی‌تان سوال می‌پرسد. همچنین ممکن است معاینه‌ی بدنی انجام دهد و از شما بخواهد که در پلی‌سومنوگرام (Polysomnogram) یا تست خواب شرکت کنید. تست خواب آزمایشی است که طی آن اطلاعات مربوط به شما در زمان خواب ثبت می‌شود.

اگر پزشک نتواند پرخوابی را به سایر بیماری‌ها نسبت دهد، موارد زیر را به شما توصیه می‌کند:

• میزان خواب‌آلودگی خود را بر اساس مقیاس خواب‌آلودگی اپورث (Epworth) مشخص کنید. این کار به پزشک کمک می‌کند که تاثیر این مشکل را روی زندگی روزمره‌ی شما درک کند.
• عادت‌های خواب خود را یادداشت کنید. زمانی که به خواب می‌روید، زمانی که از خواب بیدار می‌شوید و تعداد دفعات بیدار شدن در حین خواب را ثبت کنید. با این کار، پزشک می‌تواند مقدار و الگوی خواب شما را بررسی کند.
• پلی‌سومنوگرام انجام دهید. برای پلی‌سومنوگرام باید یک شب در کلینیک خواب بمانید تا فعالیت مغز، حرکت چشم‌ها، حرکت پاها، ضربان قلب و موارد دیگر اندازه‌گیری شوند.
• تست تاخیر خواب چندگانه را انجام دهید. این آزمایش معمولا یک روز پس از پلی‌سومنوگرام انجام می‌شود و خواب شما را هنگام چرت زدن در طول روز اندازه‌گیری می‌کند.

روش‌های درمان خواب زیاد

وقتی به درستی بدانیم که اصلی‌ترین دلیل زیاد خوابیدن چیست، می‌توانیم درمان مناسب را آغاز کنیم. درمان خواب زیاد معمولا با تغییر در برنامه خواب، عادات و برنامه‌های روزمره، مدیریت استرس و مدیریت خواب انجام می‌شود. در صورتی که این روش‌ها نتیجه‌بخش نباشد، ممکن است پزشک از داروهایی مثل مدافینیل استفاده کند.

به طور کلی، ۵ نکته اساسی برای درمان خواب زیاد وجود دارد، که در ادامه به آن اشاره می‌کنیم:

۱-داشتن یک برنامه خوب

بی‌برنام بودن خودش یک علت خوابیدن زیاد است. خوابیدن و بیدار شدن در یک ساعت مشخص، حتی در آخر هفته‌ها باعث نظم بخشیدن به خواب شما می‌شود. وقتی هر روز در یک ساعت مشخص به رختخواب می‌روید، بدن خود را شرطی می‌کنید که در آن زمان مشخص بخوابد. ممکن است در نهایت به ریتمی دست پیدا کنید که خوابیدن را برای شما راحت‌­تر می­‌کند. گاهی نداشتن برنامه می‌تواند علت خواب زیاد باشد.

۲-ساختن یک محیط خواب ایده‌آل

هر چه بدن در وضعیت راحت­‌تری باشد، بهتر می‌خوابید. اطمینان حاصل کنید که اتاق شما خنک، تاریک و ساکت است. تعداد حیوانات خانگی یا فرزندانی را که در رختخواب شما می‌خوابند محدود کنید. از خوابیدن با تلویزیون روشن خودداری کنید. اگر در هنگام استفاده از تشک یا بالشت خود احساس راحتی ندارید، آن‌ها را عوض کنید. مناسب نبودن محیط خواب می‌تواند علت خواب زیاد باشد.

۳-دوری از دستگاه‌های الکترونیکی

اگر موبایلتان را با خودتان به رختخواب می‌برید، پس باید حدس بزنید که در زندگی روزمره شما دلیل زیاد خوابیدن چیست؟ صفحه‌های تلفن همراه، لپ تاپ و سایر ابزارهای الکترونیکی، از خود نور آبی ساطع می‌کنند. تابیدن این نور در شب می‌تواند ریتم شبانه روزی بدن را مختل کند. توصیه می‌شود که تلفن همراه و رایانه خود را به اتاق خواب وارد نکنید. بهتر است از دو یا سه ساعت قبل از خواب در معرض نور آبی ساطع شده از آن‌ها قرار نگیرید.

۴-تغییر عادت‌های زندگی

عادت‌های بد زندگی می‌تواند علت خواب زیاد باشد. به خوراکی‌های مصرف شده در طول روز و پیش از خواب فکر کنید. کافئین، در صورتی که در زمانی نزدیک به خواب مصرف شود، می‌تواند خواب شما را مختل کند. الکل ممکن است شما را خواب‌آلود کرده اما کیفیت خواب را کاهش دهد. مصرف چای‌های گیاهی یا شیر گرم، جایگزین بهتری برای این نوشیدنی‌ها پیش از خواب هستند. گرچه ورزش برای بدن مفید است، اما داشتن فعالیت بدنی پیش از خواب هم ممکن است خواب شما را مختل کند.

۵-داشتن یک دفتر خاطرات خواب

همه چیز را در مورد عادت‌ها و کارهایی که پیش از خواب و در حین آن انجام می‌دهید یادداشت کنید. مدت زمان خواب شبانه و چرت روزانه خود را ثبت کنید تا بتوانید در صورت لزوم آن را به پزشک خود نشان دهید.

کلام آخر

پرخوابی به‌خودی‌خود خطرناک نیست، اما اگر به‌طور مداوم تکرار شود، روی جسم و روان شما تاثیر می‌گذارد. در صورتی که با این مشکلی دست و پنجه نرم می‌کنید، حتما با پزشک درباره‌ی آن مشورت کنید. چنانچه پرخوابی از یک مشکل سلامتی ناشی شود، درمان بیماری زمینه‌ای به رفع آن کمک می‌کند.