علل شایع سرطان پوست و روش های پیشگیری از آن

سرطان پوست چیست؟

سرطان، بیماری است که در آن سلول‌های بدن به صورت غیر طبیعی رشد می‌کنند. زمانی که سرطان در پوست ایجاد می‌شود، به آن سرطان پوست می‌گویند. سرطان پوست معمولا زمانی اتفاق می‌افتد که DNA سلول‌های پوست دچار آسیب شده باشند و بدون کنترل، رشد و تکثیر شوند. آسیب به DNA می‌تواند به دلیل نوع پوست، ژنتیک و بسیاری از عوامل دیگر باشد. بسیاری از سرطان‌های پوست زمانی اتفاق می‌افتند که پوست بیش از حد در معرض اشعه‌های خورشید قرار می‌گیرد. این بیماری ممکن است به صورت ضایعه، زخم التیام نیافته، برآمدگی یا نقطه تیره روی سطح پوست ظاهر شود.

سلول‌های درگیر در سرطان پوست سرطان پوست از لایه بالایی پوست (اپیدرم) شروع می‌شود. اپیدرم، لایه نازکی است که پوششی محافظ از سلول‌های پوستی را فراهم می‌کند و بدن به طور مداوم آن را با سلول‌های جدید جایگزین می‌کند. اپیدرم شامل سه نوع سلول اصلی: سلول‌های سنگفرشی، سلول‌های پایه و ملانوسیت‌ها است.

عوامل ایجاد سرطان پوست

علت اصلی سرطان پوست قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید است، به خصوص زمانی که منجر به آفتاب سوختگی و تاول می‌شود. اشعه ماوراء بنفش (UV) خورشید به DNA پوست آسیب می‌رساند و باعث تشکیل سلول‌های غیر طبیعی می‌شود. این سلول‌های غیرطبیعی به سرعت با شکلی نامرتب تقسیم می‌شوند و توده‌ای از سلول‌های سرطانی را تشکیل می‌دهند.

قرار گرفتن در معرض نور خورشید، تنها عامل ابتلا به سرطان پوست نیست.عوامل دیگری ممکن است در خطر ابتلا به سرطان پوست نقش داشته باشند، مانند: سابقه خانوادگی سرطان پوست پوست رنگ روشن که به راحتی می‌سوزد داشتن تعداد زیادی خال یا کک و مک مصرف داروهایی که سیستم ایمنی را سرکوب می‌کند سوابق پزشکی مانند پیوند عضو که سیستم ایمنی بدن در آن سرکوب می‌شود قرار گرفتن در معرض اشعه ماورای بنفش در نورهای مورد استفاده در تخت‌های برنزه کننده یکی دیگر از علل سرطان پوست تماس مکرر پوست با برخی مواد شیمیایی مانند زغال سنگ، آرسنیک و قطران (موادی که معمولاً صمغ ‌مانند، قهوه‌ای یا سیاه و چسبناک هستند) است.

علائم سرطان پوست

سرطان‌های پوست همه یکسان نیستند و ممکن است علائم اولیه زیادی نداشته باشند. با این حال، تغییرات غیرعادی در پوست می‌تواند یک علامت هشدار برای انواع مختلف سرطان باشد. آگاهی از هرگونه تغییرات پوستی می‌تواند به تشخیص سریع آن کمک کند.

از جمله علائم سرطان پوست عبارتند از: ظاهر شدن یک خال جدید، لکه یا ضایعه غیرمعمول، برآمدگی، زخم، لکه پوسته پوسته یا لکه تیره روی پوست که ناپدید نمی‌شود نقطه‌ای که ظاهر و احساس متفاوتی نسبت به سایر نقاط روی پوست دارد ضایعاتی با لبه‌ها و شکل ناهموار لکه‌های دارای رنگ غیرمعمولی مانند سفید، صورتی، سیاه، آبی یا قرمز.

همچنین ممکن است یک ضایعه بیش از یک رنگ داشته باشد لکه‌ای که اندازه آن بزرگتر از ۰.۵ سانتی متر یا تقریباً به اندازه یک پاک کن باشد زخمی که ظرف چند هفته خوب نمی‌شود زخمی که خارش یا خونریزی دارد

چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به سرطان پوست هستند؟

اگر چه هر کسی ممکن است به سرطان پوست مبتلا شود، اما افراد زیر بیشتر در معرض این بیماری هستند:

افراد با پوست روشن هر کسی صرف نظر از رنگ پوست، ممکن است به سرطان مبتلا شود. با این حال، داشتن رنگدانه (ملانین) کمتر در پوست، محافظت کمتری در برابر اشعه‌های مضر UV ایجاد می‌کند. اگر پوست روشن، موهای بور یا قرمز و چشمان روشن دارید و به راحتی دچار کک و مک یا آفتاب سوختگی می‌شوید، احتمال ابتلا به سرطان پوست در شما بسیار بیشتر از افرادی است که پوست تیره‌تری دارند.

داشتن سابقه آفتاب سوختگی داشتن یک یا چند آفتاب سوختگی تاول‌دار در دوران کودکی یا نوجوانی، خطر ابتلا به سرطان را در بزرگسالی افزایش می‌دهد.

آفتاب سوختگی در بزرگسالی نیز می‌تواند یک عامل خطرزا باشد.

قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید هر فردی که زمان زیادی را زیر نور خورشید می‌گذراند ممکن است به سرطان پوست مبتلا شود، به خصوص اگر پوست با کرم ضد آفتاب یا لباس محافظت نشود.

برنزه کردن، از جمله قرار گرفتن در معرض لامپ‌ها و تخت‌های برنزه کننده نیز شما را در معرض خطر سرطان پوست قرار می‌دهد. در حقیقت برنزه شدن، پاسخ پوست آسیب دیده به اشعه ماورا بنفش است.

راه‌های پیشگیری از سرطان پوست

در بیشتر موارد، سرطان پوست قابل پیشگیری است. بهترین راه برای محافظت از خود این است که از نور زیاد خورشید و آفتاب سوختگی خودداری شود.

اشعه ماوراء بنفش (UV) خورشید به پوست آسیب می‌رساند و با گذشت زمان ممکن است منجر به سرطان شود.

راه‌های محافظت در برابر سرطان پوست عبارتند از:

۱-در تمام طول سال از ضد آفتاب استفاده کنید. اگر چه کرم‌های ضد آفتاب نمی‌توانند تمام اشعه‌های مضر فرابنفش، به خصوص اشعه‌هایی که منجر به ملانوم می‌شود را فیلتر کنند، اما آن‌ها نقش مهمی در حفاظت از پوست در برابر آفتاب ایفا می‌کنند.

حتی در روزهای ابری از کرم ضد آفتاب با SPF حداقل ۳۰ استفاده کنید. ۳۰ دقیقه قبل از بیرون رفتن، کرم ضد آفتاب زده و برای تمام نقاط پوستی که در معرض آفتاب هستند از جمله لب‌ها، نوک گوش‌ها و پشت دست‌ها و گردن‌تان استفاده کنید و یادتان باشد که هر دو ساعت یک بار (اگر در حال شنا هستید یا عرق می‌کنید، به دفعات بیشتری نیاز است) آن را تمدید کنید.

۲-برای محافظت از صورت و گوش از کلاه‌هایی با لبه‌های پهن استفاده کنید.

۳-برای محافظت از بازوها و پاهای خود، پیراهن و شلوار آستین بلند بپوشید.

۴-برای محافظت بیشتر به دنبال لباس‌هایی باشید که دارای برچسب فاکتور محافظت در برابر اشعه ماوراء بنفش هستند.

۵-از عینک آفتابی استفاده کنید. به دنبال عینک‌هایی باشید که در برابر اشعه‌های UV-B و هم UV-A از چشم محافظت می‌کنند.

۶-از بالم لب با ضد آفتاب استفاده کنید.