گیاه زیبا و آپارتمانی فیکوس لیراتا از گیاهان بسیار محبوبی است که نگهداری آن در خانه بسیار آسان است. اندازه برگ‌ها و طرز قرار گرفتن آن‌ها بر روی ساقه به این گیاه علیرغم جثه نسبتاً بزرگش شکل دلپذیری می‌دهد. این درخت زینتی محبوب در مناطق نیمه گرمسیری و گرمسیری است و میتوان آن را به راحتی در گلدان نگهداری کرد.هرچند رو صورت کاشت آن در زمین رشد گیاه سریع تر خواهد بود.
لیراتا در محل اصلی خود درخت بزرگی است که ارتفاع آن به ۱۲ متر هم می‌رسد ولی در آپارتمان ارتفاع آن تا ۲ متر یا بیشتر نیست. دراین مقاله به معرفی گیاه فیکوس لیراتا می‌پردازیم پس با ما همراه ما باشید.
گیاه فیکوس لیراتا
فیکوس لیراتا یا فیکوس برگ ویلونی با نام علمی “FICUS LYRATA” از دیگر گیاهان خانواده موراسه محسوب می‌شود. این گیاه برگ‌هایی بشکل پنج ضلعی یا شبیه به یک ویلون دارد و منظره خاص و منحصر به فردی از خود نمایان می‌کند. گیاه همیشه سبز و زیبای فیکوس لیراتا بومی غرب قاره آفریقا است.حالت چرمی و حاشیه مواج برگ‌ها را از زیبایی خاصی برخوردار کرده است. فیکوس لیراتا به علت برگ‌هایش گاهی انجیری ویولونی می‌نامند. رنگ برگ‌ها سبز تیره با رگبرگ روشن هستند. اندازه برگ‌ها ۳۰تا ۵۰ سانتیمتر بوده و جنبه تزئینی آن زیاد است . برگ‌های گل فیکوس لیراتا علاوه بر تصفیه کردن و کاهش گرد و غبار هوا، رطوبت محیط را هم کنترل می‌کند.
همین موضوع باعث شده تا این گیاه باعث کاهش ابتلا به بیماری‌هایی مثل سرماخوردگی، گلودرد و عطسه شود. فیکوس لیراتا تا حدودی سمی است و خورده شدن برگ‌های این گیاه (فرقی نمی‌کند توسط سگ، گربه و یا کودک) می‌تواند باعث بروز عوارض شود.
نیازهای گیاه فیکوس لیراتا
آبیاری:
نحوه آبدهی فیکوس لیراتا به این شکل است که خاک گلدان همواره مرطوب باشد. زیرا به علت داشتن برگ‌های بزرگ و پهن میزان تبخیر آب زیادی دارد و بخاطر همین موضوع باید گیاه را بیشتر آبیاری کرد. پس هر زمان دیدید خاک تا عمق ۲ الی ۳ سانتی متری خشک شده آب بدهید. البته آبیاری زیاد باعث ریزش برگ‌ها می‌شود.
اگر به گل فیکوس لیراتا زیاد‌تر از حد آب بدهید برگ‌هایش زرد و شروع به ریزش می‌کنند. بعد از آبیاری، آب اضافی باید کاملا از گلدان خارج شود و خاک گلدان غرق در آب نماند. وقتی که آب اضافی در زیرگلدانی جمع شد، آن را خالی کنید. اگر به این گیاه کم هم آب بدهید برگ‌های جدید قهوه‌ای می‌شوند و می‌ریزند.
نور:
فیکوس لیراتا احتیاج کمی به نور دارد ولی در مقابل نیاز آن به حرارت زیاد بوده و به خصوص زمستان نباید حرارت کمتر از ۱۸ درجه باشد. هوای خشک آپارتمان را مدت کوتاهی تحمل می‌کند. هر هفته یکبار هم گلدان را بچرخانید تا گیاهتان سایه رشد نشود. اگه مقدار نور کافی باشد گیاه سریع‌تر رشد می‌کند.
رطوبت:
به خاطر سطح تبخیر بالا به رطوبت بالایی احتیاج دارد، زیرا این گل بومی مناطق گرم و مرطوب است و در طول تکامل خود به هوای شرجی عادت کرده است. البته با گذاشتن یک سینی پر از آب زیر گلدان طوری که با گلدان در تماس نباشد. میتوان رطوبت پایداری برای وی ایجاد کرد، البته مثله بقیه فیکوس‌ها نیاز به غبار پاشی روزانه دارد. ترجیحاً روزی ۲ بار یکبار صبح و یکبار هم شب با آب بدون املاح مثله آب جوشیده یا معدنی غبار پاشی کنید، اگر با آب شیر این کار را کنید بعد از یک مدت لکه‌های آب روی برگ‌ها به جا می‌ماند.
خاک:
به خاکی با زهکشی خوب و دارای مواد آلی فراوان نیاز دارد، مثلاً ترکیب نصف نصف پیت ماس و پرلیت دونه درشت ترکیب مناسبی است. از خاک کاکتوس یا خاک رس باغچه به هیچ عنوان استفاده نکنید. یادتان باشد آب باید به راحتی از خاک عبور کند.
کود:
گل آپارتمانی فیکوس لیراتا به کودهای قوی نیازی ندارد. اما بهتر است در زمان رشد آن (بهار تا پاییز)، ماهی یکبار کمی کود مایع رقیق شده مانند کود سه بیست به آن اضافه کنید. البته زیاده‌روی در کوددهی باعث سوختگی برگ‌ها خواهدشد پس حتما پس از خرید کود برای فیکوس لیراتا، در میزان استفاده آن، دقت کافی را داشته باشید.
دما:
دمای متوسط اتاق یعنی ۱۶ تا ۲۵ درجه. فیکوس لیراتا به هوایی با دمای ثابت نیازمند است و به نوسانات دمایی حساس می‌باشد.
تکثیر:
فیکوس لیراتا را میتوان به سه روش مختلف تکثیر نمود:روش قلمه ساقه، خوابانیدن هوایی و تکثیر برگ.
روش قلمه ساقه
- زمان مناسب برای گرفتن قلمه اوایل بهار می‌باشد.
- برای این کار از انتهای ساقه قلمه‌هایی به طول ۱۰-۱۵ سانت که حداقل دارای یک برگ و سه بند باشد را از گیاه مادری جدا می‌کنید.
- برش درست از زیر بند سوم یا آخر باشد.
- برگ‌های تحتانی قلمه را قطع کنید و ۲ برگ روی قلمه بماند.
- سپس سطح آن دو برگ را نیز با چاقو ببرید و کوچک کنید.
- قلمه را به مدت ۲۴ ساعت در سایه قرار دهید تاشیره آن خارج شود.
- برای موفقیت بیشتر از هورمون ریشه‌زایی هم می‌توانید استفاده‌کنید.
- سپس قلمه‌ها را در ماسه شسته شده بکارید.
- اطراف قلمه را با فشار انگشت محکم کنید.
- توجه داشته‌باشید که حرارت ۲۵ درجه را برای قلمه فراهم کنید و بعد از ۱-۲ ماه مشاهده می‌کنید که قلمه‌ها ریشه‌دار شده.
- حالا می‌توانید به گلدان جدید با خاک مناسب گفته‌شده منتقل کنید.
روش خوابانیدن هوایی
- اوایل بهار یا پاییز از این روش میتوان استفاده کرد.
- برای اینکار شاخه‌هایی با قطر حدود ۸ تا ۲۰ میلی‌متر (حدودا قطر یک خودکار) را که جوان و قوی هستند انتخاب کرده.
- سپس ما بین دو بند شاخه برشی سطحی به طول حدود ۲ سانتیمتر از پایین به بالا ایجاد کنید.
- در صورت وجود برگ در نزدیکی محل برش ساقه، برگ را حذف کنید تا فضا برای کار کردن فراهم باشد.
- این برش باید در داخل پوست ساقه شکاف ایجاد کند.
- بهتر است پابین لایه پوست و چوب گیاه مانعی مثل یک تکه چوب نازک مثل چوب کبریت قرار داده‌شود.
- در صورتی که هورمون ریشه زایی در اختیار دارید محل برش را به آن آغشته نمایید تا بهتر و سریع‌تر ریشه دهد.
- سپس محل برش داده‌شده را با خزه مرطوب و سپس پلاستیک بپوشانید.
- نکته مهم اینکه خزه را از قبل درون ظرف آب گذاشته تا خوب مرطوب شده باشد و قبل از گذاشتن روی ساقه گیاه کمی آن را فشار دهید تا آب اضافی در خزه خارج شود.
- قسمت پایین و بالای پلاستیک را با تکه ای نخ دور شاخه ببندید.
- هر روز محل را با اسپری آب مرطوب کنید.
- می‌توانید بالای پلاستیک را باز کرده و آب بر روی آن اسپری کنید یا از طریق یک سرنگ کوچک آب را به زیر پلاستیک تزریق کنید.
- بعد از حدود یک تا دو ماه محل برش داده شده ریشه دار می‌شود و شما می‌توانید شاخه را از قسمت زیرین ریشه قطع کنید و درگلدان جدید بکارید.
روش قلمه برگ
- شما برای این کار ابتدا برگ‌های نسبتا جوان را انتخاب کنید.
- از انتها آن‌ها را از گیاه جدا کرده و داخل خاک و یا آب قرار دهید تا ریشه دار شوند.
- سپس به گلدانی با خاک مناسب منتقل کنید.
هرس کردن:
هرس کردن و بریدن برگ‌ها باعث می‌شود رشد گیاه بهبود پیدا کند.هر از گاهی برگ‌های آسیب‌دیده و خراب گیاه را با قیچی جدا کنید تا گیاه انرژی خودش را صرف رشد بیشتر و غذارسانی به برگ‌های سالم کند.اگر شاخه‌های فرعی گیاه هم جلوی رفت و آمد را گرفته یا فضای محل زندگی‌تان را بیش از حد شلوغ کرده‌است، می‌توانید آن را قیچی کنید.دقت کنید که شاخه فرعی را از جایی برش بزنید که حداقل ۳ سانتیمتر با شاخه اصلی فاصله داشته‌باشد تا آسیبی به شاخه‌ی اصلی گیاه نرسد.
آفات و بیماری‌ها:
- کنه قرمز و شپشک آرد آلود معمولاً به این گل حمله می‌کنند. کنه به خاطر هوای خشک محیط حمله می‌کند و پیشگیری از آن غبارپاشی برگ‌ها به طور روزانه می‌باشد و یا با سموم سیستمیک یا سم آبامکتین سم پاشی کنید. شپشک آردآلود هم با سم کونفیدور و دیازینون به طور ترکیبی از بین میرود.
- نقاط سوخته روی برگ می‌تواند از قارچ در شرایط هوای گرم و و تهویه ناقص باشد یا میتوان از شکستگی فیزیکی برگ‌ها باشد همچنین شیره این گل در صورت مثلا شکستگی برگ و در معرض هوا قرار گرفتن باعث حالت سوختگی روی برگ‌ها می‌شود. برگ‌های مرده روی خاک را دور بریزید.
- ریزش ناگهانی برگ‌ها به خاطر نوسانات دمایی ناگهانی ناشی از جابجایی گیاه در اتاق است، شرایط محیط مثل نوسان دما، خشکی هوا و قرارگیری ناگهانی جلو آفتاب داغ تابستان می‌باشد.
- زردی تدریجی و ریزش برگ‌ها به خاطر کمبود رطوبت هوا یا هوای خنک یا خشکی خاک می‌باشد. کمبود نور هم همین اثرات را دارد.
- برگ‌های جدید سوخته به خاطر کمی آب می‌باشد و نوک برگ‌های خشک شده خشکی هوا یا خاک می‌باشد.
- در صورت دیدن لکه‌های سبز کم رنگ روی برگ که به مرور قهوه‌ای می‌شوند، پشت و روی برگ‌ها را با قارچکش مانکوزب سم پاشی کنید، سم پاشی حداکثر ۳ بار به فاصله ۱۰ روز تکرار شود، تا بهبود علائم، برگ‌ها را غبارپاشی نکنید.
بیشتر بدانید:
- نیاز نیست خاک گلدان را هر ۶ ماه یکبار تعویض کنید، چون به ریشه‌های گیاه آسیب وارد می‌شود و زمان ترمیم ریشه‌ها طولانی است و خود این موضوع باعث ایجاد تنش در گیاه می‌شود.
- توجه داشته باشید کود را به اندازه و به نسبت تعیین شده استفاده کنید، کود زیاد باعث گیاه سوزی می‌شود.
- تکثیر و جابجائی بهتر است در فصل بهار انجام گردد. ۲-۳ روز قبل از جابجا نمودن به گیاه آب ندهید تا خاک خشک شده و از اطراف ریشه گیاه جدا نشود.
- برای تقویت گیاه در فصول سرد هر ماه یکبار و در فصول گرم هر ۲ هفته یکبار از کود کامل استفاده نمایید. یک قاشق کود را در یک لیتر آب حل نمایید وبه صورت آبیاری به گیاه بدهید.
سوالات متداول درباره فیکوس لیراتا
آیا تکثیر فیکوس لیراتا در آب امکان‌پذیر است؟
بله. در تکثیر گیاه لیراتا به‌روش قلمه برگ، بعد از آنکه برگ‌ها را جدا کردید، برای ریشه‌زایی و جوانه‌زنی می‌توانید آن‌ها را درون آب بگذارید. برای آنکه تکثیر فیکوس لیراتا در آب با بهترین نتیجه همراه باشد، پیشنهاد می‌کنیم از آب بدون کلر و املاح استفاده کنید.
بهترین زمان برای انجام تکثیر فیکوس لیراتا از طریق قلمه ساقه چه وقتی است؟
روزهای اول بهار بهترین زمان برای تکثیر لیراتا با قلمه ساقه است تا ریشه‌زایی به‌موقعی داشته باشد.
علت زرد شدن برگ فیکوس لیراتا چیست؟
زردشدن فیکوس لیراتا به دلایلی مثل کمبود نور و مواد مغذی و آبیاری زیاد اتفاق می‌افتد.
زمان تعویض گلدان فیکوس لیراتا هرچند وقت یکبار است؟
هر زمان رشد گیاه لیراتا و ریشه‌های آن بزرگتر از اندازه گلدان شد، باید برای تعویض گلدان این گیاه اقدام کنید. نیاز به تغییر گلدان لیراتا معمولا هر یک تا دوسال یکبار حس می‌شود.
نظرات