بیابان چیست؟
بیابان مناطقی گسترد‌ه‌ای است که به خاطر بارش کم، پوشش گیاهی اندکی دارد و میزان بارش سالانه آن کمتر از ۵۰ میلی‌متر می‌باشد. بیابان‌ها در واقع با بارش کم، کم بودن پوشش گیاهی و اختلاف دمای زیاد روزانه و تغییر شدید دمای شب و روز شناخته می‌شوند.
بیابان تقریبا بین مدارات ۲۰ تا ۴۰ درجه درنیمکره شمالی شامل صحرای آفریقا، عربستان، ایران، آسیای مرکزی، آمریکای شمالی و در نیمکره جنوبی در پرو و شیلی، آرژانتین، آفریقای جنوب غربی و استرالیا گسترده شده است. بیابان دارای زمستان سرد و تابستان گرم است. بیابان‌ها مناطق غنی از گونه‌‌های متفاوت گیاهی و حیوانات هستند که خودشان را با شرایط سخت وفق دادند. در مجموع بیابان‌ها حدود ۱ میلیارد جمعیت دارند و درواقع ۱ ششم از جمعیت جهان در مناطق بیابانی زندگی می‌کنند. در مجموع حدود ۲۰ درصد از بیابان‌ها از شن پوشیده شده و در بسیاری از کشورها بیابان‌ها به عنوان ذخیره‌گاه زیست کره و محلی با ارزش برای شناخت حیات گیاهی و جانوری حیوانات مختلف تلقی می‌شوند.
بیابان چگونه شکل می‌گیرد؟
بیابان‌ها با توجه به عوامل جغرافیایی مختلفی شکل می‌گیرند که در ادامه به مهم‌ترین آنها اشاره کرده‌ایم.
- فشار زیاد جنب قاره‌ای
هوا در اطراف استوا بر اثر دریافت انرژی خورشید گرم شده و به ارتفاع بیشتر صعود می‌کند. در ارتفاعات بالا بر اثر تغییرات فشار، به دوشاخه تقسیم می‌شود و هریک به طرف قطب‌ها حرکت می‌کنند. این هوا تحت نیروی کوریولیس، به سمت شرق منحرف می‌شود و در حوالی مدارهای راس السرطان و راس الجدی هوا روی هم انباشته و به علت از دست دادن رطوبت و سرد شدن، شروع به پایین آمدن می‌کنند. به دلیل نزول دائمی هوا هیچ نوع حرکت صعوذی انجام‌نمیگیرد و آسمان این مناطق صاف و آفتابی و بدون ابر خواهد بود مانند صحرای آفریقا و عربستان و لوت ایران. در نتیجه‌ی کمبود بارش بیابان شکل می‌گیرد. - عبور جریان آب سرد از کنار سواحل
در برخی نقاط جهان این دلیل موجب سرد شدن و نشست هوا و جلوگیری از بارش می‌شود. مثل بیابان آتاکاما اریکا و مانیب - دوری از (دریا) و وجود کوهستان
دوری از منابع رطوبتی و قرار گرفتن در پشت کوه‌ها که مانع از رسیدن توده هوای مرطوب به این بیابان‌ها می‌شود، عامل دیگری است که بیابان را شکل می‌دهد. مثل گبی و تکله ماکان - جریان های سرد اقیانوسی
که از قطب‌ها به سمت استوا حرکت می‌کنند و در برخی سواحل با ایجاد هوای سرد و نشست هوا، مانع ایجاد بارش در این نواحی می‌شوند مانند بیابان آتاکاما و اریکا در آمریکای جنوبی و بیابان نامیب در آفریقا
کویر چیست؟
کویر یا نمک زار منطقه‌ای است که به دلیل موقعیت جغرافیایی و حرارت شدید آفتاب، به نمکزار مبدل شده‌اند. جالب است بدانید برخی کویرها دریاچه‌هایی بودند که در اثر تبخیر آب، به نمکزار تبدیل شده‌اند. کویر مرکزی ایران که دشت کویر نیز نامیده می‌شود و درون خود تعداد زیادی کویر کوچکتر، مانند کویر بند ریگ و ساغند دارد از این دست می‌باشد. در حقیقت کویر به زمینهای رسی پف کرده، با شوری بسیار شدید گفته می‌شود.
تفاوت بین کویر و بیایان
مواد رسوبی بیابان، بیشتر ماسه و شن و ریگ است و خاک آن نسبت به بیابان درشت‌تر می‌باشد. همچنین مقدار شوری بیابان کمتر از کویر است و به همین دلیل پوشش گیاهی در بیابان بسیار کم می‌باشد. بیابان فاقد آب است مگر در واحه‌ها و سطح‌های ناهمواری نیز دارد. در بیابان به خاطر نبودن رطوبت، حتی باد ملایم، ذرات شن و ماسه را به حرکت در در می‌آورد اما در کویر به علت وجود پوشش گیاهی، جابه جایی مواد به مراتب کمتر است. در واقع برای ایجاد کویر وجود زمینهای پست و خاک نرم ریزدانه و نوسانات فصلی شدید، سطح ایستادگی بالای آب و املاح و سازندهای تبخیر شور و غیر شور لازم است.
معمولا مناطق کویری و بیابانی در کنار یکدیگر شکل می‌گیرند و شناخت تفاوت‌های آنها برای بسیاری از گردشگران جذاب است.
چه به کویر سفر کنید و چه به بیابان، باید نکات ایمنی مهمی را درباره سفر به این مناطق بدانید. نکاتی که عدم آگاهی و توجه به آنها می‌تواند برابر با صدمات زیادی باشد.
- هرگز بدون راهنما یا وسایل راه‌یابی مناسب وارد مناطق بیابانی و کویر نشوید.
- حداقل به اندازه سه برابر نیازتان با خود آب آشامیدنی به همراه داشته باشید
- شب‌های این مناطق بسیار سرد است، در نتیجه لباس گرم به همراه داشته باشید
- تا جای ممکن به خزندگان و حیوانات نزدیک نشوید و برای گرفتن آنها تلاش نکنید
- تا جای ممکن از پوشش گیاهی این مناطق به عنوان هیزم آتش استفاده نکنید. این پوشش‌ها نقشی موثری در حفاظت از گونه‌ها، تامین غذای حیوانات و… دارند.
۳ مطلب جالب که دیگران دارند میخوانند:
ویدئو|نحوه پیدا کردن طلا در گوشی های قدیمی
با این ۱۰ روش به راحتی کفش تنگ خود را گشاد کنید
روش های تشخیص فاسد شدن انواع لوازم آرایشی که خانم ها باید بلد باشند
آرش زخمی
تاریخ : ۱۷ - مهر - ۱۴۰۲
باامیدبه اینکه زندگی رامجددابه این مناطق بازگردانم به امیدپروردگار