بدجور زدند زیر میز کاروانسرای «میان کتل» کازرون تا از صفحه تاریخ پاک شود[+عکس]

کاروانسرای میان‌کتل از بناهای دوره صفویه در کازرون است. این کاروانسرا تنها کاروانسرای سنگی ایران بودهو در دشت برم واقع شده‌است. این کاروانسرا به دستور شاه عباس صفوی ساخته شده و به همین علت آن را کاروانسرای شاه عباسی نیز می‌نامند. مساحت کل این بنای بزرگ که پلانی مستطیل شکل دارد در حدود ۳۵۰۰ متر مربع بوده که ۲۵۰۰ متر مربع از آن را زیربنای حجره‌ها در اطراف حیاط مرکزی شامل می‌شود. اصلی‌ترین ویژگی این کاروانسرا، نما و دیواره‌های ویژه آن است که تماماً از سنگی با نام مالون (مارن) ساخته و پرداخته شده‌است.

تصویری از کارونسرا میان کتل کازرون در ۲۲۰ سال پیش

یکی از بی همتاترین و ارزشمندترین کاروانسراهای ایران را باید بی گمان کاروانسرای صفوی نامدار به «میان کتل» کازرون دانست.با این همه،یادگار صفویه ها دربدترین شرایط نگهداری وحفاظتی جای دارد و بیشتر بخش های آن فرو ریخته و درحال نابودی کامل و رو به مرگ است و واپسین نفس های خود را می کشد.

به گزارش اول فارس، سیاوش آریا روزنامه نگارو فعال میراث فرهنگی در یادداشتی در تارنمای مهرگان نوشت: کاروانسرای صفوی نامدار به «میان کتل»یکی از بی مانندترین و یگانه ترین کاروانسراهای ایران به شمار می آید.زیرا تنها کاروانسرای سنگی ایران است که در نمای آن از سنگ یکپارچه و پاک تراش بهره برده شده و از دید معماری و موقعیت مکانی و راهبردی دارای جایگاه ویژه ای است.اما این یادمان ملی،امروزه در بدترین شرایط نگهداری و حفاظتی به سر می برد و بر اثر گذشت زمان و رخنه عوامل طبیعی و بدتر از آن رسیدگی نکردن و رها شدن در حال نابودی کامل و مرگ است و اگر هرچه زودتر به آن رسیدگی نشود در آینده ای نه چندان دور از صفحه تاریخ و چهره روزگار پاک خواهد شد و باید نگاره های (تصاویر) آن را در لابه لای کتاب ها و دفترها دید و افسوس خورد.

کاروانسرای صفوی«میان کتل»از دشواری های گوناگونی رنج می برد.از کند وکاوهای غیرمجاز سوداگران نابخرداموال تاریخی به بهانه پوچ یافتن گنجی که هیچ وجود خارجی ندارد و توهمی بیش نیست تا رخنه عوامل بیولوژیکی (گل سنگ ها) به درون پوسته سنگ های بنا که آن را رو به ویرانی برده و ترک و شکاف های ژرفی را پدیدار ساخته است.گذشت زمان و رخنه عوامل طبیعی همانند باد،باران،آفتاب و تغییر دمای شب و روز نیز سرعت ویرانی ها را شتاب بیشتری بخشیده و یادگار صفویه ها را به مرگ نزدیک تر کرده است.

در ورودی و اصلی چوبی آن از جا کنده شده و در آهنی زشت و زمختی جایگزین آن شده است.بیشتر سنگ های بنا فرو ریخته و در کف کاروانسرا رها شده است.اتاق ها یا همان حجره ها رو به نابودی کامل است و بیشتر بخش های درونی آن ها فرو پاشیده و با مرگ دست و پنجه نرم می کنند.سرنوشت غم انگیز و اندوه باری در کمین یکی از بی همتاترین و ارزشمندترین کاروانسراهای سنگی ایران است و مسولان نیز تنها بیننده وضعیت موجود هستند!
با این همه،نگارنده برپایه مسولیت اجتماعی خویش به اداره میراث فرهنگی استان رفته و پیگیر این یادمان ملی شده است.کارشناسان میراث فرهنگی بابیان اینکه،کاروانسرای «میان کتل» چندسالی است از سوی شخصی که سند تک برگ رو کرده سندبه نام وی خورده و میراث فرهنگی مسولیتی ندارد و مالک بنا بوده که آنرا مرمت و به هتل سنتی تبدیل کند.

پیگیری و بررسی های نگارنده به این جا می رسد که مالک کاروانسرای «میان کتل» چند سال پیش مصالحی را به درون بنا می آورد تا آغاز به مرمت آن کند،ولی در کمال شگفتی سازمان حفاظت از محیط زیست که این کاروانسرا درون منطقه حفاظت شده آن جای دارد،مخالفت و پیشگیری می کند و مالک نمی تواند کاری از پیش ببرد و یادگار صفویه ها در گیر و دار کارهای اداری و سنگ اندازی ها و وعده های پوچ به حال خود رها شده و رو به نابودی رفته و با مرگ دست و پنجه نرم می کند.

این است سرنوشت غم انگیز و اندوه بار یادمان ملی و بی همتای سرزمین پارس و ایران. کاروانسرایی که نمونه آن در هیچ کجای کشور یافت نمی شود و یکی از ارزشمندترین و بی مانندترین (منحصربه فردترین) کاروانسراهای کشور به شمار می آید و نزد کارشناسان از ارزش و جایگاه ویژه ای برخوردار است.اکتون باید دید که آیا اداره کل میراث فرهنگی استان به یاری این بنای ملی خواهد شتافت و دشواری آن را با پا در میانی در سازمان حفاظت از محیط زیست برطرف خواهد کرد یا آن را به حال خود رها کرده تا از صفحه تاریخ پاک و زدوده شود!

کاروانسرای «میان کتل» در تاریخ ۲۵ اسپندماه ۱۳۷۹ خورشیدی با شماره ۳۶۶۷ به ثبت ملی رسیده است.در تزیین کاروانسرا به گونه گسترده از سنگ های اتابکی تراش خورده در اندازه ها و شکل های گوناگون بهره برده شده است و بیشترین تزیینات کاروانسرا در سر در ورودی آن است.

کاروانسرای«میان کتل» کاروانسرایی است چهار ایوانی که نقشه آن بر حسب موقعیت مکانی و به پیروی از شیب کوه و موقعیت جایگیری آن شکل گرفته است. اندازه این کاروانسرا ۶۶ در ۵۶ متر است و مصالح به کار رفته در ساخت آن سنگ لاشه و گچ است.در سنگ چین دیوارهای کاروانسرا پس از چیدن چند ردیف سنگ به گونه متوسط ۸۰ سانتی متر، روی آن را تخت کرده و رگ های بعدی را چیده اند.

در بیرون از بنا ، در گوشه های خاوری و باختری (شرقی و غربی) دیوارهای پشتیبانی برای حمایت دیوارها ساخته شده است. سر در اصلی بنا در گوشه جنوبی جای گرفته و در سمت چپ آن و در زاویه خارجی بنا یک باروی ( برج) دایره ای شکل جهت حفاظت کاروانسرا ساخته شده است.سر در کاروانسرا دارای یک تاق تیزه دار مرکزی است که در دو سوی آن دو تاق نمای گرد ساخته شده است.

به گزارش اول فارس ، کاروانسرای میان‌کتل از بناهای دوره صفویه در کازرون است. این کاروانسرا تنها کاروانسرای سنگی ایران بوده و در دشت برم واقع شده‌است. این کاروانسرا به دستور شاه عباس صفوی ساخته شده و به همین علت آن را کاروانسرای شاه عباسی نیز می‌نامند. مساحت کل این بنای بزرگ که پلانی مستطیل شکل دارد در حدود ۳۵۰۰ متر مربع بوده که ۲۵۰۰ متر مربع از آن را زیربنای حجره‌ها در اطراف حیاط مرکزی شامل می‌شود. اصلی‌ترین ویژگی این کاروانسرا، نما و دیواره‌های ویژه آن است که تماماً از سنگی با نام مالون (مارن) ساخته و پرداخته شده‌است.

نظر بدهید