افزایش نگران‌کننده نرخ بیکاری در فارس؛ استان با بیشترین جهش بیکاری در کشور
ابراهیم شیشه‌گر : گزارش فصلی وضعیت بازار کار از سوی مرکز آمار ایران طی چند روز گذشته منتشر شد و افزایش نرخ بیکاری فارس در بهار ۱۴۰۴ برخلاف رویه چند سال اخیر در حالی اتفاق افتاد که مدیریت ارشد استان و مسئولین مربوطه در خصوص آمار و علل این پس رفت همچنان سکوت اختیار کرده اند.
بررسی داده‌های بازار کار در بهار ۱۴۰۴ طبق گزارش مرکز آمار ایران دلالت بر آن دارد که نرخ بیکاری فارس در حالی بیشترین افزایش نرخ استانهای کشور نسبت به مدت مشابه سال ۱۴۰۳ را به خود اختصاص داده و در قیاس با نرخ کل سال گذشته افزایشی شده است که این نرخ در آمار متوسط کشوری روندی کاهشی را نشان می‌دهد.
طی آخرین اعلام مرکز آمار ایران، استان فارس در نرخ بیکاری در بهار ۱۴۰۴ با ۲.۳ درصد افزایش نسبت به مدت مشابه پارسال، رتبه اول بیشترین افزایش نرخ بیکاری کشور را داراست و در این شاخص با ۸.۵ درصد نرخ بیکاری در بین استانها در جایگاه ۲۲ کشور قرار گرفته است، در حالی که بهار سال گذشته این استان با ۶.۲ درصد، نرخی پایین تر از متوسط کشوری و رتبه ۷ کشور را در اختیار داشت.
بر اساس همین گزارش افزایش نرخ بیکاری استان فارس در سه ماهه نخست سال جاری و بالاتر از متوسط کشوری در حالی رقم خورد که این نرخ در کشور با ۷.۳ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل سیر نزولی را تجربه کرده است.
در چکیده نتایج طرح آمارگیری نیروی کار بهار ۱۴۰۴ مرکز آمار ایران به عدم تغییر محسوس سایر شاخصهای بازار کار استان فارس نسبت به مدت مشابه و پایین تر از متوسط کشوری هم اشاره شده که نرخ مشارکت اقتصادی ۰.۷ و کمتر از ۱ درصد افزایش داشته و آمار شاخص نسبت اشتغال نیز متاسفانه نشان از ریزش ۰.۳ درصدی دارد.
طرح آمارگیری نیروی کار ایران که از سال ۱۳۸۴ به صورت فصلی اجرا می‌شود، مهم‌ترین منبع رصد تحولات بازار کار کشور است و گزارش بهار ۱۴۰۴ مرکز آمار ایران، تصویری جامع از وضعیت اشتغال، بیکاری و مشارکت اقتصادی جمعیت ۱۵ ساله و بالاتر کشور و استانها را ارائه می‌دهد. این گزارش با روش شناسی مطابق با استانداردهای سازمان بین‌المللی کار (ILO) و نمونه گیری چرخشی از ۶۰,۶۴۸ خانوار شهری و روستایی کشور تهیه شده است.
طبق تعریف مرکز آمار ایران، افراد ۱۵ ساله و بیشتر، جمعیت حاضر در سن کار تلقی می‌شوند و وضعیت آنها در آمارهای بازار کار محاسبه می‌شود.
این جمعیت به دو بخش جمعیت فعال و غیرفعال تقسیم می‌گرد۱د و جمعیت فعال شامل افراد شاغل و بیکار می‌شود. منظور از افراد بیکار کسانی هستند که در جستجوی شغل هستند ولی موفق به یافتن آن نشده‌اند که از تقسیم جمعیت فعال به جمعیت حاضر در سن کار نرخ مشارکت یا فعالیت اقتصادی به دست می‌آید.
نرخ بیکاری نیز از نسبت افراد بیکار به جمعیت فعال به دست آمده و بررسی دو شاخص نرخ بیکاری و نرخ مشارکت در کنار یکدیگر بسیار مهم است؛ چراکه هر یک از این شاخص‌ها به تنهایی نمی‌توانند وضعیت بازار کار را به تصویر بکشند.
برابر تحلیل گزارش مرکز آمار، نرخ مشارکت استان فارس در بهار سال جاری ۳۸ درصد بوده که نسبت به بهار گذشته تغییر چشمگیری نداشته است و این بدان معناست که از هر ۱۰۰ نفری که ۱۵ ساله و بیشتر هستند، حدود ۳۸ نفر شاغل یا در جستجوی کار بوده‌اند اما نکته حائز اهمیت اینجاست که بر همین اساس نرخ بیکاری استان فارس که با ۸.۵ درصد در بهار امسال نسبت به بهار ۱۴۰۳ افزایش قابل تاملی یافته است و در مقابل، نرخ مشارکت آن استان نیز تغییر محسوسی نداشته پس ضریب بالای افزایش نرخ بیکاری در مقابل ضریب اندک تغییر نرخ مشارکت می‌تواند نشان دهنده آن باشد که تعداد افرادی که در استان فارس در فصل بهار ۱۴۰۴ به دنبال کار بوده‌اند ولی موفق به پیدا کردن آن نشده‌اند – یعنی جمعیت بیکار – افزایش یافته است.
جهش شدید نرخ بیکاری و افزایش تعداد بیکاران استان فارس در سه ماهه نخست سال جاری نسبت به سال ۱۴۰۳ در حالی اعلام شد که با توجه به سهم بالای اشتغال استان فارس در حوزه خدمات و کشاورزی و زمینه مناسب فصل بهار جهت بهبود فضای کسب و کار و ایجاد فرصت های شغلی در این حوزه ها، پیش بینی افزایش این نرخ دور از انتظار ها بوده است.
تجارب قبلی ثابت کرده وضعیت وخیم افزایش نرخ بیکاری در بهار ۱۴۰۴ استان فارس اگر به سرعت چاره اندیشی و مهار نشود، می‌تواند به معضل بزرگ و اول استان طی ماه ها و سالهای پیش رو تبدیل شود تا مصداق ضرب المثل سالی که نکوست از بهارش پیداست باشد و مجددا برای این استان شرایط سخت و نرخ بیکاری قریب به ۲۰ درصدی دهه ۹۰ تکرار شود.
معضلی که به واسطه اهمیت دادن به مبحث اشتغال در سنوات اخیر، کمرنگ تر شده بود و فارس بهبود وضعیت این شاخصهای استانی در سطح کشور را با ثبت رکوردهایی رقم زد و در چند مرحله فارس به عنوان استان پیشرو و برتر اشتغال کشور نیز معرفی شد.
دولت و سازمان‌های ذی مدخل حوزه اشتغال در استان می‌بایست با اجرای سیاست‌های حمایتی از کسب و کارها و سرمایه‌گذاری، با ایجاد فرصت‌های شغلی جدید و ایجاد چتر حمایتی بر فراز فرصت‌های موجود نسبت به بهبود وضعیت اشتغال استان اقدام عاجل داشته باشند.
طبق گزارش مذکور از بین ۳۱ استان کشور، استان خراسان جنوبی کمترین نرخ بیکاری را با ۴.۱ درصد تجربه کرده که در مقایسه با بهار ۱۴۰۳ از ۶ درصد به این رقم کاهش یافته است و استان خوزستان با افزایش نرخ بیکاری از ۱۱ درصد، به رقمی معادل ۱۲.۴ درصد در بهار ۱۴۰۴ رسیده که در این زمینه بالاترین نرخ بیکاری استان های کشور را داشته است.
