فواید ، خواص و طرز تهیه دوشاب یا شیره انگور در خانه

مجله زندگی| آموزش آشپزی: شیره انگور که در طب سنتی به آن دبس یا دوشاب می‌گویند، محصولی تهیه شده از آب انگور است. شیره انگور دارای ویتامین‌ها و مواد معدنی فراوانی است و فواید زیادی برای سلامتی دارد.

طبع شیره انگور گرم وتر است و برای افراد سرد مزاج مفید است، مصلح دوشاب یا شیره انگور، تخم ریحان است.

فواید شیره انگور

با هم نگاهی خواهیم داشت به فواید شیره انگور که شامل:

تقویت سیستم ایمنی

شیره انگور دارای ویتامین‌های A، B، C و املاحی چون آهن، منیزیم، فسفر، پتاسیم و کلسیم است و برای تقویت سیستم ایمنی بدن بسیار مفید است. شیره انگور به دلیل داشتن آنتی اکسیدان فراوان موجب افزایش گلبول‌های سفید در بدن و بالا رفتن ایمنی بدن می‌شود و بدن را در برابر بیماری‌ها محافظت می‌کند.

افزایش انرژی

شیره انگور با داشتن ویتامین‌ها و مواد معدنی حیاتی و کالری بیشتری نسبت به انگور مصرف میزان کمی از آن باعث تأمین انرژی موردنیاز بدن می‌شود. همچنین شیره انگور دارای قند طبیعی فراوان بوده که این قند خیلی سریع در بدن حل شده و انرژی بدن را تأمین می‌کند.

رقیق شدن خون

شیره انگور به دلیل داشتن ماده ی معدنی پتاسیم سبب رقیق شدن خون و جلوگیری از حمله قلبی شده و به پیشگیری از بیماری‌هایی مانند آمبولی و رگ‌های واریسی کمک می‌کند.

درمان کم خونی

شیره انگور حاوی آهن و ویتامین B۱۲ است که نقش بسیار مؤثری را در خون‌سازی با افزایش سطح گلبول قرمز در بدن دارند به همین خاطر مصرف یک الی دو قاشق غذاخوری شیره انگور یک سوم از نیاز روزانه بدن به آهن را تأمین می‌کند و برای رفع کم خونی مفید است.

پیشگیری از سرطان و کاهش آثار شیمی درمانی

آنتی اکسیدان‌های متنوع و فراوان شیره انگور از سرطانی شدن سلول‌های بدن توسط رادیکال‌های آزاد جلوگیری می‌کنند و سبب تحریک ترشح بیشتر و افزایش سطح گلبول سفید در بدن می‌شوند. دوشاب همچنین برای درمان عفونت و التهاب بسیار مؤثر است و آثار شیمی درمانی را کاهش می‌دهد.

تقویت حافظه و پیشگیری از آلزایمر

قند طبیعی و ویتامین‌های حیاتی شیره انگور موجب تقویت سلول‌های مغزی و تامین انرژی فعالیت این سلول‌ها می‌شود. همچنین شیره انگور به دلیل طبع گرم سبب بهبود عملکرد سلول‌های مغزی شده و در تقویت حافظه و جلوگیری از پیری مغز نقش موثر دارد.

آرامش اعصاب و بهبود خلق و خو

منیزیم موجود در شیره انگور به متعادل شدن کلسیم موجود در رگ‌های عصبی و خونی کمک و باعث آرامش اعصاب و بهبود خلق وخو، افزایش نشاط و انرژی افراد دچار افسردگی می‌شود.

بهبود عملکرد گوارش

مصرف شیره انگور سبب پاکسازی روده و معده، دفع اوره از بدن شده و ضد نفخ است، به همین دلیل موجب بهبود عملکرد دستگاه گوارش می‌شود.

بازکنندگی مجاری کبد

شیره انگور سبب بازکنندگی گرفتگی‌ها می‌شود به همین خاطر مصرف شیره انگور همراه با سرکه انگور برای جلوگیری از ایجاد انسداد در مجاری کبد توصیه می‌شود.

بهبود سرفه

شیره انگور اثر نرم کنندگی و ضدالتهابی در ناحیه حلق دارد و قرقره مخلوط شیره انگور و آب به افرادی که در فصل زمستان دچار التهاب حلق و سرفه می‌شوند، توصیه می‌گردد.

افزایش وزن و چاقی

کالری شیره انگور به دلیل قندی که در این ماده غذایی وجود دارد به نسبت زیاد است. هر ۱۰۰ گرم شیره انگور دارای ۳۲۹ کالری است بنابراین مصرف شیره انگور به افراد کم بنیه و لاغر برای چاق شدن و تأمین انرژی بدن توصیه می‌شود. مصرف زیاد این شیره به افراد چاق یا کم تحرک توصیه نمی‌شود.

خواص شیره انگور برای چاقی صورت

شیره انگور انرژی زا بوده و کالری فراوانی دارد به همین خاطر برای چاقی موضعی صورت موثر است. برای چاقی صورت می‌توانید از شربت تهیه شده از شیره انگور استفاده کنید و یا شیره انگور را به شیر یا شیر برنج افزوده و نوش جان نمایید.

خواص شیره انگور برای پوست

فواید شیره انگور برای پوست عبارتند از:

مصرف شیره انگور باعث ترمیم بافت‌های آسیب دیده پوست و جلوگیری از پیری پوست می‌شود.
مصرف شیره انگور با افزایش گلبول‌های قرمز خون به خوش رنگی و سرخی پوست صورت کمک می‌کند.
مصرف شیره انگور سبب محافظت از پوست در برابر آثار مضر نور آفتاب می‌شود.
مصرف شیره انگور برای التیام ورم‌هایی که به علت ضربه در بدن ایجادشده، بسیار مؤثر است.
مصرف شیره انگور به صورت خوراکی یا ماسک سبب از بین رفتن لک و چین وچروک‌های صورت شده و از افتادگی پوست پیشگیری می‌کند.

فواید شیره انگور برای مو

لینولئیک اسید موجود در شیره انگور موجب سلامت موو جلو گیری از ریزش مو می‌شود. ویتامین‌ ای و آنتی اکسیدان موجود در آن نیز انواع مشکلات مو را کاهش می‌دهد. همچنین شیره انگور حاوی آهن و ویتامین B۱۲ است که موجب جریان خون در سر و داشتن موهایی سالم و شاداب خواهد شد.

خواص شیره انگور برای کودکان

کودکان برای رشد به مواد مغذی بیشتری نیاز دارند بنابراین مصرف شیره انگوربه دلیل مواد معدنی و ویتامین‌های فراوان برای رشد کودکان مؤثر است. مصرف شیره انگور به دلیل کالری بالا به کودکان ضعیف، لاغر و یا افرادی که در اثر بیماری طولانی یا عمل جراحی ضعیف شده اند، توصیه می‌شود.

خواص شیره انگور برای خانم ها

شیره انگور حاوی آهن، کلسیم و منیزیوم است و می‌تواند از درد دوران قاعدگی که به دلیل کمبود آهن ایجاد می‌شود، پیشگیری کند و گرفتگی‌های دوره قاعدگی درمان نموده و از ماهیچه‌های رحم نیز محافظت کند. همچنین مصرف شیره انگور از بدن در دوران بعد از یائسگی در برابر بروز بیماری‌های استخوانی محافظت می‌کند.

خواص شیره انگور برای خانم‌های باردار و شیرده

زنان کم بنیه به خصوص در زمان بارداری بهتر است از شیره انگور استفاده نمایند زیرا شیره انگور دارای مواد مغذی فراوان بوده و باعث تقویت قوای جسمانی و رشد بهتر جنین می‌شود.

مصرف شیره انگور در بارداری به دلیل داشتن فسفر، کلسیم، منیزیم و ویتامین K برای افزایش تراکم استخوان‌ها و جبران کمبود کلسیم توصیه می‌شود.

خانم‌های باردار دچار دیابت نباید در مصرف شیره انگور زیاده روی کنند.

مادرانی که شیر رقیقی دارند می‌توانند با مصرف شیره مرغوب انگور، شیر غلیظی داشته باشند.

خواص شیره انگور برای آقایان

شیره انگور به دلیل ویتامین‌ها و مواد مغذی فراوان انرژی زا بوده و سبب افزایش تمایل جنسی در آقایان می‌شود. مصرف شیره انگور به تولید سالم هورمون‌های جنسی کمک می‌کند. مصرف شیره انگور به دلیل طبع گرم تحریک‌کننده میل جنسی در افرادی است که طبع سرد دارند.

نکات مهم مصرف شیره انگور

مقدار مصرف معمول شیره انگور برای بزرگسالان یک تا سه قاشق غذاخوری و برای کودکان یک تا سه قاشق مرباخوری در روز است.

استفاده از شیره انگور در فصل زمستان که بدن دچار ضعف می‌شود و درمان و تسکین بیماری‌های فصول سرد توصیه می‌شود.

مضرات شیره انگور

طبع شیره انگور گرم وتر است و مصرف زیاد آن برای افراد گرم مزاج ممکن است باعث غلیظ شدن صفرا، ایجاد سردرد، بالا رفتن حرارت بدن و جوش شود.

شیره انگور به دلیل قند زیاد برای افراد دیابتی مضر است. نشانه های اولیه دیابت نوع ۲ | چگونه دیابت نوع ۲ را کنترل کنیم؟

کالری بالا شیره انگور باعث چاقی و اضافه وزن در افراد کم تحرک می‌شود.

شیره انگور ، شهد شیرین و لذیذی است که بیشتر قدیمی ها از آن استفاده می کردند و شاید مانند سابق طرفدار نداشته باشد. خوردن شیره انگور برای برخی از افراد مفید و در عین حال برای بسیاری نیز مضر است ، چرا که این خوراکی حاوی کالری بالایی است.

روش سنتی تهیه شیره انگور در منزل

مواد لازم برای تهیه شیره انگور(دوشاب)

طرز تهیه شیره انگور خانگی (دوشاب خانگی)

در تهیه شیره انگور به روش سنتی در مرحله اول انگور ها را شسته و دانه کنید. بعد از آن انگور ها را له کرده و آب آن را بگیرید. من خودم از گوشکوب یا آبمیوه‌گیری استفاده می کنم. در قدیم برای تهیه دوشاب سنتی انگور ها را در کیسه ای تمیز ریخته و با چکمه لگد می کردند. برای گرفتن تفاله های آب انگور آن را از صافی رد کنید ( اگر صافی نبود از پارچه تمیز استفاده کنید). سپس درون قابلمه ای ریخته و روی حرارت قرار دهید. قبل از اینکه آب انگور به جوش آید (زمانی که کناره های ظرف حباب دار شد) خاک انگور را آرام آرام به آن اضافه کرده و به هم بزنید. کف هایی که روی آب انگور ایجاد می شود را با کفگیر بردارید.(این کار را تا جمع شدن همه کف ها ادامه بدهید) و زیر قابلمه را خاموش کنید. ظرف را برای مدت ۱۲ جهت ته نشین شدن خاک سفید بگذارید تا آب انگور صاف شود. اگر باز هم روی آب انگور کف ایجاد شده بود. حال آب انگور را به ظرف دیگری منتقل کنید به طوری که ته نشین خاک باقی بماند. آب انگور را درون کیسه نخی بریزید و روی آن شی سنگینی بگذارید تا آب خالص انگور به دست آید. آب را درون قابلمه ریخته و روی حرارت ملایم قرار بدهید تا غلیظ شود(ممکن است دوباره آب انگور کف کند باز هم کف ها را بگیرید). این کار را تا رسید به غلظت مناسب ادامه دهید و بعد از آن از روی حرارات بردارید و اجازه بدهید تا کاملا سرد بشود. شیره انگور شما آماده است. نوش جان.

اما خاک سفید (خاک مخصوص دوشاب) چیست؟

خاک سفید، خاکی است با ترکیب بالای املاح معدنی که در عطاری‌ها فروخته می‌شود. این نوع خاک در روستاهای اطراف ملایر استان همدان به مقدار زیاد یافت می‌شود. خاک سفید را معمولا زیر آفتاب یا روی بخاری حرارت می‌دهند، سپس به آب انگور اضافه می‌کنند، چون خاک حرارت ندیده باعث گل‌ آلود شدن آب انگور می‌شود. در ضمن ممکن است اگر خاک سفید را به آ‌ن اضافه نکنند، در موقع جوشاندن، آب انگور ترش شود و به اصطلاح نجس شود. آب انگوری که به آن خاک سفید اضافه کرده‌اند را یک شب نگه می‌دارند، سپس به وسیله پارچه‌های مخصوص، آن را صاف کرده و خاک را از آن جدا می‌کنند. بعد آب انگور جدا شده از خاک را بعد از ۲ ساعت می‌جوشانند. تولید کنندگان شیره سنتی معتقدند اگر آب انگور جدا شده از خاک سفید را از اول در ظرف‌های بزرگ “رویی”‌ بریزند و بجوشانند، آب انگور زودتر قوام می‌آید و زودتر به مرحله کش دار شدن می‌رسد و رنگ قهوه‌ای روشن و شفاف خواهد داشت. اما اگر آب انگور جدا شده از خاک سفید را از اول در دیگ‌های “مسی” بریزند و در آنها بجوشانند، زمان بیشتری طول می‌کشد تا آ‌ب انگور قوام بیاید و کش دار شود و در نتیجه به‌خاطر جوشیدن زیاد، تیره‌رنگ می شود و محصول نهایی هم سفت‌تر خواهد بود.

در کل ایران نزدیک به ۱۰۰ نوع انگور کشت می‌شود. البته فکر نکنید که از هر نوع انگوری شیره می‌گیرند، خیر. در واقع انگورهایی که درشت و خیلی شیرین بوده و در موقع رشد کمتر آب خورده باشند- یعنی درختشان کمتر آبیاری شده باشد- به درد شیره‌ گرفتن می‌خورند.

(گاش انگور) در گیلان، (دیو انگور) در مازندران،(انگور فرنگی) در استان مرکزی،(انگور عسگری) در اردبیل و اطراف تبریز و (انگور فخری و گزنه‌ای) در همدان کمتر به صورت عادی مصرف می‌شوند و دلیل تولید آنها، گرفتن شیره از این نوع انگورهاست.

شیره انگور ملایر ، سفت و رنگ آن قهوه‌ای خیلی روشن است. شیره انگور همدان شل‌تر، شیرین‌تر و پررنگ‌تر از شیره ملایر است. شیره اردبیل شل‌تر و پررنگ‌تر از شیره همدان است. شیره خرما هم، که به رنگ قهوه‌ای سوخته است و معمولا از شیره انگور اردبیل شل‌تر است.

نکته ۲: شیره‌ای که در بازار به نام شیره کشمش عرضه می‌شود، درواقع همان شیره انگور است، ولی چون آذری ‌زبان‌ها به انگور عسگری (کشمش) می‌گویند، روی قوطی این نوع شیره به جای شیره انگور، شیره کشمش نوشته شده است.

شیره انگور، محصولی اصیل و محلی

از خواص شیره انگور این است که باعث برطرف کردن ضعف عمومی بدن می‌شود. برای این منظور شیره انگور را با شیر گاو و کمی پودر بادام مخلوط نموده و روزانه ۲ تا ۳ لیوان به بیمار بدهید تا قوای بدنش را سریع تر به دست آورد. هم چنین برای بهبود لک می‌توان مقداری از شیره انگور را روی پوست مالید. شیره انگور محرک کبد است و به خون سازی کمک می‌کند. بهبود نفخ از جمله خواص شیره انگور است می‌گردد.

شیره انگور فرآورده ای با ارزش غذایی بالاست. این شهد دلپذیر تا حدودی جایگاه خود را در سفره شهرنشینان از دست داده و بیشتر به روش سنتی و از سوی زنان روستایی تهیه می شود. شیره انگور به دلیل مزه شیرین، مطبوع و ملایم، در نان های محلی، شیربرنج، فرنی و حلوا به کار می رود. اغلب صاحبان باغ های انگور برای استفاده از فرآورده های انگور در فصول دیگر و افزایش ماندگاری آن به روش سنتی آب انگور را گرفته و سپس با خاک سفید که احتمالا حاوی آهک و املاح معدنی دیگر است مخلوط می کنند. در اثر افزودن خاک سفید، آب انگور تصفیه می شود. پس از این مرحله آب انگور را با فشردن در پارچه های مخصوصی از خاک سفید جدا کرده و می جوشانند. در اثر جوشاندن آب مازاد انگور تبخیر و بر میزان قند آن در واحد حجم افزوده می شود. طی حرارت دهی مخمرها و کپک های موجود در محصول نابود و در نهایت شیره ای نسبتا غلیظ با رنگی قهوه ای به دست می آید البته خوب است بدانید میزان غلظت و رنگ شیره بسته به نوع انگور و فرآیند پخت در شهرهای مختلف، متفاوت است.

شیره انگور، رژیمی نیست

دنبال یه ویلای قیمت مناسب هستی؟ | سایت شب

رزرو کنید

تبلیغ

شیره انگور از نظر میزان مواد مغذی تا حدودی با انگور تازه برابری می کند. البته در زمان تغلیظ مقداری از ویتامین های حساس به حرارت شیره تخریب می شود. این شهد لذیذ حاوی ویتامین های A،B،C و املاحی چون آهن، منیزیم، فسفر و مقداری کلسیم است. در مقایسه با انگور کالری فوق العاده بالایی دارد و مصرف مقدار اندک آن انرژی از دست رفته را جبران می کند. این شیره برخلاف گفته برخی تولیدکنندگان، رژیمی نیست و برای افراد چاق و دیابتی منع مصرف دارد. کودکان و نوجوانان در حال رشد، افرادی که در اثر بیماری طولانی یا عمل جراحی ضعیف شده اند یا کسانی که بسیار لاغرند و ضعف عمومی دارند می توانند از این شهد استفاده کنند.

خطر فرآورده های غیربهداشتی شیره انگور

شیره هایی که به صورت سنتی در شرایط غیربهداشتی تهیه و به صورت فله ای (کیلویی) در ظروف نامناسب عرضه می شود برای سلامتی مضر است بنابراین تا حد امکان شیره را در بسته بندی های بهداشتی و با توجه به تاریخ و مجوز بهداشتی خریداری کنید. از مصرف فرآورده های لبنی محلی همچون خامه، سرشیر و ماست هم اجتناب کنید. این فرآورده ها گرچه در مقایسه با محصولات صنعتی بسیار خوشمزه تر است، اما به دلیل نداشتن پاستوریزاسیون اصولی شیر، احتمال ابتلا به تب مالت را افزایش می دهد..