فیروز نادری، دانشمند شیرازی ناسا درگذشت+بیوگرافی

“فیروز نادری”، دانشمند ایرانی و از مدیران پیشین ناسا، که به تازگی در بیمارستانی در آمریکا بستری شده بود، درگذشت.

به گزارش اول فارس، فیروز نادری هفته گذشته‌ در شبکه اجتماعی فیسبوک با انتشار عکسی از خودش بر تخت بیمارستانی، نوشته بود که به علت افت ناگهانی ضربان قلب، از حال رفته و در پی برخورد سرش به دیوار و جابه‌جایی مهره گردن، نخاعش آسیب دیده است که این امر باعث شده، وی از گردن به پایین فلج شود.

مرحوم فیروز نادری متولد شیراز و ۷۷ ساله بود و بیش‌از سه دهه در سازمان هوا و فضای آمریکا(ناسا) و در سمت‌هایی مانند مدیرکل اکتشافات منظومه شمسی فعالیت داشت. او در زمستان ۲۰۱۶ از ناسا بازنشسته شده بود.

فیروز نادری در ۵ فروردین ۱۳۲۵ در شهر شیراز به دنیا آمد. اصالتا از طایفه دره شوری یکی از طایفه‌های ایل قشقایی است . او تحصیلات متوسطه خود را در ایران به اتمام رساند و پس از آن به ایالات متحدهٔ آمریکا مهاجرت کرد و تحصیلات دانشگاهی خود را در رشته مهندسی برق پی گرفت. وی دورهٔ کارشناسی خود را در دانشگاه ایالتی آیووا و کارشناسی ارشد و دکترای خود را در سال‌های ۱۹۷۲ و ۱۹۷۶ در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی به اتمام رساند. نادری، پس از پایان تحصیل به ایران بازگشت و ضمن گذراندن خدمت سربازی، مدتی در مرکز سنجش از دور ایران فعالیت کرد.

فیروز نادری معاون پیشین مدیرکل تنظیم راهبردهای آزمایشگاه پیش‌رانش جت در ناسا و مدیرکل اکتشافات منظومهٔ شمسی بوده‌است. او در فوریه سال ۲۰۱۶ بازنشسته شده‌ بود. او در تاریخ ۱۹ خرداد ۱۴۰۲ شمسی درگذشت.

تاریخ تولد:زادهٔ: ۵ فروردین ۱۳۲۵ در شیراز

فوت: ۹ ژوئن ۲۰۲۳

آموزش: دانشگاه یو اس سی (۱۹۷۶)، دانشگاه یو اس سی (۱۹۷۲)، دانشگاه ایالتی آیووا (۱۹۶۹)، دانشکده مهندسی ویتربی یواس‌سی

سال‌های فعالیت: ۳۶ سال در ناسا

محل زندگی: کالیفرنیا-آمریکا

فیروزنادری در ۲۶ اسفند ۱۳۲۴ در شیراز به دنیا آمد ولی تولد او در شناسنامه ۵ فروردین ۱۳۲۵ (۲۵ مارس ۱۹۴۶) قید شده. نادری اصالتا از تیره ندرلوی طایفه‌ی دره‌شوری، یکی از طایفه‌های ایل قشقایی است.

وقتی چهار ساله بود والدینش جدا شدند. پدرش مرد جهان و جهان‌گردی بود و به‌شدت اهل سفر. در این سفرها فیروز را هم همیشه با خود می‌برد. فیروز خاطره‌ی زیادی از مادرش ندارد؛ در تمام دوران کودکی پدرش اجازه دیدارشان را نمی‌داد؛ خودش می‌گوید: «این مسئله باعث شد سعی کنم با دنیای اطرافم رابطه‌ی نزدیک‌تری برقرار کنم چرا که از داشتن خانواده به شکل درست و سنتی‌اش محروم بودم.» فیروز ۱۲ سال اول زندگی‌اش را در شیراز گذراند و تحصیلات ابتدایی را تمام کرد. بعد به اتفاق پدر به تهران رفت و در دبیرستان اندیشه درس خواند.

دیپلم را که گرفت در ۱۹۶۴ برای تحصیلات عالی راهی آمریکا شد؛ این سفر مسیر زندگی‌اش را برای همیشه تغییر داد و باعث شد تنها چند دهه‌ی بعد تبدیل به یکی از شناخته‌شده‌ترین چهره‌ها در حوزه‌ی هوا-فضا شود. نادری داستان زندگی‌اش را این‌گونه تعریف می‌کند: «خیلی از همکارانم وقتی بچه بودند، فرود فضاپیمای آپولو را دیده بودند و تحت تأثیرش از هم‌آن موقع آینده شغلی خود را مشخص کرده بودند. این داستان خوبی است اما داستان زندگی من نیست؛ من وقتی به این‌جا آمدم می‌خواستم معمار شوم. خیلی زود دریافتم که استعدادش را ندارم. کمی که گذشت خیلی شیفته ورزش شدم و دلم می‌خواست ورزشکار حرفه‌ای بشوم. اما دنیا قماری است که باید با همه ورق‌هایتان بازی‌اش کنید؛ پس رفتم و مهندسی خواندم.»

وی در مدت همکاری خود با ناسا مشاغل فنی و مدیریتی متعددی را در زمینه ماهواره‌های مخابراتی متحرک، رادارهای سنجش از دور، رصدخانه‌های تحقیقاتی اختر فیزیک، اکتشاف مریخ و سایر اجرام منظومه شمسی برعهده داشت. نادری از سال ۱۹۹۶ مدیر برنامه منشأ حیات ناسا بود. وی در سال ۱۹۷۶ به JPL پیوست و به عنوان مدیر آزمایش‌های پروازی علوم فضا و مدیر طرح پراکندگی سنجی ناسا به کار پرداخت. علاوه بر اینها وی در مرکز مدیریت ناسا، سرپرستی برنامه فناوری ارتباطات پیشرفته ماهواره‌ای را بر عهده داشت و در JPL نیز مدیر برنامه ماهواره‌های متحرک بود. وی از سال ۲۰۰۰ نیز مدیریت برنامه تازه تأسیس برنامه مریخ را بر عهده گرفت. وظیفه مرکز برنامه مریخ آن است که تمام تحقیقات مربوط به مریخ را هدایت و برنامه‌ریزی کند. وی، در فروردین ماه ۱۳۷۹ به سمت مدیر پروژه‌های اکتشاف مریخ منصوب شد در پی موفقیت کاوشگرهای مریخ، نادری به سمت معاون و مدیر ارشد برنامه‌ریزی مرکز JPL (آزمایشگاه پیشرانش جت)، از مهم‌ترین مراکز فضایی ناسا منصوب شد و در سمت جدید به عنوان مسئول طراحی برنامه‌ها و راهبردهای مرکز، تجاربش در ماموریت‌های مریخ را در مطالعه سایر بخش‌های جهان از زمین تا کهکشان‌های دور به کار بسته‌است. وی همچنین مسئولیت طراحی چشم‌انداز راهبردی پنج تا ۲۰ ساله JPL را برعهده داشت. وی در سال ۲۰۱۱ به سمت مدیر پژوهش‌های روباتیک منظومه خورشیدی منصوب گشت.

در اطلاعیه‌ای که در فیسبوک آقای نادری همراه با عکسی از او در تخت بیمارستان منتشر شده، آمده بود که او در پی افت ناگهانی ضربان قلب از حال رفته و به دلیل برخورد سرش به دیوار و جابجایی مهره گردن، نخاعش آسیب دیده است که باعث شده از گردن به پایین فلج شود. او گفت که عمل جراحی‌اش روز دوشنبه ۱ خرداد انجام شده و دوران نقاهتش چهار تا پنج ماه طول می‌کشد. و او در روز نوزدهم خرداد ۱۴۰۲ درگذشت.

معروفیت نادری بیشتر به خاطر ۲ کاوشگر مریخ یعنی روح و فرصت بوده‌است که با مدیریت او اطلاعات زیادی از جمله امید بیشتر به وجود حیات در مریخ را به بشر داد. وی، فروردین ۱۳۷۹ در شرایطی که چندین مأموریت متوالی سازمان فضایی ناسا در پرتاب فضاپیما به سوی مریخ با شکست مواجه شده بود، به مدیریت برنامه‌های اکتشافات مریخ منصوب شد و توانست در طی ۴ سال، ۳ مأموریت مهم از جمله پرتاب ۲ کاوشگر مریخ‌نورد «روح» و «فرصت» را با موفقیت به انجام رساند.